Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 19 września 2016 r.

We wniosku, złożonym do tutejszego Sądu w dniu 16 maja 2014 r. (data stempla pocztowego), wnioskodawczyni A. S. (1) domagała się ustalenia, że w skład majątku wspólnego jej oraz uczestnika postępowania A. S. (2) wchodzi własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) w W. o pow. użytkowej 63,60 m ² oraz o podział majątku wspólnego poprzez przyznanie w całości na własność własnościowego spółdzielczego prawa do przedmiotowego lokalu A. S. (2), z obowiązkiem spłaty na jej rzecz połowy wartości własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, tj. 237.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wydania orzeczenia do dnia zapłaty. Ponadto wnioskodawczyni wiosła o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz zapłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że w dniu 7 września 1985 r. zawarła z uczestnikiem A. S. (2) związek małżeński. Wyjaśniła, że w trakcie trwania związku małżeńskiego nie doszło do zawarcia umowy majątkowej wyłączającej ustawowa wspólność małżeńską. Wyrokiem z dnia 7 lipca 2010 r. Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł o rozwiązaniu przez rozwód małżeństwa między stronami. Podniosła, że w trakcie trwania małżeństwa, wnioskodawczyni i uczestnik w stopniu odpowiadającym ich możliwościom finansowym przyczyniali się do utrzymania rodziny. Uzyskiwany dochód przeznaczali na potrzeby wynikające z założenia rodziny. Wnioskodawczyni wskazała, że w dniu 21 września 2000 r. wspólnie nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego przy ul. (...) w W.. Wyjaśniła, że celem uzyskania ww. prawa uiścili wkład budowlany w wysokości 152.231,53 zł. W ocenie wnioskodawczyni aktualna wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wynosi ok. 475.000 zł. Stwierdziła ponadto, że udziały stron w majątku wspólnym są równe. Wykazując, że obecnie w przedmiotowym lokalu zamieszkuje wyłącznie uczestnik, wniosła o przyznanie mu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu z jednoczesnym zasadzeniem spłaty na jej rzecz w wysokości połowy wartości ww. prawa, co z kolei byłoby zgodne z dotychczasowym sposobem korzystania z przedmiotu współwłasności, a nadto wg jej wiedzy uczestnik posiada możliwości finansowe umożliwiające spłatę. (k. 1-4 – wniosek, k. 11 – koperta z odciskiem datownika polskiej placówki pocztowej).

W piśmie z dnia 3 grudnia 2014 r. (data prezentaty Sądu) stanowiącym odpowiedź na wniosek, uczestnik A. S. (2) wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi: własnościowe spółdzielcze prawo do przedmiotowego lokalu, którego wartość uczestnik określił na kwotę 345.000 zł; środki zgromadzone przez strony na Otwartym Funduszu Emerytalnym (...) w (...) U. – obecnie A.; cztery lokaty po 10.000 zł w Banku (...) założone przez wnioskodawczynię w trakcie trwania małżeństwa. Uczestnik wniósł o dokonanie podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie mu na wyłączną własność własnościowego spółdzielczego prawa do przedmiotowego lokalu i dokonanie nierównego podziału majątku wspólnego poprzez: odliczenie od kwoty należnej uczestniczce, stanowiącej połowę ustalonego majątku stron, kwoty 12.694 zł stanowiącej połowę uiszczonych przez niego opłat czynszowych za ww. lokal mieszkalny od maja 2011 r. do grudnia 2014 r. tj. od dnia wyprowadzenia się wnioskodawczyni z ww. lokalu; odliczenie od kwoty należnej wnioskodawczyni, stanowiącej połowę ustalonego majątku stron, wartości 28m ² lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W., uzyskanego w wyniku podziału na dwa oddzielne mieszkania odziedziczonego po matce uczestnika przed zawarciem małżeństwa spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przy ul. (...) w W. o pow. 38,5 m ².

W uzasadnieniu uczestnik zakwestionował wartość spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu wskazując, że na jego zlecenie został sporządzony przez rzeczoznawcę majątkowego operat szacunkowy przedmiotowego lokalu, z którego wynika, że wg stanu na dzień oględzin i cen wyceny tj. 13 listopada 2014 r. wartość lokalu wynosi 345.000 zł. Podniósł, że mieszkanie kwalifikuje się do remontu, elementy wykończenia i trwałego wyposażenia lokalu są przestarzałe i zużyte. Uczestnik wyjaśnił, że przyczynił się w większym stopniu do powstania majątku wspólnego, poprzez odziedziczenie po swojej matce do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego o pow. 38,5 m ² przy ul. (...) w W.. Na jego wniosek ww. mieszkanie zostało podzielone na dwa lokale, z których jeden 28 m ² przy ul. (...) w W. otrzymał osobiście, zaś drugi o powierzchni 18 m ² otrzymała zamieszkująca z nim dotychczas ciotka L. S.. Strony postępowania rozpoczęły dalsze zamiany i wykupy, które w efekcie doprowadziły do uzyskania współwłasności lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W.. Uczestnik wyjaśnił, że w 1993 r. wspólnie z wnioskodawczynią zamienili lokal o powierzchni 28 m ² przy ul. (...) w W. na lokatorskie mieszkanie o powierzchni 42,5 m ² na ul. (...) w W., które nabyli w lipcu 2000 r. na własność uiszczając jednorazowa wpłatę uzupełniającą w wysokości 18.430,15 zł. Podniósł, że lokal mieszkalny przy ul. (...) w W. został sprzedany 21 września 2001 r. za kwotę 148.000 zł. Wyjaśnił, że tego samego dnia strony nabyły mieszkanie przy ul. (...) w W. za kwotę 200.000 zł. Uczestnik wskazał, że dzięki nabyciu przez niego w drodze dziedziczenia prawa do spółdzielczego lokalu przy ul. (...) w W., przy stosunkowo niewielkich nakładach, strony były w stanie wejść w posiadanie przedmiotowego lokalu przy ul. (...) w W.. Wniosek o dokonanie przez Sąd odliczenia od kwoty spłaty należnej wnioskodawczyni połowy majątku uzasadnia poczynionymi przez niego wydatków na opłaty czynszowe związane z przedmiotowym lokalem. Wskazał, że wnioskodawczyni wyprowadziła się ze wspólnego mieszkania stron w kwietniu 2011 r. i pomimo posiadania statutu współwłaściciela, nie uiszczała opłat stałych z tytułu czynszu. W okresie od maja 2011 r. do grudnia 2014 r. uczestnik z tytułu czynszu wpłacił kwotę 25.388 zł, z czego domaga się odliczenia przy podziale majątku połowy tej kwoty, tj. 12.694 zł. W ocenie uczestnika, w dacie rozwodu, tj. 7 lipca 2010 r. wnioskodawczyni posiadała cztery lokaty w Banku zachodnim (...), każda na kwotę po 10.000 zł. Jego zdaniem, powyższe kwoty należą do majątku wspólnego stron i podlegają podziałowi w częściach równych. Ponadto wskazał, że do majątku wspólnego wchodzą również środki zgromadzone na rachunkach Otwartego Funduszu Emerytalnego przez wnioskodawczynię i uczestnika. Według jego wiedzy, stan rachunku uczestnika na dzień 19 czerwca 2007 r. wynosił 25.269,62 zł, zaś stan rachunku wnioskodawczyni na dzień 15 czerwca 2007 r. wynosił 63.297,18 zł. (k. 27-31 – odpowiedź na wniosek).

