Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 223/14
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Frańczak
w sprawie z powództwa D. K.
przeciwko Zespołowi Obsługi Ekonomiczno-Administracyjnej w D.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 marca 2015 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w O.
z dnia 24 marca 2014 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. wyrokiem z
dnia 15 listopada 2013 r. zasądził od strony pozwanej Zespołu Obsługi
Ekonomiczno – Administracyjnej w D. na rzecz powódki D. K. kwotę 16.200 zł
tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz
orzekł o kosztach procesu.
Sąd Rejonowy ustalił, że powódka zatrudniona była w Zakładzie Budynków
Komunalnych w D. na stanowisku dyrektora od 11 marca 2008 r. do 31 stycznia
2013 r. W październiku 2012 r. powódka otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę,
w którym pracodawca zawarł liczne zarzuty w stosunku do wykonywanej przez nią
pracy. W ocenie Sądu Rejonowego roszczenie powódki zasługiwało na
2
uwzględnienie, ponieważ zarzut o największym ciężarze gatunkowym, a to
„nieprawidłowego gospodarowania funduszem remontowym i spowodowanie
zadłużenia gminy wobec wspólnot” nie uzasadniał dokonanego wypowiedzenia
zgodnie z art. 45 § 1 k.p. Sąd Rejonowy przyjął, że działaniem uproszczonym
byłoby obciążanie powódki za uchybienia w pracy kierowanej przez nią jednostki,
mając na uwadze zastany kontekst sytuacyjny i specyfikę działania tej jednostki.
Gmina posiadała bowiem pełną wiedzę o finansach Zakładu Budynków
Komunalnych w zakresie wydatków i wpływów, które były opisywane w rocznych
sprawozdaniach.
W wyniku uwzględnienia apelacji strony pozwanej Sąd Okręgowy – Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. wyrokiem z dnia 24 marca 2014 r. zmienił
zaskarżony wyrok i oddalił powództwo.
W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że Sąd pierwszej
instancji w sposób szczegółowy przeprowadził postępowanie dowodowe w sprawie,
ale dokonał błędnej oceny zebranych dowodów, w tym zeznań świadków oraz
przesłuchania stron. Sąd ten pominął, że strona pozwana podała szereg przyczyn
uzasadniających wypowiedzenie umowy o pracę, ale dokonując oceny zasadności
wypowiedzenia bezzasadnie zawęził zakres tej oceny. Postępowanie
koncentrowało się wyłącznie w płaszczyźnie ustaleń mających na celu wyjaśnienie
czy powódka informowała stronę pozwaną o wykorzystywaniu środków wspólnot
mieszkaniowych zgromadzonych na funduszu remontowym na bieżące potrzeby
zakładu. Pozostałe przyczyny, również istotne, umknęły uwadze stron i Sądu
pierwszej instancji, mimo iż spełniały kryteria przewidziane w art. 30 § 4 k.p. oraz
uzasadniały dokonane wypowiedzenie umowy o pracę. Sąd Okręgowy uwypuklił,
że powódka zatrudniona była na stanowisku dyrektora Zarządu Budynków
Komunalnych. Natomiast zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem Sądu
Najwyższego pracodawca ma podstawy surowej oceniać wypełnianie obowiązków
przez pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych, względem
personelu szeregowego. Uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę
pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku kierowniczym może również stanowić
brak umiejętności organizacyjnych. Nie można odmówić bowiem pracodawcy
prawa doboru do zatrudniania na stanowiskach kierowniczych osób spełniających
3
jego oczekiwania i gwarantujących realizację stawianych celów ekonomicznych.
Sąd Okręgowy stwierdził, że okoliczności faktyczne sprawy wskazują, iż
pracodawca mógł utracić zaufanie do powódki. Utrata zaufania do pracownika
może stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia, jeżeli znajduje oparcie w
przesłankach natury obiektywnej i racjonalnej i nie jest wynikiem arbitralnych ocen
lub subiektywnych uprzedzeń. Tym samym, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska
Sądu pierwszej instancji, że podane przez stronę pozwaną przyczyny nie
uzasadniają dokonanego powódce wypowiedzenia umowy o pracę.
W skardze kasacyjnej powódka zarzuciła naruszenie prawa materialnego
przez błędne zastosowanie art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p. polegające
na błędnym uznaniu, że organ założycielski zakładu budżetowego nie jest
zobligowany do prowadzenia kontroli podległych mu jednostek, w tym dokładnej
analizy rocznego sprawozdania finansowego oraz kontroli działań dyrektora.
Konieczność przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania skarżąca
uzasadniła tym, że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona, ponieważ Sąd
drugiej instancji uznał, że nie informowała ona organu założycielskiego o stanie
finansowym zakładu, co stanowi uzasadnioną podstawę utraty zaufania przez
pracodawcę i stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę.
Jednocześnie Sąd ten stwierdził, że organ założycielski nie ma obowiązku
permanentnej kontroli jednostki, pomimo otrzymywania corocznego sprawozdania
finansowego. Powyższe stwierdzenia są wzajemnie sprzeczne, a tym samym
stanowisko Sądu drugiej instancji jest niezgodne z zasadami wypowiadania umów
o pracę określonymi w art. 45 § 1 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p.
