Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym 8 lutego 2012 r. (data wpływu) przeciwko Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. Z. B. domagał się zasądzenia kwot:

- 70.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2011r. do dnia zapłaty,

- 8.745,30 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby w postaci kosztów opieki i wyręki osób trzecich za okres od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia 30 listopada 2011 r. z ustawowymi odsetkami obliczanymi w następujący sposób:

- od kwoty 4.905,50 zł od dnia 1 marca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 marca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 maja 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 czerwca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 lipca 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 września 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 października 2011 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 426,60 zł od dnia 11 listopada 2011 r. do dnia zapłaty,

- 750,00 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2011 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za rzeczy zniszczone w wypadku,

- kwoty 426,60 zł tytułem renty na zwiększone potrzeby w postaci opieki i wyręki osób trzecich, płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wymagalności tej raty renty, której płatności pozwany uchybił, począwszy od dnia 1 grudnia 2011 r.

5. Powód wniósł nadto o ustalenie odpowiedzialności pozwanego za dalsze mogące powstać w przyszłości skutki wypadku oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód podał, że powyższe żądanie jest wynikiem szkody, jakiej doznał on w następstwie wypadku komunikacyjnego, który miał miejsce w dniu 30 lipca 2010 r., a którego sprawcą był T. S. (1), który potrącił przechodzącego prawidłowo przez przejście dla pieszych powoda. Powód wskazał, że przeciwko sprawcy wypadku, ubezpieczonemu w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeniowym, toczy się postępowanie karne. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że na skutek potrącenia powód doznał złamania kości potylicznej z krwiakiem przymózgowym nad lewym płatem ciemieniowym i pojedynczymi pęcherzykami powietrza nad sklepieniem mózgu oraz stwierdzono u niego uogólnione cechy obrzęku mózgu. U powoda zastosowano leczenie zachowawcze oraz zalecono konsultacje w poradni neurologicznej. Powód podnosił, że na skutek wypadku doznał trwałego uszkodzenia słuchu, a opisane obrażenia spowodowały u niego lęk przed ruchem ulicznym, silne bóle i zawroty głowy, kłopoty z koncentracją i pamięcią, problemy z błędnikiem oraz trudności ze snem. Zdaniem powoda rozmiar cierpień fizycznych i psychicznych, których doznał w następstwie wypadku był znaczny, a odczuwane dolegliwości sprawiły, że wymagał on opieki i wyręki osób trzecich. Powód wskazał, że w wypadku zniszczeniu uległa jego odzież o łącznej wartości 500 zł oraz rower o wartości 250 zł.

(pozew k. 2-7)

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że w dacie wypadku ubezpieczał pojazd sprawcy wypadku w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i przyznał, że w sprawie przedmiotowego wypadku prowadził postępowanie likwidacyjne, w którym odmówił zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie z uwagi na fakt, że zgromadzona w tym postępowaniu dokumentacja (przy uwzględnieniu dokumentów znajdujących się w aktach karnych) nie była wystarczająca dla ustalenia okoliczności sprawy. Pozwany kwestionował zakres i wysokość szkody wskazane przez powoda, podnosząc zarzut przyczynienia się powoda do wystąpienia wypadku poprzez wjechanie rowerem na przejście dla pieszych. Zakres przyczynienia się powoda do zajścia wypadku pozwany określił na 60%. Podniósł nadto, że żądana przez powoda kwota zadośćuczynienia jest zawyżona i nieadekwatna do doznanych wskutek wypadku cierpień. Pozwany zakwestionował także wskazany przez powoda zakres opieki oraz wartość zniszczonych ubrań i roweru, podnosząc że powód w żaden sposób nie udowodnił wartości tych rzeczy. Pozwany zakwestionował również wskazane przez powoda daty, od których żądał on zasądzenia odsetek ustawowych od poszczególnych kwot składających się na wysokość roszczenia, podnosząc że w razie uwzględnienia żądań powoda, zasadnym jest zasądzenie odsetek od daty wyrokowania. Pozwany wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów procesu.

