Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 listopada 2015 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2015 r. w Grudziądzu

na rozprawie

sprawy z wniosku I. M.

z udziałem W. M.

o podział majątku wspólnego

postanawia:

1.  ustalić, że w skład majątku wspólnego małżeńskiego I. M. i W. M. wchodzą:

a.  odkurzacz - bez wartości majątkowej,

b.  szafka na obuwie – bez wartości majątkowej,

c.  prawo do działki w Rodzinnym O. Działkowym im. (...) w G. oraz nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na tej działce – o wartości 200 zł;

2.  ustalić, że w trakcie małżeństwa uczestnicy spłacili z majątku wspólnego część długu uczestnika W. M. wobec M. R. w kwocie 500 (pięćset) zł;

3.  ustalić, że uczestnicy ponieśli w trakcie małżeństwa wydatki z majątku wspólnego w kwocie 839,86 zł (osiemset trzydzieści dziewięć złotych osiemdziesiąt sześć groszy) na poczet ustanowienia na rzecz uczestnika W. M. odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) (...) w G. oraz przeniesienia jego własności na rzecz tego uczestnika;

4.  oddalić wniosek I. M. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym I. M. i W. M.;

5.  oddalić wniosek I. M. o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na poczet wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) (...) w G., spłaty zadłużenia na to mieszkanie i na poczet jego remontu;

6.  dokonać podziału majątku wspólnego I. M. i W. M. w ten sposób, że ruchomości wymienione w punkcie 1. litery a. i b. przyznać wnioskodawczyni a prawo do działki w Rodzinnym O. Działkowym im. (...) w G. oraz nasadzenia, urządzenia i obiekty znajdujące się na tej działce przyznać uczestnikowi W. M.;

7.  tytułem dopłaty do udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym, rozliczenia spłaconego długu uczestnika z majątku wspólnego, opisanego w punkcie 2. (drugim) i zwrotu połowy wydatków opisanych w punkcie 3. (trzecim) postanowienia, zasądzić od W. M. na rzecz I. M. kwotę 769,93 zł (siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych dziewięćdziesiąt trzy grosze);

8.  oddalić wniosek I. M. o orzeczenie nakazu opróżnienia, opuszczenia i wydania przez uczestnika lokalu położonego w G. przy ul. (...);

9.  przyznać ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Grudziądzu na rzecz adwokatów A. K. i K. M. po 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikom z urzędu, wraz z należnym podatkiem VAT;

10.  opłatą od wniosku, od uiszczenia której wnioskodawczyni była zwolniona, obciążyć Skarb Państwa;

11.  ustalić, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 1164/14

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 13 listopada 2015 r.

I. M. wniosła o podział majątku wspólnego małżeńskiego. Wskazała, że w skład jej majątku dorobkowego i męża W. M. wchodzą:

a)  następujące ruchomości:

- dwie komody,

- wersalka,

- dwa fotele,

- telewizor,

b) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...).

Żądała nadto ustalenia, że jej udział w majątku dorobkowym wynosi 70%, a uczestnika 30%. Domagała się rozliczenia nakładu z jej majątku osobistego na majątek wspólny (ewentualnie na majątek odrębny uczestnika) w wysokości 56.000 zł poprzez zasądzenie na jej rzecz od uczestnika kwoty 28.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie do dnia zapłaty. Wniosła o zasądzenie od uczestnika ,,zwrotu połowy wartości umniejszenia majątku wspólnego w kwocie 10.000 zł spowodowanej spłatą długów uczestnika z majątku wspólnego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się postanowienia w sprawie do dnia zapłaty”. Żądała dokonania podziału majątku wspólnego w taki sposób, aby jej przyznać prawo do mieszkania a uczestnikowi ruchomości wskazane we wniosku. Nadto domagała się orzeczenia nakazu opróżnienia, opuszczenia i wydania przez uczestnika lokalu przy ul. (...) w G..

W uzasadnieniu wniosku podała, że strony od 1987 r. pozostawały w nieformalnym związku partnerskim, a po urodzeniu się syna P. postanowiły wspólnie zamieszkać. W 2004 r. wnioskodawczyni sprzedała przysługujące jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) w G. za cenę 50.000 zł i z tych pieniędzy sfinansowała wkład mieszkaniowy na lokal mieszkalny przy ul. (...), spłatę zadłużenia tego lokalu oraz remont mieszkania (powiększając go o 6.000 zł oszczędności), zatem łącznie przeznaczyła te cele z majątku odrębnego 56.000 zł. Wnioskodawczyni wskazała, że w dniu 7 lipca 2007 r. strony zalegalizowały długotrwały związek konkubencki, przy czym nie zawierały małżeńskich umów majątkowych, w związku z czym łączyła je ustawowa wspólność majątkowa. W trakcie trwania małżeństwa uczestnik w dniu 16 czerwca 2009 r. dokonał wykupu odrębnej własności lokalu przy ul. (...), a w zamian za przeniesienie do niego praw dokonał z majątku wspólnego spłaty w części przypadającej na jego lokal nominalnej kwoty umorzenia kredytu oraz kosztów budowy będących zobowiązaniami spółdzielni mieszkaniowej. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że postanowieniem z dnia 27 lutego 2014 r. tut. Sąd orzekł o ustanowieniu rozdzielności majątkowej między uczestnikami. Wskazała, że przez cały okres małżeństwa wyłącznie ona utrzymywała rodzinę, bowiem uczestnik wszelkie zarobione środki przepijał i przetracał (k. 2-4 akt).

