Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 115/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 24 maja 2016 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Andrzej Ryński
SSN Dorota Rysińska
Protokolant Katarzyna Wełpa
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w przedmiocie wyroku łącznego
w sprawie M. I.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 24 maja 2016 r.,
kasacji, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego
od wyroku łącznego Sądu Okręgowego w G.
z dnia 23 czerwca 2015 r.,
uchyla punkt I i II zaskarżonego wyroku i:
- na podstawie art. 572 k.p.k. umarza postępowanie w zakresie
połączenia kar pozbawienia wolności wskazanych w punkcie II
oraz kar grzywny wskazanych w punkcie I,
- przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi
Okręgowemu w G. w zakresie połączenia kar grzywny
orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w G. wydanymi w
sprawach o sygn. akt X K 304/04, VII K 712/03 i VII K 593/04 -
wskazanymi w punkcie II.
2
UZASADNIENIE
W dniu 13 kwietnia 2015 r. do Sądu Okręgowego w G. wpłynął wniosek
obrońcy skazanego M. I. o wydanie wyroku łącznego obejmującego następujące
prawomocne wyroki: Sądu Rejonowego w G. o sygn. akt VII K 712/03, VII K
593/04, VII K 311/06, Sądu Rejonowego w Ś. o sygn. akt VI K 330/05 oraz Sądu
Okręgowego w G. o sygn. akt II K 211/12.
Rozpoznając powyższy wniosek Sąd Okręgowy ustalił, że M. I. został
skazany następującymi prawomocnymi wyrokami:
1. Sądu Rejonowego w G. z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie o sygn.
akt X Ks 71/01, za przestępstwo skarbowe z art. 56 § 2 k.k.s. w zb. z
art. 61 § 1 k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s. popełnione w okresie od 1
stycznia 1992 r. do 31 grudnia 1992 r., na karę grzywny w wysokości
100 stawek dziennych po 30 zł każda;
2. Sądu Rejonowego w G. z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie o sygn.
akt VII K 1163/02, za przestępstwo skarbowe z art. 76 § 1 k.k.s.
popełnione w dniu 4 kwietnia 2011 r., na karę roku i 3 miesięcy
pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres próby 5 lat oraz karę grzywny w wysokości 100 stawek
dziennych po 50 zł każda;
3. Sądu Rejonowego w G. z dnia 13 listopada 2003 r. w sprawie o sygn.
akt VII K 626/02, zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego w G. z
dnia 6 kwietnia 2004 r., sygn. akt IV Ka 87/04, za czyn:
a. z art. 61 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo czekowe popełniony
w dniu 29 lipca 1999 r., na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności;
b. z art. 286 § 1 k.k., popełniony w dniu 10 listopada 2001 r, na karę
roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 100
stawek dziennych po 20 zł każda;
wymierzono karę łączną roku pozbawienia wolności, której wykonanie
warunkowo zawieszono na okres 3 lat próby; postanowieniem z dnia 1
kwietnia 2005 r., sygn. IX 1 Ko 440/05, zarządzono wykonanie kary
pozbawienia wolności; postanowieniem z dnia 15 lipca 2005 r., sygn. IX 1
Ko 1217/05, postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania kary
3
zostało uchylone.
4. Sądu Rejonowego w G. z dnia 29 czerwca 2004 r. w sprawie o sygn.
akt X K 304/04, za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. popełnione w dniu
3 lutego 2003 r., na karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych
po 10 zł każda;
5. Sądu Rejonowego w G. z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn.
akt VII K 712/03, za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 §
1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., popełnione w okresie od 28 lutego 2002 r.