(odpowiedź na pozew k. 45-47)

W piśmie procesowym złożonym na rozprawie w dniu 13 listopada 2012 r. pełnomocnik powoda poparł powództwo i zakwestionował zarzut pozwanego przyczynienia się powoda do zaistnienia wypadku. Wskazał, że powód nie wjechał na przejście dla pieszych na rowerze, tylko wszedł na pasy prowadzą rower, po uprzednim upewnieniu się, czy może bezpiecznie wejść na pasy. Pełnomocnik powoda podnosił, że samochód sprawcy wypadku miał niesprawny układ hamulcowy oraz powołał się na sporządzoną na potrzeby postępowania przygotowawczego opinię biegłego z zakresu ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych T. S. (2), w której biegły jako przyczynę wypadku wskazał niezachowanie przez T. S. (1) szczególnej ostrożności, przy dojeżdżaniu do oznakowanego przejścia dla pieszych i jednoznacznie wskazał go jako sprawcę wypadku.

(pismo procesowe powoda z dnia 13.11.2012 r. k. 60-63)

W piśmie procesowym z dnia 21 kwietnia 2015 r. (data wpływu pisma do Sądu – 28.04.2015 r.) pełnomocnik powoda rozszerzył powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia o kwotę 60.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia doręczenia tegoż pisma pozwanemu do dnia zapłaty. Po modyfikacji żądania powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 130.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 70.000 zł od dnia
1 marca 2011 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 60.000 zł od dnia 21 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda z dnia 21.04.2015 r. k. 222-224)

W piśmie procesowym z dnia 14 października 2015 r. (data wpływu pisma do Sądu – 19 października 2015 r.) pełnomocnik powoda po raz kolejny rozszerzył powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia o kwotę 120.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od tej kwoty od dnia 14 października 2015 r. do dnia zapłaty. W ostateczności powód wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 250.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 70.000 zł od dnia
1 marca 2011 r. do dnia zapłaty, ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 60.000 zł od dnia 21 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty oraz ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 120.000 zł od dnia 14 października 2015 r. do dnia zapłaty.

(pismo procesowe pełnomocnika powoda dnia 14.10.2015 r. k. 243-245)

W dalszym toku postępowania strony popierały swoje stanowiska w sprawie.

(protokoły z rozpraw: k. 278-278v. i k. 306-306v.)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 lipca 2010 r. w miejscowości W. doszło do wypadku drogowego, w którym poszkodowany został Z. B..

(okoliczność bezsporna)

Kierujący samochodem marki F. (...) o nr rej. (...) T. S. (1) potrącił przechodzącego przez przejście dla pieszych Z. B.. Powód przechodził po pasach prowadząc rower ze swojej lewej strony, nie przejeżdżał przejścia dla pieszych rowerem. O sposobie, w jaki powód przemieszczał się po przejściu dla pieszych świadczą obrażenia ciała, jakich doznał na skutek wypadku (otarcia naskórka prawej ręki, powierzchowny uraz prawego barku i prawej kończyny dolnej) oraz uszkodzenia roweru. Gdyby powód jechał na rowerze, w chwili uderzenia go przez samochód doznałby obrażeń stopy i goleni, a rower byłby uszkodzony na wysokości odpowiadającej położeniu zderzaka i kraty wlotu powietrza. Takich obrażeń u powoda nie stwierdzono, także rower nie nosił śladów uszkodzenia na wysokości odpowiadającej najbardziej wystającym elementów nadwozia F..

(opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego A. S. k. 89-103; opinia biegłego z zakresu medycyny sądowej W. K. k. 283-284; zeznania świadka T. S. (2) k. 80 v. oraz opinia pisemna biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu rogowego T. S. (3) o wskiego – w załączonych aktach szkodowych ; zeznania powoda k. 80v. - 81 ).

Pojazd sprawcy wypadku był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W..