Uczestnik W. M. w odpowiedzi na wniosek stwierdził, że ,,brak jest podstaw do przeprowadzenia rozdzielności majątkowej”. Zaznaczył, że uważa to za zbyteczne i szkodliwe. Zarzucił, że wniosek ,,podparty jest na podstawie złej psychiki żony oraz podżegania przez osoby trzecie, jak również przez adwokata” (k. 65-66 akt).

Uczestnik sprzeciwiał się podziałowi majątku, albowiem ,,będzie on krzywdzący dla wspólnego syna uczestników”. Zaprzeczył, aby żona dokonywała nakładu z majątku osobistego na wkład mieszkaniowy związany z przydziałem lokalu przy ul. (...). Oświadczył, że pieniądze ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) zostały przeznaczone na remont mieszkania przy ul. (...), które później otrzymał syn wnioskodawczyni T.. Zaznaczył, że lokal przy ul. (...) jest wyłącznie jego i żonie się z tego tytułu nic nie należy. Wskazał, że spłacił zadłużenie poprzedniego lokatora mieszkania przy ul. (...) w kwocie ok. 18 tys. zł i nie pokrywał wkładu mieszkaniowego, gdyż wkład tego lokatora został zaliczony na poczet jego wkładu. Zostawił też temu lokatorowi kompletnie wyposażone mieszkanie przy ul. (...) i przekazał mu kwotę 2 tyś. zł. Wyjaśnił, że oprócz rzeczy wymienionych we wniosku jest jeszcze wspólna działka w Rodzinnych O. Działkowych przy ul. (...) w G., kupiona w trakcie małżeństwa, oraz wyposażenie kuchni i sprzęt AGD. Przyznał, że w trakcie małżeństwa powstał dług, gdyż dwukrotnie wypłacono mu odprawę po zwolnieniu z firmy, co zostało zużyte na potrzeby rodziny, później sąd zasądził zwrot i trzeba to było zwrócić. Wskazał, że syn wnioskodawczyni pożyczył mu pieniądze na spłatę i ma się z nim z tego tytułu rozliczyć (k. 122-122v akt).

Uczestnik podniósł, że część wyposażenia domu, w tym meble do kuchni, komody i wersalkę, kupił przed zawarciem małżeństwa z wygranej w radiu (...) w kwocie 13,5 tyś. zł. Wtedy mieszkał jeszcze na ul. (...). Zaprzeczył, jakoby przepijał zarobione pieniądze. Zaznaczył, że przez 40 lat jeździł jako kierowca zawodowy i nie był leczony przeciwalkoholowo, nadto ,,zarabiał na zaoszczędzonym paliwie”. Wskazał, że ze sprzedaży mieszkania na (...) tyś. zł zostało spłacone do banku na poczet zadłużenia hipotecznego. Dodał, że na działce ogrodniczej jest drewniana altana, która się rozsypuje. Wniósł o przyznanie jemu tej działki (k. 191v-192 akt).

Pełnomocnik wnioskodawczyni oświadczyła, że działkę kupiła wnioskodawczyni z majątku osobistego, z oszczędności, a nakłady na działkę (altana i płot) nie są więcej warte niż 200 zł (k. 191v akt).

Uczestnik przystał na taką wartość nakładów na działce (k. 191v akt).

Po ustanowieniu dla uczestnika adwokata z urzędu, wniósł on z ostrożności procesowej o oddalenie wniosku o ustalenie nierównych udziałów i o rozważenie przyjęcia, że majątek wskazany we wniosku należy wyłącznie do uczestnika, albowiem miał mieszkanie przy ul. (...) i dokonał zamiany tego mieszkania na lokal przy ul. (...). W pierwszej kolejności pełnomocnik uczestnika wniósł jednak o oddalenie wniosku ze względu na to, że przyznanie mieszkania wyłącznie wnioskodawczyni bez spłaty na rzecz uczestnika godzi w jego interesy. Wskazał, że uczestnik doznał urazu kręgosłupa i czeka na operację. Powołał się na art. 5 k.c. Podtrzymał, że lokal przy ul. (...) stanowi majątek osobisty uczestnika (k. 191v akt).