do 18 września 2002 r., na karę 2 lat pozbawienia wolności z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby i karę
grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 50 zł każda;
6. Sądu Rejonowego w G. z dnia 15 czerwca 2005 r. w sprawie o sygn.
akt VII K 593/04, za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 §
1 k.k. w zw. z art. 12 k.k., popełnione w okresie od 27 października
2003 r. do 12 listopada 2003 r., na karę 3 lat pozbawienia wolności
oraz karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 20 zł każda;
7. Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 3 kwietnia 2007 r. w sprawie o sygn. akt
VI K 330/05, za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k.,
popełnione w okresie od 16 sierpnia 2004 r. do 24 sierpnia 2004 r., na
karę roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 4 lat próby; postanowieniem z
dnia 20 marca 2009 r. zarządzono wykonanie kary pozbawienia
wolności;
8. Sądu Rejonowego w G. z dnia 6 października 2010 r. w sprawie o
sygn. akt VII Ks 40/10, za czyn:
a. z art. 54 § 2 k.k.s. w zw. z art. 6 § 2 k.k.s., popełniony w okresie
rozliczeniowym za styczeń i marzec 2005 r., na karę grzywny w
wysokości 120 stawek dziennych po 30 zł każda;
b. z art. 54 § 2 k.k.s., popełniony w okresie rozliczeniowym za lipiec
2006 r., na karę grzywny w wysokości 300 stawek dziennych po
30 zł każda;
orzeczono karę łączną grzywny w wysokości 340 stawek dziennych po
4
30 zł każda;
9. Sądu Rejonowego w G. z dnia 5 sierpnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt
VII K 311/06, za czyn:
a. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.
w zw. z art. 11 § 2 k.k., popełniony w marcu 2001 r., na karę roku i
10 miesięcy pozbawienia wolności;
b. z art. 20 § 2 k.k.s. w zw. z art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 21 § 3 k.k.s.
w zw. z art. 13 § 2 k.k. w zw. z art. 76 § 1 k.k.s. w zw. z art. 62 § 1
k.k.s. w zw. z art. 7 § 1 k.k.s., popełniony w dniu 2 listopada 2004
r., na karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;
orzeczono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym
zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby;
10. Sądu Okręgowego w G. z dnia 3 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn.
akt II K 211/12, zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 30
kwietnia 2014 r., sygn. akt II AKa 61/14, za czyn:
a. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., popełniony w okresie od 3
sierpnia 2006 r. do 27 października 2006 r., na karę roku i 6 miesięcy
pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 200 stawek
dziennych po 10 każda;
b. z art. 286 § 1 k.k., popełniony we wrześniu 2004 r., na karę 6
miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 100
stawek dziennych po 10 zł każda;
c. z art. 286 § 1 k.k., popełniony w okresie od stycznia do maja 2006 r.,
na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w
wysokości 100 stawek dziennych po 10 zł każda;
orzeczono karę łączną roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę
łączną grzywny w wysokości 250 stawek dziennych po 10 zł każda.
Wyrokiem łącznym z dnia 23 czerwca 2015 r., sygn. akt II K 57/15, Sąd
Okręgowy w G. orzekł w sposób następujący:
I. na podstawie art. 85 k.k. oraz art. 39 § 1 i 2 k.k.s. połączył kary jednostkowe
grzywny orzeczone wyrokami wydanymi w sprawach X Ks 71/01 i VII K
1163/02 i wymierzył skazanemu karę łączną grzywny w wysokości 200
5
stawek dziennych określając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 30
zł,
II. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary jednostkowe
pozbawienia wolności i grzywny orzeczone wyrokami wydanymi w sprawach
VII K 626/02 za czyn b, X K 304/04, VII K 712/03 i VII K 593/04 i wymierzył
skazanemu karę łączną 3 lata i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 400
stawek dziennych grzywny określając wysokość jednej stawki na kwotę 30
zł,
III. na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k. i art. 39 § 1 i 2 k.k.s. połączył kary
jednostkowe pozbawienia wolności i grzywny orzeczone wyrokami wydanymi
w sprawach VI K 330/05, VII Ks 40/10, VII K 311/06 za czyn b i II K 211/12 i
wymierzył mu kary łączne 3 lata pozbawienia wolności i 400 stawek
dziennych grzywny określając wysokość jednej stawki na kwotę 30 zł,
IV. w pozostałym zakresie umorzył postępowanie w przedmiocie wydania
wyroku łącznego,
V. do odrębnego wykonania pozostawił inne rozstrzygnięcia wnikające z
połączonych wyroków,
VI. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonych kar łącznych
pozbawienia wolności zaliczył okresy wykonanych kar objętych wyrokiem
łącznym,
VII. zwolnił skazanego od opłat i kosztów postępowania związanych z
wydaniem wyroku łącznego.
Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 29 lipca 2015 r. wobec nie zaskarżenia
go przez strony postępowania.
Od powyższego wyroku łącznego kasację na korzyść skazanego M. I. w
części dotyczącej połączenia kar pozbawienia wolności i grzywny orzeczonych
wyrokami Sądu Rejonowego w G. wydanymi w sprawach o sygn. VII K 626/02, X K
304/04, VII K 712/03 i VII K 593/04, tj. rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II
wyroku oraz w części dotyczącej połączenia kar grzywny orzeczonych wyrokami
wydanymi w sprawach o sygn. X Ks 71/01 i VII K 1163/02, wywiódł Minister
Sprawiedliwości - Prokurator Generalny, zarzucając rażące i mające istotny wpływ
6
na treść wyroku naruszenie przepisów prawa materialnego i procesowego, a
mianowicie:
a. w zakresie punktu II wyroku łącznego:
 art. 410 k.p.k., polegające na pominięciu przez sąd wynikających z materiału
dowodowego i mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia okoliczności
co do przebiegu postępowania wykonawczego wobec skazanego M. I. w
sprawie o sygn. VII K 626/02 i w konsekwencji błędnym przyjęciu, iż
orzeczona wydanym w tej sprawie wyrokiem kara łączna pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby,
została prawomocnie zarządzona do wykonania, w następstwie czego
doszło do wadliwego, bo z rażącym naruszeniem art. 75 § 4 k.k. i art. 85 k.k.
(w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r.) połączenia
jednostkowej kary roku pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem w
sprawie o sygn. VII K 626/02 mimo, iż upłynął termin umożliwiający,
zarządzenie jej wykonania, a nadto skazanie powyższym wyrokiem uległo
zgodnie z art. 76 § 1 k.k. z mocy prawa zatarciu, a tym samym kara nie
podlegała łączeniu;
 art. 75 § 4 k.k. i art. 85 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015
r.), polegające na połączeniu kary 2 lat pozbawienia wolności orzeczonej z
warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby, wyrokiem w
sprawie o sygn. VII K 712/03 mimo, iż upłynął termin umożliwiający
zarządzenie jej wykonania, a tym samym kara ta nie podlegała łączeniu;
b. w zakresie punktu I wyroku łącznego:
 art. 85 k.k. (w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r.), polegające
na połączeniu kary grzywny orzeczonej wyrokiem w sprawie o sygn. VII K
1163/02, pomimo, iż skazanie tym wyrokiem uległo, zgodnie z art. 76 § 1
k.k., zatarciu z mocy prawa w dniu 5 czerwca 2009 r.
W konkluzji kasacji skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części
i umorzenie postępowania na podstawie art. 572 k.p.k. w zakresie połączenia kar
pozbawienia wolności wskazanych w punkcie II wyroku i kar grzywny wskazanych
w punkcie I wyroku oraz o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
7
I instancji w zakresie połączenia kar grzywny orzeczonych wyrokami w sprawach o
sygn. X K 304/04, VII K 712/03 i VII K 593/04 wskazanych w punkcie II wyroku.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja jest zasadna w stopniu oczywistym.
Zgodnie z treścią obowiązujących w czasie orzekania przez Sąd Okręgowy
w G. przepisów art. 569 § 1 k.p.k. i art. 85 k.k. – które w myśl art. 19 ustawy z dnia
20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2015 r., poz. 396) maja w dalszym ciągu zastosowanie – wyrok łączny
wydaje się, jeżeli zachodzą warunki do orzeczenia kary łącznej w stosunku do
osoby prawomocnie skazanej różnymi wyrokami. Warunki orzekania kary łącznej, o
których mowa w art. 569 § 1 k.p.k., to przede wszystkim przesłanki wynikające z
art. 85 k.k. Oznacza to, że wyrok łączny w stosunku do osoby skazanej
prawomocnie różnymi wyrokami może być wydany, jeśli sprawca popełnił dwa lub
więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co
do któregokolwiek z tych przestępstw, i wymierzono za nie kary tego samego
rodzaju albo inne podlegające łączeniu. Warunkiem sine qua non wydania wyroku
łącznego, jest więc po pierwsze popełnienie przestępstwa, po drugie zaś skazanie
za takie przestępstwo prawomocnym wyrokiem.