(okoli czności bezsporne )

Z. B. przewieziony został do Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej (...) Szpitala w B.. Tam był hospitalizowany od 30 lipca do 6 sierpnia 2010 r. Rozpoznano uraz głowy, złamanie czaszki, stłuczenie mózgu z częściową afazją motoryczną. Wykonane 31 lipca 2010 r. CT głowy wykazało złamanie kości potylicznej z krwiakiem przymózgowym nad lewym płatem ciemieniowym z pojedynczymi pęcherzykami powietrza nad sklepieniem mózgu oraz uogólnione cechy obrzęku mózgu. Ze szpitala powód został wypisany z zaleceniem dalszego leczenia i opieki w poradni neurologicznej.

( dokumentacja lekarska k. 14-25 )

Po wypisaniu ze szpitala, powód przez 6 miesięcy przebywał na zwolnieniu lekarskim i chodził w gorsecie ortopedycznym. W tym czasie powodem opiekowała się żona, która pomagała powodowi przy czynnościach życia codziennego, w tym czynnościach higienicznych.

(dowód: zeznania pow oda k. 306v )

Z punktu widzenia biegłego z zakresu laryngologii i audiologii w wypadku Z. B. doznał obustronnego odbiorczego uszkodzenia słuchu typu ślimakowego. Wskutek wypadku wystąpiły u powoda zawroty głowy o charakterze ośrodkowym oraz szumy uszne obustronne. W tym zakresie powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 20 % z powodu uszkodzenia słuchu i pourazowych zaburzeń funkcji układu równowagi (zgodnie z pozycją 48a i b rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r., Dz.U. 2002 nr 234 poz. 1974).

(opinia pisemna uzupełniająca biegłego z zakresu laryngologii i audiologii S. K. k. 133-134 oraz opinia ustna uzupełniająca tej biegłej k. 173)

Z punktu widzenia ortopedycznego w związku z wypadkiem powód nie doznał trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu ponieważ wiodącym urazem u powoda był uraz głowy ze złamaniami kości czaszki, natomiast potłuczenie ogólne nie spowodowało upośledzenia funkcji narządu ruchu, które wymagałoby leczenia w poradni ortopedyczno – urazowej. Powód nie był konsultowany przez lekarza ortopedę, ani nie podjął leczenia w poradni ortopedycznej.

(pisemna opinia z zakresu ortopedii M. S. k. 140-142 )

Z oceny neurologicznej, na skutek wypadku z dnia 10 lipca 2010 r., u powoda stwierdzono uraz głowy ze złamaniem czaszki, stłuczeniem i obrzękiem pourazowym.
W następstwie urazu rozwinęła sią u powoda afazja motoryczna i czuciowa. Odległymi skutkami urazu jest niewielkiego stopnia okresowa afazja amnestyczna, zaburzenia pamięci, bóle i zawroty głowy, nasilenie dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego. Doszło także do urazu kręgosłupa szyjnego w mechanizmie pośrednim. U powoda stwierdzono nadto zespół stresu pourazowego.

Zakres cierpień fizycznych i psychicznych u powoda można określić jako średni po urazie. Trudno określić czas trwania takiego nasilenia. Powód nie pamięta szczegółów. Nadal zdarzają się incydenty z niepamięcią nazw, imion, dezorientacja czasowa.

Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda ustalony na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. 2002 nr 234 poz. 1974), związany ze skutkami przedmiotowego wypadku, na skutek urazów neurologicznych wynosi: 5 % - na podstawie punktu 5, 20 % - na podstawie punktu 11d, 5 % - na podstawie punktu 89a.

Łączny uszczerbek na zdrowiu powoda, oceniany wyłącznie z punktu widzenia urazów neurologicznych, wynosi 30 %.

Z uwagi na dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego powód wymaga rehabilitacji. Trudno obecnie szacować udział przyczyny pourazowej nasilenia dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego z ograniczeniem ruchomości bardzo znacznego stopnia, bowiem powód w 2007 roku przebył operację kręgosłupa szyjnego z powodu zapalenia trzonów.