Na rozprawie w dniu 5 stycznia 2015 r. strony wnioskodawczyni podtrzymała swoje stanowisko w sprawie. Uczestnik również podtrzymał swoje stanowisko. (k. 62 – protokół rozprawy z dnia 5 stycznia 2015 r.)

W piśmie z dnia 23 grudnia 2014 r. (data stempla pocztowego), złożonym w tut. Sądzie w dniu 12 stycznia 2015 r. (data prezentaty Sądu) wnioskodawczyni, modyfikując stanowisko w sprawie, wniosła o ustalenie nierównych udziałów wnioskodawczyni i uczestnika w środkach zgromadzonych przez strony na Otwartym Funduszu Emerytalnym (...), tj. ustalenie, iż udział wnioskodawczyni w ww. środkach wynosi 75%, a uczestnika 25% oraz nakazanie (...) U. OFE (...) w ramach wypłaty transferowej rozdysponowanie jednostkami rozrachunkowymi zgromadzonymi n rachunkach wnioskodawczyni oraz uczestnika w ramach Otwartego Funduszu Emerytalnego na podstawie zawartych umów, w sposób zgodny z ustalonymi nierównymi udziałami; o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz wynagrodzenia z tytułu korzystania przez uczestnika z lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W. ponad przysługujący mu udział za okres od maja 2011 r. do grudnia 2014 r. w kwocie 15.500 zł (po 500 zł miesięcznie); o oddalenie wniosku uczestnika o dokonanie nierównego podziału majątku stron, tj. zasądzenia od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika połowy uiszczonych przez uczestnika opłat czynszowych za ww. mieszkanie od maja 2011 r. do grudnia 2014 r. oraz odliczenia od wartości majątku wspólnego stron kwoty równowartości 28 m ² lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W.; oddalenie wniosku uczestnika o uwzględnienie jako składnika majątku wspólnego sumy złożonej w Banku (...) co do kwoty powyżej 1.182,85 zł, tj. połowy środków zgromadzonych na rachunku na dzień rozwiązania małżeństwa stron. Z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia przez Sąd żądania oddalenia wniosku uczestnika o dokonanie nierównego podziału majątku stron, wnioskodawczyni wniosła zarzut potracenia kwoty z tytułu wynagrodzenia za korzystanie przez uczestnika ponad udział z przedmiotowego lokalu za okres od maja 2011 r. do grudnia 2014 r., tj. kwoty 15.500 zł z kwota 12.694 zł ustaloną jako połowa uiszczonych przez uczestnika opłat czynszowych za ww. lokal za okres od maja 2011 r. do grudnia 2014 r.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni zaprzeczyła, aby uczestnik w stopniu większym od niej przyczynił się do powstania majątku wspólnego. Wyjaśniła, że co prawda uczestnik wniósł na początku małżeństwa pewne środki uzyskane ze zbycia lokatorskiego prawa do lokalu, jednak wysokość tych środków nie była wysoka. Wskazała, że to ona w większym stopniu przyczyniała się do tworzenia majątku wspólnego nieprzerwanie pracując zawodowo, w przeciwieństwie do uczestnika. Wnioskodawczyni podniosła, że kwota zgromadzona przez nią na rachunku OFE wynosi 63.297,18 zł, zaś w przypadku uczestnika 25.269,62 zł. W przeciwieństwie do uczestnika, który przez ok. 3 lata nie był zatrudniony, wnioskodawczyni wykorzystywała całość swoich możliwości zarobkowych. Wnioskodawczyni zakwestionowała wysokość czynszu uiszczonego przez uczestnika. Jej zdaniem niezasadne jest obciążanie jej czynszem, w skład którego wchodziły również opłaty za media, wywóz śmieci, dostawa wody i odprowadzanie ścieków, bowiem były one uzależnione od uczestnika i wyłącznie przez niego wykorzystywane. W uzasadnieniu żądania zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni wynagrodzenia z tytułu korzystania przez niego z przedmiotowego lokalu ponad przysługujący mu udział wskazano, że uczestnik pozostając w lokalu miał możliwość dokonania znacznych oszczędności w przedmiocie zaspokajania swoich potrzeb życiowych, zaś wnioskodawczyni nie mogąc korzystać z przysługującego jej prawa ponosiła znaczne koszty związane z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych. Wnioskodawczyni zakwestionowana również wysokość środków zgromadzonych na lokatach, która na dzień rozwiązania małżeństwa stron była znacznie niższa. Dodatkowo wnioskodawczyni zakwestionowała wysokość środków zgromadzonych na rachunku bankowym, bowiem jej zdaniem kwota ta, na dzień rozwiązania małżeństwa była dużo niższa. ( k. 63-67 – pismo z dnia 23 grudnia 2014 r., k.69 – koperta z odciskiem datownika polskiej placówki pocztowej)

W piśmie z dnia 18 marca 2015 r. (data stempla pocztowego) uczestnik podtrzymał swoje stanowisko. Ponadto zaprzeczył, aby nie wykorzystywał on w pełni swoich możliwości zarobkowych, powołując się na dochody pochodzące z niezarejestrowanej pracy. Uzyskane przez niego dochody, w jego ocenie, pozwoliły na utrzymaniu stopy życiowej na wysokim poziomie. Uczestnik wyjaśnił, iż wnioskodawczyni nie została pozbawiona możliwości korzystania z przysługującego jej prawa do korzystania ze wspólnego lokalu stron, ponieważ do tej pory nie zostały wymienione zamki w drzwiach, a wnioskodawczyni posiada klucze i swobodny dostęp do lokalu. Zaprzeczył, aby korzystał w większym stopniu ponad swój udział z lokalu, bowiem korzysta z dwóch pokoi, zaś pozostałe dwa są nieużywane i nadal umeblowane jak w chwili wyprowadzenia się wnioskodawczyni. Dlatego w ocenie uczestnika żądanie wynagrodzenia za korzystanie z lokalu ponad swój udział jest nieuzasadnione. Odnosząc się do opłat za media, uczestnik wskazał, że opłaty te, poza opłatą za zużycie wody, mają charakter stały i niezależne są od tego, czy właściciel korzysta z lokalu. ( k. 84-85 – pismo z dnia 18 marca 2015 r., k.87 – koperta z odciskiem datownika polskiej placówki pocztowej)

