Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 294/16

Uzasadnienie postanowienia z dnia 24 listopada 2016 r.

We wniosku z dnia 9 marca 2016 r. wnioskodawca Prezydent m. st. W. wniósł
o orzeczenie przepadku na rzecz m. st. W. pojazdu marki F. (...) o nr rejestracyjnym
WY (...) oraz o zasądzenie od uczestnika postępowania (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawca podał, że pojazd ten został usunięty z drogi publicznej przy ul. (...) w W. i umieszczony na parkingu strzeżonym. Dyspozycję usunięcia wydał funkcjonariusz Policji w dniu 12 września 2002 r. ze względu na to, że pojazd ten, uszkodzony
w wyniku kolizji drogowej, pozostawiony został w miejscu do tego nieprzeznaczonym, utrudniając ruch drogowy i stwarzając zagrożenie bezpieczeństwa. Pojazd został odholowany na parking przy ul. (...) w W.. Właścicielem tego pojazdu jest natomiast uczestnik postępowania. Pomimo zawiadomienia o usunięciu pojazdu oraz o skutkach jego nieodebrania
z parkingu w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia, uczestnik postępowania nie odebrał pojazdu do dnia dzisiejszego.

( wniosek k. 1-2)

Uczestnik postępowania m. st. W. podzielał stanowisko wnioskodawcy.

( wniosek k. 1-2)

Z kolei uczestnik postępowania (...) S.A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na wniosek wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od wnioskodawcy kosztów postępowania,
w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uczestnik podniósł, że zgodnie z przepisami Prawa o ruchu drogowym obowiązującymi w chwili odholowania pojazdu na parking, tj. w dniu 12 września 2002 r., pojazd nieodebrany pomimo zawiadomienia właściciela w ciągu 6 miesięcy uznawany był za porzucony z zamiarem wyzbycia się go, a własność takiego pojazdu przechodziła na rzecz Skarbu Państwa
z mocy ustawy. Wynikało to z art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 lutego 2002 r. Przepis ten zmieniony został dopiero z dniem 4 września 2010 r. Z dniem 12 marca 2003 r. Skarb Państwa stał się zatem z mocy prawa właścicielem nieodebranego pojazdu. Na poparcie swego stanowiska uczestnik przywołał pogląd wyrażony
w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 marca 2008 r., I OSK 325/07, według którego decyzja właściwego urzędu skarbowego stwierdzająca nabycie własności takiego pojazdu nie ma charakteru konstytutywnego, ale deklaratoryjny, skoro potwierdza jedynie to, co nastąpiło z mocy prawa oraz poglądy wyrażane w orzecznictwie sądów administracyjnych, gdy chodzi
o obciążenie Skarbu Państwa kosztami dozoru takiego pojazdu (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2006 r., I OSK (...), wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 maja 2007 r., I OSK (...), wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2015 r., I (...) 4/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w L. z dnia 17 kwietnia 2008 r., (...) SA/Lu 51/08).

( odpowiedź na wniosek k. 21-27)

W piśmie przygotowawczym z dnia 17 czerwca 2016 r. wnioskodawca, odwołując się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., P 4/06 oraz przepisów ustawy
z dnia 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, wywodził, że jeżeli przed wejściem w życie tej ustawy nie została wydana przez naczelnika urzędu skarbowego deklaratoryjna decyzja administracyjna stwierdzająca nabycie przez Skarb Państwa spornego pojazdu, pozostaje on po wejściu w życie tej ustawy przedmiotem własności dotychczasowego właściciela. Znajduje to potwierdzenie w art. 12 tej ustawy, określającego sposób postępowania z pojazdami, w odniesieniu do których nie zostały zakończone postępowania administracyjne w sprawach przejęcia ich własności na rzecz Skarbu Państwa oraz w art. 13 tej ustawy przewidującymi zasady ponoszenia kosztów przechowywania takich pojazdów. Z przekazanych wnioskodawcy przez Policję akt nie wynika, aby stwierdzone zostało przejście na rzecz Skarbu Państwa własności pojazdu będącego przedmiotem sprawy niniejszej.