Na skutek obrażeń doznanych w wypadku u powoda zaistniała konieczność dalszej rehabilitacji, która może być zrealizowana w ramach świadczenia NFZ.

Z uwagi na częste incydenty zaburzeń pamięci, okresowe zaburzenia o charakterze afazji amnestycznej i czas, jaki upłynął od chwili urazu, objawy te należy uznać za utrwalone bez możliwości poprawy i powrotu do stanu normalnego. Bez kontrolnych badań i leczenia, za utrwalone należy uznać także bóle kręgosłupa szyjnego, bez możliwości powrotu do zdrowia.

(pisemna opinia z zakresu neurologii J. J. k. 191-195)

Z punktu widzenia psychiatrii, na skutek wypadku z dnia 10 lipca 2010 r. Z. B. ma objawy encefalopatii pourazowej ze zmianami charakterologicznymi. Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda z tego tytułu wynosi na 50% według punktu 9b Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. 2002 nr 234 poz. 1974). Cierpienia psychiczne utrzymują się u powoda na umiarkowanym poziomie. Zmiany mają charakter trwały i nieodwracalny, rokowanie na przyszłość jest niepomyślne.

Powód z tytułu zaburzeń psychicznych nie wymagał pomocy innych osób.

(pisemna opinia z zakresu psychiatrii E. W. k. 232-234)

W wypadku zniszczeniu uległy rzeczy powoda (odzież i rower).

( okoliczność bezsporna )

Przed wypadkiem powód był osobą sprawną fizycznie. Pracował jako mechanik, obecnie jest zatrudniony jako portier. Po wypadku powód przez 6 miesięcy chodził w gorsecie ortopedycznym, przez co miał ograniczone możliwości poruszania się, nie mógł się schylać. W tym czasie powód wymagał opieki. Powodem opiekowała się żona. Po wypadku u powoda wystąpiły zaburzenia równowagi, dlatego zrezygnował on z jazdy rowerem. Do pracy powód chodzi pieszo. Od wypadku powód cierpi na częste, cykliczne bóle głowy i zaburzenia snu. Występują u niego problemy z pamięcią oraz słuchem, który uległ osłabieniu. Powód uskarża się także na bole bioder, łydek, kolan i kostki.

( zeznania powoda k. 306v.)

W sprawie przedmiotowego wypadku toczyło się postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej przeciwko sprawcy.

(okoliczność bezsporna )

W dniu 1 lutego 2011 r. Z. B. zgłosił szkodę do pozwanego. Żądał wypłaty:

- zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w wysokości 70 000 zł,

- 4.479,30 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby w postaci opieki i wyręki osób trzech za okres od 30 lipca 2010 r. do 31 stycznia 2011 r.,

- kwoty 750 zł tytułem odszkodowania za rzeczy zniszczone w wypadku,

- kwoty 426,60 zł miesięcznie tytuł em renty na zwiększone potrzeby w postaci opieki i wyręki osób trzecich, płatnej z góry do dnia 10-go każdego miesiąca począwszy od lutego 2011 r.

(zgłoszenie szkody w załączonych aktach szkodowych)

Decyzją z 8 listopada 2011 r. pozwany stwierdził brak podstaw do przyjęcia odpowiedzialności za skutki wypadku i odmówił powodowi wypłaty świadczenia odszkodowawczego z uwagi na toczące się postępowanie karne.

(decyzja pozwanego w złączonych aktach szkodowych)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody.

Dowody z dokumentów Sąd obdarzył wiarą, ponieważ nie były kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania powoda (k.80v-81,306v).

Ponadto Sąd podzielił wnioski płynące z opinii biegłych sądowych z zakresu laryngologii i audiologii S. K. (k. 133-134, k. 173), ortopedii M. S. (k. 140-14), neurologii J. J. k. 191-195) i psychiatrii E. W. (k. 232-234). Opinie wydane zostały przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną w swoich dziedzinach, kwalifikacje i doświadczenie, na podstawie dokumentacji medycznej, znajdującej się w aktach sprawy oraz po bezpośrednich badaniach powoda. Opinie sądowe są rzetelne, obiektywne i zawierają wyczerpujące odpowiedzi na postawione pytania oraz zastrzeżenia.

