Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. odmówił A. G. prawa do emerytury. Organ rentowy podniósł,
iż wnioskodawczyni do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udowodniła wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do pracy w szczególnych warunkach zaliczono okres zatrudnienia - 9.05.1984 r – 3.09.1986 r, 4.09.1989 – 31.12.1998, z wyłączeniem urlopów wychowawczych oraz wyłączeniem okresów niewykonywania pracy przebytych po dniu 14.11. 1991 r , za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodnione 18 lat, 8 miesięcy i 20 dni okresów składkowych i 4 lata, 7 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych, staż sumaryczny wyniósł zatem 23 lat, 4 miesiące i 5 dni, natomiast staż pracy w szczególnych warunkach/ charakterze wyniósł, zdaniem organu rentowego 11 lat, 5 miesięcy i 20 dni.

/decyzja – k .nienumerowana akt ZUS/

W dniu 4 stycznia 2016 roku wnioskodawczyni złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu wskazała, iż w okresie od 1 września 1975 r do 30 kwietnia 1984 r pracowała w Zakładach (...) w Z., w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku cerowaczki, wykonywała więc prace w przemyśle lekkim przy produkcji i wykończeniu wyrobów włókienniczych, na stanowisku wymienionym w wykazie A w dziale VII poz. 4 pkt,. 7,54 stanowiącym załącznik do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. Wskazała, że nie może dostarczyć świadectwa pracy w szczególnych warunkach, bo zakład został zlikwidowany.

/odwołanie k. 2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podnosząc argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniósł, iż do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył wnioskodawczyni okresu zatrudnienia: od dnia 1 września 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1984 roku w (...) z uwagi na nieprzedłożenie świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nadto w okresie od 1 września 1975 r do 15 września 1997 r była uczennicą zasadniczej szkoły zawodowej, a od dnia 16 września 1997 r do 30 kwietnia 1984 r była zatrudniona na stanowisku cerowaczki.

/odpowiedź na odwołanie - k. 13/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni A. G. urodziła się w dniu (...).

/bezsporne, nadto wniosek – k. nienum. akt ZUS/

Wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę w dniu 18 listopada 2015 roku. Wnioskodawczyni nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/ wniosek – k. nienum. akt ZUS/

Wnioskodawczyni była pracownikiem (...) im. (...) F. w Z. w okresie od 1 września 1975 r do 30 kwietnia 1984 r .

W okresie od 1 września 1975 r do 15 września 1977 r była uczniem zasadniczej szkoły zawodowej, a od dnia 16 września 1977 r do 30 kwietnia 1984 r była cerowaczką. Stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia stron

/świadectwo pracy – k. nienum. akt ZUS /

W dniu 4 września 1975 r wnioskodawczyni zawarła umowę w celu przygotowania zawodowego – w celu nauki zawodu/przyuczenie do wykonywania określonej pracy, a po ukończeniu tej nauki /przyuczenia – w zawodzie wyuczonym. Nauka zawodu przyuczenia miała trwać 2 ½ roku, poczynając od 1 września 1975 r do 28 lutego 1978 r.

W dniu 16 września 1977 r oraz w dniu 30 kwietnia 1979 r wnioskodawczyni zawarła umowę o pracę na czas nieograniczony na stanowisku cerowaczki.

Wnioskodawczyni uzyskiwała orzeczenia lekarskie o zdolności do pracy na stanowisku cerowaczki.

/orzeczenia lekarskie z dnia 24.11.1976, 18.08.77,umowy o pracę -kserokopia dokumentacji osobowo – płacowej – k. 20 /

W trakcie nauki w szkole – w pierwszym roku pracowała dwa dni, a trzy dni trwała nauka, w drugim roku pracowała trzy dni, dwa dni trwała nauka. Skończyła szkołę w czerwcu 1977 r. Praca cerowaczki polegała na pracy przy dużych stołach przy wykańczaniu materiałów, usuwaniu pęków, zanieczyszczeń, nitek, uzupełnianiu braku wątku i osnowy. Wnioskodawczyni wykonywała te czynności w pełnym wymiarze czasu pracy.

