Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 maja 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. W. prawa do ponownego rozpatrzenia uprawnień do emerytury wobec nieprzedłożenia żadnych nowych dokumentów, które miałyby wpływ na zmianę decyzji z dnia 23 lutego 2015 roku odmawiającej prawa do tego świadczenia. /decyzja k. 24 akt ZUS/

W dniu 17 czerwca 2015 roku M. W. odwołał się od powyższej decyzji wskazując, jego praca w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z., które później zmieniło nazwę na Miejskie Przedsiębiorstwo (...) polegała na obsłudze i naprawie samochodów ciężarowych i świadczona była zazwyczaj w kanale, co podlega zaliczeniu do kategorii pracy w szczególnych warunkach - wykaz A prac w szczególnych warunkach Dział XIV pkt 16. /odwołanie k 2 – 3/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 8 lipca 2015 roku organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podtrzymał argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. /odpowiedź na odwołanie k- 6 - odwrót/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. W., urodzony (...), nie będący członkiem OFE, w dniu 10 lutego 2015 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. /wniosek k. 1 akt ZUS/.

Ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł 27 lat, 11 miesięcy i 2 dni, w tym 27 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i 4 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych. / karta przebiegu zatrudnienia k 16 akt ZUS/

W okresie od 1 października 1970 roku wnioskodawca był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z., którego następcą prawnym jest Miejskie Przedsiębiorstwo (...) w Z.. Początkowo pracował w tym przedsiębiorstwie jako uczeń razem z mechanikiem.

Po 3 latach - po egzaminie przeprowadzonym w zakładzie został mechanikiem samochodowym. W okresie tego zatrudnienia zajmował się remontami komunalnych samochodów ciężarowych typu: śmieciarki, samochody asenizacyjne, piaskarki, zamiatarki, naprawą mostów, skrzyń biegów i silników, wymianą oleju. Część tych prac wykonywał w kanałach, a część (naprawy skrzyni biegów, mostów tylnych) - poza kanałem. Naprawiał także samochody w warsztatach mechanicznych. Były tam wydzielone stanowiska naprawcze na wolnym powietrzu. Wnioskodawca dokonywał również napraw na ulicy.

Zdarzało się również, że wnioskodawca cały dzień naprawiał w kanale koparki. Prace takie mogły trwać nawet około tygodnia.

/świadectwa pracy k 19-20 akt ZUS, zeznania świadka H. B. – e protokół rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 roku – zapis nagrania 00:21:22 – 00:26:49 – płyta CD k.33, zeznania świadka A. K. - e protokół rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 roku – zapis nagrania 00:32:21 – 00:39:19- płyta CD k.33, zeznania świadka G. O. – e protokół rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 roku – zapis nagrania 00:39:19 – 00 :43:37 – płyta CD k. 33, przesłuchanie wnioskodawcy – e - protokół rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 roku – zapis nagrania 00:47:09 w zw. z informacyjnymi wyjaśnieniami 00:01:46 – 00:12:58 – płyta CD k. 33/.

Decyzją z dnia 23 lutego 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. W. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że na wymagane 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił takiego okresu. Organ rentowy zakwestionował pracę wnioskodawcy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z. - od 1 października 1970 roku do 7 lipca 1983 roku oraz od 7 października 1983 roku do 30 kwietnia 1992 roku ze względu na brak świadectwa pracy w szczególnych warunkach za ten okres. /decyzja k.15 akt ZUS/

Pismem z dnia 30 kwietnia 2015 roku wnioskodawca ponownie wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – I Oddziału w Ł. o przyznanie prawa do emerytury, powołując świadków – pracowników Przedsiębiorstwa (...) w Z. (później Miejskiego Przedsiębiorstwa (...)), którzy potwierdzić mieli charakter jego zatrudnienia w tym zakładzie. /wniosek k 17-18 akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS oraz akt osobowych wnioskodawcy. Ponadto Sąd oparł się na spójnych zeznaniach świadków, korespondujących z dokumentacją oraz częściowo na przesłuchaniu wnioskodawcy.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie nie jest zasadne.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art.114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. 2015 poz. 748, ze zm.) (dalej: ustawa emerytalna) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Z cytowanego przepisu wynika, iż warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń jest uzyskanie nowych dowodów lub ujawnienie okoliczności, które istniały przed wydaniem decyzji, a nie były znane organowi w chwili orzekania i mają wpływ na prawo do tych świadczeń lub ich wysokość /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1999 r., II UKN 231/99 - OSNAPiUS 2000 nr 19 poz. 734; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 - OSNAPiUS rok 2003, Nr. 18, poz. 442/.