( pismo przygotowawcze z dnia 17.06.2016 r. k. 37-38)

Z kolei w piśmie przygotowawczym z dnia 4 sierpnia 2016 r. uczestnik postępowania (...) S.A. z siedzibą w W. podniósł, że w chwili wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., P 4/06 Skarb Państwa już od kilku lat był właścicielem pojazdu,
a wyrok ten nie zniweczył tego skutku. Ponadto z uzasadnienia wspomnianego wyroku jednoznacznie wynika, że orzeczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego miało charakter wyłącznie deklaratoryjny, a przejście własności pojazdu na rzecz Skarbu Państwa następowało
z mocy ustawy. Przepadek rzeczy nie wchodzi zatem w rachubę, skoro właściciel poprzednio wyzbył się już jej własności. Uczestnik odwołał się do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2011 r., I OSK 27/11, z uzasadnienia którego wynika, że przepisy międzyczasowe zawarte we wspomnianej ustawie z dnia 22 lipca 2010 r. znajdują zastosowanie do spraw wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy oraz do pojazdów usuniętych z drogi przed tym dniem, a z art. 13 tej ustawy wynika, że dotyczy on kosztów przechowywania pojazdów, których 6-miesięczny termin do ich usunięcia upłynął w okresie od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia wejścia w życie tej ustawy. Skoro Skarb Państwa ponosił koszty przechowania pojazdów, których 6-miesięczny termin upłynął w okresie od dnia 11 czerwca 2009 r. do dnia wejścia w życie tej ustawy, to tym bardziej ponosić miał koszty przechowania pojazdów, których 6-miesięczny termin upłynął wcześniej. Na poparcie tego stanowiska uczestnik przywołał poglądy wyrażone w wyrokach Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł.
z dnia 30 marca 2012 r., (...) SA/Łd 20/12, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w B. z dnia 7 października 2014 r., (...) SA/Bk 469/14 oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2012 r., I OW 152/11. Art. 13 wspomnianej ustawy prowadzi do wniosku, że Skarb Państwa należy traktować jak właściciela pojazdów,
w odniesieniu do których 6-miesięczny termin upłynął przed dniem wejścia w życie wspomnianej ustawy.

( pismo przygotowawcze z dnia 04.08.2016 r. k. 50-55)

Do zamknięcia rozprawy stanowiska stron pozostały niezmienione.

Za podstawę postanowienia Sąd Rejonowy przyjął następujące ustalenia:

W dniu 12 września 2002 r. w W. na skrzyżowaniu ul. (...) i ul. (...) doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki F. (...), nr rej. (...), rok produkcji 1998, nr nadwozia (...), nr silnika (...) (dalej – „pojazd”). W chwili kolizji właścicielem tego pojazdu była (...) S.A. z siedzibą w W. (dalej – Spółka). W tym samym dniu pojazd ten został usunięty
z drogi publicznej i umieszczony na parkingu strzeżonym mieszczącym się w W. przy ul. (...). Dyspozycję usunięcia pojazdu z drogi publicznej wydał funkcjonariusz Policji ze względu na to, że uszkodzony w wyniku kolizji pojazd znajdował się w miejscu zabronionym,
utrudniał ruch i zagrażał jego bezpieczeństwu. W dniu 29 czerwca 2004 r. o umieszczeniu pojazdu na wskazanym parkingu zawiadomiono Spółkę jako właściciela pojazdu, wzywając ją do odebrania pojazdu wraz z pouczeniem, że na podstawie art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym jego nieodebranie w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia zostanie uznane za porzucenie pojazdu z zamiarem jego wyzbycia się i spowoduje przejście jego własności na rzecz Skarbu Państwa z mocy ustawy.

