Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce Wydział III

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Bożena Bielska

Protokolant: sekr. sądowy Ewelina Asztemborska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014r. w O.

sprawy z odwołania B. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wartość kapitału początkowego

na skutek odwołania B. C. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 16 maja 2012 r. nr (...)-2012

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjmuje B. C. (2): okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. i od 15.03.1989r. do 17.03.1989r., okresy zatrudnienia w (...) w D. od 10.04.1978r. do 25.09.1978r. i od 04.10.1978r. do 17.11.1978r., okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Spółdzielni Usług Rolniczych w K. od 02.05.1985r. do 25.08.1985r. oraz okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. i od 1.02.1989r. do 14.03.1989r.,

2.  zmienia zaskarżoną decyzję przelicza B. C. (2) kapitał początkowy przy przyjęciu przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru na składki na ubezpieczenie społeczne, wyliczonego z lat 1983-1992 i WWPW 75,96% ,

3.  w pozostałej części odwołanie oddala.

Sygn. akt IIIU 477/12

UZASADNIENIE

W piśmie z dnia 15.06.2012r. B. C. (2) wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 16.05.2012r., ustalającej wysokość kapitału początkowego.

Wskazał, iż domaga się zaliczenia do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. i od 1.02.1989r. do 17.03.1989r., okresu sprawowania opieki nad dziećmi od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. i ewentualnie od 1.02.1989r. do 16.03.1989r. oraz wyliczenia WWPW z 20 lat z okresu 1971-1998.

W odpowiedzi na dowołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, iż podtrzymuje stanowisko odnośnie odmowy zaliczenia okresu pracy na budowie w (...), nadto nie ma podstaw do zaliczania okresu sprawowania opieki nad dziećmi od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. i od 1.02.1989r. do 16.03.1989r., bowiem brak jest aktów urodzenia dziecka. Organ rentowy podniósł, że odwołujący ma zaliczony do stażu pracy okres opieki nad córką M., a jeżeli sprawował opiekę nad innymi dziećmi, to powinien złożyć akty urodzenia oraz oświadczenie, czy żona w swoim zakładzie pracy korzystała z urlopu wychowawczego, a jeśli nie, to czy w przyszłości ubiegać się będzie o skorzystanie z zaliczenia opieki nad dziećmi.

Zdaniem ZUS wydając zaskarżoną decyzję przyjęto prawidłowy WWPW, wyliczony z lat 1983-1992, który wyniósł 74,32%.

W toku postępowania B. C. (2) wniósł nadto o sprawdzenie, czy otrzymywał zasiłek chorobowy po 30.04.2003r., o zaliczenie do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) w D. od 10.04.1978r. do 17.11.1978r., okresu wykonywania umowy zlecenia w Spółdzielni Usług Rolniczych w K. od 02.05.1985r. do 30.09.1985r. Domagał się też uwzględnienia zarobków z okresu zatrudnienia od 16.03.1976r. do 31.03.1978r. w Nadleśnictwie M. Z. w kwocie po 1.900zł za cały ten okres.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

B. C. (2) kwestionował decyzję ZUS z dnia 16.05.2012r., ustalającą wysokość kapitału początkowego.

W decyzji tej organ rentowy staż pracy odwołującego na dzień 01.01.1999r. ustalił na 22 lata 7 miesięcy i 27 dni okresów składkowych (w tym okres pracy na budowie eksportowej w (...) od 22.10.1987r. do 31.01.1989r.) oraz 1 rok, 9 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych ( w tym 8 miesięcy i 25 dni opieki nad dzieckiem).

Do ustalenia WWPW przyjęto wynagrodzenie osiągnięte w latach 1983-1992, a wyliczony z tych lat WWPW wyniósł 74,32%. Wysokość wynagrodzeń została przyjęta w kwotach podanych w zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu i kartotekach zarobkowych, a za okresy pracy na budowie eksportowej przyjęto wynagrodzenie zastępcze.

