Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi II Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca Sędzia SR A. S.

Protokolant st. sekr. sąd. M. O.

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa J. K.

przeciwko (...) Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 9000 zł (dziewięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki tytułem odszkodowania kwotę 1190 zł (jeden tysiąc sto dziewięćdziesiąt złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  obciąża pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 123,62 zł (sto dwadzieścia trzy złote sześćdziesiąt dwa grosze) tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków;

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 537,88 zł (pięćset trzydzieści siedem złotych osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 943/14

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 11 grudnia 2014 roku skierowanym przeciwko (...) Towarzystwu (...) w W., powódka J. K. reprezentowana przez pełnomocnika z wyboru w osobie radcy prawnego wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwot:

⚫

9.000 złotych tytułem dalszego zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

483,00 złotych tytułem dalszego odszkodowania za koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

389,99 złotych tytułem odszkodowania za koszty leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

117 złotych tytułem odszkodowania za koszty tytułu dojazdów do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

500 złotych tytułem odszkodowania za uszkodzenie mienia (okularów) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty,

⚫

11.565 złotych tytułem odszkodowania za utracone zarobki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2014 roku do dnia zapłaty.

Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 12 października 2013 roku w wyniku potknięcia się o wystające płyty chodnikowe na ulicy (...) w Ł., powódka doznała obrażeń ciała w postaci złamania kości promieniowej przedramienia prawego z przemieszczeniem odłamów, nadłamania zęba, stłuczenia wargi górnej, krwiaka podskórnego w okolicy czołowej, stłuczenia obu stawów kolanowych oraz otarcia skóry twarzy.

Chodnik w miejscu zdarzenia pozostaje pod zarządem Zarządu Dróg i (...) w Ł., posiadającego ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany przyznał powódce kwotę 18.000 złotych zadośćuczynienia oraz 1.029 złotych odszkodowania tytułem zwrotu kosztów opieki. Pozwany przyjął, iż powódka przyczyniła się do powstania szkody w 50% nie zachowując należytej staranności i ostrożności, i w takim też zakresie pomniejszył przyznane powódce świadczenia, wypłacając na jej rzecz łączną kwotę 9.514,50 złotych. W ocenie powódki brak podstaw do przyjęcia jej przyczynienia się do powstania szkody.

(pozew k. 2-13, pełnomocnictwo k. 14)

W odpowiedzi na pozew z dnia 3 kwietnia 2015 roku pozwany reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany podniósł, iż nie kwestionuje zasady odpowiedzialności za zdarzenie z dnia 12 października 2013 roku, czemu wyraz dał przyznając powódce na etapie likwidacji szkody kwotę 18.000 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz 1.029,00 złotych odszkodowania, wypłacając świadczenia w wysokości pomniejszonej o 50 % przyjętego przyczynienia się powódki. Pozwany wskazał jednak, iż odstępuje od zarzutu przyczynienia się powódki do powstania i zwiększenia szkody.

Odnosząc się do poszczególnych roszczeń zgłoszonych w pozwie, pozwany zajął stanowisko iż przyznane dotychczas powódce zadośćuczynienie stanowi kwotę odpowiednią w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. i rekompensuje doznaną przez powódkę krzywdę. Pozwany zakwestionował także zasadność dochodzonych pozwem kwot odszkodowania, w tym z tytułu kosztów opieki osób trzecich, kosztów leczenia, dojazdów do placówek medycznych, wydatków poczynionych na prywatne usługi medyczne. Nie zgodził się z twierdzeniami powódki co do zasadności korzystania przez nią z opieki osób trzecich, jak również co do wymiaru tego świadczenia. Pozwany za niezasadne uważa poczynienie przez powódkę wydatków związanych z zakupem masażera do stóp. W ocenie pozwanego powódka nie wykazała, iż nie było możliwości podjęcia przez nią leczenia i rehabilitacji w ramach refundacji NFZ. W odniesieniu do żądania zasądzenia kwoty 500zł tytułem uszkodzenia okularów, w ocenie pozwanego jest ono bezzasadne, gdyż powódka nie wykazała, aby w dniu zdarzenia miała okulary, nie wykazała też rozmiaru szkody. W zakresie żądania odszkodowania tytułem utraconego zarobku, pozwany podniósł, że powódka nie udowodniła zarówno zasadności roszczenia, jak i jego wysokości, bowiem przedłożone przez nią do pozwu rachunki nie stanowią dowodu na okoliczność stałego świadczenia przez powódkę usług na rzecz wskazanych podmiotów leczniczych, a nadto widniejące na nich kwoty są kwotami brutto, a więc nie uwzględniają potrąceń na składki na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Dodatkowo powódka nie podała wysokości świadczeń pobieranych w okresie jej niezdolności do pracy.