Wnioskodawczyni nie kwestionowała, że meble kuchenne oraz sprzęt AGD były kupione przy zakupie mieszkania przy ul. (...). Wskazała najpierw, że telewizor uczestnik kupił za swoje pieniądze w trakcie małżeństwa (k. 191v akt), następnie zaś, że nie pamięta, kiedy maż kupił telewizor, DVD i lodówkę (k. 192 akt).

Na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2015 r. uczestnik nadto oświadczył, że dwa fotele przywiózł ze Szwajcarii w 2005 lub 2006 r., a wersalka została zakupiona w B. (k. 192 akt).

Uczestnik zaznaczył, że przed małżeństwem stron zaciągnął pożyczkę u osoby prywatnej na wpłatę do spółki, gdzie miał otrzymać kredyt inwestycyjny, ale został oszukany – kredytu nie otrzymał, a pożyczkę musiał spłacić – równowartość 800 dolarów. Spłacał to z tego, co zarobił (k. 192 akt).

Wnioskodawczyni podała, że pieniądze na spłatę pożyczki nosiła do kiosku ruchu, gdzie pracował pracownik pożyczkodawcy i jemu pieniądze przekazywała. To trwało parę lat (k. 192v akt sprawy).

Uczestnik zaprzeczył, aby pieniądze dla pożyczkodawcy były przekazywane gotówką do ręki, lecz były wpłacane na poczcie, żeby było pokwitowanie (k. 192v akt).

Pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyznanie działki ogrodniczej jego mandantce, gdyż ,,jeśli nie będzie miała mieszkania, będzie chciała się tam pobudować” (k. 192v akt).

Uczestnik oświadczył, że on gospodarzy na działce, a wnioskodawczyni na niej nie przebywa, dlatego wniósł o przyznanie działki na jego rzecz (k. 192v akt).

Na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2015 r. wnioskodawczyni wyraźnie oświadczyła, że ,,był wpłacony wkład na mieszkanie przy ul. (...) w kwocie 20 tyś. zł, jak był przydział” (k. 192v akt).

W piśmie z 15 października 2015 r. pełnomocnik wnioskodawczyni podtrzymała wniosek o ustalenie, iż małżonkowie M. są współwłaścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) oraz żądanie ustalenia, że udział wnioskodawczyni w majątku dorobkowym wynosi 70% a uczestnika 30% oraz rozliczenie nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny (ewentualnie na majątek odrębny uczestnika) w wysokości 81.400 zł (74% aktualnej wartości mieszkania – nakład na uzyskanie wkładu mieszkaniowego będącego przedmiotem cesji przez M. M.), ewentualnie – w razie nie podzielenia przez Sąd tego stanowiska – o rozliczenie nakładu z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek odrębny uczestnika w postaci ,,wkładu do spółdzielczego lokatorskiego a następnie nabycia prawa spółdzielczego własnościowego do lokalu mieszkalnego w G. przy ul. (...)” w wysokości 101.420 zł (74% nakładu na wkład + 18,2% nakładu za wkup na własność, z uwzględnieniem nierównego udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym liczonego od uzgodnionej przez strony kwoty 110.000 zł) oraz rozliczenie nakładu na remont opisanej powyżej nieruchomości poniesionego w trakcie trwania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej w kwocie 15.000 zł i tytułem udziału wnioskodawczyni zasądzenie od uczestnika 70% wskazanej kwoty, zgodnie z wnioskiem o ustalenie nierównego udziału małżonków w majątku wspólnym (k. 222-223 i 225 akt sprawy).

Po złożeniu tego pisma pełnomocnik uczestnika nadal wnosił o oddalenie wniosku o ustalenie nierównych udziałów, wskazując, że są do tego podstawy tylko wtedy, gdy ktoś w sposób rażący nie przyczyniał się do powstania majątku wspólnego przez cały okres małżeństwa. Kwestionował, aby wnioskodawczyni poniosła nakład na wykup mieszkania, albowiem uczestnik posiadał pieniądze przed małżeństwem na pokrycie wkładu. Zaznaczył, że co najwyżej do rozliczenia pozostaje nakład z majątku osobistego wnioskodawczyni na remont lokalu, jeśli Sąd przyjąłby, że mieszkanie wchodzi do majątku wspólnego. Podniósł, że zostało wskazane w toku przesłuchania wnioskodawczyni, że część kwoty ze sprzedaży mieszkania na osiedlu (...) została przelana na konto, zaś głównym źródłem utrzymania były dochody uczestnika, który utrzymywał wnioskodawczynię i czworo dzieci (k. 225 akt sprawy).

Na ostatniej rozprawie wnioskodawczyni podała, że lodówka była kupiona w trakcie małżeństwa, ma z 10 lat (k. 225 akt), uczestnik zaś wskazał, że kupił ją za wygraną w radiu (...) (k. 225v akt).

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

Do 7 lipca 2007 r. I. F. i W. M. pozostawali w nieformalnym związku. Tego dnia zawarli małżeństwo. W okresie małżeństwa pozostawali w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej (okoliczności niesporne oraz odpis aktu małżeństwa – k. 14 akt sprawy).