B. C. (2) nie zgadzając się z decyzją ZUS z dnia 16.05.2012r. domagał się zaliczenia do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. i od 1.02.1989r. do 17.03.1989r., okresu sprawowania opieki nad dziećmi od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. i ewentualnie od 1.02.1989r. do 16.03.1989r., okresu zatrudnienia w (...) w D. od 10.04.1978r. do 17.11.1978r., okresu wykonywania umowy zlecenia w Spółdzielni Usług Rolniczych w K. od 02.05.1985r. do 30.09.1985r. Domagał się też uwzględnienia zarobków z okresu zatrudnienia od 16.03.1976r. do 31.03.1978r. w Nadleśnictwie M. Z. w kwocie po 1.900zł za cały ten okres oraz wyliczenia WWPW z 20 lat z okresu 1971-1998.

Z akt ZUS wynika, iż wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy odniósł się tylko do okresów od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. i od 1.02.1989r. do 17.03.1989r., bowiem w decyzji wskazał, iż do stażu pracy nie zalicza tych okresów z uwagi na brak wynagrodzeń za te okresy w kartotekach zarobkowych.

Zdaniem Sądu należy jednak rozstrzygnąć merytorycznie wszystkie zgłoszone przez odwołującego żądania. Zaskarżona decyzja dotyczy kapitału początkowego, dlatego nie ma znaczenia data ponownego ustalenia wysokości kapitału. Nadto organ rentowy w toku postępowania przed Sądem ustosunkowywał się do wszystkich zgłaszanych żądań, do części z nich odniósł się już w odpowiedzi na odwołanie a do pozostałej części w dalszym toku sprawy. W tej sytuacji nie było podstaw do przekazywania do ZUS żądań zaliczania do stażu pracy poszczególnych okresów – jako nowych wniosków w celu wydania decyzji odnoszących się do tych żądań.

Oceniając merytorycznie odwołanie Sąd uznał, że jest ono zasadne częściowo.

Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję do stażu pracy nie zaliczył B. C. (2) do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. wskazując, iż w kartach wynagrodzeń nie ma zarobków w tym okresie, a więc odwołujący wówczas nie pracował.

Odwołujący domagał się zaliczenia tego okresu jako okresu zatrudnienia w (...) lub jako okresu sprawowania opieki nad dziećmi.

W ocenie Sądu do stażu pracy okres od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. należy zaliczyć jako okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W..

B. C. (2) domagał się zaliczenia tego okresu jako okresu zatrudnienia na budowie eksportowej w (...). W celu wykazania tego okresu w dniu 14.06.2012r. złożył do ZUS część swojej dokumentacji osobowej z tego zakładu, w tym dotyczącą zawarcia umowy o pracę na budowie w (...). Dodatkowo Sąd uzyskał w toku postępowania całość akt osobowych odwołującego. Znajduje się w nich m.in. umowa o pracę na czas określony, zawarta na okres od 22.10.1987r. do 30.04.1988r. między B. C. (2) a (...) Przedsiębiorstwem (...) w W. Oddział O.. Z umowy tej wynika więc, że odwołujący pracę na budowie eksportowej realizował dopiero od 22.10.1987r. Nadto w aktach osobowych są dokumenty, z których wynika przedłużenie czasu trwania tej umowy do dnia 31.01.1989r.

W ocenie Sądu należy przyjąć, iż odwołujący w okresie od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. faktycznie świadczył pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.. W jego aktach osobowych są angaże i inne dokumenty pracownicze, w tym zaświadczenie o ukończeniu kursu szkolenia okresowego, datowane na 14.08.1987r., a następnym dokumentem jest już karta obiegowa zwolnienia od pracy z dniem 21.10 1987r., w związku z wyjazdem na budowę eksportową do (...) od 2.10.1987r. W aktach osobowych znajduje się również oświadczenie B. C. (2), datowane na 20.10.1987r., w którym zobowiązuje się on do przestrzegania dyscypliny pracy w czasie wyjazdu na budowę eksportową. Nie ma tam natomiast dokumentów, które mogłyby świadczyć o nie świadczeniu przez odwołującego pracy lub o udzieleniu odwołującemu urlopu bezpłatnego w okresie od 7.10.1987r. do 21.10.1987r.