(odpowiedź na pozew k. 50-55, pełnomocnictwo k. 56, odpis KRS k. 57-59v)

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron nie uległy zmianie.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 października 2013 roku w Ł. powódka idąc z mężem ulicą (...), na wysokości posesji numer (...), potknęła się o wystającą płytę chodnikową i upadła.

(zeznania powódki k. 86, dokumentacja zdjęciowa k. 42-43, bezsporne)

Z miejsca zdarzenia powódka została przewieziona przez męża do lekarza ortopedy, gdzie po wykonaniu zdjęć RTG stwierdzono u powódki złamanie dalszej nasady prawej kości promieniowej z odłamaniem wyrostka rylcowatego kości łokciowej i przemieszczeniem odłamów typu S.. Zastosowano leczenie zachowawcze. W miejscowym znieczuleniu nasiękowym wykonano zamknięte nastawienie złamania i na chorą kończynę górną założono przedramienno – dłoniowy opatrunek gipsowy. Kontrolne zdjęcia RTG wykazały utrzymywanie się przemieszczenia odłamów. Powódkę skierowano do szpitala im. R.. Tam ponownie wykonano miejscowe znieczulenie i zamkniętą repozycję odłamów. Kończynę unieruchomiono w gipsie ramienno – dłoniowym. W czasie pobytu w szpitalu w dniach 19 – 22.10. 2013r. wykonano jeszcze jedno zamknięte ręczne nastawienie i następnie przezskórną stabilizację odłamów 3 drutami K.. Po tej operacji na kończynę założono gips ramienno – dłoniowy. Dalsze leczenie było kontynuowane w poradni. Gips ramienny w dniu 19 listopada 2013 roku zdjęto i założono szynę gipsową przedramienną. Po sześciu tygodniach w dniu 26 listopada 2013 roku i po kontroli RTG usunięto druty K. i założono szynę gipsową. Zalecono wykonywanie ćwiczeń nadgarstka i palców. Unieruchomienie zdjęto ostatecznie po kolejnym tygodniu. Wdrożone zostało leczenie usprawniające. Przez dwa miesiące po zdarzeniu powódka otrzymywała zwolnienie lekarskie z pracy.

(kserokopie dokumentacji medycznej k.27-33, dokumentacja k. 72, kserokopie zaświadczeń k. 38- 39, zeznania powódki k. 86)

Na skutek zdarzenia z dnia 12 października 2013 roku powódka doznała złamania dalszej nasady prawej kości promieniowej i odłamania wyrostka rylcowatego prawej kości łokciowej. Po zastosowanym leczeniu zachowawczym, operacyjnym i usprawniającym, u powódki występuje nieznaczne zgrubienie w miejscu przebytego złamania, śladowe ograniczenie ruchomości prawego stawu promieniowo-nadgarstkowego, okresowy zespół bólowy, niewielkie zaniki mięśni i poczucie pogorszenia sprawności prawej kończyny górnej.

Odniesione przez powódkę obrażenia ciała skutkowały w aspekcie ortopedycznym trwałym uszczerbkiem na zdrowiu w wymiarze 5 %. Nie można wykluczyć występowania u powódki, po upływie pół roku od zdarzenia, długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wymiarze do 15 %.