Na rozprawie w dniu 24 maja 2016 r. wnioskodawczyni wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wchodzi: ekspektatywa Spółdzielczego Własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przy ul. (...), cztery lokaty na rachunku bankowym, środki zgromadzone w OFE. Wniosła również o ustalenie nierównego udziału co do składników w środkach zgromadzonych na OFE. Uczestnik wniósł o równe rozliczenie środków OFE i o zaliczenie wkładu budowlanego lokalu przy ul. (...). ( k. 202-202v – protokół rozprawy z dnia 24 maja 2016 r.)

W dalszym toku postępowania strony konsekwentnie podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. (2) i A. S. (1) zawarli związek małżeński w dniu 7 września 1985 r. W ich małżeństwie obowiązywał ustrój wspólności majątkowej. Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie o sygn. akt XXIV C 1154/09 , który uprawomocnił się w dniu 29 lipca 2010r. (okoliczność bezsporna, k. 24-25 – wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 lipca 2010 r. – akta dołączone o sygn. XXIV C 1154/09)

A. S. (2) i A. S. (1) w czasie trwania związku małżeńskiego nie zawierali majątkowych umów małżeńskich, które modyfikowałyby, bądź wyłączały pomiędzy nimi ustrój małżeńskiej wspólności ustawowej albo wyłączały możliwość wystąpienia z żądaniem podziału majątku wspólnego. (okoliczność bezsporna)

Na podstawie przydziału z dnia 14 listopada 1981 r. spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu A. S. (1) - matka A. S. (2), otrzymała lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) o łącznej powierzchni użytkowej 38,5 m ². Prawo do korzystania z ww. lokalu przysługiwało A. S. (2) i L. S.-siostrze A. S. (1). Wpłacony wkład mieszkaniowy związany z ww. prawem wynosił 28.000 zł. A. S. (1) zmarła w dniu 3 października 1984 r. W wyniku postępowania spadkowego, A. S. (2) odziedziczył ww. prawo do lokalu przy ul. (...) w W.. ( okoliczność bezsporna, k. 33 – przydział lokalu mieszkalnego lokatorskiego, k. 34 – zezwolenie z dnia 25 września 1985 r., k. 58-58v –postanowienie z dnia 23 sierpnia 1985r.)

Na mocy przydziału spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego z 1986 r. A. S. (2) i A. S. (1) otrzymali lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w W. o łącznej powierzchni użytkowej 28 m ², które weszło w skład ich majątku wspólnego. Do zamieszkiwania w nim był uprawniony również ich syn - J. S. (1). Powyższy lokal został zamieniony na lokal przy ul. (...) w W., z dokonaniem przez A. S. (1) i A. S. (2) dopłaty. ( okoliczności bezsporne, k. 35 – przydział lokalu mieszkalnego lokatorskiego, k. 187 – zeznania A. S. (1), k. 187-188 – zeznania A. S. (2) )

A. S. (2) i A. S. (1) od dnia 11 grudnia 1992 r. przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., o powierzchni użytkowej 42,3 m ². Na mocy decyzji Zarządu (...) w W. z dnia z dnia 17 maja 2000 r. A. S. (2) i A. S. (1) otrzymali zgodę na przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu od dnia 31 lipca 2000 r. Wymagany wkład budowlany na dzień 31 lipca 2000r. wynosił 63.552,23 zł, uaktualniony wkład mieszkaniowy wynosił 45.122,08 zł. W dniu 17 lipca 2000 r. małżonkowie dokonali jednorazowej wpłaty uzupełniającej w kwocie 18.430,15 zł. W dniu 21 września 2000 r. A. S. (2) i A. S. (1) zbyli spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu za kwotę 148.000 zł. ( k. 36 – zaświadczenie z dnia 24 listopada 2014 r., k. 37-39 – umowa sprzedaży z dnia21 września 2000 r.)

Dnia 21 września 2000 r. Z. Ż., K. Ż., A. S. (2) i A. S. (1) zawarli przed notariuszem M. B. umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego o łącznej powierzchni 63,60 m ² położonego przy ul. (...) w W.. Zgodnie z § 2 umowy Z. Ż. i K. Ż. sprzedali ekspektatywę spółdzielczego własnościowego prawa do ww. lokalu za cenę 200.000 zł A. S. (2) i A. S. (1). (...) w W. nie jest właścicielem ani użytkownikiem wieczystym gruntu na którym posadowiony jest budynek przy ul. (...). (okoliczności bezsporne, k. 6 – zaświadczenie (...), k. 40-41v – umowa sprzedaży z dnia 21 września 2000r., pismo (...) - k. 89)

W trakcie trwania związku małżeńskiego małżonkowie pracowali zawodowo. Pieniądze, które zarabiali przeznaczali na wspólne gospodarstwo domowe. A. S. (1) na początku kariery zawodowej zarabiała ok. 800 zł, a obecnie osiąga dochody netto w wysokości ok. 15.000 zł miesięcznie. W trakcie urlopu wychowawczego A. S. (1), całą rodzinę utrzymywał finansowo A. S. (2). Wspólnie wyjeżdżali na wycieczki zagraniczne, nabyli dwa samochody-jeden nowy, drugi używany. Przez pewien czas A. S. (2) pozostawał formalnie bez zatrudnienia, osiągając dochód z niezarejestrowanej działalności. Aktualnie A. S. (2) osiąga dochód w wysokości ok. 2.100 zł netto.