W zakresie ustalenia przebiegu wypadku w kontekście podniesienia przez pozwanego zarzutu przyczynienia się powoda do zaistnienia wypadku, Sąd oparł się na opiniach biegłych: z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego A. S. (k. 89-103) oraz opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej W. K. (k. 283-284), a także na zeznaniach świadka T. S. (2) (k. 80 v.) w związku z opinią tego biegłego sporządzoną w postępowaniu karnym, a znajdującej się w załączonych aktach szkodowych. W rozpoznawanej sprawie wersje poszkodowanego i kierującego F. odnośnie sposobu przekraczania przejścia dla pieszych przez powoda były sprzeczne: zgodnie z wersją powoda przechodził on przez przejście dla pieszych prowadząc rower po swojej lewej stronie, zgodnie z wersją sprawcy, powód przejeżdżał rowerem przez pasy. Zarówno biegły A. S., jak i biegły W. K. zgodnie stwierdzili w wydanych opiniach, że bardziej prawdopodobna jest wersja poszkodowanego. To samo stwierdził świadek T. S. (2), który potwierdził na rozprawie opinię, którą wydał w postępowaniu karnym. Dlatego uznać należało, ż e pozwany w żaden sposób nie wykazał przyczynienia się powoda do zaistnienia wypadku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo, jako usprawiedliwione co do zasady, podlegało częściowemu uwzględnieniu.

Zgodnie z art. 805 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia, ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Na podstawie art. 822 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Odpowiedzialność pozwanego wynika z ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ).

Zgodnie z art. 34 ust. 1 wskazanej ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

Stosownie do art. 35 ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Sprawca wypadku ponosi odpowiedzialność za skutki tego wypadku na podstawie art. 436 k.c. w związku z art. 435 k.c.

W granicach odpowiedzialności sprawcy szkody za szkodę odpowiada pozwany ubezpieczyciel.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, że sprawca wypadku, a jednocześnie użytkownik samochodu marki F. (...) o nr rej. (...) T. S. (1), ubezpieczony był w zakresie OC w Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W., co stanowi podstawę roszczeń odszkodowawczych.

W analizowanym stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, że w następstwie opisanego wypadku komunikacyjnego, powód poniósł szkodę na osobie, zarówno w postaci uszczerbku w mieniu (zniszczone ubranie i rower), jak i krzywdę o charakterze niemajątkowym.

Pozwany ubezpieczyciel podnosił, że z uwagi na toczące się równolegle postępowanie karne i współistniejące dwie wersje przebiegu wypadku (poszkodowanego i sprawcy), istnieje ewentualność uchylenia się od odpowiedzialności bądź jej ograniczenia w wypadku stwierdzenia winy lub przyczynienia się poszkodowanego do zaistnienia wypadku. Pozwany odmówił powodowi wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowani a za doznaną krzywdę, podnosząc, że zgromadzona w tym postępowaniu dokumentacja (przy uwzględnieniu dokumentów znajdujących się w aktach karnych) nie była wystarczająca dla ustalenia okoliczności sprawy.

Z uwagi jednak na ustalenie w toku postępowania, iż Z. B. nie przyczynił się do wypadku, stwierdzić należy, że spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności, tj. szkoda i związek przyczynowy pomiędzy szkodą a zdarzeniem sprawczym. Pozwany kwestionował nadto zakres i wysokość szkody wskazane przez powoda, podniósł że żądana przez powoda kwota zadośćuczynienia jest zawyżona i nieadekwatna do doznanych wskutek wypadku cierpień. Pozwany zakwestionował także wskazany przez powoda zakres opieki oraz wartość zniszczonych ubrań i roweru, podnosząc że powód w żaden sposób nie udowodnił wartości tych rzeczy.