Zakres cierpień fizycznych powódki w związku z doznanymi w dniu 12 października 2013 roku obrażeniami narządów ruchu był znaczny. Związane jest to z doznanym bólem (3 repozycje w znieczuleniu miejscowym), pobytem w szpitalu, zabiegiem operacyjnym, koniecznością pozostawania przez prawie osiem tygodni w ciężkim i niewygodnym unieruchomieniu gipsowym, wykonywaniem ćwiczeń usprawniających, zabiegami usprawniającymi, ograniczeniami w sprawności. Dolegliwości bólowe spowodowane urazem, wymagające regularnego stosowania leków, trwały przez okres około 3 miesięcy po wypadku. W ciągu pierwszych dwóch miesięcy po wypadku, w okresie systematycznego przyjmowania przez powódkę leków przeciwbólowych w większych ilościach, koszt zakupu medykamentów wynosił około 40 złotych miesięcznie, później ich koszt mógł stopniowo ograniczyć się do kwoty ok. 10 złotych miesięcznie. Powódka wymagała częściowej pomocy i opieki osób trzecich przez ok. 2 miesiące po zdarzeniu, w wymiarze ok. 4 godzin dziennie, tj. w czasie gdy pozostawała w opatrunku gipsowym ramiennym i przedramienno-dłoniowym przez 6 tygodni po urazie i przez pierwsze dwa tygodnie po zdjęciu unieruchomienia, zanim nie odzyskała znaczniejszej sprawności prawej kończyny górnej. Pomoc osób trzecich była potrzebna przy niektórych czynnościach higienicznych, ubieraniu się, wykonywaniu czynności związanych z nieco większym wysiłkiem, zwłaszcza wymagających użycia tylko prawej ręki lub jednoczesnego użycia obu kończyn górnych. W chwili obecnej u powódki nie występuje już potrzeba pomocy osób trzecich przy wykonywaniu codziennych czynności. Rokowania co do stanu zdrowia powódki są raczej dobre. Powódka odzyskała praktycznie pełen zakres ruchomości stawów chorej kończyny, jednakże z uwagi iż złamanie miało charakter wieloodłamowy i przezstawowy nie można wykluczyć pojawienia się w przyszłości zmian zwyrodnieniowych w prawym stawie promieniowo-nadgarstkowym. Prawdopodobieństwo wystąpienia takich zmian w stawach w związku z przebytym złamaniem prawej kości promieniowej jest jednak niewielkie u powódki. Poczucie dalszego powrotu sprawności i poprawy stanu zdrowia uzależnione jest w znacznej mierze od psychiki powódki i jej umiejętności dostosowania się do pozostających ograniczeń sprawności. W tym zakresie nie jest konieczne odzyskanie 100% zakresu ruchomości prawego stawu promieniowo – nadgarstkowego.

(opinia biegłego ortopedy k. 69-71, pisemna opinia uzupełniająca k. 88)

Na skutek potknięcia się o wystającą płytę chodnikową i upadku na twarz w dniu 12 października 2013 roku, okulary korekcyjne, które powódka nosiła w chwili zdarzenia, zostały zniszczone. Powódka w dniu 30 listopada 2013 roku zakupiła nowe okulary korekcyjne ponosząc z tego tytułu koszt w wysokości 500 złotych.

(zeznania powódki k. m86, kserokopia faktura VAT nr (...) k. 16)

Pismem z dnia 5 lutego 2014 roku skierowanym do pozwanego, powódka zgłosiła szkodę powstałą w związku ze zdarzeniem z dnia 12 października 2013 roku i żądała zapłaty kwoty 30.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, 2.146,99 złotych tytułem odszkodowania za zwiększone potrzeby (w tym 1140zł tytułem kosztów opieki, 389,99zł tytułem kosztów leczenia, 500zł tytułem uszkodzonego mienia i 117zł tytułem kosztów dojazdów), 11.565,00 złotych odszkodowania za utracone zarobki. Pismo zostało doręczone pozwanemu towarzystwu ubezpieczeń w dniu 19 lutego 2014 roku.