W rozpoznawanej sprawie wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 13 listopada
2003 r. wydany w sprawie o sygn. akt VII K 626/02, zmieniony wyrokiem Sądu
Okręgowego w G. z dnia 6 kwietnia 2004 r., którym M. I. został skazany na karę
łączną roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem tej kary,
uprawomocnił się w dniu 6 kwietnia 2004 r., a 3-letni okres próby upłynął z dniem 6
kwietnia 2007 r. Wprawdzie postanowieniem Sądu Rejonowego w G. z dnia 1
kwietnia 2005 r., sygn. akt IX 1 Ko 440/05, na podstawie art. 75 § 2 k.k.,
zarządzono wykonanie wymierzonej tym wyrokiem kary pozbawienia wolności, to
jednak powyższe postanowienie zostało następnie uchylone, na mocy wydanego
na podstawie art. 24 § 1 k.k.w., postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 15 lipca
2005 r., sygn. akt IX 1 Ko 1217/05. To ostatnie orzeczenie stało się prawomocne w
dniu 24 września 2005 r. Konsekwencją zaś uchylenia postanowienia w
przedmiocie zarządzenia wykonania kary było przywrócenie M. I. statusu osoby
skazanej na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej
8
wykonania. Jak wynika ponadto z akt sprawy w dalszym okresie próby sąd nie
procedował w przedmiocie ewentualnego ponownego zarządzenia wobec
skazanego tej kary pozbawienia wolności.
Sąd Okręgowy, orzekając w przedmiocie wydania wyroku łącznego błędnie
zaś przyjął, że orzeczona tym wyrokiem wobec M. I. kara łączna roku pozbawienia
wolności została prawomocnie zarządzona do wykonania. O powyższym świadczy
zarówno treść części wstępnej wyroku łącznego, wyznaczającej przedmiotowy
zakres rozpoznania, jak i treść uzasadnienia tego wyroku, w których pominięto fakt
uchylenia postanowienia o zarządzeniu wykonania kary pozbawienia wolności.
Istotne jest ponadto – jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 23 czerwca 2015 r. –
że Sąd dopuścił dowód z akt sprawy VII K 626/02; nie ulega więc wątpliwości, że
aktami tej sprawy dysponował. Pomijając te istotne dla orzekania w przedmiocie
wyroku łącznego okoliczności, co do przebiegu postępowania wykonawczego w
sprawie VII K 626/02, Sąd Okręgowy rażąco naruszył art. 410 k.p.k.. Konsekwencją
powyższego uchybienia było zaś rażące naruszenie przez ten Sąd przepisów art.
85 k.k. oraz art. 75 § 4 k.k.
Podkreślić należy, że zgodnie z przepisem art. 76 § 1 k.k. "skazanie ulega
zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby". Jeżeli
natomiast wobec skazanego orzeczono grzywnę lub środek karny, zatarcie
skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo
przedawnieniem ich wykonania; nie dotyczy to środka karnego wymienionego w art.
39 pkt 5 k.k. (art. 76 § 2 k.k.). W myśl art. 106 k.k., z chwilą zatarcia skazania
uważa się je za niebyłe a wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. W
wyniku zatarcia skazania następuje zatem stan swoistej fikcji prawnej, która
powoduje, że za niebyłe uważa się nie tylko skazanie, ale również samo
popełnienie przestępstwa. Konsekwencją powyższego jest zaś brak warunków
określonych w art. 85 k.k. do orzeczenia kary łącznej (por. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. IV KK 164/09, Lex nr 512114, z
dnia 9 grudnia 2009 r., sygn. V KK 303/09, Lex nr 553740, z dnia 16 lipca 2013 r.,
III KK 197/13, Lex nr 1335579).