W dniu 8 kwietnia 2004 r. wnioskodawczyni sprzedała przysługujące jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) w G. za cenę 50.000 zł, przy czym 30.000 zł kupujący zapłacili jej przed podpisaniem aktu notarialnego a 20.000 zł na rachunek bankowy.

Dowód: akt notarialny z 8.04.2014 r. – k. 7-11 akt sprawy

W dniu 11 maja 2004 r. uczestnik W. M. zawarł umowę ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...) przy ul. (...) (...). Z prawa do tego lokalu zrezygnował M. M., który posiadał zadłużenie w opłatach za lokal. W. M. spłacił to zadłużenie wobec spółdzielni i przekazał M. M. kwotę 2.000 zł w gotówce. M. M. w ramach umowy zamiany przejął wyposażone i wyremontowane mieszkanie najmowane uprzednio przez W. M. od (...) Sp. z o.o., przy ul. (...). W zamian za przekazanie tego mieszkania i spłatę zadłużenia w opłatach za lokal przy ul. (...) (...), M. M. scedował na W. M. pokrytą część wkładu mieszkaniowego w wysokości 74%, związanego z mieszkaniem przy ul. (...) (...), tak więc przy zawarciu umowy w dniu 11 maja 2004 r. W. M. żadnego wkładu pieniężnego nie wpłacał.

Dowody: dokumenty w aktach spółdzielczych: M. M. – k. 23-29 i

W. M. – k. 1-10

pierwsza strona umowy ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu

z 11 maja 2004 r. – k. 13 akt sprawy

pismo Spółdzielni Mieszkaniowej w G. z 11.09.2015 r. - k. 195 akt sprawy

przesłuchanie uczestnika - k. 192 i nagranie z rozprawy z dnia 6.11.2015 r. (k.

225v-226 akt sprawy)

Z pieniędzy otrzymanych ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) wnioskodawczyni sfinansowała remont lokalu przy ul. (...) (...). Nadto z tych pieniędzy strony zakupiły część wyposażenia do tego lokalu, w tym meble kuchenne i sprzęt AGD.

Dowody: przesłuchanie uczestników – k. 215v-216v i 225-226 akt sprawy

zeznania świadków: E. G. – k. 123 akt, K. W. – k. 123v

akt i A. W. - k. 190-190v akt sprawy

Przed zawarciem małżeństwem z wnioskodawczynią uczestnik wygrał w radiu (...) kwotę 15.000 zł i po potrąceniu podatku otrzymał 13,5 tyś. zł. Za to kupił wersalkę, telewizor, stolik pod telewizor, DVD i komody, które stoją obecnie w średnim pokoju w mieszkaniu przy ul. (...) (...). W dniu ślubu stron ten pokój był już urządzony. Lodówkę wnioskodawczyni posiadała przed zawarciem małżeństwa z uczestnikiem. W trakcie małżeństwa uczestnicy kupili odkurzacz, który obecnie nie ma wartości majątkowej. Przed 2009 r. uczestnik przywiózł z Niemiec komodę – szafę na obuwie, która nie posiada obecnie wartości handlowej. Dwa fotele uczestnik przywiózł ze Szwajcarii w 2005 lub 2006 r. Pracował wtedy w polsko-niemieckiej firmie transportowej.

Dowody: przesłuchanie uczestnika – k. 191v i 192 i 225-226 akt sprawy

zeznania świadka A. W. - k. 191-191v i 192 akt sprawy

oraz wyjaśnienia wnioskodawczyni – k. 122v i 226 akt sprawy

Uczestnik pracował w firmie transportowej w przewozach międzynarodowych w latach 1978-2009 r., jeździł tirami za granicą. W ostatnich latach zarabiał 5-7 tyś. zł miesięcznie. W 2009 r. został zwolniony z przyczyn ekonomicznych i na skutek omyłki banku otrzymał dwukrotnie odprawę w kwocie łącznej ponad 15.000 zł. Zostało to spożytkowane na potrzeby rodziny. Po uzyskaniu orzeczenia sądowego przez Bank (...) uczestnik musiał jedną odprawę zwrócić wraz z odsetkami, kosztami procesu sądowego i klauzuli wykonalności. W wyniku braku spłaty sprawa została skierowana do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Grudziądzu A. S.. W październiku 2013 r. uczestnik pożyczył pieniądze od syna wnioskodawczyni T. F. i dług u komornika w kwocie 13.368,19 zł został spłacony. Wpłaty dokonała wnioskodawczyni, bo komornik zajął mieszkanie przy ul. (...). Pożyczkę dla syna wnioskodawczyni ma jednak spłacić uczestnik.