(zgłoszenie szkody k. 20-26, wraz z potwierdzeniem odbioru k. 20 odw.)

Decyzją z dnia 19 maja 2014 roku pozwany przyznał powódce zadośćuczynienie w kwocie 18.000 złotych oraz odszkodowanie w kwocie 1029 złotych tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich. Z uwagi na przyjęcie przez pozwanego przyczynienia się powódki w wymiarze 50 %, powódce została wypłacona kwota 9.514,50 złotych.

(kserokopia decyzji k. 17)

Po wypadku powódka dojeżdżała na wizyty lekarskie oraz na rehabilitację. Po wypadku w obowiązkach domowych, ubieraniu, dojazdach do lekarzy, pomagali powódce członkowie jej rodziny.

(zeznania powódki k. 86)

Stawka pełnej odpłatności jednej roboczogodziny za usługi opiekuńcze na terenie miasta Ł. w dni powszednie od lipca 2009 roku wynosiła 9,50 złotych.

(kserokopia pisma (...) k. 15)

Powyższy stan faktyczny był między stronami w części bezsporny. W pozostałej części został ustalony przez Sąd na podstawie wyszczególnionych powyżej dowodów z dokumentów, zeznań powódki oraz opinii biegłego sądowego.

Sąd uznał za wiarygodne zebrane w sprawie dokumenty, bowiem autentyczności oraz prawdziwości treści w nich zawartych nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł podstaw, by czynić to z urzędu.

Sąd dał wiarę zeznaniom powódki, oceniając je w całości jako logiczne i spójne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd uznał za przydatną opinię biegłego sądowego z zakresu ortopedii oceniając ją jako rzetelną, pełną i szczegółową. Opinia została sporządzona zgodnie z tezą dowodową, a jej treść odpowiadała na wszystkie pytania Sądu. Należy podkreślić, że treść opinii podstawowej, następnie uzupełnionej na wniosek pełnomocnika powódki, nie była ostatecznie kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części.

W pierwszej kolejności należy podnieść, iż w ramach niniejszego postępowania pozwane towarzystwo ubezpieczeń nie kwestionowało zasady swojej odpowiedzialności, a także zrezygnowało z podnoszonego w toku postępowania likwidacyjnego zarzutu przyczynienia się powódki do powstania i zwiększenia szkody. W odpowiedzi na pozew pozwany składał propozycję zawarcia ugody sądowej, której to jednak powódka nie przyjęła.

Przechodząc do oceny zasadności zgłoszonego w pozwie żądania zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania, należy podnieść, iż w kontekście powołanej przez powódkę w pozwie podstawy faktycznej – podstawy prawnej tak sformułowanego żądania należy upatrywać w normie art. 415 k.c. w zw. z art. 822 §1, §2 i §4 k.c.

Powołany przepis art. 415 k.c. przewiduje odpowiedzialność cywilną tego, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę. Natomiast bezpośrednią podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego towarzystwa ubezpieczeń stanowi przepis art. 822 §1 k.c. zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia, przy czym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (art. 822 §2 k.c.). W przypadku zaś odpowiedzialności cywilnej, uprawniony do odszkodowania może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń (§ 4 art. 822 k.c.).

W myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. 2013 r., poz. 260) drogi publiczne dzielą się na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe oraz drogi gminne. Drogi gminne stanowią własność gminy (art. 2a ust. 2 cyt. ustawy). Zarządcami dróg są dla dróg gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta) (art. 19 ust. 2 pkt. 4 cyt. ustawy). Zarządca drogi, może wykonywać swoje obowiązki przy pomocy jednostki organizacyjnej będącej zarządem drogi, utworzonej odpowiednio przez sejmik województwa, radę powiatu lub radę gminy. Jeżeli jednostka taka nie została utworzona, zadania zarządu drogi wykonuje zarządca (art. 21 ust 1 cyt. ustawy).

