Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 219/16

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSO Paweł Hochman

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) we W.

przeciwko (...) w B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie

z dnia 10 grudnia 2015 roku, sygn. akt I Cupr 84/15

1. zmienia zaskarżony wyrok i powództwo oddala oraz zasądza od powoda (...) we W. na rzecz pozwanego (...) w B. kwotę 617 (sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

2. zasądza od powoda (...) Sp. z o.o. we W. na rzecz pozwanego (...) w B. kwotę 630 (sześćset trzydzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

P. H.

Sygn. akt II Ca 219/16

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 grudnia 2013 roku powód (...) we W. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) w B. kwoty 1.665,48 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 10 października 2014 roku do zapłaty oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego 600,- zł oraz kwotę 51 zł tytułem opłaty skarbowej.

W uzasadnieniu pozwu podniósł, iż działając jako konsorcjum (...) i (...) S.A współpracowali z pozwanym w ramach wiążących stron umów ramowych, których przedmiotem były sukcesywne dostawy produktów leczniczych do siedziby pozwanego. W ramach współpracy powodowie byli zobowiązani do dostarczenia leków na rzecz pozwanego w ramach każdorazowo składanych zamówień (§ 1 ust 1 oraz § 2 ust. 2 umów). Natomiast obowiązkiem pozwanego było zapłacenie ceny za dostarczone przez nich leki na podstawie wystawionych faktur. Powodowi należycie wykonali swoje obowiązki natomiast pozwany pismem z dnia 8 października 2014 rok odmówił uiszczenia należności kwestionując przepisy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, które w jego ocenie nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Nakazem zapłaty w postepowaniu upominawczym z dnia 4 lutego 2015 roku tutejszy Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego (...) w B. kwotę 1.665,48 zł wraz z kosztami procesu i kosztami zastępstwa procesowego.

Powyższy nakaz zaskarżył sprzeciwem pozwany wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, iż kwestionuje opóźnienie w zapłacie wskazanej w fakturze (...) z dnia 29.08.2014 roku. Faktura (...) zostały wystawione w związku realizacja umowy, (...) z 19 listopada 2013 roku tymczasem przedmiotowa umowa nie dotyczy leków określonych wymienionymi fakturami. Ponadto strona powodowa dochodzi rekompensaty tytułem zwrotu poniesionych kosztów odzyskania należności wskazanych fakturami, które są wynikiem realizacji umów: (...) z dnia 19 listopada 2013 roku, (...)/2014 dnia 18 lutego 2014 roku i (...) z dnia 20.01.2014 roku. Zgodnie z ar 4 pkt 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych poprzez transakcję handlową rozumie się umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usług jeżeli strony o których mowa w art. 2 ustawy zawierają ją w związku z wykonywaną działalności. Ustawa w art. 10 ust. 1 nie wskazuje wprost w jakim roszczeniem związane jest uprawnienie do żądania kwoty wymienionej w art. 10 ust. 1, w szczególności czy dotyczy całości dochodzonych roszczenie czy też części np. tylko odsetek, skoro art. 10 ust. 2 ustawy wskazuje, iż ekwiwalent 40 euro przysługuje z tytułu opóźnień w transakcji handlowej. W jego ocenie, przedmiotowe roszczenie dotyczy tylko jednej umowy, z tego też powodu stronie należy się tylko 120 euro ekwiwalentu. Ponadto pozwany wskazał, że żądanie sformułowane przez powoda nie zasługuje na ochronę prawną bowiem zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swojego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno- gospodarczym przeznaczeniem prawa.

W wyniku rozpoznania sprzeciwu wyrokiem z dnia 10 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Bełchatowie, zasądził od pozwanego (...) w B. na rzecz powoda (...) we W. kwotę 1.665,48 z ustawowymi odsetkami od dnia 9 grudnia 2014 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 647,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 600,- zł kosztów zastępstwa procesowego.

Podstawę powyższego wyroku stanowiły następujące ustalenia faktyczne.

W dniu 21 listopada 2011 roku pomiędzy (...) w B. a (...) została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 36 miesięcy.

W dniu 20 lutego 2012 roku pomiędzy (...) w B. a (...) została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 36 miesięcy.

W dniu 18 stycznia 2013 roku pomiędzy (...) w B. a (...) oraz (...) sp z o.o. została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 18 miesięcy.