Mając na uwadze, że wyrok w sprawie VII K 626/02 uprawomocnił się w dniu
6 kwietnia 2004 r., zatem wskazany w art. 75 § 4 k.k. okres trzech lat próby i
9
dalszych 6 miesięcy, w którym kara pozbawienia wolności mogłaby zostać
zarządzona do wykonania, upłynął w dniu 6 października 2007 r., a orzeczona tym
wyrokiem kara grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 20 zł każda została
wykonana w dniu 22 lutego 2006 r., a zatem skazanie to – w myśl art. 76 § 1 k.k. –
uległo zatarciu z mocy prawa w dniu 6 października 2007 r.
Tym samym nie było możliwe, jak to uczyniono w punkcie II zaskarżonego
wyroku łącznego, połączenie kary roku pozbawienia wolności wymierzonej
wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 13 listopada 2003 r. wydanym w sprawie o
sygn. akt VII K 626/02, z karami 2 lat pozbawienia wolności i 3 lat pozbawienia
wolności wymierzonych wyrokami o sygnaturach odpowiednio: VII K 712/03 i VII K
593/04 oraz orzeczenie w miejsce tych kar jednostkowych kary łącznej 3 lat i 6
miesięcy pozbawienia wolności, gdyż w chwili orzekania wyrokiem łącznym w dniu
23 czerwca 2015 r. pierwsze z objętych karą łączną skazań w obrocie prawnym już
nie funkcjonowało.
W tym samym zakresie i z tych samych przyczyn brak było również podstaw
do objęcia węzłem kary łącznej w punkcie II zaskarżonego wyroku łącznego,
grzywny orzeczonej wyrokiem w sprawie VII K 626/02.
Z analogicznych jak powyżej przyczyn, rażącym naruszeniem art. 85 k.k.
dotknięte jest również rozstrzygnięcie zawarte w punkcie I zaskarżonego kasacją
wyroku, mocą którego Sąd Okręgowy połączył kary jednostkowe grzywny
orzeczone wobec M. I. wyrokami wydanymi w sprawach X Ks 71/01 oraz VII K
1163/02. Jak wynika bowiem z akt sprawy, wyrok Sądu Rejonowego z dnia 27
listopada 2003 r. wydany w sprawie o sygn. akt VII K 1163/02, uprawomocnił się w
dniu 5 grudnia 2003 r., a 5-letni okres próby upłynął z dniem 5 grudnia 2008 r., a
jednocześnie w ciągu kolejnych 6 miesięcy od zakończenia okresu próby nie
zarządzono wykonania tej kary. Jednocześnie w dniu 22 września 2005 r.
wykonana została orzeczona tym wyrokiem kara grzywny. W związku z powyższym
w dniu 5 czerwca 2009r., stosownie do treści art. 76 § 1 k.k., nastąpiło zatarcie
przedmiotowego skazania z mocy prawa, co przesądzało o braku warunków
określonych w art. 85 k.k. do orzeczenia kary łącznej.
Słusznie także podnosi skarżący Minister Sprawiedliwości - Prokurator
Generalny, że brak było również podstaw do objęcia węzłem kary łącznej,
10
wymierzonej w punkcie II zaskarżonego kasacją wyroku, kary 2 lat pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 5 lat próby,
orzeczonej wobec M. I. wyrokiem Sądu Rejonowego w G. z dnia 20 kwietnia 2005
r. o sygn. akt VII K 712/03. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 28 kwietnia 2005 r.
Okres próby upłynął w dniu 28 kwietnia 2010 r., a jednocześnie w ciągu kolejnych 6
miesięcy od zakończenia okresu próby nie zarządzono wykonania tej kary. W
związku z powyższym w dniu 28 października 2010 r., stosownie do treści art. 76 §
1 k.k., powinno nastąpić zatarcie przedmiotowego skazania z mocy prawa,
jednakże nie nastąpiło ono z uwagi na regulację art. 76 § 2 k.k. Omawianym
wyrokiem wymierzono bowiem skazanemu jednocześnie karę grzywny w rozmiarze
200 stawek dziennych po 50 zł każda, która to kara nie została wykonana. Stan ten
istniał również w dacie wyrokowania w przedmiocie wyroku łącznego, gdyż
orzeczoną grzywnę zamieniono ostatecznie na zastępczą karę 100 dni
pozbawienia wolności, której wykonanie zarządzono. Nie nastąpiło wobec tego ani
wykonanie, ani darowanie, ani też przedawnienie wykonania tej grzywny.