Stosownie do treści art. 20 pkt. 4, pkt 10, pkt 11, pkt 12 i pkt 14 do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, oraz wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia.

Z kolei przepis art. 4 pkt 20 przedmiotowej ustawy zawiera definicję „utrzymania drogi”. Pod pojęciem tym rozumie się wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. Nakaz utrzymania dróg w należytym stanie rodzi po stronie pozwanej Gminy obowiązek zabezpieczenia dróg w taki sposób, aby nie stanowiły one zagrożenia dla osób korzystających z nich.

W przedmiotowej sprawie zarządcą drogi publicznej, na której doszło do zdarzenia jest Gmina M. Ł., na niej zatem spoczywał obowiązek utrzymania nawierzchni drogi w należytym stanie. Obowiązkowi temu jednakże nie uczyniła zadość w sposób należyty, tj. ogólnie wymagany w stosunkach danego rodzaju. Chodnikiem przy ul. (...) w Ł. przemieszcza się codziennie, co jest faktem oczywistym, wielu użytkowników. Uznać należy, że zapewnienie równych, pozbawionych ubytków chodników jest absolutnym standardem i stanowi minimum staranności w utrzymaniu ich nawierzchni. Niedopuszczalne jest bowiem, aby w nawierzchni chodnika znajdowały się wystające płyty, gdyż zagrażają one bezpieczeństwu pieszych.

W przedmiotowej sprawie nie było sporu co do tego, że Gmina M. Ł. odpowiadała za stan chodnika w miejscu, w którym doszło do zdarzenia szkodzącego, jak również iż w chwili zdarzenia posiadała ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej deliktowej w związku z posiadaniem mienia i zarządzaniem nieruchomościami, że do przedmiotowego zdarzenia doszło w okresie ochrony ubezpieczeniowej, jak też, że samo zdarzenie jest objęte ochroną ubezpieczeniową. Spór sprowadzał się natomiast do oceny wysokości należnego powódce zadośćuczynienia i odszkodowania.

Zgodnie z treścią przepisu art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Natomiast, przepis art. 445 § 1 k.c. stanowi, iż w wypadku takim Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przytoczonych przepisów wynika, że zadośćuczynienie pieniężne może być przyznane poszkodowanemu m.in. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Oceniając zasadność roszczenia o zadośćuczynienie Sąd miał na uwadze, że zadośćuczynienie jest sposobem naprawienia krzywdy ujmowanej jako cierpienie fizyczne, a więc obejmującej ból i inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, rozstrój zdrowia w postaci zeszpecenia, wyłączenia z normalnego życia itp. Celem zadośćuczynienia jest przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które wystąpią w przyszłości. Przy dokonywaniu oceny tych cierpień i wymiarze "odpowiedniej sumy" zadośćuczynienia należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danego wypadku mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Pojęcie "sumy odpowiedniej" użyte w przepisie art. 445 § 1 k.c. w istocie ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. I tak, zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość (porównaj: orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2000 roku, I CKN 969/98, LEX nr 50824 oraz z dnia 28 września 2001 roku, III CKN 427/00, LEX nr 52766).

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe pozwoliło Sądowi na ustalenie, że w wyniku zdarzenia z dnia 12 października 2013 roku u powódki doszło do złamania dalszej nasady prawej kości promieniowej i odłamania wyrostka rylcowatego kości prawej łokciowej, które skutkowało powstaniem trwałego uszczerbku na zdrowiu na poziomie 5 %. Powstały uszczerbek na zdrowiu powódki jest konsekwencją doznanych przez nią, obrażeń ciała, których niwelacja wymagała repozycji z zastosowaniem drutów K., unieruchomienia w opatrunku gipsowym dłoniowo- ramiennym, a także poddania się ćwiczeniom usprawniającym. W tym miejscu podkreślić należy, iż jak wynika z uzupełniającej opinii biegłego ortopedy nie można wykluczyć, że istniejący po upływie pół roku od zdarzenia, długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki wynosił 15 %.