/przesłuchanie wnioskodawczyni – e – protokół z dnia 16.09.2016 r 00:03:22 w zw. z 00:24:56, zeznania świadka K. J. - e – protokół z dnia 16.09. 2016 r 00:14:12 – 00:19:28, zeznania świadka M. W. – e – protokół z dnia 16.09. 2016 r – 00:19:28 – 00:24:02 /

W okresie od 22 lutego 1982 r wnioskodawczyni została przeniesiona na oddział pracy chronionej – na stanowisku przebieraczki cewek ze względu na stan ciąży. W okresie od 1 grudnia 1982 r do 30 kwietnia 1984 r korzystała z urlopu wychowawczego.

/świadectwo pracy – k. nienumerowana akt ZUS, pismo z dnia 16 lutego 1982 r, podanie, pismo udzielające urlopu -kserokopia dokumentacji osobowo – płacowej – k. 20 /

K. J. (2) uzyskała świadectwo pracy w szczególnych warunkach w związku z zatrudnieniem w (...) w Z. w okresie 16 października 1967 r do 3 marca 1971 r, 5 listopada 1971 r do 30 września 1979 r, 1 października 1979 r do 30 listopada 1989 r, na stanowisku tkacz, cerowaczka.

/kserokopia świadectwa – k. 4, świadectwo pracy –k. 5/

M. W. (2) uzyskała świadectwo pracy w szczególnych warunkach w związku z zatrudnieniem w (...) w Z. w okresie , m.in.1 września 1975 r do 12 lutego 1982 r, na stanowisku cerowaczka, tkacz.

/kserokopia świadectwa – k. 7, k. 8/

Wnioskodawczyni otrzymała świadectwo pracy w szczególnych warunkach za okres zatrudnienia (...) 9 – go (...) SA w Ł. – od 9 maja 1984 r do 3 września 1986 r, 4 września 1989 r do 30 kwietnia 2001 r. – na stanowisku cerowaczki – przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych (wykaz A, Dział VII poz. 4 pkt. 54 wykazu stanowiącego załącznik do Zarządzenia (...) nr 7 z dnia 7.07.1987 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy (...) Chemicznego i Lekkiego).

/ świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. nienum. Akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zachowanej dokumentacji osobowej ze spornego okresów pracy wnioskodawczyni, jak i osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań wnioskodawczyni oraz świadków K. J. i M. W. pracujących z wnioskodawczynią w spornym okresie zatrudnienia , a zatem posiadających wiedzę odnośnie charakteru zatrudnienia wnioskodawczyni i rodzaju wykonywanych przez nią czynności. Zgromadzone dokumenty, zeznania wnioskodawczyni oraz zeznania świadków nie budzą wątpliwości, co do ich wiarygodności, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji osobowej, są ze sobą spójne i stanowią tym samym wiarygodne źródło dowodowe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 poz. 887), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zaś ust. 2 w/w przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki: osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat (dla kobiet), oraz mają okres składkowy
i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat (dla kobiet).

Stosownie do treści art. 32 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawczyni spełnia przesłanki ustawowe co do: wieku – wnioskodawczyni ukończyła 55 lat w dniu 8 maja 2015 roku , braku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym oraz wymaganych na dzień 1 stycznia 1999 roku okresów składkowych i nieskładkowych.
W ocenie Sądu wnioskodawczyni spełnia również warunek, co do posiadania 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

Regulacja § 2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia
w szczególnych warunkach Sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym zeznaniami świadków (por. uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 r. sygn. III UZP 5/85 – LEX 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r. III UZP 6/84 – LEX 14625).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność pracy wykonywanej
przez wnioskodawczynię w szczególnych warunkach dopuścił dowód z zeznań świadków
i z przesłuchania wnioskodawczyni oraz przeprowadził dowód z dokumentacji osobowej
ze spornego okresu zatrudnienia.

Organ rentowy zaliczył wnioskodawczyni do stażu pracy w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia 9.05.1984 r – 3.09.1986 r, 4.09.1989 – 31.12.1998, z wyłączeniem urlopów wychowawczych oraz wyłączeniem okresów niewykonywania pracy przebytych po dniu 14.11. 1991 r , za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Powyższych wyłączeń wnioskodawczyni nie kwestionowała. Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach - 11 lat, 5 miesięcy i 20 dni.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawczyni okresu zatrudnienia: od dnia 1 września 1975 roku do dnia 30 kwietnia 1984 roku w (...) z uwagi na nieprzedłożenie świadectwa pracy w szczególnych warunkach, nadto w okresie od 1 września 1975 r do 15 września 1997 r była uczennicą zasadniczej szkoły zawodowej, a od dnia 16 września 1997 r do 30 kwietnia 1984 r była zatrudniona na stanowisku cerowaczki.

Z ustaleń Sądu poczynionych w oparciu o dowód z zeznań świadków i przesłuchania wnioskodawczyni wynika, że w istocie od dnia 1 września 1975 r do 15 września 1977 r była uczennicą w ramach umowy w celu przygotowania zawodowego i ten okres nie może być uwzględniony jako okres pracy w szczególnych warunkach z uwagi na brak przesłanki wykonywania tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy z uwagi na okres nauki (odpowiednio 3 a następnie 2 dni w tygodniu).

Natomiast poczynając od dnia 16 września 1977 r wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku cerowaczki/ mimo wcześniej zawartej umowy na okres przygotowania zawodowego na okres dłuższy/. Okres ukończenia szkoły w 1977 r wynika także ze świadectwa pracy oraz z zeznań świadka W., która kończyła szkołę z wnioskodawczynią oraz z zeznań wnioskodawczyni. Okres pracy na stanowisku cerowaczki wynika ze świadectwa pracy oraz z zeznań świadków zatrudnionych w spornym okresie i wykonujących z wnioskodawczynią tożsame czynności na stanowisku cerowaczki – świadek W. do 1979 r, a świadek J. – od 1979 r do 1982 r. Wnioskodawczyni posiada także orzeczenia lekarskie dotyczące zatrudnienia na stanowisku cerowaczki w spornym okresie. Z ustaleń wynika, że wnioskodawczyni pracowała na tym stanowisku do 22 lutego 1982 r – kiedy do to została przeniesiona na inne stanowisko w związku z ciążą, a następnie korzystała z urlopu wychowawczego – do końca zatrudnienia.

Zatem okres pracy na stanowisku cerowaczki to okres 16 września 1977 r do 22 lutego 1982 r./4 lata, 4 miesiące, 8 dni/

Są to prace wymienione w wykazie A dział VII pkt. 4, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, określone jako prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych oraz wymienione w wykazie A działu VII, poz. 4 pkt. 54 (cerowacz) załączniku do zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. /Dz.Urz.MG.1987.4.7/ a poprzednio działu VII poz. 4 pkt. 15 Zarządzenia Nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 r.w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego/Dz.Urz.MG.1983.1.2/.

Dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10).

Na podstawie powyższych ustaleń, należy zatem zaliczyć wnioskodawczyni do stażu pracy w warunkach szczególnych okres od 16 września 1977 r do 22 lutego 1982 r./4 lata, 4 miesiące, 8 dni./

Staż pracy w warunkach szczególnych uznany przez ZUS wyniósł 11 lat, 5 miesięcy i 20 dni, a więc po doliczeniu spornego stażu pracy w warunkach szczególnych należy uznać, że wnioskodawczyni niewątpliwie udowodniła ponad 15 letni okres takiego zatrudnienia.

Wobec powyższych ustaleń stwierdzić należy, że wnioskodawczyni spełniła wszystkie przesłanki do przyznania emerytury, a zatem Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury.

O dacie przyznania prawa do emerytury, Sąd orzekł na podstawie art. 129 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznając prawo do emerytury od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek tj. od dnia
1 listopada 2015 roku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego wraz z aktami rentowymi.