( dowody: notatka służbowa funkcjonariusza Policji – k. 4; zlecenie holowania pojazdu – k. 5; opis stanu technicznego pojazdu – k. 6; wyciąg z (...) k. 7-8; zawiadomienie nr RD-DP-1500/04/155 – k. 9; potwierdzenie doręczenia zawiadomienia nr RD-DP-1500/04/155 – k. 10; notatka urzędowa funkcjonariusza Policji– k. 1-2 akt o sygn. III K 1312/07; protokół oględzin –
k. 8-9 akt o sygn. III K 1312/07; protokół przesłuchania – k. 51-52 akt o sygn. III K 1312/07).

Pomimo upływu terminu przewidzianego w art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym nie została wydana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego W. – W. w W. decyzja administracyjna stwierdzająca nabycie własności pojazdu na podstawie tego przepisu.

(dowody: pismo Naczelnika US W.-W. w W. z dnia 03.11.2016 r. – k. 83; pismo Naczelnika US W.-W. w W. z dnia 13.09.2016 r. – k. 73; pismo Naczelnika US W.-W. w W. z dnia 25.04.2012 r. – k. 40; pismo funkcjonariusza Policji (...) z dnia 30.03.2012 r. – k. 39)

Do chwili obecnej pojazd nie został przez Spółkę odebrany.

(okoliczność niesporna)

Pojazd ten nie miał statusu dowodu rzeczowego w toku postępowania karnego o występek
z art. 177 § 1 k.k. polegający na spowodowaniu wyżej wymienionego wypadku drogowego.

( dowody: akt oskarżenia – k. 111-119 akt o sygn. III K 1312/07, wyrok – k. 202 akt o sygn. III K 1312/07, wyrok – k. 13-14 akt o sygn. III K 436/05)

Podstawę poczynionych w sprawie ustaleń – zasadniczo niespornych pomiędzy stronami, przyznanych według art. 229 k.p.c. – stanowiły dokumenty urzędowe pochodzące od Naczelnika US W.-W. w W. oraz zgromadzone w aktach o sygn. III K 1312/07 i III K 436/05, a ponadto przedstawione przez strony dokumenty prywatne, które nie były kwestionowane i co do których nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności, dla których należałoby odmówić im wiarygodności.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek o orzeczenie przepadku pojazdu marki F. (...), nr rej. (...), rok produkcji 1998, nr nadwozia (...), nr silnika (...), na rzecz
m. st. W. okazał się zasadny.

Na podstawie art. 130a ust. 1 pkt 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. (Dz. U. z 2001 r. Nr 129, poz. 1444, tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515) pojazd był usuwany z drogi na koszt właściciela m.in.
w przypadku pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie było to zabronione i utrudniało ruch lub
w inny sposób zagrażało bezpieczeństwu.

Spełnienie przesłanek określonych w tym przepisie w odniesieniu do pojazdu marki F. (...), nr rej. (...) nie budziło wątpliwości, skoro pojazd ten został uszkodzony w wyniku kolizji drogowej mającej miejsce w dniu 12 września 2002 r. w W. na skrzyżowaniu ul. (...) i ul. (...), a pozostawienie go na miejscu kolizji utrudniało ruch drogowy, zagrażając jego bezpieczeństwu.

Decyzję o usunięciu pojazdu z drogi, podjętą przez funkcjonariusza Policji według art. 130a ust. 4 pkt 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. należało zatem uznać za prawidłową.

Na podstawie art. 130a ust. 10 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym
w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. pojazd usunięty w warunkach określonych w ust. 1 tego przepisu i nieodebrany przez uprawnioną osobę w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia uznawany był za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd ten przechodził na rzecz Skarbu Państwa z mocy ustawy.

Według art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym
w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. tryb postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa określał w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw wewnętrznych, kierując się zasadą zagwarantowania ochrony prawa własności oraz potrzebą zapewnienia porządku na drogach publicznych i bezpieczeństwa ruchu drogowego.

W myśl § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. z 2002 r. Nr 134, poz. 1133), a następnie
§ 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 października 2007 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. z 2007 r. Nr 191, poz. 1377) o przejęciu na rzecz Skarbu Państwa orzekał naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego, a przed wydaniem orzeczenia należało powiadomić właściciela pojazdu o wszczęciu postępowania w sprawie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa.

Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. P 4/06:

- w części I. w pkt 1. art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w zakresie, w jakim dopuszczał odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu, został uznany za niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

- w części I. w pkt 2. art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

- w części I. w pkt 3. § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów został uznany za niezgodny z art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy powołanej w punkcie 1 oraz z art. 92 ust. 1 i art. 46 Konstytucji.

- w części II. ustalono, że przepisy wymienione w części I. w pkt 1. i 2. tego wyroku,
w zakresie tam wskazanym, utracą moc obowiązującą z upływem 12 (dwunastu) miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok ten został ogłoszony w dniu 11 czerwca 2008 r. (Dz. U. z 2008 r. Nr 100, poz. 649).

Do chwili utraty mocy obowiązującej art. 130a ust. 10 i ust. 11 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym z dniem 11 czerwca 2009 r. w okolicznościach sprawy niniejszej nie została jednak wydana przez Naczelnika Urzędu Skarbowego W.-W. w W. (jako naczelnika właściwego w rozumieniu § 8 ust. 1 wspomnianych rozporządzeń z dnia 2 sierpnia 2002 r. oraz z dnia 16 października 2007 r.) decyzja administracyjna stwierdzająca przejęcie na rzecz Skarbu Państwa z mocy ustawy pojazdu usuniętego w warunkach określonych w ust. 1 tego przepisu i nieodebranego przez Spółkę jako uprawnioną w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia.

Przyczyny zaniechania wydania takiej decyzji pozostają bez wpływu na wynik sprawy niniejszej, a mogą być istotne co najwyżej z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie art. 417 ¹ § 3 k.c.

Wbrew twierdzeniom Spółki brak było natomiast podstaw do przyjęcia, że własność pojazdu będącego przedmiotem sprawy przeszła z mocy ustawy na rzecz Skarbu Państwa, nawet jeśli nie została wydana decyzja administracyjna przyjmująca za podstawę art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 11 czerwca 2009 r.

Po pierwsze, ustalenie, że własność pojazdu przeszła z mocy ustawy na rzecz Skarbu Państwa na podstawie tego przepisu nie mogło bowiem opierać się jedynie na ocenie czy przesłanki przewidziane w tym przepisie zostały spełnione zanim jeszcze przepis ten utracił moc obowiązującą.

Przyjęcie takiego ustalenia za podstawę rozstrzygnięcia w sprawie niniejszej prowadziłoby bowiem do zanegowania mocy obowiązującej wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. P 4/06, stwierdzającego niezgodność art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności danego przepisu ustawy
z przepisem Konstytucji w przypadku, gdy przepis ustawy jest przepisem późniejszym, niż przepis Konstytucji, tak jak to miało miejsce w sprawie niniejszej, oznacza nakaz przyjęcia, że niezgodność taka występowała już w chwili wejścia w życie takiego przepisu ustawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 2011 r., I CSK 410/10, OSNC 2012/1/14).

Nie zmienia tego nawet ustalenie przez Trybunał Konstytucyjny na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej innego, późniejszego, niż dzień ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, terminu utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego, którego niezgodność z Konstytucją została stwierdzona.

Do chwili utraty mocy obowiązującej przepis takiego aktu normatywnego mógłby stanowić postawę rozstrzygnięcia w danej sprawie, wydanego przez organ władzy publicznej obowiązany działać na podstawie i w granicach prawa w myśl art. 7 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Niemniej po utracie mocy obowiązującej przepis aktu normatywnego niezgodny
z Konstytucją należy traktować jako niezgodny z nią już z chwilą jego wejścia w życie.

W każdym przypadku według art. 190 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych
w przepisach właściwych dla danego postępowania.

Przewidziana w art. 190 ust. 4 Konstytucji możliwość wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądowym czy uchylenia ostatecznej decyzji administracyjnej zakłada, że rozstrzygnięcie takie było wadliwe ze względu na ustaloną następnie w sposób wiążący w myśl art. 190 ust. 1 Konstytucji niezgodność, która nie powinna była mieć miejsca.

Pogląd wykluczający możliwość wznowienia postępowania lub uchylenia decyzji
w przypadku zastosowania art. 190 ust. 3 Konstytucji nie znajduje usprawiedliwienia w art. 190 ust. 4 Konstytucji, który to przepis nie odróżnia tego rodzaju sytuacji.

Odroczenie utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji uprawnia co najwyżej do przyjęcia, że wznowienie postępowania lub uchylenie decyzji może nastąpić dopiero po utracie mocy obowiązującej, pomimo tego, że niezgodność
z Konstytucją została już stwierdzona (por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 kwietnia 2008 r., I CZ 29/08, OSNC-ZD 2009/2/43).

Ze względu na wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. P 4/06 odroczenie utraty mocy obowiązującej art. 130a ust. 10 i ust. 11 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r., w okolicznościach sprawy niniejszej decyzja administracyjna na podstawie art. 130a ust. 10 tej ustawy, stwierdzająca przejście własności pojazdu z mocy ustawy na rzecz Skarbu Państwa, mogła zostać wydana jedynie do dnia 11 czerwca 2009 r. Ustalenie po tym dniu skutku w postaci przejścia własności pojazdu na tej podstawie prowadziłoby do zastosowania przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją, pomimo utraty jego mocy, a w ten sposób oznaczałoby przydanie mu mocy obowiązującej wbrew art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Znamienne, że przepis art. 130a ust. 10 wspomnianej ustawy został uznany za niezgodny z Konstytucją
w zakresie, w jakim dopuszczał odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu. Ustalenie, że własność pojazdu przeszła na podstawie tego przepisu prowadziłoby do zaprzeczenia wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. P 4/06.

Po drugie, pogląd, według którego decyzja naczelnika właściwego miejscowo urzędu skarbowego wydana na podstawie art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo
o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. miała charakter deklaratoryjny i skutek przewidziany w tym przepisie w postaci przejścia własności pojazdu następował niezależnie od tego, czy decyzja taka została wydana, pozostaje w sprzeczności z art. 130a ust. 11 pkt 3 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r., który przewidywał tryb postępowania w zakresie przejęcia pojazdu na rzecz Skarbu Państwa.

Regulacji art. 130a ust. 10 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. nie należy rozpatrywać w oderwaniu od jej kontekstu normatywnego. Gdyby przejście własności pojazdu nie wymagało każdorazowo stwierdzenia w drodze decyzji administracyjnej wydawanej na podstawie tego przepisu, to zbędna okazywałaby się regulacja 130a ust. 11 pkt 3 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r., a co za tym idzie także regulacja § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów. Gdyby ustalenie przejścia własności pojazdu mogło zostać dokonane w każdym postępowaniu przez każdym organem władzy publicznej stosującym prawo, trudno byłoby racjonalnie wytłumaczyć, dlaczego ustawodawca przewidział szczególne postępowanie administracyjne w tym przedmiocie. Tymczasem przepisy te przewidują normę kompetencyjną dla naczelnika właściwego miejscowo urzędu skarbowego ale także nakazują orzekanie w tym przedmiocie. Nie można zatem akceptować takiego wyniku wykładni, który prowadziłby do podważenia celowości tych przepisów. Znamienne także, że wspomniany art. 130a ust. 11 ust. 3 ustawy w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r. nakazywał respektowanie zasady zagwarantowania ochrony prawa własności. W razie braku decyzji administracyjnej ustalającej status prawno-rzeczowy usuniętego pojazdu dopuszczalność ustalania takiego statusu w każdym toczącym się postępowaniu, w którym ustalenie takie okazywałoby się istotne dla rozstrzygnięcia, mogłoby prowadzić do wydawania prawidłowych orzeczeń sądowych lub decyzji administracyjnych przyjmujących za podstawę rozbieżne ustalenia w tym przedmiocie. Sytuacja taka, zważywszy na doniosłość ustalenia statusu prawno-rzeczowego usuniętego pojazdu, byłaby zaś wysoce niepożądana z punktu widzenia pewności obrotu prawnego.

Wykładnia postulowana przez Spółkę nie znajduje usprawiedliwienia w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2006 r., I OSK (...) oraz z dnia 17 maja 2007 r., I OSK (...) ani w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w L. z dnia 17 kwietnia 2008 r., (...) SA/Lu 51/08. Orzeczenia te przyjmowały bowiem za podstawę stany faktyczne, w których wydane zostały decyzje administracyjne na podstawie art. 130a ust. 10 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r.

Z kolei argumenty przywołane w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2011 r., I OSK 27/11, gdy chodzi o utratę mocy obowiązującej tego przepisu
i jej konsekwencje, potwierdzają wykładnię przyjętą przez Sąd Rejonowy w sprawie niniejszej.

Przekonywającej argumentacji, prowadzącej do wniosku przeciwnego, nie zawierają natomiast wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2012 r., I OW 152/11, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Ł. z dnia 30 marca 2012 r., (...) SA/Łd 20/12 ani Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. z dnia 7 października 2014 r., (...) SA/Bk 469/14. Nie można bowiem nie uwzględnić, że wyroki te zostały wydane w sprawach mających za przedmiot zwrot kosztów przechowywania usuniętych pojazdów.

Stosunek prawny, którego przedmiotem jest przechowywanie pojazdu usuniętego z drogi, jest – także w okresie poprzedzającym przejście pojazdu na rzecz Skarbu Państwa lub powiatu – stosunkiem administracyjnym powstałym na skutek władczych działań organów administracji (por. przywołany przez Spółkę wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2015 r., I (...) 4/14). Okoliczność ponoszenia związanych z tym kosztów nie stanowi zatem wystarczającej podstawy do wnioskowania o statusie prawno-rzeczowym przechowywanego pojazdu. Zważyć należy, że także w stanie prawnym obowiązującym do dnia 11 czerwca 2009 r. przyjmowano, że po zakończeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie przejęcia na rzecz Skarbu Państwa nieodebranego pojazdu nowy jego właściciel, którym jest Skarb Państwa, wstępuje w taki stosunek administracyjny, który łączył dotychczasowego właściciela
z podmiotem przechowującym usunięty pojazd (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2007 r., III CZP 47/07, OSNC 2008/7-8/80).

Uwzględniając powyższe należało przyjąć, że w sprawie niniejszej zastosowanie znajdowały art. 130a ust. 10, 10a, 10c i 10e ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
w brzmieniu obowiązującym z dniem 4 września 2010 r., ustalonym przepisami ustawy z 22 lipca 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 152, poz. 1018).

Na podstawie art. 130a ust. 10 tej ustawy starosta w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi, w przypadkach określonych w ust. 1 lub 2, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia. Powiadomienie zawiera pouczenie o skutkach nieodebrania pojazdu.

Według art. 130a ust. 10a tej ustawy starosta występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 10, nie wcześniej niż przed upływem 30 dni od dnia powiadomienia.

Na podstawie art. 130a ust. 10c tej ustawy przepisu ust. 10 nie stosuje się, gdy okoliczności wskazują, że nieodebranie pojazdu nastąpiło z przyczyn niezależnych od właściciela lub osoby uprawnionej.