Orzekając o wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze charakter obrażeń doznanych przez powódkę, ich trwałość, znaczny rozmiar cierpień fizycznych powódki związanych tak z samym zdarzeniem jak i jego następstwami, a to bólem, trwałością i długością jego odczuwania. Obrażenia jakich doznała powódka niewątpliwie wiązały się, szczególnie w pierwszym okresie, z silnym bólem i dyskomfortem.. Złamanie u powódki wiązało się z przeprowadzeniem trzech repozycji w znieczuleniu miejscowym, hospitalizacją powódki, unieruchomieniem kończyny górnej prawej w ciężkim i niewygodnym opatrunku gipsowym i także koniecznością poddania się zabiegom i ćwiczeniom usprawniającym. Niewątpliwie, zarówno sama rozległość obrażeń doznanych przez powódkę, jak i ich następstwa, stanowiły dla powódki znaczny dyskomfort i utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu. Sąd zważył także na fakt, iż rokowania co do stanu zdrowia powódki zostały ocenione jako raczej dobre, powódka odzyskała praktycznie pełen zakres ruchomości stawów chorej kończyny, jednak ze względu na to, że złamanie miało charakter wieloodłamowy i przezstawowy nie można wykluczyć pojawienia się w przyszłości zmian zwyrodnieniowych w prawym stawie promieniowo-nadgarstkowym. Sąd zwrócił również uwagę na fakt, iż konsekwencje zdarzenia z dnia 12 października 2013 roku miały dodatkowo wpływ na codzienne życie powódki, która w pierwszym okresie po zdarzeniu była w szerokim zakresie uzależniona od pomocy osób trzecich. To, w ocenie Sądu, niewątpliwie potęgowało negatywne samopoczucie powódki, która do momentu zdarzenia była osobą w pełni samodzielną.

Mając na uwadze wyniki postępowania dowodowego, zdaniem Sądu dostatecznym zaspokojeniem roszczeń powódki z tytułu zadośćuczynienia winna być kwota 18.000 złotych. Uwzględniając wypłacone w toku postępowania likwidacyjnego zadośćuczynienia w kwocie 9.000 zł, na rzecz powódki należało zasądzić dalszą kwotę 9.000 zł, o czym orzeczono w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 zd. 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia (por. np. orz. SN z 21.5.1973 r., II CR 194/73, OSP 1974, Nr 4, poz. 83) oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia).

Zgodnie z treścią art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje w granicach normalnych następstw wywołującego ją działania lub zaniechania straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zasadą jest zatem pełne, w granicach adekwatnego związku przyczynowego, naprawienie szkody bez względu na to czy przejawia się w postaci strat, czy utraconych korzyści ( podobnie: uchwała SN z dnia 21 marca 2003 r., III CZP 6/03). Dla zdefiniowania pojęcia szkody należy wskazać, iż jest to różnica w stanie majątku poszkodowanego, jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, a stanem tego majątku jaki istniałby, gdyby nie wystąpiło to zdarzenie.

Odnosząc się do zgłoszonego przez powódkę żądania odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów opieki osób trzecich podkreślić należy, iż co do zasady roszczenie to nie było kwestionowane. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany z tego tytułu dobrowolnie wypłacił powódce kwotę 514,50 zł.

Sporny jest zatem jedynie rozmiar tej pomocy i koszty z tym związane.

W świetle dowodu z opinii biegłego ortopedy nie może budzić wątpliwości fakt, iż wypadek, któremu uległa powódka spowodował, iż w trakcie leczenia nie była ona w stanie samodzielnie w pełni funkcjonować i w ciągu pierwszych dwóch miesięcy wymagała opieki ze strony osób trzecich w wymiarze do 4 godzin dziennie.