Odnosząc się do roszczenia o zadośćuczynienie Sąd uznał, że żądanie powoda zasługuje na uwzględnienie w części. Zgodnie z treścią art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Celem zadośćuczynienia jest złagodzenie doznanej krzywdy, cierpień fizycznych i psychicznych.

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 k.c. wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy, takich jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa oraz inne czynniki podobnej natury. Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i należy określać je każdorazowo w kontekście materiału dowodowego sprawy.

Zadośćuczynienie jest formą rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej i obejmuje swym zakresem wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te które mogą powstać w przyszłości. Ma w swej istocie ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć. Dzięki niemu winna zostać przywrócona równowaga, zachwiana wskutek popełnienia przez sprawcę czynu niedozwolonego. Ma ono charakter całościowy i winno stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość. Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości, czy nieodwracalnego charakteru. Przy ustalaniu rozmiaru cierpień i ujemnych doznań psychicznych powinny być uwzględniane zobiektywizowane kryteria oceny, jednakże w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku. Od osoby odpowiedzialnej za szkodę poszkodowany winien otrzymać sumę pieniężną, o tyle w danych okolicznościach odpowiednią, by mógł za jej pomocą zatrzeć lub złagodzić poczucie krzywdy i odzyskać równowagę psychiczną. Nie ma natomiast podstaw do uwzględnienia żądania w takiej wysokości, by przyznana kwota stanowiła ponadto, ze względu na swoją wysokość, represję majątkową (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1973 roku, III CZP 37/73).

Z. B. w wyniku potrącenia doznał obustronnego odbiorczego uszkodzenia słuchu typu ślimakowego. W wypadku powód doznał uogólnionego urazu głowy, złamania czaszki, stłuczenia mózgu. Wskutek wypadku wystąpiły u powoda zawroty głowy, szumy uszne i zaburzenia równowagi. Doszło także do urazu kręgosłupa szyjnego. U powoda stwierdzono nadto zespół stresu pourazowego, wystąpiły u niego objawy encefalopatii pourazowej ze zmianami charakterologicznymi. Zakres cierpień fizycznych i psychicznych u powoda był średni po urazie, przy czym trudno określić czas trwania takiego nasilenia, ponieważ powód nie pamięta szczegółów i nadal uskarża się na incydenty z niepamięcią nazw, imion, dezorientacja czasowa. W następstwie urazu rozwinęła sią u powoda afazja motoryczna i czuciowa. Odległymi skutkami urazu jest niewielkiego stopnia okresowa afazja amnestyczna, zaburzenia pamięci, bóle i zawroty głowy, nasilenie dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego. Z uwagi na częste incydenty zaburzeń pamięci, okresowe zaburzenia o charakterze afazji amnestycznej i czas, jaki upłynął od chwili urazu, objawy te należy uznać za utrwalone bez możliwości poprawy i powrotu do stanu normalnego. Bez kontrolnych badań i leczenia, za utrwalone należy uznać także bóle kręgosłupa szyjnego, bez możliwości powrotu do zdrowia. Przez 8 dni powód był hospitalizowany na oddziale szpitalnym. Po wypisaniu do domu miał ograniczone możliwości poruszania się ze względu na konieczność noszenia gorsetu ortopedycznego. Obecnie Z. B. ma 60 lat. Przed wypadkiem był on sprawny fizycznie, pracował jako mechanik maszyn. Po wypadku przez 6 miesięcy przebywał na zwolnieniu lekarskim i ze względu na opisane wyżej dolegliwości powypadkowe, nie wrócił do wykonywania swojego zawodu. Obecnie powód pracuje jako portier. Mimo znacznego upływu czasu od dnia wypadku, wciąż odczuwa on bóle głowy powtarzające się cyklicznie, ma problemy z równowagą, słuchem i pamięcią oraz problemu ze snem. Cierpienia fizyczne powoda (silne bóle głowy, uszkodzenie słuchu, zaburzenia funkcji układu równowagi) spowodowane były w głównej mierze poważnym urazem głowy ze złamaniem kości potylicznej i obrzękiem mózgu, urazem kręgosłupa.