W myśl art. 130a ust. 10e tej ustawy w sprawach o przepadek pojazdu sąd stwierdza, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, w szczególności, czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru, dołożono należytej staranności oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Na podstawie art. 12 wspomnianej ustawy z 22 lipca 2010 r. w przypadkach, w których termin określony w art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu dotychczasowym, upłynął przed dniem wejścia w życie ustawy z 22 lipca 2010 r.
i nie zostało wszczęte postępowanie w sprawie przejęcia własności pojazdu na rzecz Skarbu Państwa – tak jak to miało miejsce w sprawie niniejszej – przepis art. 11 ustawy z 22 lipca 2010 r. znajdował odpowiednie zastosowanie.

Z kolei według art. 11 wspomnianej ustawy z 22 lipca 2010 r. przepadek pojazdów orzeka się na rzecz powiatu.

W myśl art. 10 wspomnianej ustawy z 22 lipca 2010 r. w przypadku pojazdów, które zostały usunięte przed dniem wejścia w życie tej ustawy i do tego dnia nie zostały odebrane z parkingu strzeżonego przez uprawnioną osobę, termin określony w art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu dotychczasowym, po którego upływie starosta występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku pojazdu, biegnie w dalszym ciągu od dnia usunięcia pojazdu.

Wspomniano już, że w okolicznościach sprawy niniejszej decyzja o usunięciu pojazdu
z drogi, podjętą przez funkcjonariusza Policji według art. 130a ust. 4 pkt 1 ustawy z 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym z dniem 1 stycznia 2002 r., okazała się prawidłowa. Spółka jako właściciel pojazdu w dniu 29 czerwca 2004 r. została zawiadomiona o umieszczeniu pojazdu na wskazanym parkingu i wezwana do odebrania pojazdu wraz z pouczeniem, że jego nieodebranie w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia skutkować będzie pozbawieniem jego własności (wezwanie skierowane do Spółki na podstawie art. 130a ust. 10 Prawa o ruchu drogowym w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 11 czerwca 2009 r., należy uznać za równoważne pouczeniu, o którym mowa w art. 130a ust. 10 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym z dniem 4 września 2010 r., co do tego, że skutkiem nieodebrania pojazdu będzie orzeczenie przepadku). Zważywszy na doręczenie Spółce wezwania z dniem 29 czerwca 2004 r. oraz złożenie wniosku wszczynającego postępowanie w sprawie niniejszej z dniem 9 marca 2016 r. terminy przewidziane w art. 130a ust. 10 i 10a tej ustawy niewątpliwie zostały zachowane. Nie ujawniły się jakiekolwiek okoliczności wskazujące na to, aby nieodebranie pojazdu przez Spółkę nastąpiło z przyczyn niezależnych od niej jako właściciela, o czym mowa w art. 130a ust. 10c tej ani, aby orzeczenie przepadku pojazdu miało być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego w myśl art. 130a ust. 10e tej ustawy, zważywszy na uszkodzenie pojazdu w wyniku kolizji oraz okoliczność, że pozostawał on nieodebrany przez Spółkę pomimo wezwania przez okres ponad dwunastu lat.

Zachodziła zatem podstawa do orzeczenia przepadku pojazdu na rzecz miasta stołecznego W., któremu według art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 1438) przysługuje status miasta na prawach powiatu, o którym mowa w art. 11 wspomnianej ustawy z 22 lipca 2010 r.

Podstawę orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania stanowił art. 520 § 1 k.p.c. według którego każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem
w sprawie. Istniejący pomiędzy wnioskodawcą a Spółką spór co do tego, czyją własność stanowi pojazd ostatecznie będący przedmiotem przepadku nie usprawiedliwiał obciążenia Spółki kosztami poniesionymi przez wnioskodawcę art. 520 § 2 k.p.c., skoro każda ze stron miała niewątpliwy interes w ustaleniu statusu prawno-rzeczowego pojazdu.

Z tych względów Sąd Rejonowy postanowił, jak w sentencji.

SSR Robert Bełczącki

Zarządzenie: Odpis postanowienia wraz z uzasadnieniem doręczyć r.pr. M. N. bez pouczenia.

SSR Robert Bełczącki