W konsekwencji skarżąca wniosła o uchylenie i zmianę zaskarżonego
wyroku w całości poprzez zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz
odszkodowania w kwocie 16.200 zł tytułem nieuzasadnionego wypowiedzenia
umowy o pracę oraz kosztów postępowania za wszystkie instancje, ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w O.
do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Zgodnie z art. 3989
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną
do rozpoznania, jeżeli: 1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości
lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, 3) zachodzi nieważność
postępowania lub 4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
W razie wskazania tej przesłanki przedsądu, jaką jest oczywista zasadność
skargi kasacyjnej (art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.), należy w motywach wniosku zawrzeć
wywód prawny wyjaśniający, w czym wyraża się owa oczywistość i przedstawić
argumenty na poparcie tego twierdzenia (postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia
26 kwietnia 2006 r., II CZ 28/06, LEX nr 198531; z dnia 10 sierpnia 2006 r., V CSK
204/06, LEX nr 421035; z dnia 9 stycznia 2008 r., III PK 70/07, LEX nr 448289; z
dnia 11 stycznia 2008 r., I UK 283/07, LEX nr 448205; z dnia 3 kwietnia 2008 r.,
II PK 352/07, LEX nr 465859; z dnia 5 września 2008 r., I CZ 64/08; z dnia 24
lutego 2012 r., II PK 276/11, LEX nr 1215147). O ile dla uwzględnienia skargi
wystarczy, że jej podstawa jest usprawiedliwiona, to dla przyjęcia skargi do
rozpoznania niezbędne jest wykazanie kwalifikowanej postaci naruszenia
przepisów prawa materialnego lub procesowego, polegającej na jego oczywistości
widocznej prima facie, przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez
potrzeby wchodzenia w szczegóły czy dokonywania pogłębionej analizy tekstu
wchodzących w grę przepisów i doszukiwania się ich znaczenia (postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 16 września 2003 r., IV CZ 100/03, LEX nr 82274; z dnia
22 stycznia 2008 r., I UK 218/07, LEX nr 375616; z dnia 26 lutego 2008 r., II UK
317/07, LEX nr 453107; z dnia 9 maja 2008 r., II PK 11/08, LEX nr 490364; z dnia
21 maja 2008 r., I UK 11/08, LEX nr 491538; z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 38/08,
LEX nr 494134).
W judykaturze podkreśla się, że przesłanką przyjęcia skargi kasacyjnej do
rozpoznania nie jest oczywiste naruszenie konkretnego przepisu prawa
materialnego lub procesowego, lecz sytuacja, w której naruszenie to spowodowało
wydanie oczywiście nieprawidłowego orzeczenia. Sam zarzut naruszenia (nawet
oczywistego) określonego przepisu (przepisów) nie prowadzi wprost do oceny, że
skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (postanowienia Sądu Najwyższego:
z dnia 7 stycznia 2003 r., I PK 227/02, OSNP 2004 nr 13, poz. 230; z dnia 11
5
stycznia 2008 r., I UK 285/07, LEX nr 442743; z dnia 11 kwietnia 2008 r., I UK
46/08, LEX nr 469185; z dnia 24 stycznia 2011 r., IV CSK 485/10, LEX nr 707918).
W rozpoznawanej sprawie nie sposób podzielić twierdzenia skarżącej w
kwestii oczywistej zasadności skargi kasacyjnej. Mimo, iż skarżąca upatruje owej
zasadności w błędnym zastosowaniu przez Sąd Okręgowy art. 45 § 1 k.p. w
związku z art. 30 § 4 k.p., to nie przedstawia odpowiedniego wywodu prawnego
mającego na celu wykazanie, w czym wyraża się oczywistość naruszenia
zaskarżonym wyrokiem powołanych wyżej przepisów. Uzasadnienie skargi
kasacyjnej koncentruje się przede wszystkim na naruszeniu przepisów
postępowania, które w skardze nie zostały wskazane, w tym przedstawieniu przez
skarżącą odmiennej oceny dowodów. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
7 września 2012 r., V CSK 529/11 (LEX nr 1222170) stwierdził, że skoro zgodnie z
art. 3983
§ 3 i art. 39813
§ 2 k.p.c. podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty
dotyczące ustalenia faktów i oceny dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany
ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia, to i o
oczywistej zasadności skargi kasacyjnej nie można wnioskować na podstawie
zakwestionowania podstawy faktycznej rozstrzygnięcia.
Nie ma żadnych podstaw do uznania, jak przyjmuje to skarżąca w skardze,
aby zasadność dokonanego wypowiedzenia umowy o pracę oceniać wyłącznie w
odniesieniu do jednej z przyczyn wskazanych w pisemnym oświadczeniu woli
pracodawcy. Pracodawca może wskazać kilka przyczyn wypowiedzenia umowy o
pracę, w tym przyczyny dotyczące pracownika i inne niedotyczące pracownika
(dotyczące pracodawcy), a wypowiedzenie jest uzasadnione, gdy choćby jedna ze
wskazanych przyczyn jest usprawiedliwiona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
5 października 2005 r., I PK 61/05, OSNP 2006 nr 17-18, poz. 265). Jeżeli
pracodawca wskazuje kilka przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę, to należy je
ocenić łącznie, gdyż możliwe jest, że żadna z nich samodzielnie nie uzasadnia
wypowiedzenia, ale razem je uzasadniają (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8
stycznia 2007 r., I PK 187/06, OSNP nr 3-4, poz. 35 z glosą A. Wypych – Żywickiej,
GSP – Prz. Orz. 2008/1/135-140). W związku z powyższym Sąd drugiej instancji,
dokonując odmiennej oceny materiału dowodowego, był uprawniony ocenić
wszystkie przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę i prawidłowo przyjął, że
6
uzasadnione jest stosowanie ostrzejszych kryteriów oceny w stosunku do
pracowników zajmujących stanowiska kierownicze i samodzielne (tak teza V
uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca
1985 r., III PZP 10/85, OSNC 1985 nr 11, poz. 164).
Z powyższych motywów Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c.
odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
eb
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13