Cierpienia psychiczne związane były (i nadal są) z zaburzeniami pamięci, problemami ze snem, koniecznością długotrwałego (przez okres 6 miesięcy) korzystania z pomocy osób trzecich przy wykonywaniu czynności życia codziennego (w tym higienicznych), problemami z utrzymaniem równowagi, znacznym pogorszeniem sprawności fizycznej, co związane jest z

koniecznością rezygnacji z wykonywania zawodu mechanika i podjęcia gorzej wynagradzanej pracy portiera.

Bez wpływu na ocenę wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia nie może pozostać również wielkość trwałego uszczerbku na zdrowiu związanego z przebytymi urazami, który został oceniony przez biegłego z zakresu laryngologii i audiologii na poziomie 20%, biegłego neurologa na 30%, zaś biegłego psychiatrę na 50 %.

Oczywistym jest, że szkody niemajątkowej nie da się wymierzyć w kategoriach ekonomicznych. Uszczerbek na zdrowiu psychicznym i fizycznym powoda w znacznym stopniu nie może zostać zrestytuowany w sposób adekwatny poprzez świadczenia pieniężne. Uszczerbek ten może jednak być złagodzony poprzez dostarczenie poszkodowanemu wyżej wymienionej kwoty, która pomoże mu w zaspokojeniu potrzeb, a także pokryciu kosztów potrzebnej w przyszłości rehabilitacji.

Analizując okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy oraz biorąc pod uwagę rozmiar krzywdy doznanej przez powoda Sąd uznał za zasadne żądanie zasądzenia na rzecz powoda zadośćuczynienia w kwocie 200.000 zł. Rozważając wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze wnioski biegłego z zakresu neurologii, który stwierdził w wydanej opinii, że oszacowanie udziału przyczyny pourazowej w nasileniu dolegliwości bólowych kręgosłupa szyjnego z ograniczeniem ruchomości bardzo znacznego stopnia jest u powoda trudne, bowiem powód w 2007 roku przebył operację kręgosłupa szyjnego z powodu zapalenia trzonów. Dlatego Sąd oddalił częściowo żądanie zapłaty zadośćuczynienia uznając za opinią biegłego, iż dolegliwości bólowe powoda ze strony kręgosłupa mają swe źródło częściowo w chorobie samoistnej, która ujawniła się u powoda jeszcze przed wypadkiem.

O odsetkach od zasądzonego zadośćuczynienia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c.

Należy w tym miejscu wskazać, że ubezpieczyciel winien zlikwidować szkodę w terminie 30 dni od dnia otrzymania zgłoszenia szkody. Jednak w przypadku, gdyby wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w tym terminie było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności (art. 14 ust.1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003r., o ubezpieczeniach obowiązkowych (…).

W rozpoznawanej sprawie – z uwagi na różne terminy wysuwania przez powoda poszczególnych roszczeń, terminy ich wymagalności przedstawiają się następująco.

W zakresie zadośćuczynienia w kwocie 70.000 zł. (objętej pierwotnie żądaniem pozwu) za datę wezwania do zapłaty należy uznać, zgodnie z roszczeniem strony powodowej - datę 30 marca 2011 r. (wobec faktu zgłoszenia szkody pozwanemu w dniu 1 lutego 2011 r.).

W zakresie kwoty 60.000 zł (objętej rozszerzeniem powództwa dokonanym w piśmie z dnia 21 kwietnia 2015 r. za datę wezwania do zapłaty należy uznać datę doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma zawierającego rozszerzenie pozwu, tj. 27 kwietnia 2015 r. (k. 226).

Natomiast w zakresie kwoty 70.000 zł (objętej rozszerzeniem powództwa dokonanym w piśmie z dnia 14 października 2015 r. za datę wezwania do zapłaty należy uznać datę doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma zawierającego rozszerzenie pozwu, tj. 20 października 2015 r. (k. 250).

Sąd podzielił przy tym stanowisko prezentowane w judykaturze, stosownie do którego – bezpośrednie doręczenie pisma rozszerzającego powództwo stronie pozwanej, jest równoznaczne z wezwaniem tej strony do zapłaty rozszerzonego żądania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 listopada 2014 r., I ACa 733/14).

Żądanie zasądzenia odszkodowania znajduje podstawę prawną w treści art. 444 zd. 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na kwotę przyznanego odszkodowania składają się koszty zniszczonej odzieży i roweru w łącznej wysokości 750 zł. Przyznane odszkodowanie za zniszczone rzeczy w tej wysokości, w świetle art. 322 k.p.c. jest odpowiednie i adekwatne do rodzaju uszkodzonych ruchomości.

O należnych odsetkach od odszkodowania Sąd orzekł przyjmując rozważania poczynione przy odsetkach od zasądzonego zadośćuczynienia

Doznana przez powoda szkoda na osobie uprawnia go, w oparciu o art. 444 § 1 i § 2 k.c., do żądania renty na zwiększone potrzeby.

W realiach rozpoznawanej sprawy renta ta obejmuje koszty związane z koniecznością sprawowania opieki nad powodem przez osoby trzecie. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11).

Okres sprawowania tej opieki nad powodem wynosił 2 godziny dziennie przez pierwsze 6 miesięcy po wypadku, tj. przez okres, w którym istniała konieczność noszenia przez powoda gorsetu ortopedycznego. W związku z tym, kierując się dyrektywą określoną w art. 322 k.p.c., Sąd zasądził na rzecz powoda kwotę 2.559,60 zł tytułem skapitalizowanej renty za okres od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia 30 stycznia 2011 r., a więc za okres, w jakim powód tej opieki wymagał (przyjęto stawkę za roboczogodzinę opieki 7,11 zł obowiązującą w okresie sprawowania opieki). Skapitalizowana renta obliczona została w sposób następujący:
6 miesięcy (od lipca 2010 r. do końca stycznia 2011 r.) x 7.11 zł = 2.559,60 zł.

O należnych odsetkach od skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby Sąd orzekł przyjmując rozważania poczynione przy odsetkach od zasądzonego zadośćuczynienia.

Żądanie zasądzenia renty na zwiększone potrzeby podlegało oddaleniu jako nieudowodnione. Żaden z powołanych w sprawie biegłych nie potwierdził w swojej opinii, że powód po wypadku wymagał opieki i wyręki osób trzecich ponad okres 6 miesięcy, podczas którego był unieruchomiony w gorsecie ortopedycznym.

Powód, zważywszy niepewne rokowania na przyszłość, posiada interes prawny w ustaleniu, że pozwany ponosi odpowiedzialność za mogące nastąpić w przyszłości skutki wypadku, wobec czego Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu (por. uchwała SN z dnia 17 kwietnia 1970 r., III PZP 34/69, publ. OSNC 1970/12/217 oraz wyrok SN z dnia 28 października 1999 r., II UKN 176/99, publ. OSNP 2001/3/80).

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu uzasadnia treść art. 100 k.p.c. w świetle, którego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.

W toku procesu w związku z częściowym zwolnieniem powoda od kosztów sądowych powstały nieuiszczone koszty sądowe, obejmujące opłatę sądową od pozwu i wydatki na poczet wynagrodzenia biegłych sądowych, tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Łodzi. Obowiązkiem ich uiszczenia należało obciążyć strony stosownie do dyspozycji art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z póź. zm.) – proporcjonalnie do tego, w jakiej części każda z nich wygrał i odpowiednio przegrała proces, co odpowiada kwocie 1.043,06 zł (opłata sądowa od pozwu), której obowiązek poniesienia spoczywa na powodzie oraz kwocie 10.187,65 zł (opłata sądowa od pozwu), której obowiązek poniesienia spoczywa na pozwanym i kwocie 634,75 zł (wydatki), której obowiązek poniesienia spoczywa także na pozwanym.