Wprawdzie opiekę nad powódką sprawowali członkowie rodziny, ale przyznanie odszkodowania z tego tytułu nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Fakt, iż opiekę nad poszkodowaną sprawowały bliskie jej osoby nie pozbawia powódki prawa do żądania odszkodowania w zakresie kosztów, które musiałaby ponieść z tego tytułu. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, poszkodowany nie jest bowiem zobowiązany do udowodnienia poniesionych w tym zakresie wydatków i może dochodzić roszczenia także wówczas, jeżeli opiekę nad nim sprawują osoby najbliższe (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1977 r. I CR 143/77, LEX 7971; z dnia 04 marca 1969 r. I PR 28/69, LEX 12179; z dnia 11 marca 1976 r. IV CR 50/76, LEX 2015).

Biegły określił okres w którym powódka zmuszona był korzystać z uwagi na swój stan zdrowia z pomocy osób trzecich na 2 miesiące /60 dni/. Obowiązująca za usługi opiekuńcze stawka stosowana przez (...) nie jest kwotą wygórowaną dla ustalenia wysokości świadczenia należnego powódce. Gdyby powódka zdecydowała się na ponoszenie kosztów opieki po wypadku, zmuszona byłaby płacić należność w wysokości obowiązującej na rynku takich usług.

Mając powyższe na uwadze roszczenie w tym zakresie uznano za zasadne co do kwoty 2.280zł (60 dni x 4 godz. x 9,5 zł), z tym że Sąd będąc związanym granicami pozwu, orzekł, iż pozwany powinien z tego tytułu dopłacić powódce kwotę 483 złotych.

W związku z koniecznością dojazdów do placówek medycznych, powódka żądała kwoty 117zł. Ustaleń w tym zakresie Sąd dokonał na podstawie dowodu z zeznań powódki, mając na uwadze przepis art. 322 k.p.c., który zwalnia Sąd od obowiązku zachowania drobiazgowej dokładności przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Twierdzenia powódki w tym zakresie korespondowały z dokumentacją medyczną, z której wynika, że powódka w istocie korzystała ze świadczeń medycznych w kilku placówkach medycznych, w celu leczenia skutków wypadku. Zdaniem Sądu żądanie powódki w tym zakresie nie jest wygórowane, dlatego też podlegało uwzględnieniu.

Powódka wnosiła o zasądzenie odszkodowania z tytułu uszkodzonego mienia. Opierając się na zeznaniach powódki oraz kierując się doświadczeniem życiowym, uznać należało iż w sytuacji gdy upadek na chodniku powoduje obrażenia twarzy zasadnym jest przyjęcie, iż uszkodzeniu mogły ulec okulary, które osoba poszkodowana nosiła w chwili zdarzenia. Pozwany nie kwestionował, iż w tym zdarzeniu powódka odniosła również tego rodzaju obrażenia. Odszkodowanie za zniszczone mienie w postaci okularów leczniczych Sąd uwzględnił na podstawie art. 322 k.p.c. uznając, że koszty te, jako że są trudne do ścisłego udowodnienia, mogą być uznane za zasadne w oparciu o okoliczności, na jakie powoływała się powódka. Powódka oszacowała zniszczone okulary na kwotę 500 zł, która to kwota pozwoliła jej naprawić szkodę i dokonać zakupu nowych okularów, tej samej jakości i klasy co poprzednie.

Pozwem objęte zostało także żądanie zwrotu kosztów leczenia, w tym z tytułu zakupu medykamentów oraz masażera do stóp, temblaka i ortezy. Biegły ortopeda w wydanej opinii potwierdził zasadność ponoszenia przez powódkę wydatków związanych z zakupem środków przeciwbólowych przez 3 miesiące (okres systematycznego ich stosowania), których koszt w pierwszych dwóch miesiącach wynosił 40 zł miesięcznie, a następnie zamykał się w kwocie 10 zł. Dlatego też w zakresie kwoty 90 złotych żądanie powódki należało uznać za zasadne. Ponad tą kwotę roszczenie zwrotu kosztów leczenia jest nieudowodnione. Powódka nie wykazała, iż zakupiony przez nią masażer do stóp miał związek z leczeniem skutków zdarzenia z dnia 12 października 2013 roku. Nadto nie przedstawiła dowodu na okoliczność zakupu temblaka i ortezy, a także wysokości ich ceny. Mając to na uwadze, żądanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia ponad kwotę 90 złotych podlegało oddaleniu jako nieudowodnione.