W sprawie niesporne pozostaje, że w Zakład Ubezpieczeń Społecznych – I Oddział w Ł. w dniu 23 lutego 2015 roku wydał decyzję, na mocy której odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury z uwagi na niewykazanie co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Niesporne także pozostaje, że decyzja ta jest prawomocna.

Na poparcie swojego wniosku o ponowne ustalenie prawa do emerytury wnioskodawca wskazał świadków - osoby, które pracowały z nim do dnia 1 stycznia 1999 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Z..

W ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę brak jest jednak jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy.

Zgodnie bowiem z brzmieniem art.184 ust.1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl art.184 ust.2 tej ustawy emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Z przepisu art.32 cytowanej ustawy wynika z kolei, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasady przechodzenia na wcześniejsze emerytury oraz wykazy stanowisk do tego uprawniających określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 z późn. zm).

Według treści § 3 i 4 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą wymienione w dziale XIV pkt 16 prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Stosownie zaś do treści § 2 ust.1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl § 2 ust. 2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Wymaga podkreślenia, iż dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska (w tym przypadku mechanik samochodowy), a tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Świadczy to o tym, że nawet jeśli w świadectwie pracy, czy też w innych dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w sposób nieprecyzyjny została wskazana nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, to i tak nie może to być decydującym kryterium w zakresie jego oceny pod kątem zakwalifikowania do prac wykonywanych (czy też nie) w szczególnych warunkach, zwłaszcza wobec kategorycznych i w pełni wiarygodnych zeznań powołanych w sprawie świadków oraz informacji wynikających z akt (por. wyrok SA w Gdańsku III AUa 2119/2012, Lex Polonica nr 5269010).

Ustalenia Sądu dokonane w przedmiotowej sprawie wykazały, że tylko część zadań, które w spornym okresie wykonywał wnioskodawca mieści się we wskazanej powyżej kategorii prac w warunkach szczególnych.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd nie dał wiary twierdzeniom wnioskodawcy, że praca przez niego wykonywana w (...) Przedsiębiorstwie (...) w Z. była pracą świadczoną w warunkach szczególnych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Przeczy bowiem temu przyznane przez M. W. już w odwołaniu stwierdzenie, że jego praca polegała na obsłudze i naprawie samochodów ciężarowych i świadczona była zazwyczaj w kanale. Z przesłuchania wnioskodawcy wprost wynika z kolei, co zresztą potwierdzili świadkowie, że część napraw samochodów ciężarowych (np. skrzyni biegów, mostów tylnych) odbywała się także poza kanałem, w warsztatach mechanicznych.

Brak jest wobec powyższego jakichkolwiek dowodów na to, że odwołujący pracował wyłącznie w kanałach remontowych, co mogłoby uzasadniać zakwalifikowanie jego pracy przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych do prac określonych w dziale XIV wykazie A poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie.

Sąd uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Wnioskodawca nie przedstawił w toku sprawy żadnych dowodów, które by świadczyły o tym, że praca którą wykonywał w spornym okresie w charakterze mechanika samochodowego była pracą wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu w kanałach remontowych. Powyższy fakt nie wynika także z dokumentacji osobowej istniejącego jeszcze zakładu pracy ani z pisemnego oświadczenia tego zakładu (k 35).

Reasumując - z zebranego materiału dowodowego wynika jasno, iż wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał stale, w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy czynności określonych w dziale XIV poz. 16 wykazu A cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określającego prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy stwierdzić należy, że pomimo iż wnioskodawca spełnił pozostałe przesłanki do przyznania emerytury, a mianowicie: na dzień złożenia wniosku o emeryturę ukończył 60 rok życia, posiada co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, to jednak ze względu na nieprzepracowanie wymaganego ustawowo okresu 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze emerytura wnioskodawcy nie przysługuje.

Dlatego też Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.