Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016r. w Gliwicach

sprawy z powództwa W. J. ( (...))

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w Z.

o ustalenie stosunku pracy i dopuszczenie do pracy

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Z.

z dnia 18 listopada 2015 r. sygn. akt IV P 320/14

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

(-) SSO Grażyna Łazowska (-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek (spr.) (-) SSO Jolanta Łanowy Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt VIII Pa 35/16

UZASADNIENIE

W. J. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w Z. domagając się ustalenia istnienia stosunku pracy i dopuszczenia go do pracy na stanowisku Zastępcy Dyrektora ds. Usług (...) oraz zasądzenia kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwana (...) S.A. w Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy w Z. wyrokiem z dnia 18 listopada 2015 r. ustalił istnienie stosunku pracy pomiędzy powodem W. J. a pozwaną (...) S.A. w Z.; nakazał pozwanej dopuszczenie powoda do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy; zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 5.360 zł tytułem kosztów procesu; nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 13.000 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony.

Sąd Rejonowy ustalił, że:

W. J. został zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w Z. (następnie Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Z., Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w Z., Przedsiębiorstwo (...) S.A. w Z., (...) S.A. w Z.) z dniem 01 września 2003r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i powierzono mu funkcję prezesa zarządu. W dniu 02 stycznia 2006r. doszło do zwarcia pomiędzy powodem i jego pracodawcą porozumienia, na mocy którego powód objął stanowisko dyrektora Zakładu Usług (...). Do obowiązków powoda jako dyrektora należało między innymi kierowanie, nadzór i organizacja pracy w podległym mu zakładzie, współuczestnictwo w tworzeniu polityki technicznej, handlowej, marketingowej, finansowej i organizacyjno-kadrowej, kontrola działalności podporządkowanych komórek organizacyjnych, opiniowanie dokumentacji technicznej budowy, przebudowy infrastruktury na bocznicach kolejowych, współdziałanie z przedstawicielami obsługiwanych bocznic w zakresie zagadnień kolejowych. W dniu 02 maja 2011r. strony podpisały kolejne porozumienie, w oparciu o które powierzono powodowi stanowisko zastępcy dyrektora ds. usług bocznicowych, a jego zakres obowiązków nie uległ zmianie, zmieniła się jedynie zależność służbowa, gdyż powód obecnie podlegał dyrektorowi ds. usług bocznicowych. Powód przydzielony był do komórki Usługi (...) (NN), a jego stanowisko do Wydziału ds. (...) i Ruchowych ( (...)).

W 2012r. obszar Usługi (...) dzielił się na Wydział ds. (...) i Ruchowych, Rejon 1, Rejon 2, Rejon 3 i Rejon 4. Z dniem 01 lipca 2012r. zlikwidowano w ramach Wydziału ds. (...) i Ruchowych D. (...) Ciężkiego, a od 01 lipca 2013r. Rejon 4, który połączono z Rejonem 3 likwidując Oddział Kolejowy K.. Od 02 lutego 2014r. w ramach obszaru Usługi (...) w miejsce Wydziału ds. (...) i Ruchowych utworzono Wydział (...), który składał się z D. (...) i (...) oraz D. (...), a Rejon 3 przyłączono do Rejonu 2 likwidując Oddział Kolejowy Z. i B..

Do D. (...) podlegającego pod Wydział (...) zatrudniony został jako kierownik dotychczasowy główny inżynier z Rejonu 2, a na stanowiska głównych inżynierów Rejonu 1 i 2 przeprowadzono rekrutację wewnętrzną. Jest natomiast wakat na stanowisku głównego inżyniera w Wydziale (...).