Zauważyć też należy, że na k. 10 akt rentowych odwołującego (Nr I- (...)) znajduje się karta zasiłkowa, z której wynika, iż za dzień 14.09.1987r. do otrzymał on zasiłek chorobowy, a zasiłek ten został mu wypłacony w dniu 09.10.1987r.

Powyższe dane w ocenie Sądu świadczą o tym , iż B. C. (2) w okresie od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. faktycznie świadczył pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W., dlatego okres ten podlega zaliczeniu do stażu pracy.

Zauważyć też trzeba, że w toku postępowania została sporządzona opinia biegłej z zakresu rachunkowości, H. G.. Biegła w załączniku Nr 1 do opinii głównej wyliczyła wynagrodzenie za okres styczeń-październik 1987r. a w opinii uzupełniającej wskazała, iż odwołujący przebywał na urlopie do 20.10.1987r. i ujęła w opinii całość wynagrodzenia za okres do 21.10.1987r., bowiem przyjęła, że rozliczenie odwołującego nastąpiło w dacie 21.10.1987r. Nadto biegła w opinii uzupełniającej wskazała, iż za październik 1987r. załączono do akt ZUS listę płac, na której w kolumnie oznaczonej jako „dni” u góry wykazano dni urlopu (8 dni) a na dole dni pracy (6 dni), tj. łącznie 14 dni roboczych. Lista ta rzeczywiście znajduje się na k. 49 akt ENMS 7069579. Biegła w opinii wskazała, iż biorąc pod uwagę normatywny czas pracy z uwzględnieniem dni wolnych od pracy, kolejnych 14 dni roboczych upływałoby 20.10.1987r.

Opinia w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Także zdaniem Sądu należy ją uwzględnić, bowiem opiera się o dane zawarte w dokumentacji osobowej odwołującego i dokumentacji płacowej z akt ZUS.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresie od 7.10.1987r. do 21.10.1987r.

Tym samym okresu tego nie można zaliczyć jako okresu sprawowania opieki nad dziećmi ani jako okresu pracy na budowie eksportowej w (...).

W zaskarżonej decyzji do stażu pracy B. C. (2) nie zaliczono także okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 1.02.1989r. do 17.03.1989r., wskazując, iż w kartach wynagrodzeń nie ma zarobków w tym okresie, a więc odwołujący wówczas nie pracował.

B. C. (2) początkowo domagał się zaliczenia tego okresu do stażu pracy jako okresu zatrudnienia w (...) lub jako okresu sprawowania opieki nad dziećmi. Po sporządzeniu opinii przez biegłą H. G. wniósł o zaliczenie tego okresu jako okresu wykorzystywania urlopu w okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W.. Biegła w opinii głównej z lutego 2013r. wskazała bowiem, iż B. C. (2) zakończył z dniem 31.01.1989r. pracę na budowie eksportowej, zaś za okres od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. wypłacono mu ekwiwalent pieniężny za urlop. Biegła dodała, iż okres ten mógłby być zaliczony do stażu jako okres wykorzystywania urlopu, ale decyzję w tym zakresie pozostawiła do uznania Sądu i dlatego ustalając wynagrodzenie za 1989r. wyliczyła je w dwóch wariantach: w I - przy przyjęciu, iż okres, za który wypłacono ekwiwalent pieniężny stanowi okres składkowy i w II wariancie - przy przyjęciu, iż okres ten nie jest uwzględniany do stażu pracy, bowiem nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym.

W ocenie Sądu okres od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. nie podlega zaliczeniu do stażu pracy jako okres zatrudnienia a może być zaliczony jako okres sprawowania opieki nad synem A. zaś okres od 15.03.1989r. do 17.03.1989r. należy zaliczyć odwołującemu jako okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwem (...) w W..

Żądanie zaliczenia okresu od 01.02.1989r. do 17.03.1989r. jako okresu pracy w (...) podlega natomiast oddaleniu.

Jak już wskazano wyżej, w aktach osobowych B. C. (2) znajduje się umowa o pracę na budowie eksportowej w (...) i aneksy przedłużające tę umowę, świadczące o wykonywaniu pracy w (...) w okresie od 22.10.1987r. do 31.01.1989r. i o powrocie do Polski po tej dacie. Z dokumentów tych bezsprzecznie wynika, iż odwołujący zakończył pracę w (...) z dniem 31.01.1989r., dlatego okres od 1.02.1989r. nie może być mu zaliczony jako okres pracy na budowie eksportowej.

W ocenie Sądu okres od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. nie może też być mu zaliczony jako okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwem (...) w W..

Poza sporem jest, iż B. C. (2) zatrudnienie w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. rozpoczął w dniu 26.08.1985r. Jak już wskazano wyżej, pracę świadczył tam aż do 21.10.1987r., zaś począwszy od dnia 22.10.1987r. do dnia 31.01.1989r. miał zawartą umowę o pracę na budowie eksportowej - na czas określony. Stronami tej umowy był B. C. (2) i (...) Przedsiębiorstwo (...) w W. Oddział O..

Z powyższego wynika, iż w okresie od 22.10.1987r. do 31.01.1989r. odwołujący miał zawarte z tym samym zakładem dwie umowy: jedną, na podstawie której świadczył pracę w Polsce i drugą, na podstawie której świadczył pracę na budowie eksportowej.

Wskazać trzeba, że zgodnie z § 2 ust. 1 i 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem - do pracy za granicą kieruje pracowników za ich zgodą generalny wykonawca, generalny dostawca lub wykonawca budowy (usługi) eksportowej, który zawarł umowę z przedsiębiorstwem handlu zagranicznego - zwany "jednostką kierującą" a jednostka kierująca kieruje pracownika do pracy za granicą na podstawie zawartej z nim umowy o pracę na czas określony; umowa powinna określać kraj wykonywania pracy, rodzaj pracy, termin rozpoczęcia i okres pracy za granicą oraz przysługujące z tego tytułu wynagrodzenie.

Zgodnie zaś z § 3 ust. 1 i ust. 3 w/w Rozporządzenia zakład pracy, który zatrudnia pracownika skierowanego do pracy za granicą, udziela pracownikowi na okres skierowania do pracy za granicą urlopu bezpłatnego.

Okres urlopu bezpłatnego, o którym mowa w ust. 1, a także przypadający bezpośrednio po zakończeniu tego urlopu okres niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, jeżeli pracownik podejmie zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy w terminie określonym w ust. 4.

Zgodnie natomiast z § 3 ust. 4 macierzysty zakład pracy jest obowiązany zatrudnić pracownika, który zakończył pracę za granicą, na takim samym stanowisku lub stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju prac oraz osobistego zaszeregowania posiadanego przed skierowaniem do pracy za granicą, jeżeli pracownik podejmie zatrudnienie w ciągu 14 dni od dnia zakończenia pracy za granicą, a w razie niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną lub z innych ważnych przyczyn niezależnych od pracownika - bezzwłocznie po ustaniu tych przyczyn.

Zauważyć należy, iż SN w wyroku z dnia 22.05.1979r. (I PRN 59/79, OSNC 1979/12/245) wskazał, iż przepis § 2 ust. 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą … (Dz. U. Nr 51, poz. 330) ma zastosowanie również w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo będące wykonawcą budowy lub usługi eksportowej ("jednostką kierującą") kieruje do pracy za granicę własnych pracowników, czyli jest jednocześnie ich macierzystym zakładem pracy, o którym mowa w § 3 ust. 1 tego rozporządzenia.

Unormowana powyższymi przepisami umowa o pracę za granicą może być rozwiązana niezależnie od umowy o pracę zawartej na czas nie określony, przy czym pracownikowi, z którym wadliwie - wbrew zakazowi przewidzianemu w art. 39 k.p. - rozwiązano umowę o pracę za granicą przysługuje ochrona przewidziana dla umów o pracę na czas określony w art. 50 § 3 i 4 k.p., tj. wyłącznie prawo do odszkodowania nie przekraczającego 3-miesięcznego wynagrodzenia.

SN stanął więc na stanowisku, iż w przypadku, gdy przedsiębiorstwo będące wykonawcą budowy lub usługi eksportowej ("jednostką kierującą") kieruje do pracy za granicę własnych pracowników, pracownika łączą dwa oddzielne stosunki pracy z tym samym pracodawcą.

Z taką sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie co oznacza, że każdy z tych stosunków pracy jest rozpatrywany oddzielnie: umowa zawarta z B. C. (2) na czas budowy eksportowej uległa rozwiązaniu z dniem 31.01.1989r., podczas gdy umowa o pracę zawarta w dniu 26.08.1985r. trwała aż do 03.11.1991r., przy czym umowa ta w pewnym okresie nie była wykonywana z uwagi na urlop bezpłatny udzielony na czas budowy eksportowej i wykorzystywanie dni wolnych w okresie od 01.1989r. do 14.03.1989r.

W spornym okresie obowiązywało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (Dz. U. Nr 51 poz. 330 z późn. zm), które w wersji obowiązującej od 01.01.1989r. do 14.05.1989r. stanowiło w § 2 ust. 1, iż do pracy za granicą kieruje pracowników za ich zgodą generalny wykonawca, generalny dostawca lub wykonawca budowy (usługi) eksportowej, który zawarł umowę z przedsiębiorstwem handlu zagranicznego - zwany dalej "jednostką kierującą".

Zgodnie zaś z § 3 ust. 1 macierzysty zakład pracy udziela pracownikowi urlopu bezpłatnego na okres skierowania do pracy za granicą.

Pracownik powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy przysługujący mu z tytułu pracy w macierzystym zakładzie pracy - przed skierowaniem do pracy za granicą (§ 3 ust. 2).

Przepis § 3 ust. 3 stanowił, że okres urlopu bezpłatnego, o którym mowa w ust. 1, a także przypadający bezpośrednio po zakończeniu tego urlopu okres niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, jeżeli pracownik podejmie zatrudnienie w macierzystym zakładzie pracy w terminie określonym w ust. 4.

Jak już wskazano wyżej, z przepisów § 3 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem wynika, że zakład pracy, który zatrudnia pracownika skierowanego do pracy za granicą, udziela pracownikowi na okres skierowania do pracy za granicą urlopu bezpłatnego. Oznacza to więc, że (...) Przedsiębiorstwo (...) w W. w ramach umowy o pracę na terytorium Polski udzieliło odwołującemu urlopu bezpłatnego na czas pracy na budowie eksportowej i urlop tren trwał do 31.01.1989r.

Przedmiotem sporu było to, czy okres od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. można zaliczyć jako okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwem (...) w W. w ramach stosunku pracy na terytorium Polski na podstawie umowy o pracę.

W ocenie Sądu okres ten nie podlega zaliczeniu jako okres zatrudnienia w w/w zakładzie pracy.

Jak już wskazano wyżej umowa o pracę na budowie eksportowej uległa rozwiązaniu z dniem 31.01.1989r.

W aktach osobowych B. C. (2) znajduje się pismo, datowane na 17.01.1989r. mówiące o przyznaniu mu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2 dni urlopu w 1987r., za 26 dni urlopu w 1988r. i za 3 dni urlopu w 1989r., tj. łącznie 31 dni urlopu.

Istotnym dokumentem jest również karta zarobkowa za 1989r. (k. 12 akt I-7069579), w której wykazano wynagrodzenie za 14 dni marca 1989r.

Zauważyć trzeba, że w niniejszej sprawie w/w dokumenty były przedmiotem analizy biegłej z zakresu rachunkowości, H. G., która w opinii z lutego 2013r. (strona 10 opinii) wskazała, iż z dokumentacji osobowej wynika, że umowa o pracę na budowie eksportowej uległa rozwiązaniu z dniem 31.01.1989r. Z tytułu niewykorzystanego urlopu przyznano odwołującemu ekwiwalent pieniężny za 31 dni.

Sąd podziela wniosek biegłej, iż odwołujący po zakończeniu umowy na budowie eksportowej rozpoczął faktycznie pracę w Polsce od 15.03.1989r. Dowodem tego jest w/w karta zarobkowa oraz pismo przyznające mu ekwiwalent pieniężny.

W ocenie Sądu ekwiwalent wypłacony odwołującemu na podstawie w/w pisma z 17.01.1989r. jest to ekwiwalent, o którym mowa w § 9 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem.

Zgodnie z § 9 ust. 1 w/w Rozporządzenia co do zasady czas pracy na budowie eksportowej nie mógł przekraczać 8 godzin na dobę i 46 godzin na tydzień.

Jeżeli zaś czas pracy na budowie eksportowej był dłuższy niż 42 godziny na tydzień, pracownikowi przysługiwał czas wolny od pracy w wymiarze stanowiącym różnicę między obowiązującym go tygodniowym wymiarem czasu pracy a 42-godzinnym tygodniowym wymiarem czasu pracy (§ 9 ust. 2).

Przepis § 9 ust. 3 stanowił zaś, że jednostka kierująca udziela pracownikowi czasu wolnego od pracy, o którym mowa w ust. 2, w okresie zatrudnienia za granicą. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia walutowego i złotowego za czas niewykonywania pracy z powodu wykorzystywania w okresie zatrudnienia za granicą czasu wolnego od pracy.

Przepis § 9 ust. 4 stanowił natomiast, że jeżeli z przyczyn organizacyjno-produkcyjnych nie jest możliwe udzielenie czasu wolnego w okresie zatrudnienia za granicą, urlop bezpłatny w macierzystym zakładzie pracy ulega przedłużeniu odpowiednio do wymiaru nie udzielonego czasu wolnego od pracy. W tym wypadku pracownikowi przysługuje w zamian za czas wolny od pracy od jednostki kierującej ekwiwalent pieniężny w złotych, obliczony jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Ekwiwalent pieniężny ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w macierzystym zakładzie pracy bezpośrednio przed skierowaniem do pracy za granicą.

W ocenie Sądu okres od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. jest takim właśnie przedłużonym urlopem bezpłatnym. Świadczy o tym w/w pismo z dnia 17.01.1989r., przyznające odwołującemu ekwiwalent pieniężny. Zauważyć należy, że ekwiwalent ten jest związany z umową o pracę, dotyczącą zatrudnienia odwołującego za granicą na budowie eksportowej, bowiem ekwiwalent wskazany w § 9 jest wypłacany dlatego, iż pracownik nie miał możliwości odebrania w okresie pobytu za granicą czasu wolnego z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych za granicą na budowie eksportowej.

Skoro odwołujący miał udzielony urlop bezpłatny na czas pracy na budowie eksportowej i zgodnie z § 9 ust. 4 urlop bezpłatny w macierzystym zakładzie pracy ulegał przedłużeniu odpowiednio do wymiaru nie udzielonego czasu wolnego od pracy, to należy uznać, że urlop bezpłatny zakończył się dopiero w dniu 14.03.1989r., bowiem do dnia 14.03.1989r. odwołujący miał wypłacony ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w tym przepisie a od 15.03.1989r. rozpoczął wykonywanie pracy w Polsce.