Na przełomie kwietnia i maja 2011 r. A. S. (1) wraz z dziećmi: córką J. i synem J. wyprowadziła się z lokalu położonego przy ul. (...). Nie posiada do niego kluczy, natomiast dzieci A. S. (1) i A. S. (2) posiadają swoje klucze do lokalu. W trakcie sprawy rozwodowej A. S. (1) poczyniła przygotowania do nabycia samodzielnego lokalu mieszkaniowego i w tym celu wzięła kredyt. Nie miała zamiaru wracać do przedmiotowego lokalu. Do dnia dzisiejszego zamieszkuje w nim jedynie A. S. (2). Korzysta on tylko z niektórych pomieszczeń - nie korzysta z dawnych pokojów dzieci. J. S. (2) i J. S. (1) odwiedzają ojca kilka razu w roku, np. na święta. ( okoliczności bezsporne, k. 179v – zeznania świadka M. K., k. 179v-180 – zeznania świadka J. S. (2), k. 180-180v – zeznania świadka J. S. (1), k. 186 – zeznania świadka J. B., k. 186 – zeznania świadka K. Z., k. 187 – zeznania A. S. (1), k. 187-188 – zeznania A. S. (2) )

Aktualna wartość rynkowa ekspektatywy spółdzielczego własnościowego prawa do położonego przy ul. (...) wynosi 367.900 zł. (okoliczność bezsporna, k. 101-114 - opinia biegłego z zakresu budownictwa i wyceny nieruchomości wraz z załącznikami)

Wartość kosztów poniesionych na przedmiotowy lokal za okres od 1 maja 2011 r. do 31 lipca 2016 r. tytułem opłat zależnych od Spółdzielni wynosiła 22.706,02 zł. Elementami składowymi ww. kwoty są: eksploatacja podstawowa w wysokości 11.792,05 zł, konserwacja nieruchomości w wysokości 2.987,49 zł, fundusz remontowy 7.926,48 zł. Podatek od nieruchomości wyniósł 588,22 zł, zaś opłata za dzierżawę gruntu wyniosła 3.152,08 zł. A. S. (2) uregulował ww. opłaty w łącznej wysokości 26.446,32 zł. ( okoliczność bezsporna, k. 223 – zestawienie opłat mieszkaniowych)

(...) Banku (...) S.A. z siedzibą we W. na dzień 29 lipca 2010 r. na rachunkach bankowych A. S. (1) znajdowały się następujące kwoty: na rachunku bankowym nr (...) zgromadzone były środki finansowe w wysokości 1.332,56 zł, na rachunku bankowym nr (...) zgromadzone były środki finansowe w wysokości 0,00 zł, na rachunku bankowym nr (...) zgromadzone były środki finansowe w wysokości 11.259,87 zł, na rachunku bankowym nr (...) znajdowały się środki finansowe w wysokości 3.036,38 zł, na rachunku bankowym nr (...) znajdowały się środki finansowe w wysokości 1.011,20 zł. ( k. 147 – pismo z banku z dnia 18 sierpnia 2015 r.)

Liczba jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku A. S. (1), o nr (...) w A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) według stanu na dzień 29 lipca 2010 r. wynosiła 2 943, (...) i ich wartość według bieżącej wyceny jednostki rozrachunkowej wynosi 101.654,21 zł.

Liczba jednostek rozrachunkowych zgromadzonych na rachunku A. S. (2), o nr (...) w A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) według stanu na dzień 29 lipca 2010 r. wynosiła 914, (...) i ich wartość według bieżącej wyceny jednostki rozrachunkowej wynosi 31.564,96 zł. (k. 149 – pismo z A. OFE (...) z dnia 31 sierpnia 2015 r., k. 153 - pismo z A. OFE (...) z dnia 25 sierpnia 2015 r.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych w jego opisie dokumentów i zeznań A. S. (2) oraz A. S. (1). W odniesieniu do dokumentów, które zostały złożone w formie zwykłych kserokopii, strony nie zakwestionowały rzetelności ich sporządzenia, ani nie żądały złożenia przez stronę przeciwną ich oryginałów (zgodnie z art. 129 k.p.c.). Także Sąd badając te dokumenty z urzędu nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie jakichkolwiek wątpliwości, co do ich wiarygodności i mocy dowodowej, dlatego stanowiły podstawę dla poczynionych w sprawie ustaleń. W ocenie Sądu dowody te, w zakresie w jakim stanowiły podstawę poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych, tworzą razem zasadniczo spójny i niebudzący wątpliwości w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, a przez to zasługujący na wiarę materiał dowodowy. Stwierdzić należy, że żadna ze stron nie poddawała w wątpliwość ich wiarygodności i mocy dowodowej, a również i Sąd nie dopatrzył się w nich niczego, co uzasadniałoby powzięcie wątpliwości w tym zakresie z urzędu.

Przy dokonywaniu ustaleń faktycznych, Sąd oparł się również na zeznaniach wnioskodawczyni A. S. (1) oraz uczestnika A. S. (2). Zeznania stron co do zasady zasługują na wiarę, albowiem są spójne, rzeczowe i logiczne oraz znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak również nie są wewnętrznie sprzeczne. Dokonując oceny zeznań wnioskodawczyni A. S. (1) i uczestnika A. S. (2) Sąd miał na uwadze, iż są oni osobami bezpośrednio zainteresowanymi korzystnym dla siebie wynikiem niniejszego postępowania, w związku z tym ocena ta wymagała szczególnie ostrożnej i krytycznej analizy ich treści. Ostatecznie jednak wskazywane przez nich okoliczności w przeważającej mierze znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym, poza tym były logiczne, rzeczowe i konsekwentne. Wolne były również od treści, które mogłyby podlegać negatywnej ocenie z punktu widzenia wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Jeżeli chodzi o kwestię braku możliwości korzystania z przedmiotowego lokalu przez wnioskodawczynię, Sąd uznał, że jest to okoliczność nieudowodniona, gdyż nie poparta żadnymi innymi dowodami. Należy zauważyć, że z samych zeznań wnioskodawczyni wynika, że dobrowolnie wyprowadziła się ona z przedmiotowego lokalu. Sąd zauważa, że aktach sprawy nie ma żadnego dowodu potwierdzającego fakt pozbawienia wnioskodawczyni przez uczestnika posiadania kluczy do lokalu oraz tego, że uniemożliwiał on korzystanie przez uczestniczkę z lokalu.

Przy dokonywaniu ustaleń faktycznych, Sąd oparł się również na zeznaniach świadków M. K., J. S. (2), J. S. (1), J. B. i K. Z.. Sąd dał wiarę w całości zeznaniom świadków J. B. i K. Z., których zeznania zasługują na wiarę, albowiem są spójne, rzeczowe i logiczne oraz znajdują potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, jak również nie są wewnętrznie sprzeczne. Z kolei zeznaniom świadków M. K., J. S. (2), J. S. (1), Sąd dał wiarę w części korespondującej z pozostałym materiałem dowodowym w sprawie. Ww. trzej świadkowie zeznali, że wnioskodawczyni nie miała możliwości korzystania z ww. lokalu z powodu trudnych relacji między nią a uczestnikiem, jednakże okoliczność ta nie była poparta innymi dowodami, a nadto nie została potwierdzona przez samą wnioskodawczynię. Z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika, że wyprowadziła się ona z przedmiotowego lokalu dobrowolnie, nie mając zamiaru w nim na stałe zamieszkiwać.

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2015 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny nieruchomości na okoliczność ustalenia wartości ekspektatywy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...).

Sąd uznał powyższą opinię za fachową, rzetelną i wyczerpującą oraz sporządzoną w oparciu o wiedzę i doświadczenie biegłego. Biegły szczegółowo wyjaśnił problem i nie sposób dopatrzeć się w przedstawionych wnioskach oraz uzasadniających je wywodach błędów, nieścisłości, czy też nielogiczności, dla których należałoby odmówić opinii waloru wiarygodności. Uwzględniono w niej szereg aspektów mających kluczowe znaczenie dla wyśnienia wszelkich okoliczności niniejszej sprawy. Strony nie kwestionowały wartości ekspektatywy lokalu mieszkalnego ustalonego w powyższej opinii.

Sąd oddalił wniosek wnioskodawczyni o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego ds. oszacowania nieruchomości na okoliczność wynagrodzenia z tytułu korzystania przez uczestnika z przedmiotowego lokalu ponad przysługujący mu udział w okresie od maja 2011 r. do grudnia 2014 r. Wskazać należy, iż wnioskodawczyni wyprowadziła się z lokalu dobrowolnie (co oczywiste przeprowadzka miała związek z konfliktem pomiędzy byłymi małżonkami), zaś z zeznań dzieci stron i świadków zgłoszonych przez uczestnika wynika, że korzysta on jedynie z dwóch z czterech pokoi. Zdaniem Sądu ww. wniosek byłby zasadny w sytuacji, gdyby wnioskodawczyni faktycznie chciała korzystać z lokalu, a była pozbawiona tej możliwości na skutek działania uczestnika.

Wskazać należy, iż okoliczności bezsporne w ogóle nie wymagały wykazywania ich prawdziwości za pomocą dowodów, tj. art. 229-230 k.p.c. bowiem zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie ww. przepisów.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługiwał na uwzględnienie w części.

Podział majątku wspólnego może nastąpić m.in. na mocy orzeczenia Sądu na żądanie którejkolwiek z osób uprawnionych do żądania podziału tego majątku. Wydaniu takiego orzeczenia służy postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej między małżonkami (art. 566 i 567 k.p.c.).

Zgodnie zaś z art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c. w postępowaniu o dział spadku i podział majątku wspólnego małżonków Sąd z urzędu ustala skład majątku ulegającego podziałowi. Wartość tych składników ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen obowiązujących w chwili zamknięcia rozprawy. W przypadku, gdy przyczyną ustania wspólności majątkowej jest orzeczenie rozwodu, datą ustania tej wspólności jest dzień uprawomocnienia się wyroku (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2010 roku, IV CSK 429/09, LEX nr 678022). Tym samym w niniejszej sprawie wyrok orzekający rozwód uprawomocnił się w dniu 29 lipca 2010 r. i to właśnie na ten moment Sąd ustalił skład majątku wspólnego A. S. (2) i A. S. (1).

Zasadą jest, że podział majątku wspólnego obejmuje przedmioty majątkowe, które były składnikami tego majątku w chwili ustania wspólności ustawowej i które istnieją w chwili dokonywania podziału majątku wspólnego. Przy czym podział majątku wspólnego obejmuje tylko aktywa, a ustalenie wartości poszczególnych składników majątku wspólnego małżonków następuje według stanu na chwilę ustania wspólności ustawowej, ale według cen aktualnych. Majątkiem wspólnym stron są bowiem tylko te przedmioty bądź prawa, które zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa i pozostały na dzień ustania wspólności.

W niniejszej sprawie poza sporem było, że małżonkowie A. S. (2) i A. S. (1) nie zawierali umów majątkowych małżeńskich, zatem od momentu zawarcia przez nich związku małżeńskiego obowiązywał ich ustawowy ustrój majątkowy wspólności łącznej. Przy czym małżeńska wspólność ustawowa ustała pomiędzy nimi z dniem 29 lipca 2010 r., tj. z dniem uprawomocnienia się wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie o sygn. akt XXIV C 1154/09, którym został orzeczony rozwód związku małżeńskiego zawartego pomiędzy A. S. (1) i A. S. (2).

Wnioskodawczyni nie kwestionowała odziedziczenia przez A. S. (2) (po swojej matce) spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W.. Nie kwestionowała również faktu wniesienia wkładu pieniężnego w wysokości 28.000 zł związanego z ww. lokalem. Bezsporną okolicznością jest również ponoszenie opłat związanych z przedmiotowym lokalem wyłącznie przez A. S. (2), których wysokość została stwierdzona pismem z dnia 18 lipca 2016 r. (k. 223).

Wskazać należy, iż zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej również jako k.r.o.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków, zaś ich szczegółowe wyliczenie zawarte zostało w art. 33 k.r.o.

Z art. 31 § 1 k.r.o. wywieść można domniemanie, że majątek uzyskany w toku trwania wspólności majątkowej małżeńskiej stanowi majątek wspólny małżonków ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 1998 r., sygn. akt I CKN 830/97, Lex nr 1225069; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 06 lutego 2003 r., sygn. akt IV CKN 1721/00, Lex nr 78276). W konsekwencji to ten, kto twierdzi, że składnik majątkowy nabyty w czasie trwania związku małżeńskiego nie wchodzi do majątku wspólnego, ma udowodnić, że dany składnik majątkowy wchodzi do majątku osobistego jednego z małżonków, a nie do majątku wspólnego. Z kolei przepis art. 43 k.r.o. ustanawia zasadę, że po ustaniu wspólności ustawowej oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku, który był nią objęty. Taka zasada zgodnie z poglądem wyrażonym w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1972 r. w sprawie o sygn. III CRN 626/71 (Lex nr 7084) odpowiada normalnemu układowi stosunków wzajemnych w małżeństwie ludzi pracy, w którym dorobek jest z reguły owocem wspólnych starań obojga małżonków, niezależnie od tego w jakiej postaci starania te przejawiają się.

Mając na uwadze oświadczenia wnioskodawczyni, które nie zostały zakwestionowane przez uczestnika postępowania oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd ustalił, że składnikiem majątku wspólnego A. S. (2) i A. S. (1) jest ekspektatywa spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ul. (...) o pow. 63,6 m ² pozostającego w zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. o wartości 367.900 zł. Konstatacja ta związana jest z uchwałą siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r. sygn. akt III CZP 104/12, zgodnie z którą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, stanowi ekspektatywę tego prawa.

Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze, obowiązująca z dniem 1 stycznia 1983 r. regulowała ww. kwestię (art. 213 § 3 i nast.) wskazując, że spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu może być ustanowione tylko w budynku stanowiącym własność lub współwłasność spółdzielni. Prawo to mogło być następnie przekształcone w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Z powyższego uregulowania wynika, że spółdzielcze prawo do lokalu, czy to własnościowe, czy lokatorskie mogło zostać ustanowione tylko i wyłącznie w budynku stanowiącym własność spółdzielni. (...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w W. nie w chwili dokonania przydziału ani nie jest obecnie ani właścicielem, ani użytkownikiem wieczystym gruntu, na którym posadowiony jest budynek, a w nim przedmiotowy lokal. Tak więc należało uznać, że przedmiotem podziału w niniejszym postępowaniu nie może być spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...) w W., a jedynie jego ekspektatywa.

Jeżeli chodzi o kwestię nakładu z majątku odrębnego uczestnika na majątek wspólny stron wskazać należy, że stosownie do art. 215 § 2 ustawy z dnia 16 września 1982r. Prawo spółdzielcze, w brzmieniu obowiązującym w chwili przydziału lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w W., tj. w dniu 26 listopada 1986r. prawo do lokalu przydzielonego obojgu małżonkom lub jednemu z nich w czasie trwania małżeństwa, dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych rodziny, należy wspólnie do obojga małżonków bez względu na istniejące między nimi stosunku majątkowe. Zgodnie zaś z art. 215 § 4 prawa spółdzielczego, jeżeli stosunki majątkowe między małżonkami podlegają wspólności majątkowej, wkład mieszkaniowy lub budowlany należy przed przydziałem lokalu wspólnie do obojga małżonków, niezależnie od pochodzenia środków, z których został zgromadzony. Przepis ten nie narusza uprawnienia każdego z małżonków do żądania zwrotu wydatków i nakładów poczynionych z jego majątku odrębnego na majątek wspólny.

W niniejszej sprawie nie ulega wątpliwości, że strony postępowania nabyły prawo do spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu nr (...) przy ul. (...) w W. w czasie trwania małżeństwa, a lokal ten przydzielony był dla zaspokajania potrzeb mieszkaniowych rodziny. Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd uznał, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do ww. lokalu mieszkalnego weszło w skład majątku wspólnego stron postępowania.

Wskazać należy uczestnik zgłosił żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, motywując powyższy wniosek faktem, że najistotniejszy składnik majątku wspólnego pośrednio był zakupiony ze środków pieniężnych, uzyskanych przez sprzedaż spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu przy ul. (...) w W. (nabytego przez niego ze spadku po jego matce). W konsekwencji tej transakcji, wnioskodawczyni i uczestnik nabyli lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w W.. Powyższe okoliczności Sąd uznał za bezsporne, zarówno wobec przytoczonych okoliczności przez wnioskodawczynię na rozprawie w dniu 5 września 2016 r., jak i wobec twierdzeń uczestnika (k. 29).

Uczestnik w piśmie z dnia 3 grudnia 2014 r. podniósł, że odziedziczony przez niego lokal mieszkalny przy ul. (...) na jego wniosek, za pośrednictwem Spółdzielni mieszkaniowej został podzielony na dwa lokale, z których jeden „(…) przy ul. (...) w W. (…)” o powierzchni 28 m ² otrzymał uczestnik, a zaś drugi o pow. 18 m ² przypadł jego ciotce. Następnie uczestnik wskazał, że lokal przy ul. (...) w W., o powierzchni 28 m ² został zamieniony na lokal przy ul. (...) w W., o powierzchni 42,5 m ². Wyjaśnił również, iż spółdzielcze własnościowe prawo do ww. lokalu zostało zbyte, a następnie wspólnie z wnioskodawczynią nabyli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przy ul. (...) w W..

Zgodnie z art. 6 k.c. na uczestniku spoczywał ciężar dowodu wyjaśnienia poniesionego przez niego wkładu związanego z lokalem przy ul. (...) w W.. Stosowanie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W myśl więc ogólnych zasad to właśnie na A. S. (2) spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie. Przy czym Sąd jednocześnie pragnie zaznaczyć, że w tym zakresie nie działa z urzędu, gdyż w tym zakresie chodzi o nakłady z majątku osobistego uczestnika na rzecz majątku wspólnego.

Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych do rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa więc na stronach (art. 3 k.p.c.), powyższe regulacje prawne stosuje się odpowiednio w postępowaniu nieprocesowym.

Bezsporne jest, że ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) związany był wkład mieszkaniowy w wysokości 28.000 zł odziedziczony przez uczestnika po swojej matce (przydział k. 33). W ocenie Sądu same twierdzenia uczestnika, wyrażone m.in. w piśmie z dnia 2 grudnia 2014 r. są niewystarczające do zaliczenia ww. wkładu jako jego nakładu na majątek wspólny, bowiem uczestnik nie wykazał na czym konkretnie polegał ten „podział” lokalu przy ul. (...) konsekwencją, którego było nabycie przez małżonków prawa do lokalu przy ul. ul. (...) w W.. Nie wykazał jaka konkretnie cześć tego wkładu mieszkaniowego związanego z prawem do lokalu przy ul. (...) została przeznaczona na wkład związany z lokalem przy ul. (...). Zatem Sąd nie uwzględnił tegoż nakładu ustalając wysokość spłaty n a rzecz wnioskodawczyni.

Ponadto Sąd ustalił, że składnikami majątku wspólnego A. S. (2) i A. S. (1) są:

- jednostki uczestnictwa w ilości (...), (...) zgromadzone na rachunku należącym do A. S. (1), prowadzonym przez A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) o wartości 101.654,21 zł,

- jednostki uczestnictwa w ilości 914, (...) zgromadzone na rachunku należącym do A. S. (2), prowadzonym przez A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) o wartości 31.564,96 zł,

- środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych nr (...), (...), (...), (...) oraz (...), należących do A. S. (1), prowadzonych przez Bank zachodni (...) S.A. z siedzibą we W., w łącznej wysokości 16.640,01 zł.

Sąd ustalił ww. składniki majątku na podstawie informacji uzyskanych z banku oraz z pism przedstawionych przez Otwarty Fundusz Emerytalny wg stanu na dzień 29 lipca 2010 r. i ich wartości według bieżącej wyceny jednostki rozrachunkowej przypadających na dzień 13 września 2016 r. – wartość jednostki rozrachunkowej wynosiła 34,53 zł, ujawnionej na stronie internetowej pod adresem https://www.aviva.pl/inwestycje/notowania.html. Składniki majątku wspólnego w tym zakresie nie były sporne między stronami.

Zgodnie z przepisem art. 43 § 2 zd. 1 k.r.o. warunkiem ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym jest spełnienie następujących dwóch przesłanek, tj. istnienia ważnych powodów i przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu. Obie wskazane przesłanki muszą wystąpić łącznie. Oznacza to, że sama dysproporcja w zakresie przyczyniania się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego nie jest wystarczająca do ustalenia nierównych udziałów. Konieczne jest więc istnienie ważnych powodów, które uzasadniałyby wydanie orzeczenia tej treści. Zgodnie z utrwalonym w judykaturze Sądu Najwyższego poglądem, art. 43 § 2 k.r.o. może mieć zastosowanie nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz tylko w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Gdyby bowiem w każdej sprawie wymagać od sądu porównywania przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego i przyznawania tylko takiego udziału, jaki odpowiada stopniowi tego przyczynienia się, reguła przekształciłaby się w wyjątek ( zob. uzasadnienie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 1974 roku, III CRN 190/74, LEX nr 7598).

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje pojęcia „ważne powody”. Ogólnie rozumie się przez nie takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego przemawiają za nie przyznawaniem jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której małżonek ten się nie przyczynił. Przy ocenie istnienia „ważnych powodów”, w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o., należy mieć na uwadze całokształt postępowania małżonków w czasie trwania wspólności majątkowej w zakresie wykonywania ciążących na nich obowiązków względem rodziny, którą przez swój związek założyli. W omawianym znaczeniu ważne powody nie mają charakteru majątkowego, okoliczności natury majątkowej bowiem mieszczą się w przesłance przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego.

W kwestii pojęcia „ważne powody” przyjmuje się a contrario do regulacji z art. 52 k.r.o., że chodzi tu o względy natury etycznej, które sprawiają, że w danych okolicznościach równość udziałów małżonków w majątku wspólnym wyraźnie kolidowałaby z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami ( zob. J. St. Piątowski, (w:) System prawa rodzinnego i opiekuńczego, Ossolineum 1985, s. 490). Ważne powody ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym zachodzą nie w każdym wypadku faktycznej nierówności przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego, lecz przede wszystkim w tych wypadkach, gdy małżonek, przeciwko któremu skierowane jest żądanie ustalenia nierównego udziału, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczynia się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych ( zob. uzasadnienia postanowień Sądu Najwyższego: z dnia 26 listopada 1973 roku, III CRN 227/73, OSNC 1974/11/189; z dnia 30 listopada 1972 roku, III CRN 235/72, OSNCP 1973, nr 10, poz. 174; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 roku, IV CKN 278/01, OSNC 2004/9/146).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, iż zgromadzony materiał dowodowy nie uzasadnia stwierdzenia, iż istnieją ważne powody do ustalenia nierównych udziałów w majątku dorobkowym byłych małżonków. Niewątpliwie zgodnie z art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. ciężar wykazania istnienia przesłanek warunkujących ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym spoczywa na tym, kto zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (zob. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1997 roku, II CKN 348/97, LEX nr 479357).

W ocenie Sądu, strony postępowania nie udowodniły, aby istniały przesłanki do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym byłych małżonków. Nie sposób twierdzić, iż wnioskodawczyni, która przez cały czas trwania związku małżeńskiego wykonywała pracę zawodową, w sposób rażący lub uporczywy nie przyczyniała się do powstania dorobku stosownie do posiadanych sił i możliwości zarobkowych. Nadto wnioskodawczyni również nie udowodniła, aby uczestnik, de facto przez kilka lat formalnie nie będąc zatrudnionym, nie przyczyniał się do powstania wspólnego dorobku.

Poza wnioskiem uczestnika o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym, taki wniosek złożyła również wnioskodawczyni, wnosząc o ustalenie nierównych udziałów w środkach zgromadzonych przez strony na Otwartym Funduszu Emerytalnym (...), tj. o ustalenie iż udział wnioskodawczyni w ww. środkach wynosi 75%, a uczestnika 25%.

Stosownie do brzmienia art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zasada ta wprowadza domniemanie, że oboje małżonkowie jednakowo przyczynili się do powstania majątku wspólnego. Należy zauważyć, że w orzecznictwie za utrwalony należy uznać pogląd, że małżonek nie może żądać ustalenia nierównych udziałów w niektórych składnikach majątku wspólnego – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2003 r. sygn. akt IV CKN 278/01, tak więc niedopuszczalne było ustalenie nierównych udziałów w środkach zgromadzonych przez strony w Otwartym Funduszu Emerytalnym.

Zważywszy na powyższe Sąd orzekł jak w pkt. I i II sentencji postanowienia.

W skład majątku wspólnego wchodziły wyżej wskazane wierzytelności wobec banków, w których wnioskodawczyni posiadała rachunki bankowe. Wierzytelności te zostały przyznane przez Sąd wnioskodawczyni, która była posiadaczem rachunków bankowych w chwili ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. Łączna kwota tych wierzytelności wynosiła 16.640,01 zł.

W skład majątku wspólnego wchodziły również jednostki rozrachunkowe w ilości (...), (...) zgromadzone na rachunku należącym do wnioskodawczyni prowadzonym przez A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) o wartości 101.654,21 zł oraz jednostki rozrachunkowe w ilości 914, (...) zgromadzone na rachunku należącym do uczestnika prowadzonym przez A. Otwarty Fundusz Emerytalny (...) o wartości 31.564,96 zł. Z dołączonych do akt sprawy dokumentów wynika, że składki na ww. fundusz emerytalny odprowadzali i płacili regularnie wnioskodawczyni i uczestnik, każde z nich w stosunku do swojego rachunku, więc Sąd uznał, że jednostki uczestnictwa należące do A. S. (1) należy przyznać wnioskodawczyni, zaś jednostki uczestnictwa należące do A. S. (2) należy przyznać uczestnikowi.

Sąd ponadto uwzględnił zgodne stanowiska stron w kwestii przyznania uczestnikowi na własność ekspektatywy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w W. przy ul. (...) o pow. 63,60 m ².

Zważywszy na powyższe Sąd orzekł jak w pkt. III sentencji postanowienia.

Zgodnie z treścią art. 46 k.r.o. w sprawach nieunormowanych od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Z kolei w oparciu o art. 1035 k.c. jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu. Wobec tego sądowy podział majątku wspólnego polega na podziale fizycznym rzeczy wchodzących w skład tego majątku (art. 211 k.c.), bądź na przyznaniu rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem odpowiedniej spłaty drugiego małżonka albo na sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (art. 212 § 2 k.c.).

Wnioskodawczyni domagała się podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie w całości na własność opisanego lokalu A. S. (2), z obowiązkiem spłaty na jej rzecz połowy wartości lokalu, tj. 237.500 zł. i patrząc z punktu widzenia zasad przepisów artykułów 46 k.r.o., 1035 k.c., 211 k.c., 2012 k.c. spłatę w ww. wysokości należałoby zasądzić od uczestnika na jej rzecz. Jednakże Sąd przychylił się tylko w części do jej żądania.

Bezsporne jest, że jedynie A. S. (2) mieszkał w przedmiotowym lokalu i wyłącznie on ponosił opłaty związane z przedmiotowym lokalem. Sąd nie mógł nie wziąć tych okoliczności pod uwagę. Okolicznością sporną natomiast była wartość ekspektatywy spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu. Dlatego też ww. okoliczność wymagała wiedzy specjalistycznej. Wartość ww. prawa wg stanu lokalu i budynku na dzień 28 lipca 2010 r. ustalona przez biegłego sądowego J. P. z zakresu wyceny nieruchomości wynosiła 367.900 zł.

Okolicznością niekwestionowaną przez wnioskodawczynię było również to, iż uczestnik ponosił wszelkie opłaty eksploatacyjne związane z przedmiotowym lokalem (22.706,02 zł), oraz inne wydatki, w tym podatek od nieruchomości (588,22 zł) i opłatę za dzierżawę gruntu (3.152,08 zł). Łączna wysokość poniesionych przez niego wydatków związanych z ww. lokalem wynosiła 26.446,26 zł.

Sąd ustalił, iż łączna wartość majątku wspólnego byłych małżonków wynosi 517.759,18 zł. W skład majątku, poza ekspektatywą spółdzielczego własnościowego prawa do przedmiotowego lokalu wchodziły również: środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych A. S. (1) o wartości 16.640,01 zł, wartość jednostek rozrachunkowych na rachunku A. S. (2) zgromadzonych w OFE (...) w wysokości 31.564,96 zł oraz wartość jednostek rozrachunkowych na rachunku A. S. (1) zgromadzonych w OFE (...) w wysokości 101.654,21 zł. Powoła wartości ustalonego wspólnego majątku byłych małżonków wynosi 258.879,59 zł.

Uwzględniając, że Sąd rozdysponował poszczególnymi składnikami majątku wspólnego byłych małżonków w taki sposób, iż wnioskodawczyni przyznał składniki o łącznej wartości 118.294,22 zł, a uczestnikowi przyznał składniki o łącznej wartości 399.464,96 zł należało uznać, że z tytułu podziału majątku dorobkowego małżonków według równych udziałów uczestnik zobowiązany jest zapłacić na rzecz A. S. (1) kwotę 140585,37 zł tytułem spłaty jej udziału w majątku wspólnym (399.464,96 zł – 258.879,59 zł).

Mając na uwadze, że uczestnik uiszczał ww. opłaty związane z przedmiotowym lokalem ponad swój udział, należało uznać, że wnioskodawczyni jest zobowiązana zapłacić na rzecz uczestnika A. S. (2) kwotę 13.223,16 zł tytułem spłaty swojego udziału w poniesionych przez uczestnika opłatach. Wskazać bowiem należy, iż wnioskodawczyni należy do kręgu osób wymienionych w art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, zobowiązanych uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat. Ponadto okolicznością bezsporną było to, iż wnioskodawczyni nie dokonywała żadnych opłat związanych z przedmiotowym lokalem od chwili wyprowadzenia się w maju 2011r., tym samym była świadoma, iż to uczestnik ponosił wyłączne koszty z ww. lokalem.

Jednocześnie Sąd w oparciu o art. 212 § 3 k.c. ustalił termin ww. spłat. Przepis ten stanowi, że jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia.

Na tej podstawie Sąd ustalił, iż uczestnik zobowiązany jest uiścić zasądzoną na rzecz wnioskodawczyni kwotę w terminie 4 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności, zaś wnioskodawczyni zobowiązana jest uiścić zasądzoną na rzecz uczestnika kwotę w terminie 2 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności. Sąd określając terminy spłat kierował się tym, iż zasądzone kwoty są znaczne, zaś strony aktualnie mogą nie dysponować wystarczającymi środkami finansowymi pozwalającymi mu na natychmiastowe i jednorazowe uiszczenie całej kwoty – w przypadku uczestnika - 140.585,37 zł, zaś w przypadku wnioskodawczyni - 13.223,16 zł. W przekonaniu Sądu ww. terminy 4 i 2 miesięcy są wystarczające na przeprowadzenie formalności np. związanych z uzyskaniem przez strony pożyczki, ewentualnie na sprzedaż posiadanych przez nich składników majątkowych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w pkt. IV i V sentencji postanowienia.

Sąd w pkt. VI sentencji postanowienia oddalił wniosek w części dotyczącej żądania uczestnika A. S. (2) o zwrot poniesionych przez niego kosztów związanych z eksploatacja lokalu nr (...) położonego w W. przy ul. (...). Sąd oddalił żądanie uczestnika co do zwrotu poniesionych przez niego kosztów wywozu śmieci, dostawy i podgrzania wody, odprowadzanie ścieków, centralnego ogrzewania, energii elektrycznej, wody technicznej, dostarczenia sygnału RTV uznając, że są to koszty związane zamieszkaniem uczestnika w przedmiotowym lokalu i w związku z tym wyłącznie on powinien ponosić ich ciężar.

O kosztach w pkt. VII sentencji postanowienia Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. zgodnie z którym każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W konsekwencji Sąd uznał, że koszty zastępstwa procesowego w obu instancjach oraz opłaty od wniosku uczestnicy powinni ponosić we własnym zakresie. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem orzecznictwa w sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 k.p.c., niezależnie od stanowiska stron i zgłaszanych przez nie twierdzeń i wniosków w przedmiocie składu, wartości i sposobu podziału majątku wspólnego. W postępowaniu tym strony są także w równym stopniu zainteresowane rozstrzygnięciem i ich interesy są wspólne o tyle, że celem postępowania jest wyjście ze wspólności majątkowej i uregulowanie wzajemnych stosunków majątkowych.

W pkt. IX i X sentencji Sąd na podstawie przepisów art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 100 k.p.c. nakazał pobrać od A. S. (1) i A. S. (2) na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla W. M.w W. kwoty po 830,99 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia biegłego sądowego J. P., którego koszt końcowy opinii wyniósł 1.661,98 zł ( k. 123 - postanowienie). Uzasadnieniem takiego rozstrzygnięcia jest to, że tak A. S. (1), jak A. S. (2) przysługuje udział w majątku dorobkowym wynoszącym ½ części.

ZARZĄDZENIE

1)  (...)

2)  (...)

3)  (...)