We wrześniu 2013r., pierwszego dnia po powrocie z urlopu wypoczynkowego powód spotkał się ze swoim bezpośrednim przełożonym, który przestawił mu do podpisania porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron w związku z likwidacją stanowiska zajmowanego przez powoda. Pierwsza wersja porozumienia nie zawierała przyczyny rozwiązania stosunku pracy. W dniu 12 września 2013r. powód podpisał porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumiem stron z dniem 31 grudnia 2013r., w którym wskazano, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę jest likwidacja stanowiska pracy w związku ze zmianami organizacyjnymi i restrukturyzacją zatrudnienia. Powód zobowiązał się wykorzystać do dnia rozwiązania stosunku pracy w całości należny mu urlop wypoczynkowy, a w pozostałym okresie został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. W dniu 18 grudnia 2013r. strony zawarły kolejne porozumienie w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę, w ramach którego uchyliły poprzednie porozumienie i ustaliły, że łączący je stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu z dniem 31 marca 2014r. Pozostałe postanowienia tego porozumienia były identyczne, jak w porozumieniu z dnia 12 września 2013r. Do zwolnienia powoda doszło w trybie art.10 ustawy z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Zanim powód podpisał pierwsze porozumienie kontaktował się z prawnikiem, który przekazał mu, że bez znaczenia jest to, czy zgodzi się na podpisanie porozumienia, czy też dostanie wypowiedzenie z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Zanim powód poszedł na urlop nikt nie informował go, że jego stanowisko ulegnie likwidacji.

Po podpisaniu pierwszego porozumienia w dniu 23 października 2013r. powód spotkał się z członkiem zarządu C. S. celem umożliwienia mu alokacji na inne stanowisko, a ten obiecał mu znalezienie innej pracy. Po koniec listopada 2013r. panowie ponownie odbyli rozmowę, podczas której członek zarządu przekazał powodowi, że jeżeli nie znajdzie dla niego pracy do końca 2013r. to przedłuży mu termin rozwiązania umowy o prace o 3 miesiące.

Do września 2013r. faktycznie kierownikiem Wydziału ds. (...) i Ruchowych był powód. Nadto w zakresie spraw technicznych i kolejowych podlegali mu główni inżynierowie z pozostałych rejonów.

Restrukturyzacja zatrudnienia w pionie Usług (...), która rozpoczęła się w 2013r. polegała na zlikwidowaniu stanowiska zastępcy dyrektora oraz stanowiska głównego inżyniera w rejonie 3, który połączono z rejonem 2. Nadto zwiększono zakres obowiązków głównych inżynierów, którzy otrzymali większą samodzielność i mogli podejmować decyzje w zakresie podległych im rejonów bez potrzeby konsultowania ich z dyrektorem.

W grudniu 2013r. pozwany zorganizował wewnętrzną rekrutację na stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...). Osoba zatrudniona na tym stanowisku miała być odpowiedzialna za nadzór nad podległymi jej działami, inicjować i wdrażać dobrą organizację zarządzania poprzez efektywne wykorzystanie zasobów, czuwać nad kosztami oddziałów, zapewniać ciągłość produkcji, nadzorować prawidłowy cykl przeglądowo-naprawczy taboru kolejowego, koordynować prace dotyczące kosztów i zleceń na obszarze Usług (...). Kandydat na to stanowisko musiał posiadać co najmniej 7-letnie doświadczenie w zawodzie, w tym 4 lata na stanowisku samodzielnym oraz mieć wyższe wykształcenie odpowiednie do zajmowanego stanowiska.

Powód posiadał doświadczenie zawodowe oraz wykształcenie do zajmowania stanowiska głównego inżyniera.

Przełożony powoda zlecał mu opracowywanie i nadzorowanie części niektórych projektów, Powód kontrolował dokumentację sporządzaną przez głównych inżynierów. Monitorował także kontakty z klientami, analizował potrzeby klienta, przygotowywał wachlarz usług maksymalizujących zadowolenie klienta, przedstawiał i omawiał na zebraniach wyniki jednostki, współpracował z jednostkami wewnętrznymi i zewnętrznymi w tworzeniu budżetów i planów działalności, uczestniczył w wizjach lokalnych na bocznicach, co do których trwała procedura przetargowa. Zakres obowiązków powoda jako zastępcy dyrektora oraz jego odpowiedzialność były większe niż głównego inżyniera. Powód dzielił się obowiązkami z J. S., a jeśli dyrektor był nieobecny to go zastępował .

Stanowiska zastępcy dyrektora Usług (...) nigdy nie było w schemacie organizacyjnym.

Pod koniec marca 2014r. – około 15-20 marca 2014r. powód w trakcie zakupów spotkał jednego z kierowników oddziału, od którego dowiedział się o prowadzonych u pozwanego rekrutacjach wewnętrznych, w tym na jego stanowisko.

W dniu 28 marca 2014r. powód złożył pozwanej oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia z dnia 12 września 2013r. i 18 grudnia 2013r., bowiem zostały one złożone pod wpływem kwalifikowanego błędu – podstępu. Wskazał, że wbrew przekazanym mu informacjom nie doszło do zmniejszenia zatrudnienia w zakresie osób na stanowiskach kierowniczych w Pionie Usług (...), a w grudniu 2013r. odbyła się rekrutacja wewnętrzna na nowe stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...), którego zakres obowiązków jest identyczny z tym, jaki obowiązywał na stanowisku zajmowanym przez powoda. Tym samym przekazana mu informacja o likwidacji jego stanowiska była nieprawdziwa. Pismem z 26 maja 2014r., wysłanym 28 maja 2014r. pozwana poinformowała powoda, że jego zarzuty o wprowadzeniu go w błąd są całkowicie bezzasadne, a złożone przez niego oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia z dnia 12 września 2013r. bezskuteczne.

W dniu 22 maja 2015r. powód wniósł do Sądu Okręgowego w G. pozew domagając się ustalenia istnienia stosunku pracy oraz dopuszczenie go do pracy na stanowisku zastępcy dyrektora ds. usług bocznicowych.

Sąd I instancji uznał, że roszczenia powoda zasługiwały na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy przytoczył art. 84 § 1 i 2 k.c. oraz art. 86 § 1 k.c. Nadto wskazał, że uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie i uprawnienie to wygasa z upływem roku od chwili wykrycia błędu. Jak zauważył jednak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 04 kwietnia 2013r. oświadczenie pracownika o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli zmierzającego do rozwiązania stosunku pracy powinno być złożone w terminie 7 dni od wykrycia błędu (II PK 237/12). Stanowisko to podyktowane zostało terminami wskazanymi w art. 264 k.p., które zdaniem Sądu Najwyższego są najbliższe do charakteru sprawy, w której pracownik domaga się dopuszczenia do pracy w związku z uchyleniem się od skutków oświadczenia złożonego pod wpływem błędu, które to oświadczenie wywołuje skutki ex tunc i jest prawem podmiotowo kształtującym. Tym samym powód winien w terminie 7 dni od daty wykrycia błędu złożyć oświadczenie pracodawcy, a następnie w terminie 7 dni od daty odmowy pracodawcy o dopuszczeniu go do pracy wnieść odwołanie do Sądu pracy. Powód tych terminów dochował, jak zeznał o rekrutacji na stanowisko tożsame z jego stanowiskiem dowiedział się w drugiej połowie marca 2014r. podczas rozmowy z kolegą z pracy. Niezwłocznie dnia 28 marca 2014r. złożył pracodawcy oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia złożonego we wrześniu i grudniu 2013r., a następnie jeszcze nawet przed otrzymaniem pisma o odmowie dopuszczenia go do pracy złożył pozew do Sądu Okręgowego w G.. Pozwana w żaden sposób nie wykazała, aby powód wcześniej dowiedział się o okolicznościach uzasadniających powołanie się na błąd. Nieuzasadnione było stanowisko pozwanej, że termin do złożenia przez powoda oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia rozpoczął swój bieg w grudniu 2013r. tj. w dniu rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...). Zauważyć należy, że powód po podpisaniu pierwszego porozumienia korzystał z urlopu wypoczynkowego, a następnie został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Nie miał więc oficjalne dostępu do dokumentacji pracowniczej, a podkreślić należy, że pozwany prowadził wyłącznie rekrutację wewnętrzną na stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...). Bez znaczenia natomiast dla rozpoznania niniejszej sprawy pozostawała kwestia motywacji powoda do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli. Było to uprawnienie powoda i powód mógł jak to zresztą uczynił z niego skorzystać, ale nie musiał. Spóźnione były też wnioski pozwanego o ustalenie, w jakiej dacie powód został odcięty od intranetu, a zgłoszone na ostatnim terminie rozprawy. Powód już do pozwu dołączył ogłoszenie rekrutacyjne na stanowisko głównego inżyniera i pozwany miał wiedzę, że powód pozyskał dokument, które był dostępny w intranecie. Mógł więc poczynić starania celem ustalenia, czy po odsunięciu powoda od pracy miał on jeszcze dostęp do ofert pracy, co do których rekrutacja odbywała się w trybie wewnętrznym, a w szczególności, czy ogłoszenie o rekrutacji odbywającej się w grudniu 2013r. zostało mu przesłane. Okoliczność ta zresztą została po raz kolejny podniesiona przez powoda w trakcie informacyjnego przesłuchania na rozprawie w dniu 15 stycznia 2015r. Trudno więc uznać, że pełnomocnik strony pozwanej konieczność sprawdzenia daty odłączenia powoda od intranetu zauważył dopiero podczas zeznań świadka L. S. (1). Nadto jak zeznał świadek J. S., aby mieć dostęp do intranetu oraz ogłoszeń rekrutacyjnych wywieszonych na poszczególnych oddziałach trzeba było być w pracy. Okolicznością natomiast bezsporną było to, że po podpisaniu pierwszego porozumienia powód nie świadczył już pracy. Przyznała to zresztą świadek L. S. (1) wskazując, że zasadą jest ograniczenie pracownikowi dostępu do intranetu, gdy pozostaje jeszcze w stosunku pracy, ale zwolniony został z obowiązku świadczenia pracy.

Jednocześnie Sąd I instancji podkreślił, że do terminu złożenia przez pracownika oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli ma zastosowanie także art. 265 k.p. Powód nigdy nie był pouczony o terminach z art. 264 k.p. Tym samym nawet, jeżeli nie dochowałby 7-dniowego terminu zaistniałby przesłanki do jego przywrócenia.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Sądu Rejonowego, zachodziła konieczność ustalenia, czy powód został wprowadzony w błąd tj. czy faktycznie doszło do likwidacji jego stanowiska pracy, tak jak uzasadnił to jego pracodawca w porozumieniu o rozwiązaniu stosunku pracy. Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 04 września 2007r. z pozorną likwidacją stanowiska pracy mamy do czynienia wówczas, gdy jest ono wprawdzie likwidowane, ale w jego miejsce tworzone jest inne stanowisko pracy (o innej nazwie), które w istotnych elementach nie różni się od zlikwidowanego (I PK 92/07, OSNP 2008/19-20/286).Co prawda sąd pracy nie jest uprawniony do oceny zasadności dokonywanych u danego pracodawcy zmian organizacyjnych, czy też analizy przydatności i celowości utrzymywania określonego stanowiska, ma jednak prawo badać, czy likwidacja stanowiska jest autentyczna, czy też ma charakter pozorny. Z zebranego w sprawie materiału dowodnego wynika, że powód zawsze organizacyjnie był przypisany do Wydziału ds. (...) i Ruchowych i de facto zawsze kierował tym wydziałem, a pozostałe rejony nadzorował w zakresie spraw technicznych. Jednocześnie podkreślić należy, że stanowiska zastępcy dyrektora nigdy nie było w schematach organizacyjnych obowiązujących u pozwanego. Uwzględniając natomiast organizacje w poszczególnych rejonach Pionu Usług (...) nie sposób nie zauważyć, że adekwatne do stanowiska powoda było stanowisko głównego inżyniera. Różnica pomiędzy tymi stanowiskami dotyczyła wyłącznie zasad wynagradzania, uwzględniając zmianę zakresu kompetencji głównych inżynierów, jak wprowadzona została od 2014r. Trudno także uznać, że powód nie miał kwalifikacji do objęcia stanowiska głównego inżyniera w Wydziale (...), skoro jako zastępca dyrektora usług bocznicowych kierował Wydziałem ds. (...) i Ruchowych, ale także nadzorował pozostałe rejony. Tym samym zakres jego obowiązków był nawet szerszy od zakresu obowiązków głównego inżyniera. Niewiarygodne w tym zakresie były zeznania świadka J. S., że powód był tylko pośrednikiem pomiędzy nim jako dyrektorem a głównymi inżynierami. Wskazać należy, że w Wydziale ds. (...) i Ruchowych nie było zatrudnionego głównego inżyniera, a funkcję tę faktycznie pełnił powód. Całkowicie bez znaczenia pozostawała natomiast kwestia późniejszej likwidacji stanowisk kierownika oddziału, gdyż powód nigdy nie twierdził, że jest to stanowisko adekwatnego do stanowiska zajmowanego przez niego. Nie sposób także nie zauważyć, że powód był jedyną osobą z kierownictwa Pionu Usług (...), która została definitywnie zwolniona, podczas gdy innym osobom ( głównym inżynierom w rejonach) umożliwiono przejście na inne stanowiska.

Powód nie miał informacji o zmianach organizacyjnych i nie wiedział, że jego stanowisko zastąpione zostanie przez stanowisko głównego inżyniera. Natomiast przekazanie mu przez bezpośredniego przełożonego informacji o likwidacji stanowiska zastępcy dyrektora wywołało u powoda mylne wyobrażenie o faktycznej sytuacji w zakładzie pracy i skłoniło do złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Także dalsze postępowanie pozwanego zakładu pracy, a w szczególności obietnice C. S. mogły pogłębić u powoda przekonanie, że jego stanowisko faktycznie ulega likwidacji i nie ma dla niego innego miejsca pracy w (...) S.A. Z pewnością, gdyby powód wiedział, że zmiany organizacyjne w Pionie Usług (...) polegają wyłącznie na zmianie nazwy jego stanowiska i przekazaniu części jego obowiązków głównym inżynierom, nie zgodziłby się na zawarcie porozumienia. W ocenie Sądu powód nie był też w stanie zauważyć błędu, gdyż pozbawiony został możliwości wglądu w dokumentację pracodawcy w zakresie wprowadzanych zmian. Argumentacja pozwanego, że likwidacja stanowiska pracy powoda miała na celu wyeliminowanie ogniwa pośredniego jest chybiona uwzględniając faktyczny zakres obowiązków powoda, który nie tylko nadzorował rejony, ale przede wszystkim kierował Wydziałem ds. (...) i Ruchowych.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, że powód został wprowadzony błąd, że jego stanowisko zostało zlikwidowane i mógł uchylić się od skutków złożonego w dniu 12 września 2013r. i 18 grudnia 2013r. oświadczenia. Złożenie natomiast takiego oświadczenia skutkowało tym, że porozumienia w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę były nieważne z mocą wsteczną tj. od chwili złożenia oświadczenia przez powoda i nie wywoływały żadnych skutków. W związku z powyższym powód mógł domagać się ustalenia istnienia stosunku pracy, jak również nakazania dopuszczenia go do pracy, gdyż stosunek pracy łączący go z pozwanym nadal wiąże strony (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 05 czerwca 2014r., I PK 311/13, (...) 1/15).

O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., § 11 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. nr 163 poz.1349 z późn.zm.), przyznając pełnomocnikowi powoda wynagrodzenie w wysokości trzykrotności stawki z uwagi na skomplikowany charakter sprawy (60 zł x 3 x 2). O kosztach sądowych orzeczono na podstawie. art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r. nr 167 poz 1398).

Pozwana zaskarżyła wyrok apelacją, w całości. Rozstrzygnięciu zarzuciła:

1.  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, brak wszechstronnej oceny wszystkich dowodów w sprawie oraz dokonanie ich oceny w sposób sprzeczny ze stanem faktycznym w zakresie uznania:

-

iż rzekomo istnieje wakat na zlikwidowanym stanowisku Głównego Inżyniera w Wydziale (...),

-

iż powód rzekomo nie posiadał wiedzy o prowadzonej wewnętrznej rekrutacji na stanowisku Głównego Inżyniera w Wydziale (...) przed jej rozpoczęciem,

-

iż stanowisko powoda było rzekomo adekwatne do stanowiska Głównego Inżyniera w Wydziale (...), a różnica między nimi dotyczyła wyłącznie zasad wynagradzania,

-

rzeczywistego zakresu obowiązków powoda na stanowisku, na którym był on zatrudniony,

-

braku posiadania przez powoda kwalifikacji i kompetencji koniecznych do objęcia stanowiska Głównego Inżyniera w Wydziale (...),

-

iż powód był rzekomo jedyną osobą z kierownictwa pionu Usług (...) definitywnie zwolnioną przez pozwaną;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprzeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego na sporne między stronami okoliczności w zakresie oceny pracy powoda i jej wpływu na ewentualny wynik rekrutacji na stanowisko Głównego Inżyniera w Wydziale (...);

c)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz 227 k.p.c. poprzez niesłuszne i nieuprawnione przyjęcia, iż powód powziął informacje o prowadzonej rekrutacji w marcu 2014r., pomimo nieudowodnienia przez pozwanego tej okoliczności mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy;

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, a to:

a)  art. 84 k.c. w zw. z art. 300 k.p. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, iż powód działał lub działać mógł pod wpływem błędu w zakresie złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z powodu likwidacji jego stanowiska pracy;

b)  art. 264 k.p. poprzez jego niewłaściwą wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie wyrażające się w przyjęciu, iż powód skutecznie lub terminowo uchylił się od skutków oświadczenia złożonego pod wpływem rzekomego błędu.

W związku z powyższymi zarzutami pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu poniesionych w obu instancjach według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego, a ewentualnie z ostrożności procesowej, o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z uwzględnieniem kosztów instancji odwoławczej.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu zgodził się ze stanowiskiem zajętym przez Sąd Rejonowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna i podlega oddaleniu.

Sąd I instancji przeprowadził wyczerpująco postępowanie dowodowe i na podstawie jego wyników ustalił prawidłowo stan faktyczny. Sąd II instancji podzielił dokonane ustalenia i przyjął je za własne. Także rozważania prawne, z trafnie powołanym orzecznictwem, zostały zaakceptowane.

Chybiony jest zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów, wyrażoną w tym przepisie, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie "wszechstronnego rozważenia zebranego materiału", a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Przepis art. 233 § 1 k.p.c. potwierdza zasadę swobodnej oceny dowodów, dokonywanej przez pryzmat własnych przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego zasobu doświadczeń życiowych. Ramy tej oceny wyznaczone są wymaganiami prawa procesowego oraz zasadami logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Zatem omawiany przepis wyznacza reguły oceny dowodów.

Z zeznań świadka L. S. (2) wynika, że rekrutacja na stanowisko głównego inżyniera była prowadzona na przełomie listopada 2013r. i stycznia 2014r., a nowy schemat organizacyjny wchodził w życie od lutego 2014r (karta 238). Świadek zeznała także, że nikt nie spełnił oczekiwań pracodawcy i nie udało się zrekrutować żadnej osoby na stanowisko szefa Wydziału (...). Na stanowisku tym był wakat przez kilka miesięcy. Bez wątpienia stanowisko głównego inżyniera było przewidziane w nowym schemacie organizacyjnym pozwanej. Z zeznań L. S. (2) wynika zatem, że w dacie składania przez powoda oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę stanowisko głównego inżyniera istniało i był na nim wakat. Ustalenia Sądu Rejonowego w tym zakresie są prawidłowe. Istotne dla sprawy znaczenie ma istnienie tego stanowiska w dacie składania oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę przez powoda, albowiem uzasadnia to ocenę, że powód składał powyższe oświadczenie pod wpływem błędu. Późniejsze działania pozwanej w kierunku nieobsadzenia tego stanowiska nie mają dla rozstrzygnięcia znaczenia.

Ustalenie, iż powód nie posiadał wiedzy o prowadzonej wewnętrznej rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera w D. (...) do marca 2014r. znajduje oparcie w zgromadzonym przez Sąd I instancji materiale dowodowym. Żaden ze świadków nie wskazał, iż poinformował powoda o powyższym fakcie. Równocześnie powód zeznał, że ostatni dzień w pracy był 11 lub 12 września 2013r. i po tej dacie był zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Zatem powód nie miał dostępu do wewnętrznej poczty z przyczyn faktycznych. Konsekwentnie powód twierdził, że nie miał wiedzy o prowadzonej rekrutacji. Żaden inny dowód nie wykazał, iż powód powyższą wiedzę posiadał. W tej sytuacji ocena dowodów prowadząca ostatecznie do ustalenia powyższego jest zgodna z ramami zakreślonymi przez przepis art. 233 § 1 k.p.c.

Nie budzi zastrzeżeń Sądu Okręgowego ustalenie dokonane przez Sąd I instancji, iż stanowisko powoda było adekwatne do stanowiska głównego inżyniera w Wydziale (...). Powód szczegółowo opisał rodzaj i zakres wykonywanych przez siebie obowiązków pracowniczych. W aktach osobowych powoda znajduje się zakres czynności (karta 45 – 47). Część szczegółowa obowiązków została ujęta w 22 punktach i znacznie wykracza poza pośredniczenie pomiędzy dyrektor ds. Usług (...) i innymi pracownikami. Zakres obowiązków powoda wymienionych w zakresie czynności znajdującym się w aktach osobowych odpowiada zakresowi obowiązków głównego inżyniera Wydziału (...) w obszarze Usługi (...) (karta 19 akt sprawy). Zakres obowiązków powoda Sąd I instancji ustalił także na podstawie zeznań świadka L. S. (2). Sąd Rejonowy szczegółowo przeanalizował obowiązki powoda oraz czynności, które miała wykonywać osoba zatrudniona na stanowisku głównego inżyniera. Wywiedzione wnioski przez Sąd I instancji co do adekwatności powyższych stanowisk są zgodne z zasadami logiki i znajdują oparcie w przeprowadzonych dowodach z dokumentów i zeznań opisanych wyżej.

Wbrew twierdzeniom apelującej powód posiadał kwalifikacje i kompetencje konieczne do objęcia stanowiska głównego inżyniera Wydziału (...). Świadek L. S. (2) potwierdziła, iż powód takie kwalifikacje posiadał. W apelacji pozwana wskazała, iż wymogiem koniecznym do ubiegania się o stanowisko głównego inżyniera była znajomość języka angielskiego. Jest to twierdzenie pozbawione podstaw. W odpowiedzi na apelację powód słusznie zauważył, iż znajomość języka angielskiego w ogłoszeniu o rekrutacji wewnętrznej została określona jako mile widziana, a nie obowiązkowa. Wynika to wprost z ogłoszenia (karta 19 akt sprawy).

Prawidłowo Sąd I instancji nie prowadził postępowania dowodowego na okoliczność ustalenia jaka była ocena pracy powoda i jaki był jej ewentualny wpływ na wynik rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...). W niniejszej sprawie istotne było ustalenie czy stanowisko powoda zostało zlikwidowane, także biorąc pod uwagę likwidację pozorną polegającą na likwidacji stanowiska powoda i utworzeniu stanowiska o innej nazwie, ale o tożsamym zakresie obowiązków, a także ustalenie czy powód został wprowadzony w błąd co do likwidacji jego stanowiska pracy. W związku z powyższym ocena pracy powoda oraz czy ewentualnie zostałby zakwalifikowany do objęcia stanowiska głównego inżyniera nie miały wpływu na rozstrzygnięcie. Nawet gdyby Sąd I instancji ustalił, że powód był oceniany negatywnie przez pracodawcę i, że pozwana nie zamierzała zatrudnić go jako głównego inżyniera w żaden sposób nie wpłynęłoby to na ustalenie czy stanowisko powoda zostało zlikwidowane i czy pozostawał on co do tej okoliczności w błędzie. Zgodnie z przepisem art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Oddalenie wniosków dowodowych zgłoszonych na tę okoliczność było zgodne z przepisem art. 227 k.p.c..

Kolejne zakwestionowane ustalenia dokonane przez Sąd Rejonowy, iż powód był jedyną osobą z kierownictwa pionu Usług (...) definitywnie zwolnioną przez pozwaną jest trafne. Należy przy tym zaznaczyć, że Sąd I instancji w pisemnym uzasadnieniu wyroku wskazał, że chodzi o powoda oraz głównych inżynierów w rejonach.

Nie naruszył Sąd I instancji przepisów prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz z art. 227 k.p.c. Wynika z nich, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. Przedmiotem dowodu są fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia – o czym była mowa wyżej. Sąd Rejonowy prowadził postępowanie zgodnie z dyspozycją powołanych przepisów. Powód udowodnił, że dowiedział się w II połowie marca o rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera. Wyżej już zostały przeprowadzone rozważania co do prawidłowej oceny dowodu z przesłuchania stron. W apelacji pozwana podniosła, że powód pozostawał i pozostaje w związku z pracownicą pozwanej, która miała dostęp do wewnętrznej poczty. Twierdzenie to w żaden sposób nie może skutkować uwzględnieniem apelacji. W toku postępowania dowodowego pozwana nie złożyła wniosku o dopuszczenie dowodu w zeznań tej osoby w charakterze świadka na okoliczność ustalenia czy uzyskała ona informację o rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera, jeśli tak to kiedy oraz czy przekazała tę informację powodowi, a jeśli tak to kiedy. Samo pozostawanie powoda w związku z pracownicą pozwanej nie dowodzi, że miał on wiedzę o prowadzonej rekrutacji już w grudniu 2013r. Na ostatniej rozprawie pozwana złożyła wniosek o zakreślenie siedmiodniowego terminu na przedłożenie dokumentów i ustalenie kiedy nastąpiło odcięcie powoda od dostępu do internetu. Wniosek ten uzasadniła tym, że z zeznań świadka L. S. (2) uzyskała informację, iż można ustalić kiedy powód został odcięty od internetu. Sąd Rejonowy oddalił ten wniosek jako spóźniony. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd I instancji prawidłowo zastosował przepis art. 207 § 6 k.p.c. Powód od początku postępowania powoływał się na okoliczność, że powziął wiedzę o rekrutacji na stanowisko głównego inżyniera w marcu 2014 roku. Z kolei pozwana wskazywała, że informacja o rekrutacji była dostępna w wewnętrznej poczcie. Nie było przeszkód aby pracodawca ustalił w swoim dziale informatycznym kiedy jej pracownik został pozbawiony dostępu do poczty. Niezgłoszenie stosownych wniosków dowodowych na wcześniejszym etapie było zawinione przez pozwaną i nie wystąpiły żadne inne wyjątkowe okoliczności w rozumieniu przepisu art. 207 § 6 k.p.c. Ponadto ustalenie kiedy odcięto powodowi dostęp do poczty nie dowodzi w jakiej dacie powód powziął wiadomość o rekrutacji, zwłaszcza że został zwolniony z obowiązku świadczenia pracy.

Sąd I instancji nie naruszył przepisów prawa materialnego. W ustalonym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości, że powód złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę działając w mylnym wyobrażeniu, że jego stanowisko pracy ulega likwidacji. Błąd ten wywołała pozwana informując o konieczności rozwiązania stosunku pracy w związku z likwidacją stanowiska pracy. Postępowanie dowodowe wykazało, że formalnie zostało zlikwidowane stanowisko pracy powoda przy czym nie było ono nigdy ujęte w schemacie organizacyjnym. Utworzono jednak nowe stanowisko - głównego inżyniera - o analogicznym zakresie obowiązków i odpowiedzialności oraz, że poszukiwano kandydata na to stanowisko. Nie doszło zatem do naruszenia przepisu art. 84 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Powód skutecznie uchylił się od skutków oświadczenia złożonego pod wpływem błędu. Informacje o pozornej likwidacji swojego stanowiska pracy uzyskał pomiędzy 15 a 20 marca 2014 r. Oświadczenie takie złożył pozwanej 28 marca 2014r. Słusznie Sąd I instancji wskazał, że do terminu złożenia przez pracownika oświadczenia o uchylaniu się od skutków oświadczenia woli ma zastosowanie także art. 265 k.p. Powód nie był pouczony o terminach z art. 264 k.p. i wobec tego zasadne było przywrócenie terminu. Pomiędzy stronami nie było sporne, że powód ma interes prawny w żądaniu ustalenia istnienia stosunku pracy zgodnie z przepisem art. 189 k.p.c. Zaznaczyć jedynie należy, że interes ten występuje zawsze gdy istnieje niepewność co do stosunku prawnego – jak w niniejszej sprawie.

W apelacji pozwana podniosła, iż nie zostało obsadzone stanowisko głównego inżyniera w Wydziale (...) i finalnie stanowisko to nie zostało utworzone, zakład pracy funkcjonuje bez zatrudnienia osoby na przedmiotowym stanowisku - a wobec czego nawet ewentualne przywrócenie powoda do pracy uznać należałoby za bezcelowe. Zarzut ten także jest niezasadny albowiem Sąd Rejonowy nie przywrócił powoda do pracy. Uchylenie się przez W. J. od skutków oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, jako złożonego pod wpływem błędu, powoduje nieprzerwane trwanie umowy o pracę. W tej sytuacji zgodnie z żądaniem pozwu Sąd I instancji nakazał dopuszczenie powoda do pracy co jest rozstrzygnięciem innym niż przywrócenie do pracy w razie rozwiązania umowy o pracę.

Apelacja została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art 98 par 1 k.p.c. w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie płat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2015r., poz.1804).

(-) SSO Grażyna Łazowska (-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek (spr.) (-) SSO Jolanta Łanowy Sędzia Przewodniczący Sędzia

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

(...)

(...)

2. K. (...)