W latach 90-tych XX wieku uczestnik planował inwestycję na działce w Z., gdzie chciał postawić kurnik. Zabiegał o kredyt unijny. Aby go dostać pożyczył 800 dolarów od M. R.. Pieniądze te wpłacił do firmy niemieckiej z H., ale kredytu nie dostał, gdyż został oszukany. Pożyczkę wobec M. R. spłacał z uzyskiwanych dochodów w ratach w różnych kwotach, jeszcze jak mieszkał przy ul. (...). W dniu 23 maja 2008 r. spłacił 500 zł przekazem pocztowym.

Działkę w Z. uczestnicy sprzedali w grudniu 2004 r.

Kiedy uczestnik zjeżdżał z trasy do Polski, grał na maszynach, czasami przegrywał różne kwoty – od 50 do 100 zł, czasem tyle samo wygrywał. Raz wygrał 7,5 tyś. zł. Kupił za to żonie biżuterię.

Dowody: przesłuchanie uczestnika – k. 191v i 192 i 225-226 akt sprawy

dokumenty ze sprawy egzekucyjnej z wniosku Banku (...) – k. 17-18

akt sprawy

dowody wpłat – k. 185-186 akt sprawy

umowa sprzedaży działki w Z. – k. 212-213 akt

Wnioskodawczyni prowadziła sklep do 2000 r., kiedy zachorowała. Wtedy sklep przejął uczestnik i opłacał składki do ZUS na wnioskodawczynię, żeby otrzymywała świadczenia chorobowe (okoliczności bezsporne: wyjaśnienia wnioskodawczyni - k. 216 akt i przesłuchanie uczestnika – k. 226v akt oraz dokumenty zusowskie – k. 197-211 akt).

W trakcie małżeństwa stron uczestnik czasem spożywał alkohol. Zdarzało się, że stosował wobec żony przemoc. Z tego względu I. F. ma obecnie zaniki pamięci.

Dowody: przesłuchanie wnioskodawczyni – k. 216v akt sprawy

zeznania świadka K. W. – k. 123v-124 akt

Obecnie przed Wydziałem Karnym tut. Sądu toczy się sprawa przeciwko uczestnikowi o kierowanie do żony gróźb karalnych. W jej trakcie Sąd orzekł zakaz zbliżania się wobec wnioskodawczyni na odległość poniżej 20 metrów oraz nakaz opuszczenia lokalu przy ul. (...) (...). Z tego względu od listopada 2014 r. uczestnik nie przebywa w tym lokalu (okoliczności bezsporne – wyjaśnienia uczestnika – k. 192 i 215 akt).

W 2008 r. uczestnicy nabyli za pieniądze z dorobku prawo do działki w Rodzinnym O. Działkowym im. (...) w G. oraz własność nasadzeń, siatki i drewnianej altany, która jest obecnie w rozsypce. Uczestnicy określili zgodnie wartość nakładów na działkę na 200 zł. Działką zajmuje się obecnie uczestnik.

Dowód: decyzja przydziału działki – k. 214 akt sprawy

oraz wyjaśnienia uczestników – k. 191v i 192v akt sprawy

W dniu 16 czerwca 2009 r. uczestnik dokonał wykupu odrębnej własności lokalu przy ul. (...) (...) na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, a w zamian za przeniesienie do niego praw dokonał z majątku wspólnego spłaty w kwocie 15 zł części przypadającej na jego lokal nominalnej kwoty umorzenia kredytu oraz kosztów budowy będących zobowiązaniami Spółdzielni Mieszkaniowej w G., a także spłaty odpowiedniej części zadłużenia kredytowego wraz z odsetkami. Za dokonanie czynności notarialnej, wpis do księgi wieczystej prawa własności lokalu i założenie księgi wieczystej uczestnik zapłacił z majątku wspólnego kwotę 824,86 zł.

Dowody: przesłuchanie uczestnika – k. 122v i 226v akt sprawy

umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności na

rzecz członka spółdzielni z 16.06.2009 r. - k. 19-25 akt sprawy

informacja o treści księgi wieczystej – k. 28-62 akt sprawy

Postanowieniem z dnia 27 lutego 2014 r. tut. Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między uczestnikami z dniem 10 września 2013 r.

Dowód: odpis postanowienia – k. 189 akt sprawy

Sąd generalnie podzielił wyjaśnienia i zeznania uczestnika, uznając je za bardziej wiarygodne niż wyjaśnienia i zeznania wnioskodawczyni, której relacja odbiegała częściowo od prawdy. Wyjaśnienia i zeznania uczestnika były przez całe postepowanie konsekwentne i spójne. To, że uczestnik wygrał w radiu (...) tyś. zł (13,5 tyś po potraceniu podatku) i przeznaczył to na zakup określonych ruchomości oraz, że miało to miejsce przed małżeństwem stron potwierdziła córka wnioskodawczyni A. W., która nie miała żadnego powodu zeznawać na korzyść ojczyma a na niekorzyść matki. Wnioskodawczyni twierdziła, że mąż wszystkie te pieniądze przegrał (k. 216v akt), co okazało się nieprawdą. Wnioskodawczyni zmieniała też wyjaśnienia w kwestii zakupu ruchomości, np. we wniosku jako majątek wspólny wymieniła jedynie 6 rzeczy. Na rozprawie w dniu 29 grudnia 2014 r. stwierdziła, że zapomniała podać jako majątek wspólny lodówkę i odkurzacz (k. 122v akt). Nie ujawniła też jako majątku wspólnego działki ogrodniczej, co uczynił uczestnik (k. 122v akt). Na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2015 r. wnioskodawczyni przyznała, że nie pamięta, kiedy mąż kupił lodówkę (k. 192 akt). Na rozprawie w dniu 7 października 2015 r. zeznała, że telewizor jest sprzed małżeństwa, a wersalkę dokupiła do foteli w 2005 lub 2006 r. (k. 216v akt). Na ostatniej rozprawie podała, że lodówka była kupiona w trakcie małżeństwa, ma z 10 lat (k. 225 akt). Strony zawarły związek małżeński w lipcu 2007 r., jeśli zatem lodówka ma 10 lat, to została zakupiona przed małżeństwem. Potwierdza to zeznanie uczestnika, że została zakupiona w 2005 lub 2006 r. (k. 225v akt). Oznacza to, że wszystkie te rzeczy zostały nabyte przed małżeństwem stron i nie wchodzą do majątku wspólnego. Przez cały czas wnioskodawczyni twierdziła, że wkład mieszkaniowy związany z przydziałem prawa do lokalu w kwocie ok. 20 tyś. zł był uiszczony przy jego nabyciu przez uczestnika i to z ceny uzyskanej ze sprzedaży jej mieszkania przy ul. (...) (k. 3, 122v, 216 akt), tymczasem wkład taki – jak wynika z akt spółdzielczych i wyjaśnienia Spółdzielni Mieszkaniowej w G., a co od początku podnosił uczestnik - nie był w ogóle wpłacany w 2004 r., kiedy uczestnik zawarł umowę o ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu.

Generalnie Sąd dał więc wiarę wyjaśnieniom i zeznaniom uczestnika co do składu majątku wspólnego, nabytego w trakcie małżeństwa. Ze zgodnych wyjaśnień uczestników wynikało, iż po ślubie nabyli jedynie odkurzacz, szafkę na obuwie – oba rzeczy obecnie bez wartości rynkowej i prawo do działki ogrodniczej wraz z nakładami, które strony określiły na 200 zł z racji tego, że altana jest drewniana i w wyniku zaniedbania się rozlatuje.

Sąd dał wiarę zeznaniom przesłuchanych w sprawie świadków, aczkolwiek zeznania te nie były przesądzające do rozstrzygnięcia sprawy, choć przyczyniły się – zwłaszcza zeznania córki wnioskodawczyni – do jej wyjaśnienia.

Poza jedną wpłatą w kwocie 500 zł wnioskodawczyni nie wykazała, aby w trakcie małżeństwa była spłacana z majątku wspólnego pożyczka na rzecz M. R.. Spłata zadłużenia na rzecz Banku (...) nastąpiła z pożyczki zaciągniętej przez uczestnika od syna wnioskodawczyni, nie podlega to więc rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego uczestników. Rozliczenie spłaconego długu osobistego z majątku wspólnego podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 § 3 k.r.o. i art. 567 § 1 k.p.c.

W skład majątku wspólnego uczestników nie wchodzi też prawo odrębnej własności lokalu przy ul. (...) (...) (ani tym bardziej spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu - jak określono to błędnie we wniosku i piśmie pełnomocnika wnioskodawczyni z 15 października 2015 r.), mimo jego wykupu przez uczestnika w trakcie małżeństwa. W uchwale z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie III CZP 13/15 Sąd Najwyższy przesądził, że prawo odrębnej własności lokalu nabyte na podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją dokonaną ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z
2011 r., Nr 201, poz. 1180) przez pozostającego w małżeńskiej wspólności ustawowej członka spółdzielni, któremu przysługiwało stanowiące jego majątek osobisty spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, należy do majątku osobistego tego członka (art. 33 pkt 10 k.r.o.).

W uzasadnieniu uchwały Sad Najwyższy wskazał, że w opisanych okolicznościach należy przyjąć, że prawo nabyte (odrębna własność lokalu) zostało uzyskane, w sensie ekonomicznym, kosztem majątku osobistego. W sytuacji, gdy przepisy prawa określają wartość prawa wygaszanego na równą wartości prawa powstającego, nie ma nie tylko potrzeby, ale i podstaw do odwoływania się do orzecznictwa, które odnosiło się do sytuacji, gdy brak ekwiwalentości zaangażowanych środków finansowych w postaci tzw. wkładu i nabywanych za nie praw był tak istotny, że z powodów społecznych uzasadniał wykładnię ograniczającą działanie uregulowanej w k.r.o. zasady surogacji. Sąd Najwyższy zaznaczył, że okoliczność, iż dokonana zmiana charakteru prawa wymagała wydatków, które poniesione zostały z majątku wspólnego małżonków, jest dla oceny przynależności powstałego prawa do majątku osobistego uczestnika, bez znaczenia. Wydatki te podlegają rozliczenia na podstawie art. 45 k.r.o.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu podziela przedstawiony pogląd Sadu Najwyższego, co w ustalonych okolicznościach sprawy oznacza, iż nie można było uznać, że odrębna własność lokalu nabyta na mocy umowy z 16 września 2009 r. weszła do majątku wspólnego uczestników, skoro przy wykupie lokalu z tego majątku dokonano dopłaty jedynie w kwocie 15 zł. Rozliczeniu w postepowaniu podziałowym podlega jedynie wydatek dokonany na wykup lokalu na podstawie art. 45 § 1 zdanie pierwsze k.r.o., tj. owe 15 zł oraz opłata notarialna wraz z podatkiem VAT i opłaty sądowe za założenie księgi wieczystej oraz wpis prawa własności (łącznie 839,86 zł). Umowa o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu została zawarta w 2004 r., a więc w okresie obowiązywania art. 9 ust. 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, według którego spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego mogło należeć jedynie do jednej osoby albo do małżonków. Ustanowione prawo na rzecz W. M. nie mogło więc należeć również do wnioskodawczyni, choćby poczyniła ona wydatki na spłatę zadłużenia za lokal mieszkalny oraz nakłady na jego remont.

Sąd oddalił wniosek I. M. o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym małżeńskim, albowiem nie wykazała, że zaszły do tego przesłanki w świetle art. 43 § 1 k.r.o. Przepis ten przewiduje dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów, które muszą wystąpić łącznie, a mianowicie ważne powody oraz różny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego (postanowienie SN z dnia 21 listopada 2002 r., III CKN 1018/00, LEX nr 77054). Jeśli chodzi o ważne powody, to chodzi tutaj przede wszystkim o nieprawidłowe, rażące lub uporczywe nieprzyczynianie się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Z drugiej jednak strony nieprawidłowe postępowanie polegać może na rażącym i odbiegającym od obiektywnych wzorców braku staranności o zachowanie istniejącej już substancji majątku wspólnego. Przyjmuje się jednak w doktrynie, że nie stanowią ważnych powodów okoliczności niezależne od małżonka i przez niego niezawinione, w szczególności związane z nauką, chorobą czy bezrobociem. W myśl ustalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego za ważne uznane mogą być takie tylko powody, których doniosłość wynika z zasad współżycia społecznego (postanowienie SN z dnia 28 kwietnia 1972 r., III CRN 626/71, LEX nr 7084). Wskazał także trafnie Sąd Najwyższy, że przy ocenie istnienia ,, ważnych powodów" w rozumieniu art. 43 k.r.o. należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli (postanowienie SN z dnia 5 października 1974 r., III CRN 190/74, LEX nr 7598). Ocena ważnych powodów musi być zatem kompleksowa, ponieważ częściowe tylko negatywne postępowanie może być skutecznie skompensowane inną, pozytywną formą aktywności, kształtującą majątek wspólny.

W ocenie Sądu wnioskodawczyni nie wykazała, aby uczestnik rażąco lub uporczywie nie przyczyniał się do zwiększania majątku wspólnego, pomimo posiadanych możliwości zdrowotnych i zarobkowych. Nie wykazała też, aby uczestnik trwonił majątek ze szkodą dla małżonków, albo też ze swojej winy nie podejmował zatrudnienia. Ciężar wykazania tych przesłanek spoczywał na wnioskodawczyni. Uczestnik przyznał, że grał czasem na maszynach, ale wygrywał tyle, ile przegrywał. Nadto raz wygrał 7,5 tyś. zł. Uczestnik wygrał też w radiu (...) 15.000 zł i przynajmniej część z tych pieniędzy przeznaczył na zakup wyposażenia do domu. Zarzucany uczestnikowi hazard przyczynił się więc do pozyskania konkretnych składników majątkowych. Nadto, wszystkie wartościowe ruchomości strony zakupiły przed małżeństwem i dysponują z tego tytułu pełnym wyposażeniem mieszkania. Uczestnik nie wyprzedawał majątku, a wprost przeciwnie, przywoził potrzebne rzeczy z zagranicy. Sam fakt, że uczestnik nadużywał czasem alkoholu oraz że stosował przemoc wobec wnioskodawczyni nie może być decydujący z punktu widzenia ustalenia nierównych udziałów w majątku stron. Trzeba pamiętać, że uczestnik zarabiał za granicą spore sumy, dorabiając na sprzedaży paliwa.