Powódka wnosiła o zasądzenie na jej rzecz kwoty 11.565 zł odszkodowania z uwagi na utracony zarobek. Zasadniczo obowiązek naprawienia szkody (określonej w art. 361 § 2 k.c.) obejmuje również obowiązek wyrównania szkody z tytułu osiągnięcia – na skutek zdarzenia – niższego wynagrodzenia, aniżeli poszkodowany uzyskałby, gdyby do zdarzenia nie doszło. Formułując żądanie w tym zakresie powódka, zgodnie z zasadami wyrażonymi w treści art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. powinna wykazać wysokość swych roszczeń. Obowiązkom tym nie sprostała. Powódka złożyła rachunki wystawiane przez nią placówkom medycznym w związku ze świadczeniem na ich rzecz usług lekarskich (k. 34, 35, 37), jednakże ich treść jak też zeznania powódki nie pozwalały na poczynienie precyzyjnych ustaleń w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia. Należy przy tym zauważyć, iż pozwane towarzystwo już w odpowiedzi na pozew oświadczyło, że kwestionuje przedmiotowe żądanie.

Pomimo zastrzeżeń pozwanego co do zasadności żądania, powódka nie podjęła dalszej inicjatywy dowodowej w tym zakresie. Powódka nie wykazała, że stale świadczyła usługi, z tytułu których otrzymywała wynagrodzenie, jakie koszty poniosła w związku ze świadczeniem takich usług, oraz jakie ewentualnie świadczenia otrzymała z tytułu pozostawania niezdolną do pracy.

W tych okolicznościach nieznana pozostaje kwota rzeczywiście utraconego zarobku i z tych względów powództwo w tej części, jako niewykazane, podlegało oddaleniu.

O odsetkach ustawowych orzeczono na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c., jak w punktach pierwszym i drugim sentencji wyroku.

Powódka zgłosiła szkodę pozwanemu, żądając zapłaty 30.000 złotych tytułem zadośćuczynienia, 2.146,99 złotych tytułem odszkodowania za zwiększone potrzeby, 11.565,00 złotych odszkodowania za utracone zarobki. Pismo zostało doręczone pozwanemu towarzystwu ubezpieczeń w dniu 19 lutego 2014 roku. Termin 30 dniowy do spełnienia świadczenia na rzecz powódki przez ubezpieczyciela podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, wynikający z treści art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c., upłynął najpóźniej w dniu 19 marca 2014 roku. Odsetki ustawowe za opóźnienie od orzeczonych wyrokiem kwot należne są od dnia następnego tj. 20 marca 2014 roku.

Sąd orzekł o kosztach procesu, na podstawie art. 100 k.p.c. rozliczając je stosunkowo. Powódka wygrała proces w 46,20%. Łącznie koszty poniesione przez powódkę to 4.103 zł (w tym 2400 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika, 1.103 zł tytułem opłaty od pozwu oraz 600 złotych tytułem zaliczki na wynagrodzenie biegłego) zaś pozwany kwotę 2.400 złotych tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika. Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki w kwocie 123,62 zł. Zasądzona od pozwanego na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów postępowania kwota 537,88 zł uwzględnia procent w jakim powódka wygrała sprawę i stanowi różnicę między kosztami należnymi a poniesionymi. Sąd przyjął stawkę wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości stawki minimalnej na podstawie § 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623), Sąd obciążył pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotą 123,62 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków.