Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie : Przewodniczący SSO Maciej Nawrocki

Protokolant st. prot. sąd. Magdalena Pelz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2016r. w Poznaniu

odwołania (...) Spółka z o.o., A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 7 kwietnia 2015r., nr (...) znak: (...)

w sprawie (...) Spółka z o.o., A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż A. K. jako pracownik płatnika składek (...) sp. z o.o. w P. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 28 sierpnia 2014r.,

2.  zasądza od pozwanego organu rentowego na rzecz odwołującej A. K. kwotę 3 600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (kosztów zastępstwa procesowego).

/-/ Maciej Nawrocki

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 kwietnia 2015 r., nr (...), znak (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 963 ze zm.; dalej: ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych ) oraz art. 83 § 1 kc w związku z art. 2, art. 8, art. 22 § 1 i art. 229 § 4 kp, stwierdził, że A. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 28 sierpnia 2014 r.

Uzasadniając wskazał, iż A. K. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od dnia 28 sierpnia 2014 r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na pełen etat. Płatnik składek złożył za w/w dokumenty rozliczeniowe z wykazaniem podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za sierpień 2014 r. w wysokości 1.500,00 zł, za wrzesień i października 2014 r. w wysokości 15.000,00 zł, za listopad 2014 r. w wysokości 3.434,52 zł i za okres od grudnia 2014 r. do lutego 2015 r. w wysokości 0,00 zł. W dokumentach rozliczeniowych za okres od dnia 17 listopada 2014 r. do dnia 15 grudnia 2014 r. zostało wypłacone wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy ze środków pracodawcy, a od dnia 16 grudnia 2014 r. zostało złożone roszczenie o zasiłek macierzyński. Ponadto A. K. została zgłoszona do ubezpieczeń z tytułu umowy o pracę przez innego płatnika składek od dnia 1 sierpnia 2012 r. W toku postępowania wyjaśniającego spółka wskazała, iż firma poszukiwała osoby z wykształceniem wyższym oraz praktyką zawodową w branży budowlanej i nie tylko. Musiała to być osoba znana firmie, i której może powierzyć dokumentację z uwagi na konieczność zachowania tajemnicy firmowej. Istotne było także to, by była to osoba, co do której spółka ma pełne zaufanie, nie mogła to być osoba obca. Spółka już wcześniej miała kontakt z ubezpieczoną, kiedy była zatrudniona u innego pracodawcy, znane były jej kwalifikacje i umiejętności związane z inwestycjami budowlanymi. Płatnik składek w 2014 r. rozpoczęła inwestycję budowlaną związaną z budową stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji. Zaproponowano wówczas A. K. stanowisko kierownicze i z dniem 28 sierpnia 2014 r. została zatrudniona na stanowisku kierownika. W związku z rozpoczęciem inwestycji zaistniała potrzeba zatrudnienia pracownika na stanowisku kierowniczym do nadzoru inwestycji i jej realizacji, a także do poszukiwania podwykonawców, prowadzenia rekrutacji, zawiązywania umów handlowych oraz wszelkich spraw związanych z działalnością firmy i pracownikami.

W czasie tymczasowej nieobecności ubezpieczonej część obowiązków, jak odbiór poczty, telefonów, zaopatrzenie biura, obsługa banku przejął D. K. zatrudniony na pełen etat z wynagrodzeniem 1.750 zł. Natomiast pozostałe obowiązki nadzoru inwestycji przekazano firmie (...), z którą zawarto umowę współpracy. Organ rentowy wskazał także, iż A. K. początkowo była jedynym wspólnikiem spółki, a obecnie jednym z dwóch wspólników. Powyższe może wskazywać, iż przed zatrudnieniem ubezpieczonej zadania powierzone jej w ramach umowy o pracę były realizowane najpierw przez nią samą jako jedynego wspólnika, a następnie przez obydwu wspólników, co może wskazywać, że nie było potrzeby zatrudniania pracownika oraz tworzenia nowego stanowiska. Nadto w aneksie z dnia 3 listopada 2014 r. do umowy o roboty budowlane, zawartej w dniu 26 września 2014 r. wynika, że A. K. reprezentowała spółkę jako prezes zarządu. Organ rentowy podkreślił, iż ubezpieczona jest zgłoszona do ubezpieczeń z tytułu umowy o pracę na pełen etat od dnia 1 sierpnia 2012 r. przez innego płatnika, co budzi wątpliwości, że również przez spółkę (...) Sp. z o.o. została zgłoszona w pełnym wymiarze czasu pracy. Zdaniem Zakładu przedstawione okoliczności wskazują, że zamiarem stron stosunku pracy nie było rzeczywiste świadczenie pracy. Zawarcie umowy o pracę między płatnikiem, a ubezpieczoną było czynnością pozorną, mającą na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a wykorzystanie tej umowy jako podstawy do ubezpieczenia było świadomym wprowadzeniem w błąd Zakładu. /vide: decyzja w aktach ZUS/

Dnia 13 maja 2015 r., w formie i terminie przewidzianym prawem (...) Sp. z o.o. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę w całości i orzeczenie o wypłacie zasiłku macierzyńskiego od dnia 16 grudnia 2014 r. wraz z odsetkami od dnia wymagalności, tj. od dnia 31 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu wskazano, iż A. K. zatrudniona była na podstawie umowy o pracę w spółce (...) Sp. z o.o. i z tego tytułu była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych od dnia 28 sierpnia 2014 r. z wynagrodzeniem 15.000 zł. Natomiast w okresie od dnia 1 sierpnia 2012 r. była zgłoszona do ubezpieczeń z tytułu umowy o pracę u innego płatnika. Na tej podstawie organ rentowy uznał, iż zamiarem stron stosunku pracy nie było rzeczywiste świadczenie pracy. W ocenie odwołującej spółki ustalenia przyjęte przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji nie są właściwe, gdyż nieważność czynności prawnej z powodu pozorności oświadczenia woli może być stwierdzona tylko wówczas, gdy brak zamiaru wywołania skutków prawnych został przejawiony wobec drugiej strony otwarcie, tak że miała ona pełną świadomość co do pozorności złożonego oświadczenia woli i w pełni się z tym zgadzała. Z kolei ze zgromadzonych dokumentów wynika, że ubezpieczona faktycznie wykonywała obowiązki wynikające z umowy, za co otrzymywała wynagrodzenie. W aktach znajdują się oświadczenia przedsiębiorstw współpracujących z odwołującą, które potwierdzają fakt wykonywania czynności pracowniczych. Natomiast ustalenia organu rentowego nie zostały w tej materii poparte żadnym materiałem dowodowym. Poprzestał on na odebraniu wyjaśnień od odwołującej, zebrania i oceny dokumentów. Spółka wskazała, iż w 2014 r. odwołująca rozpoczęła inwestycję budowlaną związaną z budową stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji, co wymagało nie tylko środków pieniężnych, doświadczenia, ale i czasu. Ubezpieczona jako osoba samodzielnie prowadzącą firmę nie podołałaby wszystkim obowiązkom związanym z prowadzeniem spółki. Konieczne było podzielenie obowiązków z innymi osobami. O braku pozorności, zdaniem spółki, świadczy, iż w miejsce odwołującej, obowiązki nadzoru inwestycji przekazano spółce (...) Sp. z o.o., z którą zawarto umowę współpracy. Okoliczność ta świadczy o rzeczywistej potrzebie zatrudnienia pracownika na tym stanowisku. Organ rentowy uzasadniając swoją decyzję wskazywał również, iż umowę o pracę podpisano na czas nieokreślony, około 3,5 miesiąca przed wystąpieniem z roszczeniem o zasiłek macierzyński i z tego względu wywodzi negatywne dla ubezpieczonej skutki prawne. W ocenie odwołującej, takie działanie jest niczym nie uzasadnione, albowiem jako pracodawca ma pełną swobodę w wyborze pracownika. W ustawodawstwie nie ma przepisów, które by zabraniały zatrudniania, czy też prowadzenia działalności gospodarczej kobiecie w ciąży. Od 2007 r. odwołująca była zatrudniona na podstawie umowy o pracę na pełen etat z wynagrodzeniem o zbliżonej, a nawet identycznej wysokości. W żaden sposób na pozorność umowy nie wskazuje również to, że ubezpieczona w okresie od dnia 19 października 2012 r. do dnia 12 marca 2014 r. była jedynym (...) spółki (...), a następnie przeniosła 50% udziałów na swojego brata J. S. (1). /vide: odwołanie k. 2-11 akt VIII U 1913/15/

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła również A. K. , wnosząc o jej zmianę w całości i orzeczenie o wypłacie zasiłku macierzyńskiego od dnia 16 grudnia 2014 r. z odsetkami ustawowymi od dnia wymagalności, tj. od dnia 31 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty. Ubezpieczona podniosła argumentację zbieżną z argumentacją przedstawioną przez płatnika składek. /vide: odwołanie k. 3-14 akt VIII U 2029/15/

W odpowiedziach na oba odwołania organ rentowy przytoczył argumentację prawną i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołań. /vide: odpowiedzi na odwołania k. 33-36 akt VIII U 1913/15 i k. 20-23 akt VIII U 2029/15/

Zarządzeniem z dnia 17 czerwca 2015 r. sprawę o sygn. akt VIII U 2029/15 połączono ze sprawą o sygn. VIII U 1913/15 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. /vide: zarządzenie k. 25 akt VIII U 2029/15/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. S. w 2007 r. ukończyła studia wyższe drugiego stopnia na Politechnice (...) na Wydziale (...) Chemicznej. Natomiast w 2009 r. ukończyła podyplomowe studia menedżerskie w Wyższej Szkole (...) w P. na Wydziale(...).

dowód: dokumenty w aktach organu rentowego; kwestionariusz osobowy (k. 140-141); dyplomy, zaświadczenia i certyfikaty (k. 142-150)

Od 2009 r. odwołująca jest zatrudniona w spółce (...) K Sp. z o.o., na stanowisku kierownika za wynagrodzeniem w kwocie 4.500 zł. Odwołująca jest również wspólnikiem tej spółki (dysponuje 5.000 udziałów o łącznej wartości 250.000 zł) oraz prezesem jej zarządu. (...) K Sp. z o.o. zajmuje się przede wszystkim wynajmem, zakupem, sprzedażą nieruchomości jak biurowce, stacje benzynowe.

dowód: odpis KRS (k. 82-89); zeznania odwołującej (k. 271-272)

(...) K Sp. z o.o. zakupiła nieruchomość w K. przy ulicy (...) z zamiarem jej sprzedaży po uzyskaniu zezwolenia na budowę myjni bezdotykowej. (...) K Sp. z o.o. zdecydowała się na wybudowanie stacji kontroli pojazdów i warsztatu (wulkanizacji).

Dniu 31 maja 2011 r. (...) K Sp. z o.o. zawarła z (...) Sp. z o.o. (później (...) Sp. z o.o.) umowę, której przedmiotem było uzyskanie pozwolenia na budowę dla inwestycji polegającej na budowie warsztatu samochodowego - myjni samochodowej na terenie nieruchomości położonej w K..

W tym celu dnia 31 października 2013 r. podpisano umowę na sporządzenie projektu budowlanego z P. B.. Projekt został zatwierdzony i decyzją z dnia 21 maja 2014 r. Starosta (...) udzielił pozwolenia na budowę. Natomiast dnia 13 sierpnia 2014 r. pozwolenie na budowę zostało przeniesione na rzecz (...) Sp. z o.o.

dowód: umowa z dnia 31.05.2011 r. (k. 224-225); umowa o dzieło z dnia 31.10.2013 r. (k. 280-282); aneks (k. 283); decyzja z dnia 21.05.2014 r. (k. 284-286); decyzja z dnia 13.08.2014 r. (k. 287-288)

Dnia 23 października 2012 r. (...) Sp. z o.o. została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...). Siedziba spółki mieści się w K. przy ul. (...). Jedynym udziałowcem spółki jest A. K., dysponująca 100 udziałami o łącznej wartości 50.000 zł. Do dnia 29 maja 2014 r. A. K. była prezesem zarządu spółki. Tego dnia została odwołana ze stanowiska, a na jej miejsce powołano J. S. (2).

Przedmiotem działalności spółki są m.in. roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków, roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej, roboty budowlane specjalistyczne, transport lądowy oraz transport rurociągowy, magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca transport, działalność w zakresie architektury i inżynierii, badania i analizy techniczne, pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz przede wszystkim przemysł samochodowy.

dowód: odpis KRS (k. 12-18); protokół z 29.05.2014 r. (k. 289-291)

Dnia 12 marca 2014 r. odwołująca darowała 50 udziałów w (...) Sp. z o.o. swemu bratu, J. S. (1). Natomiast spółka (...) wniosła aportem do (...) Sp. z o.o. zakupioną przez siebie nieruchomość w K., stając się jednocześnie wspólnikiem. Odwołującej pozostało 10% udziałów w spółce.

W tym czasie podjęto decyzję, że (...) Sp. z o.o. zajmie się realizacją inwestycji polegającej na budowie na nieruchomości wniesionej aportem przez (...) K SP. z o.o. stacji kontroli pojazdów. Realizację powyższego projektu powierzono odwołującej.

dowód: umowa darowizny z dnia 12.03.2014 r. (akta ZUS, przy aktach sprawy); zeznania stron: A. K. (k. 271-272), płatnika składek – członka zarządu J. S. (2) (k. 293)

W trakcie badań lekarskich dnia 29 maja 2014 r. u odwołującej potwierdzono ciążę w 9 tygodniu + 9 dni.

dowód: karta ciąży (k. 64-71); dokumentacja medyczna (k. 72-75)

W związku z planowaną inwestycją, od dnia 28 sierpnia 2014 r. A. K. została zatrudniona w (...) Sp. z o.o., na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia 28 sierpnia 2014 r., jako kierownik, na pełen etat, za wynagrodzeniem w kwocie 15.000 zł.

Zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków do zadań odwołującej jako kierownika należało:

–

prowadzenie biura firmy,

–

obsługa administracyjna, nadzór nad pracownikami - poszukiwanie pracowników,

–

prowadzenie i nadzór nad inwestycją.

Odwołująca ponosiła również odpowiedzialność za podpisywanie umów, za kontakty z bankiem, operatorami telefonii komórkowych, operatorami kart i portali płatności, a nadto kontakt z pocztą i wszelkimi firmami współpracującymi.

dowód: umowa z dnia 28.08.2014 r. (k. 156); zakres czynności pracownika (k. 158-159)

W związku z zatrudnieniem w (...) Sp. z o.o., dnia 28 sierpnia 2014 r. odwołująca odbyła szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Dnia 19 sierpnia 2014 r. odwołującej wystawiono zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku dyrektora zarządzającego. Odwołująca została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, chorobowego i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Odwołująca otrzymała także do dyspozycji telefon komórkowy wraz z internetem mobilnym, co poświadczyła w piśmie z dnia 29 sierpnia 2014 r.

dowód: zaświadczenie o szkoleniach BHP (k. 152-153), zaświadczenie lekarza medycyny pracy z dnia 19.08.2014 r., pokwitowanie odbioru telefonu komórkowego (akta ZUS, przy aktach sprawy)

Przed rozpoczęciem inwestycji, odwołująca prowadziła rozmowy z L. R. odnośnie wykonania oferty kosztorysowej, a następnie negocjacje odnośnie wysokości kosztów związanych z budową.

Dnia 22 września 2014 r. J. S. (2), prezes zarządu (...) Sp. z o.o., udzielił A. K., nieograniczonego czasowo pełnomocnictwa do reprezentowania (...) Sp. z o.o. przed sądami powszechnymi oraz administracyjnymi wszystkich instancji, organami administracji państwowej i samorządowej, jak i przed organami egzekucyjnymi, bankami, urzędami skarbowymi oraz wszelkimi osobami trzecimi oraz do składania w imieniu mocodawców oświadczeń woli, przeglądania akt sprawy oraz dokonywania wszystkich innych czynności dotyczących spółki (...).

Dnia 26 września 2014 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z L. R. prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) umowę o roboty budowlane. Przedmiotem tej umowy było wykonanie budynku warsztatu samochodowego na nieruchomości położonej w K. przy ul. (...). Termin rozpoczęcia robót ustalono na dzień 3 października 2014 r., a termin zakończenia prac na dzień 21 stycznia 2015 r.

(...) Sp. z o.o. była reprezentowana przez A. K., która została wskazana jako prezes zarządu, albowiem w Krajowym Rejestrze Sądowym nie dokonano zmian dotyczących powołania jako prezesa zarządu J. S. (2).

W związku z planowaną budową, dnia 1 października 2014 r. (...) Sp. z o.o. zawarła z (...) Sp. z o.o. (wcześniej (...) Sp. z o.o.) umowę o obsługę administracyjną realizacji budowy przy ul. (...) w K.. (...) K Sp. z o.o. zawierała ze spółką także umowy zlecenia na prowadzenie postępowań administracyjnych.

dowód: umowy zlecenia (k. 222, 223); umowa o roboty budowlane z dnia 26.09.2014 r. (k. 228-242); umowa o obsługę administracyjną z dnia 01.10.2014 r. (k. 245-247); dokument pełnomocnictwa z dnia 22.09.2014 r. (akta ZUS, przy aktach sprawy); zeznania świadka L. R. (k. 196v-197); zeznania odwołującej (k. 271-272);

W związku z zawartą umową o pracę odwołująca organizowała biuro, kontaktowała się biurem księgowym, odbierała pocztę, szukała wykonawców, negocjowała umowy, przeglądała kosztorysy z inspektorem. Odwołująca prowadziła również rozmowy z geodetą, projektantem oraz firmami, jak A., E. oraz telefonią komórkową P.. Ponadto przy podejmowaniu ważniejszych decyzji odwołująca konsultowała się J. S. (2). Utrzymywała także stały kontakt z bankiem oraz przekazywała dokumenty związane z inwestycją M. R. prowadzącej (...) spółki (...). Uzgadniała z nią również kwestie podatkowe.

Z uwagi na fakt, iż nieruchomość w K. stanowiła współwłasność (...) K Sp. z o.o. oraz dwóch innych osób, ustalono, że kwestie formalne do podziału nieruchomości zostaną przekazane inwestorowi zastępczemu, który wykona wszystkie kwestie formalne. Istotne było zapewnienie dobrego dojazdu do nieruchomości oraz dogodnego warunku zabudowy dla pozostałych współwłaścicieli. Partnerem w umowie z (...) K Sp. z o.o. była firma (...).

Odwołująca prowadziła częste rozmowy oraz uzgodnienia z O. B. będącą wspólnikiem w spółce (...) Sp. z o.o. Rozmowy te dotyczyły administracyjnego procesu budowy stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji. Odwołująca utrzymywała z O. B. stały kontakt telefoniczny, mailowy oraz osobisty.

W trakcie budowy odwołująca prowadziła też rozmowy z L. T. i W. T. odnośnie zagospodarowania zieleni wokół stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji.

Odwołująca wykonywała swoje obowiązki przede wszystkim w terenie, tj. na budowie oraz umawiając się na spotkania z fachowcami.

dowód: zeznania świadków: D. K. (k. 193), O. B. (k. 194), M. R. (k. 195); L. T. (k. 196); W. T. (k. 197); zeznania stron: A. K. (k. 271-272), płatnika składek – członka zarządu J. S. (2) (k. 293)

Od dnia 7 października 2014 r. w (...) Sp. z o.o. został zatrudniony D. K., na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony z dnia 7 października 2014 r., jako pracownik biurowy, na pełen etat, za wynagrodzeniem w kwocie 1.680 zł.

Do obowiązków D. K. należała obsługa biura, komputera, odbieranie poczty, telefonów, kontakt z klientami, kontakt z księgowością, kontakt z pracownikami i firmami pracującymi w projektach. Pracownik ponosił odpowiedzialność za prawidłowe funkcjonowanie biura.

dowód: umowa o pracę z dnia 7.10.2014 r. (k. 169); zakres czynności pracownika (k. 171-172)

Dnia 7 listopada 2014 r. J. S. (2) udzielił odwołującej, O. B. i M. U. pełnomocnictwa do reprezentowania (...) Sp. z o.o., samodzielnego działania i z prawem substytucji do występowania w imieniu spółki i na jej rzecz w zakresie wszelkich czynności mających na celu realizację inwestycji polegających na budowie warsztatu samochodowego, pylonu reklamowego wraz z infrastrukturą techniczną oraz sieci wodociągowej w miejscowości K. przy ulicy (...).

W dniu 3 listopada 2014 r. do umowy z dnia 26 września 2014 r. został sporządzony aneks, na mocy którego ponownie oszacowano koszty i ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 376.766 zł.

dowód: aneks do umowy o roboty budowlane z dnia 3.11.2014 r. (k. 243-244)

Od dnia 17 listopada 2014 r. odwołująca była niezdolna do pracy w związku z ciążą. W związku z tym przekazała D. K. telefon komórkowy oraz internet mobilny, który od tego momentu reprezentował spółkę (...) Sp. z o.o.

Dnia 16 grudnia 2014 r. odwołująca urodziła dziecko, w związku z czym wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Odwołująca przebywała na urlopie macierzyńskim do dnia 15 grudnia 2015 r. Następnie, od dnia 16 grudnia 2015 r. przebywa na urlopie wychowawczym.

dowód: dokumenty (w tym kserokopia aktu urodzenia – w aktach ZUS, przy aktach sprawy); zeznania odwołującej (k. 271-272)

W styczniu 2015 r. J. S. (2) jako prezes zarządu (...) Sp. z o.o. złożył wniosek o wpisanie do Krajowego Rejestru Sądowego jako wspólników J. S. (1) oraz (...) K Sp. z o.o. Zmiana w rejestrze została dokonana w dniu 14 maja 2015 r.

dowód: wniosek wraz z załącznikami (k. 19-31); odpis KRS (k. 266-268)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej powołanych dowodów, w tym dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz w aktach ZUS, zeznań świadków: D. K., O. B., M. R., L. T., W. T., L. R. oraz zeznań stron: A. K., płatnika składek – członka zarządu J. S. (2).

Sąd uznał za w pełni wiarygodne i przydatne dla potrzeb niniejszego postępowania dokumenty zgromadzone w aktach sprawy oraz w aktach ZUS. Dokumenty te zostały sporządzone przez osoby do tego powołane w ramach przysługujących im kompetencji oraz w przewidzianej prawem formie. Ponadto ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony procesu, a Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Podstawą dokonanych ustaleń Sąd uczynił także wszelkie dokumenty prywatne, nie powziąwszy zastrzeżeń co do ich autentyczności i wartości dowodowej, wobec faktu, że żadna ze stron w toku postępowania nie kwestionowała ich prawdziwości.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadków, które są spójne, szczególnie w zakresie opisu czynności wykonywanych przez odwołującą w ramach obowiązków pracowniczych. Na uwagę zasługuje fakt, iż O. B. zapamięta, iż odwołująca była osobą bardzo energiczną, nadzorującą przebieg inwestycji oraz potwierdziła, że odwołująca kontaktowała się ze świadkiem we wszelkich istotnych sprawach. Na uwagę zasługują również zeznania L. T. i W. T., albowiem to z nimi odwołująca prowadziła rozmowy co do zagospodarowania terenu wokół stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji. Natomiast L. R. wskazał, iż odwołująca często pojawiała się na terenie budowy i uzgadniała z nim bądź z innymi fachowcami kwestie dotyczące poszczególnych etapów budowy. Z kolei ze świadkiem M. R. odwołująca kontaktowała się w sprawie dokumentacji księgowej.

Wiarygodne były również zeznania stron. Ubezpieczona i działający w imieniu płatnika składek J. S. (2) przekonująco opisali motywy, charakter i przebieg zatrudnienia ubezpieczonej oraz okoliczności jej nieobecności chorobowej w związku ciążą. Ich relacje były logiczne i konsekwentne, korespondowały zarówno ze sobą nawzajem, z relacjami świadków oraz ze zgromadzonymi w sprawie dokumentami tworząc spójną, logiczną całość – przekonujący obraz stanu faktycznego sprawy. Przesłuchane osoby potwierdziły zakres wykonywanych przez odwołującą obowiązków. Ponadto J. S. (2) wskazał powody, dla których na umowach odwołująca była podpisana jako prezes zarządu, pomimo, że to on oficjalnie miał pełnić tą funkcję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania ubezpieczonej i płatnika składek okazały się zasadne.

Organ rentowy wskazał, że zawarcie umowy o pracę dnia 28 sierpnia 2014 r. między ubezpieczoną A. K. a płatnikiem składek (...) Sp. z o.o. było czynnością pozorną, mającą na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego, a wykorzystanie tej umowy jako podstawy do ubezpieczenia było świadomym wprowadzeniem w błąd Zakładu. Na tej podstawie organ rentowy uznał, że A. K. jako pracownik płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 28 sierpnia 2014 r.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych , obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są między innymi pracownikami. Z kolei art. 13 pkt 1 ustawy wskazuje, że pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Zgodnie z art. 2 kp, pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania bądź spółdzielczej umowy o pracę. Użyty w przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą więzi prawnej, która jest warunkiem koniecznym, a zarazem wystarczającym, dla przyznania danej osobie statusu pracownika. Tą więzią jest pozostawanie w stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 kp, który stanowi, iż przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 36 ust. 1 i 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych , każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych. Każda osoba, w stosunku, do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych, podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu, z zastrzeżeniem ust. 12 i 14. Przepisy ust. 2, 3 i 9 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych , płatnik składek przekazuje do Zakładu imienne raporty miesięczne, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym dla rozliczania składek.

Zgodnie z art. 83 § 1 kc, nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Oświadczenie woli złożone jest dla pozoru wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak wywołania skutków prawnych, przy jednoczesnej chęci wprowadzenia innych osób w błąd, co do rzekomego dokonania określonej czynności prawnej. Strony, więc udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej. Zwykła pozorność ma miejsce, gdy pod pozorowaną czynnością prawną nic się nie kryje. Najczęściej czynność taka ma na celu ukrycie innej rzeczywistej i zamierzonej czynności prawnej. W wyroku z dnia 23 czerwca 1986 r. (I CR 45/86 nie publ.) Sąd Najwyższy zdefiniował pozorność, jako wadę oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz.

Przedmiotem sporu i postępowania sądowego było rozstrzygnięcie kwestii, czy umowa o pracę z dnia 28 sierpnia 2014 r. stanowiła z mocy art. 58 § 1 kc w zw. z art. 300 kp nieważną czynność prawną, która nie mogła rodzić skutków w zakresie ubezpieczeń społecznych.

Sąd nie podziela stanowiska pozwanego organu rentowego opartego na uznaniu, iż strony zawarły umowę o pracę dla pozoru lub w celu obejścia prawa, co stanowi o nieważności tej umowy w świetle art. 58 § 1 kc w zw. z art. 300 kp, a w konsekwencji o niepodleganiu od dnia 28 sierpnia 2014 r. przez A. K. pracowniczym ubezpieczeniom społecznym.

Sąd podziela pogląd Sądu Najwyższego, że zamiar obejścia prawa poprzez „fikcyjne” zawarcie umowy o pracę dotyczy jedynie zawarcia takiej umowy o pracę, która nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia oraz że stronom umowy o pracę, na podstawie, której rzeczywiście były wykonywane obowiązki i prawa płynące z tej umowy nie można przypisać działania w celu obejścia ustawy – art. 58 § 1 kodeksu cywilnego w związku z art. 300 kodeksu pracy ( vide np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r., II UK 141/04).

Warto również zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 marca 2001 r. (OSNAP 2002/21/527), w którym wskazano, iż nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ustalił, że A. K. rzeczywiście świadczyła pracę w firmie (...) Sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę z dnia 28 sierpnia 2014 r. zawartej na czas nieokreślony. Dnia 28 sierpnia 2014 r. odwołująca przystąpiła do realizacji obowiązków pracowniczych, wykonując osobiście pracę na stanowisku kierownika. Zajmowała się organizacją biura, kontaktami z biurem księgowym, odbieraniem poczty, poszukiwaniem wykonawców, negocjowaniem umów, przeglądaniem kosztorysów z inspektorem. Odwołująca prowadziła również rozmowy z geodetą, projektantem oraz firmami, jak A., E. oraz telefonią komórkową P.. Ponadto przy podejmowaniu ważniejszych decyzji odwołująca konsultowała się J. S. (2). Utrzymywała także stały kontakt z bankiem oraz przekazywała dokumenty związane z inwestycją M. R. prowadzącej (...) spółki (...). Uzgadniała z nią również kwestie podatkowe. Nadto odwołująca prowadziła częste rozmowy oraz uzgodnienia z O. B. będącą wspólnikiem w (...) Sp. z o.o. Rozmowy te dotyczyły administracyjnego procesu budowy stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji. W trakcie budowy odwołująca prowadziła też rozmowy z L. T. i W. T. odnośnie zagospodarowania zieleni wokół stacji kontroli pojazdów i wulkanizacji. Swoje obowiązki odwołująca wykonywała przede wszystkim w terenie, tj. na budowie oraz umawiając się na spotkania z fachowcami.

Według wiarygodnych zeznań J. S. (2) (członka zarządu spółki – płatnika składek), (...) Sp. z o.o. zdecydowała się na realizację inwestycji na nieruchomości położonej w K. i potrzebna była osoba, która nadzorowałoby przebieg całej inwestycji. J. S. (2) uznał, iż taką osobą jest odwołująca, w związku z czym zaproponował jej zatrudnienie. Ponadto udzielił odwołującej pełnomocnictwo do samodzielnego działania i z prawem substytucji do występowania w imieniu spółki i na jej rzecz w zakresie wszelkich czynności mających na celu realizację inwestycji polegających na budowie warsztatu samochodowego, pylonu reklamowego wraz z infrastrukturą techniczną oraz sieci wodociągowej w miejscowości K. przy ulicy (...).

Rzeczywiste świadczenie przez odwołującą pracy zostało udowodnione wiarygodnymi zeznaniami odwołującej, J. S. (2) oraz świadków. Na uwagę zasługuje także to, iż dopiero na miesiąc przed porodem, tj. od dnia 17 listopada 2014 r. odwołująca była niezdolna do pracy. Dotychczas sumiennie realizowała powierzone jej obowiązki.

Podkreślenia wymaga to, że samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem (wyrok SN z dnia 09.08.2005 r., III UK 89/05, wyrok z dnia 06.02.2006 r., III UK 156/06).

Okoliczności, towarzyszące podjęciu zatrudnienia przez odwołującą, w szczególności fakt bycia w ciąży, nie powinny mieć decydującej doniosłości dla oceny ważności umowy o pracę z dnia 28 sierpnia 2014 r. Umowa ta ma wszystkie niezbędne elementy konstytuujące stosunek pracy na mocy art. 22 § 1 kp, a strony umowę tę faktycznie realizowały. A. K. świadczyła pracę osobiście w sposób ciągły, zgodnie z poleceniem kierownictwa, co do czasu, miejsca i sposobu świadczenia pracy, a pracodawca pracę tę przyjmował i był obowiązany do zapłaty wynagrodzenia.

W prawie ubezpieczeń społecznych rozstrzygającą doniosłość ma to czy strony zawierające umowę o pracę miały zamiar wzajemnego zobowiązania się – przez pracownika do świadczenia pracy, a przez pracodawcę do dania mu pracy i wynagradzania za nią oraz fakt realizowania umowy. Wszystkie te elementy zostały przez Sąd Okręgowy zbadane, zamiar zobowiązania się stron, o jakim jest mowa istniał w chwili zwarcia umowy z dnia 28 sierpnia 2014 r., a odwołująca pracę rzeczywiście wykonywała.

Fakt świadczenia przez odwołującą A. K. pracy i odbierania jej przez pracodawcę (...) Sp. z o.o. świadczy o spełnianiu warunku zatrudnienia pracowniczego, stanowiącego tytuł ubezpieczenia objęty art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 2 kp. Do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym nie mogłoby dojść tylko wówczas, gdyby zgłoszenie dotyczyło osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła, a więc nie wykonywała zatrudnienia lub wykonywała je na podstawie innej umowy niż umowa o pracę.

Umowie o pracę, nienaruszającej przepisu art. 22 kp, nie można stawiać zarzutu zawarcia w celu obejścia prawa, nawet wówczas, gdyby zawarcie jej dyktowane było wyłącznie chęcią uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Cel obejścia ustawy polega bowiem na takim ukształtowaniu treści umowy, które pozornie nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do realizowania celu przez nią zakazanego.

Sąd podziela poglądy wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 29 kwietnia 1999 r. (III AUa 49/1999), iż uznanie, że umowa o pracę zawarta z kobietą w ciąży jest pozorna, prowadziłoby do wprowadzenia w praktyce zakazu zawierania umów o pracę z ciężarnymi. Byłoby to więc sprzeczne z podstawową zasadą prawa pracy określoną w art. 113 kp, wprowadzającą zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji w stosunkach pracy; a także korespondujące z powyższym stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 6 lutego 2006 r. (III UK 156/2005), że samo zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem.

Przy badaniu ważności umowy o pracę kluczowym jest stwierdzenie tego, iż strony umowy mają świadomość, że praca będzie lub nie będzie świadczona. Stosownie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 sierpnia 2005 r. (II UK 321/2004). umowę o pracę uważa się za zawartą dla pozoru (art. 83 § 1 kc), jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie o pracę jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba wskazana jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy.

Mając to wszystko na względzie, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 kpc i powołanych w uzasadnieniu przepisów prawa materialnego, zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż odwołująca A. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o.o. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 28 sierpnia 2014 r. – punkt 1. sentencji wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.), uwzględniając wartość przedmiotu spory wynoszącą 127.365 zł (pismo pełnomocnika odwołującej A. K. z dnia 06.09.2016 r. – k. 299-301), względnie 125.639 zł (pismo pełnomocnika organu rentowego z dnia 23.09.2016 r. – k. 305, 307), w każdym jednak razie więcej niż 50.000 zł i nie więcej niż 200.000 zł, zasądzając od pozwanego organu rentowego (przegrywającego) na rzecz odwołującej A. K. (wygrywającej) kwotę 3.600 zł – punkt 2. sentencji wyroku.

/-/ Maciej Nawrocki