W dniu 18 kwietnia 2013 roku pomiędzy (...) w B. a (...) oraz (...) sp z o.o. została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 24 miesięcy.

W dniu 21 czerwca 2013 roku pomiędzy (...) w B. a (...) oraz (...) sp z o.o. została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 12 miesięcy.

W dniu 19 listopada 2013 roku pomiędzy (...) w B. a (...) oraz (...) sp z o.o. została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 12 miesięcy.

W dniu 20 stycznia 2014 roku pomiędzy (...) w B. a (...) oraz (...) sp z o.o. została zawarta umowa zobowiązując dostawcę do dostarczenia leków w różnym asortymencie ilościach i cenach jednostkowy określonych w formularzu cenowym stanowiącą załącznik do niemniejszej umowy. Realizacja dostaw miała odbywać się sukcesywnie przez okres 12 miesięcy.

W dniu 25 września 2015 roku (...) sp. z o.o. we W. wystawił zbiorczą notę obciążeniowa nr: (...) na łączna kwotę 1.788,69 zł tytułem odsetek za opóźnienie i rekompensaty. Nota dotyczyła faktur z dnia:

- 3 czerwca 2014 r. (...):

- 4 czerwca 2014 r. (...);

- 5 czerwca 2014 r. (...);

- 6 czerwca 2014 r. (...);

- 12 czerwca 2014 r. (...);

- 13 czerwca 2014 r. (...);

- 16 czerwca 2014 r. (...);

- 17czerwca 2014 r. (...);

- 18 czerwca 2014 r. (...);

- 29 lipca 2014 r. (...) i obciążyła pozwanego rekompensatą w wysokości 40 euro od każdej transakcji.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na uwzględnieniu w całości na podstawie art. 10 w związku z art. 11 ustawy z dnia 28 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z dnia 28 marca 2013 roku Dz. U 2013.403 ).

Sąd Rejonowy wyjaśnił, że przedmiotowa ustawa szczegółowo określa uprawnienie wierzyciela i obowiązki dłużnika w związku z zapłatą w transakcjach handlowych i zakreśla krąg podmiotów do których ma zastosowanie. Wskazał, że nie ma ona zastosowania do:

1)długów objętych postępowaniami prowadzonymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 233, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. poz. 978, z późn. zm.);

2) umów, na podstawie których są wykonywane czynności bankowe w rozumieniu przepisów art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r. poz. 1376, 1385 i 1529);

3)umów, których stronami są wyłącznie podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych;

Przedmiotowa ustawa określa, iż ma zastosowanie do transakcji handlowych, którą w rozumieniu ustawy stanowi umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Pomiędzy stronami taka współpraca została nawiązana co najmniej od 2011 roku i ma charakter w ocenie sądu stały. Każdorazowa została zawierana na okres kilku miesięcy. Ostania tak umowa została nawiązana w dniu 20 stycznia 2014 roku. W przedmiotowej umowie strony umówiły się zakresie dostawy leków wymienionych w załączniku. Wbrew twierdzeniom pozwanego nie miała ona charakteru jednorazowego ale ciągły sprowadzający się do dostawy leków na zamówienie. Ponadto, nie bez znaczenia dla oceny zasadności powództwa miał w opinii Sądu fakt, iż przedmiotowa umowa nie zakreśla w sposób jednorazowy płatności zamówienia a jedynie w § 1 ust 2 określiły wartość zamówienia brutto. Natomiast w § 6 umowy strony określiły płatność za dostarczony towar oraz, że za opóźnienie w terminie płatności dostawcy należą się odsetki ustawowe. Wbrew stanowisku pozwanego Sąd podkreślił, iż przedmiotowa ustawa ma na celu zwapnienie przedsiębiorcom płynności finansowej poprzez większe zdyscyplinowane stron transakcji handlowej do mobilizowania dłużników do terminowego regulowana należności . Zgodnie z przepisami tej ustawy wierzycielowi w chwili popadnięcia dłużnika w opóźnienie w zapłacie przysługuje prawo domagania się stałej rekompensaty stanowiącej równowartości 40,- euro. W ocenie Sądu przedstawiona kwota nie budzi wątpliwości, nota obciążeniowa wykazała iż pozwany zalegał z zapłatą za 10 faktur, natomiast pozwany nie wykazał aby dopełnił swojego obowiązku uiszczania należności za dostarczony towar w terminie. Wprawdzie pozwany przedstawił do akt dokument kp z dnia 29 lipca 2014 roku k 125 jednakże dowód ten nie wiadomo przez kogo został wypłacony i na czyją rzecz została wpłacona kwota 8,94 zł i nie wiadomo kto ją wystawił bowiem brak jest stosownego w tym zakresie podpisu. Nie zasługuje również na uwzględnienie zarzut, iż strony łączyła jedna umowa i ona winna zostać traktowana, jako jedna transakcja handlowa. Zgodnie z art. 11 wyżej cytowanej ustawy strony transakcji handlowej mogą ustalić w umowie harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, pod warunkiem że ustalenie takie nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Natomiast, gdy w umowie strony ustały, iż świadczenie pieniężne będzie spełniane w częściach, uprawnienie do:

1) odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1,

2)kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 1, oraz zwrotu poniesionych kosztów odzyskiwania należności, o których mowa w art. 10 ust. 2

–przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części, co daje podstawę do stwierdzenia iż zarówno odsetki od poszczególnych faktur oraz zryczałtowana kwocie 40 euro tytułem rekompensaty została zaliczono prawidłowo przy uwzględnieniu kursu euro z dnia wystawienia noty obciążeniowej, która nie była kwestionowana przez pełnomocnika pozwanego od każdej niezapłaconej w terminie faktury.

Za chybiony należało uznać w ocenie Sądu również zarzut, iż faktury (...) są fakturami spoza przetargu i mają jedynie walor osobnych transakcji handlowych za opóźnienie płatności, których wierzyciel może dochodzić rekompensaty w wysokości 40 euro. Takie działanie w ocenie sądu jest odosobnione, bowiem w transakcjach handlowych między stronami nie muszą one być potwierdzane zawartymi umowami a jedynym potwierdzeniem są faktury czy rachunki które są dokumentami potwierdzającymi wykonanie usługi.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia klauzuli generalnej z art. 5 k.c. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że zgodzić się należy ze stanowiskiem pełnomocnika pozwanego, iż klauzula generalna uniemożliwia czynienie ze swojego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego, jednakże w ocenie sądu nie można powodowi przypisać naruszenia tego przepisu bowiem dochodzenie rekompensaty zostało zagwarantowane ustawą z dnia 28 marca 2013 roku o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Prawo podmiotowe w niniejszej sprawie prawo do rekompensaty rozpatrywać należy przede wszystkim jako sytuację prawną powoda, który uzyskuje wolność zachowań w określonej sferze prawnej oraz kompetencję do dokonywania czynności prawnych dotyczących tej sytuacji, a wszystkie pozostałe podmioty mają obowiązek nieingerowania w tę sferę zarówno poprzez czynności prawne, jak i faktyczne, ponieważ podmiot uprawniony dysponuje względem nich roszczeniem ( zarówno materialnoprawnym, jak i procesowym ) o zaniechanie takich naruszeń (por. Z. Radwański, Prawo cywilne, 2004, s. 86). Treść prawa podmiotowego wskazuje szereg uprawnień podmiotu, niemniej sposób ich realizacji (wykonywania) pozostawiony jest decyzji podmiotu, którego swoboda jest jednak w tej mierze ograniczona kilkoma czynnikami, a który w przedmiotowej sprawie jest przez powoda realizowany.

Przede wszystkim w aspekcie wewnętrznym struktura uprawnień tworzących prawo podmiotowe oraz występujące pomiędzy nimi związki prakseologiczne uniemożliwiają jednoczesną realizację niektórych uprawnień z uwagi na korzystanie z innych uprawnień. Konieczne jest więc ustalenie i wybór aktualnie dostępnej konfiguracji elementów prawa podmiotowego.

Ponadto sytuacja każdego podmiotu pozostaje także w aspekcie zewnętrznym w złożonych związkach strukturalnych i prakseologicznych z sytuacjami prawnymi i społecznymi innych podmiotów. Podmiot korzystający ze swojego prawa powinien zatem mieć na uwadze te wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania i dokonywać poprawnego w danej chwili wyboru "dostępnych" mu strukturalnie i prakseologicznie uprawnień. W aspekcie zewnętrznym pojawia się tutaj także zagadnienie ewentualnej kolizji prawa danego podmiotu z prawami podmiotowymi innych osób, rozstrzyganych na zasadzie pierwszeństwa albo innych występujących w systemie prawnym reguł. Zawarte art. 5 k.c. klauzula generalne "przełamuje zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej" (tak trafnie w uzasadnieniu wyr. SN z dnia 9 grudnia 2009 r., IV CSK 290/09, Lex nr 560607). W związku z tym art. 5 k.c. może być stosowany tylko jako szczególny wyjątek. Stosowanie tego przepisu nie może zatem iść jeszcze dalej i prowadzić do zanegowania samego faktu istnienia prawa podmiotowego, ponieważ instytucja nadużycia prawa dotyczy praw istniejących, których byt jest od niej całkowicie niezależny.

Jak wskazał SN w nowszej judykaturze, dla zastosowania art. 5 k.c. konieczne jest wystąpienie trzech podstawowych przesłanek: istnienie prawa, które zostaje nadużyte, czynienie z niego użytku oraz sprzeczność tego użytku z kryteriami nadużycia prawa (orz. SN z dnia 26 listopada 2004 r., I CK 279/04, Lex nr 277859). Na uwagę zasługuje zwłaszcza pierwsza przesłanka, wskazująca na istnienie nadużywanego prawa, co przemawia na rzecz uwzględnienia tzw. teorii zewnętrznej.

W ocenie sądu Rejonowego i ten zarzut należ oceniać, jako bezprzedmiotowy bowiem działanie powoda w przedstawionej nocie obciążeniowej nie zamierzają do naruszania praw pozwanego Szpitala a jedynie mają na przyszłość wyeliminować przypadki opóźnienia w terminach płatności. Nie ma nic złego w działaniu powoda, który swoim działaniem zmierza do swojej ochrony - płynności finansowej na przyszłość przed nierzetelności pozwanego na przyszło, co zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zostało oparte na analizie uprawnień powoda w tym cytowanego wyżej art. 10 i 11 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona pozwana, zaskarżając niniejszy wyrok Sądu Rejonowego w całości.

Pełnomocnik pozwanego powyższemu wyrokowi zarzucił naruszenie:

1. prawa materialnego :

- art. 5 k.c. poprzez błędną jego wykładnię przejawiającą się uznaniem, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki do uznania zgłoszonego przez powoda roszczenia za wyraz nadużycia prawa;

- art. 11 ustawy z dnia z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych ( Dz. U. z 2013 r. , poz. 403 ze zm. ) poprzez jego zastosowanie w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r. a więc nieobowiązującym w dacie rozstrzygania;

- art. 11 wyżej wymienionej ustawy poprzez błędne jego zastosowanie;

- art. 10 wymienionej wyżej ustawy poprzez błędne jego zastosowanie; art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych , ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1830) poprzez jego niezastosowanie .

2. prawa procesowego:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic zasad swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i dokonanie jego oceny w sposób dowolny.

W związku z powyższym, skarżący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Bełchatowie i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie

2. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Bełchatowie do ponownego rozpoznania ;

3. zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja jest uzasadniona i skutkuje zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem powództwa.

W pierwszej kolejności wskazać należy na zasadność zawartej w apelacji argumentacji odnoszącej się do pominięcia przez Sad Rejonowy, braku podstaw do zasądzenia rekompensaty w wysokości równowartości kwoty 40 euro tytułem kosztów odzyskiwania należności określonych fakturą (...) z 29.07.2014 r. Rację ma tym samym skarżący podnosząc, że Sąd w sposób nieuprawniony zakwestionował moc dowodową dokumentu „kp” z dnia 29 lipca 2014 r. ( k. 124 ), z którego wynika terminowa zapłata wskazanej na wyżej wymienionej fakturze należności. Tak więc we wskazanym zakresie Sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. W pozostałym zakresie Sad Okręgowy ustalenia faktyczne stanowiące podstawę rozstrzygnięcia przyjmuje za własne nie znajdując podstaw do ich kwestionowania.

Jak wynika z poczynionych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych zasądzona zaskarżonym wyrokiem należność stanowi konsekwencję opóźnienia w zapłacie przez pozwanego faktur, których termin płatności przypadał na czerwiec i lipiec 2014 r. Umowy, które legły u podstaw żądania strony powodowej zostały zawarte w dniu 19.11.2013 r. ( umowa (...)), w dniu 18.02.2014 r. ( umowa (...) ) i w dniu 20.01.2014 r. ( umowa (...)). Słusznie w skardze apelacyjnej pozwany podnosi więc, że Sąd I instancji zastosował przy rozstrzyganiu art. 11 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych w wersji, która obowiązuje począwszy od 1 stycznia 2016 r. Tym samym naruszył art. 55 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2015 r., poz. 1830), zgodnie z którym do transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 1 ( czyli ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych) zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe. Zatem Sąd Rejonowy wyrokując zastosował nieobowiązującą jeszcze treść art. 11 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Powyższe uchybienie nie ma jednak dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy decydującego znaczenia. Sąd Okręgowy nie podziela bowiem wyrażonego w skardze apelacyjnej poglądu, że płatność należności wynikających z umów łączących strony nie miała nastąpić częściami. Pozwany powołując się na zapis wynikający z powołanych wyżej umów zgodnie, z którym dostawy leków miały się odbywać sukcesywnie pomija w sposób nieuprawniony fakt, że strony postanowiły, iż zapłata za dostarczony towar miała być dokonywana w terminie 30 dni od dostarczenia faktury.

U podstaw oddalenia powództwa legł natomiast inny, w ocenie Sądu Okręgowego kluczowy dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy argument prawny. Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 403) tj. z dnia 10 maja 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 684) w art. 4 ust 1 definiuję pojęcie transakcji handlowej wskazując, że rozumie się przez nią umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. W przedmiotowej sprawie nie sposób przyjąć tylko opierając się na brzmieniu łączących strony umów, że ich przedmiotem była dostawa towaru. Z treści umów nie wynika bowiem, że pozwany zobowiązał się do wytworzenia oznaczonych rzeczy, zgodnie zaś z art. 605 k.c. do istotnych elementów umowy dostawy należy zobowiązanie się dostawcy do wytworzenia rzeczy i dostarczenia jej odbiorcy. W tym miejscu wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie znajduje podstaw jurydyczny aby pojęcie „dostawy” zawarte w omawianej ustawie interpretować inaczej niż w to wynika z kodeksu cywilnego. Nie ulega wątpliwości, że ustawa o transakcjach handlowych zawiera regulacje cywilnoprawne. Podkreślić jednocześnie należy, że samo użycie w treści umowy określeń „dostawca” i „odbiorca” nie oznacza, że została zawarta umowa dostawy, o kwalifikacji prawnej umowy decyduje bowiem treść całej umowy i zakres wynikających z niej obowiązków obu stron. W ocenie Sądu Okręgowego zawarte przez strony umowy były umowami sprzedaży i obejmowały obowiązek przeniesienia własności za uzgodnioną cenę wskazanych leków. Powyższe stanowisko znajduje swoje potwierdzenie w umowie konsorcjum jaką przedstawiła strona powodowa, z której wynika, że do jej obowiązków należało jedynie występowanie w przetargach na uzyskanie zamówienia publicznego. Nie bez znaczenia dla zaprezentowanej argumentacji pozostaje również okoliczność, że w zawartych umowach strony wskazały, że w sprawach nieuregulowanych mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.

Dla uzasadnienia powyższego poglądu należy odnieść się również do aspektu historycznego i przypomnieć, że stosownie do treści art. 2 zawierającego definicję pojęcie transakcji handlowej zawartego poprzedzającego obecną regulację ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 12 czerwca 2003 r. ( Dz.U. Nr 139, poz. 1323 ) pod pojęciem transakcji handlowej rozumiano umowę, której przedmiotem było odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową. Skoro w powołanej wyżej ustawie z 8 marca 2013 r. ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie do definicji omawianego pojęcia w miejsce terminu „dostarczenie” termin „dostawa” towaru nie sposób znaleźć argumentacji pozwalającej przyjąć, że sformułowanie to winno być interpretowane inaczej niż wynika to z norm kodeksu cywilnego.

Reasumując, w ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisów zawartych w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. W konsekwencji strona powodowa nie może się skutecznie domagać od pozwanego rekompensaty za koszty odzyskania należności.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 386 § 1 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonego wyroku i oddaleniu powództwa.

O kosztach procesu za obie instancje Sąd Okręgowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik.

SSO Paweł Hochman