W zaistniałym układzie procesowym bezsporne jest zatem, że choć nie
nastąpiło zatarcie przedmiotowego skazania również w zakresie orzeczonej kary
pozbawienia wolności, to wykonanie tej ostatniej kary, wobec upływu terminu
określonego w art. 75 § 4 k.k., nie mogło już być, po dacie 28 października 2010 r.,
zarządzone. Tym samym brak było warunków, określonych w art. 85 k.k., do
objęcia jej węzłem kary łącznej.
W świetle powyższych okoliczności, orzeczenie przez Sąd Okręgowy w
punkcie II wyroku łącznego kary bezwzględnego pozbawienia wolności, wywołało -
w stosunku do tej jednostkowej kary warunkowo zawieszonej – skutki
porównywalne z wydaniem postanowienia o zarządzeniu wykonania tej kary.
Doprowadziło bowiem do powstania sytuacji, w której kara pozbawienia wolności
niepodlegająca już - stosownie do przepisu art. 76 § 4 k.k. – wykonaniu, faktycznie
została do wykonania wprowadzona. Zwiększeniu uległa zatem, i to w sposób
istotny, dolegliwość karna dla skazanego, ponad dolegliwość wynikającą z sumy
kar wymierzonych mu odrębnie, gdyż pierwotnie miał on do wykonania karę 3 lat
pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem w sprawie VII 593/04, zaś po wydaniu
wyroku łącznego - karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
11
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że zgodnie z przyjętą w
orzecznictwie Sądu Najwyższego interpretacją art. 89 § 1 k.k. (w brzmieniu tego
przepisu przed wejściem w życie ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie
ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks
karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw
(Dz.U. z 2009, Nr 206, poz. 1589), w razie skazania za zbiegające się przestępstwa
na kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania i bez
warunkowego jej zawieszenia, orzeczenie kary bez warunkowego zawieszenia jej
wykonania w wyroku łącznym nie było dopuszczalne (por. uchwała Sądu
Najwyższego z dnia 27 marca 2001 r., sygn. akt I KZP 2/01, OSNKW 2001, nr 5-6,
poz. 41; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2008 r., III KK 414/10, LEX
nr 735573). W realiach rozpoznawanej sprawy zatem kara orzeczona wyrokiem
Sądu Rejonowego w sprawie VI K 712/03 nie mogła podlegać połączeniu w wyroku
łącznym z karą 3 lat bezwzględnego pozbawienia wolności wymierzonej w sprawie
o sygn. akt VII K 593/04, gdyż nie było możliwe warunkowe zawieszenie kary
łącznej pozbawienia wolności powstałej w wyniku tego połączenia.
Podsumowując, w sprawie do rażącej obrazy wskazanych w kasacji
przepisów prawa materialnego (w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 r.)
oraz procesowego, co miało ewidentny wpływ na treść zaskarżonego wyroku, gdyż
– jak powyżej przedstawiono – prowadziło do wydatnego pogorszenia sytuacji
skazanego. Dlatego orzeczenie to, w zaskarżonym zakresie, ostać się nie może.
Kierując się powyższym Sąd Najwyższy uchylił rozstrzygnięcia zawarte w
punktach I i II wyroku i na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie w
zakresie połączenia kar pozbawienia wolności wskazanych w punkcie II oraz kar
grzywny wskazanych w punkcie I, oraz przekazał sprawę do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w zakresie połączenia kar grzywny orzeczonych
wyrokami Sądu Rejonowego wydanymi w sprawach o sygn. akt X K 304/04, VII K
712/03 i VII K 593/04.
W postępowaniu ponownym Sąd ten wyda wyrok łączny orzekając karę
łączną grzywny z poszanowaniem przepisów prawa karnego procesowego i
materialnego.
Z tych wszystkich względów orzeczono jak w wyroku.
12
kc