Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód J. M. wniósł o obniżenie alimentów na rzecz małoletniego syna I. W. - W., zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie VI RC 611/10, z kwoty po 450 złotych miesięcznie do kwoty po 150 złotych miesięcznie.

W uzasadnieniu wskazał, że od wielu lat pozostaje bez zatrudnienia, pomimo rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy i chęci podjęcia pracy. Podał także, że jego stan zdrowia od dłuższego czasu jest zły. W ostatnim czasie powód uległ wypadkowi drogowemu, konieczne było wykonanie zabiegu operacyjnego, jest on w trakcie leczenia. Wskazał, że skoro jego była żona osiąga znaczne dochody, ma zagwarantowane warunki mieszkaniowe i pomoc rodziny, obniżenie kwoty alimentów będzie zgodne z zasadami współżycia społecznego i przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego – A. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2010 r., sygn. akt VI RC 611/10, Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód małżeństwo A. W. i J. M. z winy pozwanego (powoda w niniejszej sprawie). W pkt III Sąd zobowiązał strony do ponoszenia kosztów wychowania i utrzymania małoletniego I. M. (obecnie: W.-W.) i z tego tytułu zasądził na jego rzecz od J. M. alimenty po 450 złotych miesięcznie. Wyrok ten nie został zaskarżony i stał się prawomocny.

(dowód: wyrok SO w Olsztynie z 23.08.2010 r., k. 134 akt VI RC 611/10, decyzja Kierownika USC w S. z dnia 25 listopada 2015 r., k. 40)

W czasie wydawania powyższego wyroku powód zamieszkiwał u swojej matki, która prowadzi gospodarstwo rolne. Powód pomagał jej w prowadzeniu gospodarstwa, w zamian otrzymując mieszkanie i wyżywienie. Był wtedy bezrobotny, z prawem do zasiłku w wysokości 460 złotych brutto miesięcznie. We wcześniejszym okresie powód był ochroniarzem, ale utracił licencję w związku ze spowodowaniem w dniu 27 października 2008 r. wypadku drogowego w stanie nietrzeźwości, za co został prawomocnie skazany na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na okres 2 lat. W 2009 roku powód podjął pracę w przedsiębiorstwie (...). Pracę stracił w związku z nadużywaniem alkoholu, jednak nie został zwolniony dyscyplinarnie, gdyż był tam zatrudniony po znajomości, dzięki pomocy swojej ówczesnej żony.

(dowód: zaświadczenie PUP S. z 06 maja 2010 r., k. 38 akt VI RC 611/10, protokół rozprawy z dnia 23.08.2010 r., k. 132-132v akt VI RC 611/10, przesłuchanie przedstawicielki ustawowej pozwanego, k. 75)

Od czasu orzeczenia rozwodu powód nie znalazł stałego zatrudnienia. W ramach umowy o pracę w 2013 r. pracował jako pracownik fizyczny, co trwało jedynie przez kilka miesięcy. Od 27 maja 2013 r. pozostawał zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku, jednakże utracił ten status w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim przez okres powyżej 90 dni. Powód nadal zamieszkuje u swojej matki, która prowadzi gospodarstwo rolne. Utrzymuje się głównie dzięki jej pomocy. W okresie od 01 maja 2016 r. do 30 czerwca 2016 r. otrzymywał świadczenie z MOPS na zakup żywności w kwocie 200 złotych miesięcznie, a także zasiłek okresowy w kwocie 267 zł. z powodu długotrwałej choroby.

(dowód: zaświadczenie PUP S. z 22.02.2016 r., k. 12, przesłuchanie powoda, k. 74v, decyzje Wójta Gminy S. z dnia 20 maja 2016 r. nr PS. (...).1.173.2016 i nr PS. (...).2.1.2016, k. 86-89)

W dniu 07 stycznia 2016 r. na trasie S.-D. doszło do wypadku drogowego, w wyniku którego powód J. M. doznał obrażeń ciała w postaci złamania kości strzałkowej lewej nogi. W czasie zdarzenia znajdował się w stanie nietrzeźwości, mając 0,77 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Szczytnie z dnia 30 czerwca 2016 r., sygn. akt II K 189/16, k. 99 akt II K 189/16, protokół z przebiegu badania stanu trzeźwości, k. 7 akt II K 189/16)

W związku z urazem powoda przeprowadzony został zabieg operacyjny, który odbył się bez powikłań. Powód został wypisany do domu w dniu 13 stycznia 2016 r. w stanie ogólnym dobrym. We wskazaniach dotyczących dalszego leczenia zalecono, by powód chodził o kulach bez obciążenia lewej kończyny dolnej oraz by pozostawił ją unieruchomioną w gipsie przez okres 5 tygodni.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego z 13.01.2016 r., k. 13)

Powód od czasu orzeczenia rozwodu nadal nadużywa alkoholu, podejmowane próby leczenia odwykowego nie przynoszą efektów.

(dowód: zeznania świadka E. W., k. 90, przesłuchanie przedstawicielki ustawowej pozwanego, k. 75)

Przedstawicielka ustawowa małoletniego pozwanego pracuje jako pracownik cywilny, osiągając dochód w wysokości ok. 2.800 złotych miesięcznie, z czego potrącana jest kwota 555 zł tytułem pożyczki mieszkaniowej. W 2012 r. przeszła operację kręgosłupa. Jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim, stale korzysta z zabiegów rehabilitacyjnych w Centrum Rehabilitacyjno-Edukacyjnym im. J. P. II w S.. Zamieszkuje z konkubentem, który osiąga porównywalny dochód w kwocie ok. 3.000 złotych miesięcznie. Wymienieni spłacają kredyt mieszkaniowy w kwocie 239 tyś złotych, przy czym wysokość miesięcznej raty wynosi 1.170,71 złotych.

Małoletni pozwany I. W. ukończył 9 lat. Chłopiec ma astygmatyzm, w związku z czym wymaga noszenia okularów. Pozostaje także pod opieką ortodonty i w związku z wadą zgryzu będzie nosił aparat na zęby. Małoletni należy do sekcji pływania w klubie sportowym (...) w S., za który opłata wynosi 70 zł. miesięcznie. Chłopiec uczestniczy we wszystkich wycieczkach szkolnych, wyjazdach integracyjnych i uroczystościach klasowych, co jest związane z ponoszeniem dodatkowych kosztów.

W dniu 10 maja 2016 r. małoletni pozwany upadł i doznał złamania lewego przedramienia. W związku z tym przebywał w szpitalu, a następnie jego stan był konsultowany z lekarzem ortopedą.

Powód nie utrzymuje kontaktów z synem poza sporadycznymi rozmowami telefonicznymi, w żadnym zakresie nie partycypuje w kosztach utrzymania pozwanego, od kilku lat nie płaci alimentów, alimenty z funduszu alimentacyjnego matce pozwanego nie przysługują. W wyniku egzekucji komorniczej zostały zlicytowane dwie nieruchomości powoda za łączną kwotę 6446,67 zł., zadłużenie z tytułu alimentów wynosi ponad 23 tyś zł.

(pismo Komornika k. 19, okoliczności bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozpatrując niniejszą sprawę Sąd oparł rozstrzygnięcie na dowodach w postaci dokumentów urzędowych znajdujących się w aktach VI RC 611/10 Sądu Okręgowego w Olsztynie oraz II K 189/16 tutejszego Sądu, w postaci prawomocnych orzeczeń, jak również protokołu rozprawy z dnia 23.08.2010 r., z którego wynikają oświadczenia powoda co do jego sytuacji majątkowej na chwilę orzekania rozwodu. Dokumenty te zostały sporządzone w przepisanej formie i przez kompetentne organy, dlatego korzystają z domniemania prawdziwości (art. 244 k.p.c.), wobec czego Sąd dał im wiarę. Należało także oprzeć się na dokumentach prywatnych przedłożonych przez strony, których treść nie była kwestionowana, jak również dowodzie z przesłuchania przedstawicielki ustawowej małoletnich pozwanych, która opisała swoją sytuację majątkową i dochodową.

Nie zasługują na nadanie przymiotu wiarygodności wyjaśnienia powoda J. M., który twierdził, że jego sytuacja majątkowa uległa znacznemu pogorszeniu od czasu wydania wyroku z dnia 23 sierpnia 2010 r. w sprawie VI RC 611/10. Ze zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności dokumentów z akt wymienionej sprawy wynika, że także w tej dacie powód pozostawał zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Wymieniony miał wprawdzie prawo do zasiłku, jednakże już w toku rozprawy rozwodowej deklarował, że utraci je we wrześniu 2010 r. Okoliczność ta musiała zostać uwzględniona przy wydawaniu orzeczenia przez Sąd Okręgowy w Olsztynie przy ustalaniu wysokości alimentów, tym bardziej że sam powód oświadczył, że nie będzie w stanie opłacać alimentów wyższych niż zasądzone 450 złotych miesięcznie. Także w dacie wyrokowania w sprawie VI RC 611/10 powód zamieszkiwał ze swoją matką i pozostawał na jej utrzymaniu, w zamian za pomoc w prowadzeniu gospodarstwa rolnego.

Sąd nie dał także wiary powodowi w zakresie w jakim podnosił, że nie nadużywa alkoholu i spożywa go jedynie sporadycznie. Twierdzenia te stoją w sprzeczności choćby z wynikami badania stanu trzeźwości powoda w dniu 07 stycznia 2016 r., z których wynika, że podczas wypadku, w wyniku którego doznał urazu kolana, znajdował się w stanie nietrzeźwości. W tym kontekście za wiarygodne należało uznać zeznania E. W., z których wynika, że problem alkoholowy powoda, w związku z którym w 2008 r. utracił pracę, pozostaje aktualny.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Art. 135 k.r.o. stanowi, iż zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie.

Z powyższego przepisu wynika, że oboje rodzice mają obowiązek utrzymywania małoletniego dziecka, przy czym obecnie A. W. wypełnia zarówno ponosząc wszystkie koszty utrzymania małoletniego syna stron jak własnymi staraniami o utrzymanie i wychowanie syna..

Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez pojęcie „stosunków” należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego jego zakresu (art. 133 i art. 135 k.r.o.). Zmiana stosunków to istotne zmniejszenie lub ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Skutkiem takich zmian jest potrzeba skorygowania zakresu obowiązku alimentacyjnego (zob. wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 21 stycznia 2015 r., VI RCa 293/14, LEX nr 1646036).

Potrzeby małoletniego I. w trakcie ostatnich 6 lat nie uległy obniżeniu, a wręcz wzrosły. Chłopiec wszedł w tym okresie w wiek szkolny, co jest związane ze znacznym zwiększeniem wydatków rodzica, z którym zamieszkuje. Pojawiły się także problemy zdrowotne, takie jak astygmatyzm i wada zgryzu, które powodują konieczność ponoszenia dalszych wydatków na utrzymanie dziecka oraz kosztów zajęć pozalekcyjnych. Sam J. M. nie twierdził zresztą, aby w zakresie potrzeb małoletniego zaistniała jakakolwiek zmiana uzasadniająca obniżenie wysokości zasądzonych alimentów. W związku z tym Sąd zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. nie wychodził poza podstawę faktyczną jego żądania, ograniczając się do oceny obecnych możliwości zarobkowych powoda.

W ocenie Sądu sytuacja zarobkowa i majątkowa powoda od czasu wydania wyroku w sprawie VI RC 611/10 Sądu Okręgowego w Olsztynie nie uległa zmianie. Wymieniony nadal zamieszkuje z matką, która zapewnia mu utrzymanie dzięki dochodom osiąganym z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Podkreślić należy, że dobra sytuacja majątkowa matki powoda nie może znajdować bezpośredniego przełożenia na ocenę jego możliwości zarobkowych i majątkowych. Jednakże pozwala ona na ocenę, że powód nie musi podejmować żadnych starań o uzyskanie zatrudnienia w celu swojego utrzymania. Sytuacja ta odpowiada powodowi, który nie podejmuje realnych działań ukierunkowanych na powrót do pracy zarobkowej, w tym leczenia odwykowego, po którym mógłby skuteczniej podjąć pracę zarobkową.

Fakt, że powód nie osiąga obecnie dochodów nie oznacza jeszcze, że jego możliwości w tym zakresie od 2010 r. uległy obniżeniu. Sama okoliczność, że powód doznał urazu kolana w wypadku komunikacyjnym z dnia 09 stycznia 2016 r., nie wpłynęła w sposób istotny na jego możliwości zarobkowe. Wskazania wymaga, że wymieniony pozostaje bez stałego zatrudnienia i na utrzymaniu matki od 2008 roku, kiedy to stracił pracę jako ochroniarz. Przez okres blisko 8 lat powód nie podjął pracy, która umożliwiłaby mu nie tylko samodzielne utrzymywanie siebie, ale także realizowanie obowiązku alimentacyjnego względem małoletniego dziecka. Gdyby powód w okresie przed 2016 r. pozostawał zatrudniony, byłby obecnie uprawniony do uzyskiwania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, tj. zasiłku chorobowego, a następnie świadczenia rehabilitacyjnego. Obecna sytuacja powoda wynika z jego świadomego wyboru i w ocenie Sądu nie ma podstaw do tego, by konsekwencje tego błędu ponosił obecnie jego małoletni syn I..

W ocenie Sądu uraz kolana, którego doznał powód, ma charakter jedynie przejściowy i z pewnością nie stanowi przeszkody do podjęcia zatrudnienia. Powód nie próbował zresztą wykazać, aby doznany uraz powodował u niego niezdolność do pracy. Przeszkodą w tym zakresie pozostaje tryb życia powoda, który realnie nie poszukuje zatrudnienia i liczy wyłącznie na pomoc najbliższych mu osób, które dbają o jego utrzymanie.

Podnieść należy także, że powód nadal wydatkuje pieniądze na alkohol, a nawet nadużywa alkoholu, tak jak to miało miejsce w dniu 07 stycznia 2016 r. Skoro udaje mu się uzyskiwać środki niezbędne do zaspokajania własnych zbytkownych potrzeb, nie może się on skutecznie powoływać na utratę możliwości zarobkowych.

Ojciec małoletniego w żaden sposób nie uczestniczy w jego wychowaniu i rozwoju, a zatem przedstawicielka ustawowa spełnia swój obowiązek alimentacyjny nie tylko poprzez osobiste starania o rozwój i wychowanie syna. Fakt, że A. W. znajduje się obecnie w lepszej sytuacji zarobkowej i majątkowej od powoda w żadnym razie nie oznacza, że to na niej w całości powinien spoczywać finansowy ciężar związany z utrzymaniem dziecka. Wymieniona pracuje, pomimo własnych problemów ze zdrowiem, jednocześnie zapewnia swojej rodzinie godne warunki mieszkaniowe i na ten cel zaciągnęła kredyt, którego spłata w miesięcznych ratach jest znacznym obciążeniem budżetu rodziny, jak również ponosi inne koszty utrzymania i swojego leczenia. Przy jej stałych, choć niewysokich dochodach, nawet uwzględniając udział w kosztach utrzymania jej partnera, nie jest to sytuacja materialna, która pozwalałaby na przerzucenie w całości na nią kosztów utrzymania małoletniego syna stron.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...)

3.  (...)

S.,(...)