Sąd oddalił wniosek I. M. o rozliczenie nakładów z jej majątku osobistego na poczet wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) (...) w G., spłaty zadłużenia na to mieszkanie i na poczet jego remontu, gdyż wydatki te według ustalonego stanu faktycznego miały miejsce przed zawarciem małżeństwa stron. Sąd ustalił nadto, że wnioskodawczyni nie dokonała wpłaty na wkład mieszkaniowy, gdyż takowej w ogóle przy zamianie mieszkań nie było. Uczestnik nie kwestionował wydatków z majątku osobistego wnioskodawczyni na remont jego mieszkania. Takie wydatki nie podlegają jednak rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego (art. 45 § 1 i 2 k.ro.). W postępowaniu o podział majątku wspólnego nakłady z majątku osobistego małżonków na majątek osobisty jednego z nich podlegają rozliczeniu jedynie wyjątkowo. Judykatura w tej kwestii nie jest jednolita, gdyż pozytywnej odpowiedzi w tej mierze udzielił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1980 r. (III CZP 46/80, OSNC 1981, Nr 11, poz. 206), natomiast negatywnej w postanowieniu z dnia 9 stycznia 1984 r. (III CRN 315/83, LEX 8583). Skoro jednak hipoteza art. 45 k.r.o. i art. 567 § 1 k.p.c. nie obejmuje tych roszczeń, to należy przyjąć, że stosuje się do nich przepisy kodeksu cywilnego, zaś z tego tytułu można ich dochodzić w drodze procesu cywilnego. Zgodnie z uzasadnieniem powołanej uchwały z dnia 16 grudnia 1980 r. należy uznać za dopuszczalne rozliczenie w postępowaniu o podział majątku wspólnego nakładów poczynionych z jednego majątku odrębnego na drugi majątek odrębny, ale tylko w tej szczególnej sytuacji, gdy na nieruchomości stanowiącej majątek odrębny powstał obiekt kosztem wszystkich mas majątkowych, w tym majątku wspólnego. Taki jedynie przypadek wskazuje na potrzebę kompleksowego rozliczenia całości nakładów w jednym postępowaniu (tak też SN w postanowieniach z 1 kwietnia 1998 r., II CKN 684/97, LEX nr 749987 i z 9 maja 2003 r., V CKN 363/01, LEX nr 569117 oraz wyroku z 7 czerwca 2002 r., IV CKN 1108/00, OSNC 2003, nr 9, poz. 123). Regulacja z art. 686 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c., dotyczy nakładów małżonków poczynionych wyłącznie na majątek wspólny. Inne rozumienie art. 686 k.p.c. pozostawałoby w sprzeczności zarówno ze stanowiskiem piśmiennictwa, jak i pośrednio judykatury, z której wynika, że katalog sporów podlegających rozpoznaniu w postępowaniu działowym jest wyczerpujący i nie powinien być rozszerzany (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1980 r., III CZP 26/80, OSNCP 1980, Nr 12, poz. 229, czy postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 1966 r., III CR 156/66, OSNCP 1967, Nr 2, poz. 35).

W rozpatrywanej sprawie szczególna sytuacja opisana w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1980 r. nie zachodzi, gdyż nie zostało wykazane, aby jakiekolwiek nakłady były czynione na lokal uczestnika w trakcie małżeństwa stron. Zostały poczynione jedynie wydatki (to nie to samo, co nakłady) na wykup lokalu.

Sąd przyznał składniki majątku wspólnego zgodnie z aktualnym stanem posiadania (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 i 623 k.p.c. oraz art. 211 i 212 § 2 k.c.).

Wskutek dokonanego podziału majątku wspólnego uczestnik otrzymała majątek o wartości 200 zł, a wnioskodawczyni bez wartości rynkowej. Tytułem dopłaty do udziału wnioskodawczyni w majątku wspólnym, rozliczenia spłaconego długu uczestnika z majątku wspólnego, opisanego w punkcie 2. (drugim) sentencji postanowienia i zwrotu połowy wydatków opisanych w punkcie 3. (trzecim) sentencji postanowienia, należało zasądzić od W. M. na rzecz I. M. kwotę 769,93 zł (art. 212 § 2 k.c. w zw. z art. 688 i 567 § 3 k.p.c.).

Wobec nieobjęcia podziałem mieszkania przy ul. (...) (...) wniosek I. M. o orzeczenie nakazu opróżnienia, opuszczenia i wydania przez uczestnika tego lokalu nie znajdował oparcia w prawie (zob. art. 624 k.p.c. w zw. z art. 567 § 3 k.p.c. i art. 688 k.p.c.).

O kosztach postępowania w punkcie 10 (dziesiątym) sentencji postanowienia orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, a w punkcie 11. (jedenastym) - koszty dojazdu uczestników na rozprawę - na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej uczestnikom z urzędu orzeczono na podstawie § 7 pkt 10 w zw. z § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 461), przyjmując wartość udziału w majątku wspólnym każdego z uczestników na 769,93 zł (wliczając w to rozliczane w postepowaniu wydatki z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika, wymienione w punktach 2. i 3. sentencji postanowienia).