Sąd nie zgadza się natomiast z tezą biegłej, iż okres od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. jest okresem zatrudnienia wliczanym do stażu pracy przy ustalaniu kapitału początkowego.

Zgodnie z art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przepis art. 174 ust. 2 stanowi zaś, że przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3).

W ocenie Sądu okres od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. nie należy do okresów wymienionych w przepisie art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, nie jest bowiem wymieniony ani we wskazanych tam okresach składkowych, ani okresach nieskładkowych.

Podnieść trzeba, że w okresie od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. odwołujący miał udzielony urlop bezpłatny w ramach umowy z zakładem (...), dotyczącej zatrudnienia za granicą. Umowa o pracę na budowie eksportowej uległa już zaś zakończeniu z dniem 31.01.1989r.

Sąd nie podziela stanowiska biegłej co do możliwości zaliczenia tego okresu do stażu pracy i przyjęcia za ten okres wynagrodzenia.

Biegła w opinii powołała się na wyrok SN z dnia 03.03.1999r., wydany w sprawie II UKN 505/98 (OSNP 2000/9/365). Wyrok ten dotyczy jednak pracy górniczej, a nadto zauważyć trzeba, że Sąd Najwyższy w kolejnych orzeczeniach zajmował odmienne stanowisko w kwestii zaliczania urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku ze skierowaniem do pracy za granicą, do okresu pracy wykonywanej u macierzystego pracodawcy.

W wyroku z dnia 18.11.2011r. (IUK 127/11, OSNP 2012/21-22/268) Sąd Najwyższy wskazał bowiem, iż urlopu bezpłatnego, udzielonego w związku ze skierowaniem do pracy za granicą, nie wlicza się do okresu pracy w warunkach szczególnych wykonywanej u macierzystego pracodawcy, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wyrok ten pośrednio dotyczy również zaliczania takiego urlopu bezpłatnego do ogólnego stażu pracy.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko SN zawarte w wyroku z dnia 18.11.2011r.

W uzasadnieniu tego wyroku SN wskazał, iż okres urlopu bezpłatnego nie jest okresem świadczenia pracy, gdyż mimo tego, że w czasie urlopu bezpłatnego umowa o pracę trwa nadal, obowiązki stron - świadczenie pracy i wypłata wynagrodzenia - ulegają zawieszeniu. Pojęcie pozostawania w stosunku pracy w czasie korzystania z urlopu bezpłatnego nie jest zatem równoznaczne z pojęciem pozostawania w zatrudnieniu w rozumieniu art. 5 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników, definiującym zatrudnienie jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Okres ten nie odpowiada także określeniom okresów składkowych i nieskładkowych, jakimi posługiwała się obowiązująca od dnia 15 listopada 1991r. ustawa z dnia 17 października 1991r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw i jakimi posługuje się aktualnie obowiązująca ustawa emerytalna. Pogląd ten odnośnie do zatrudnienia w szczególnych warunkach wspiera treść § 2 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, stanowiącego że okresy pracy w szczególnych warunkach to okresy wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, z czego wynika zawężenie zakresu okresów szczególnych tylko do tych okresów zatrudnienia, w których praca była wykonywana, a nie do sytuacji samego formalnego pozostawania w zatrudnieniu. Skoro zaś przepisy prawa ubezpieczeń społecznych nigdy nie traktowały okresu urlopu bezpłatnego jako okresu ubezpieczenia (zatrudnienia, równorzędnego z zatrudnieniem, składkowego bądź nieskładkowego), to zaliczenie takiego okresu do uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych możliwe byłoby tylko w takim przypadku, gdyby przepis szczególny wyraźnie to przewidywał. Zdaniem Sądu Najwyższego, takimi przepisami nie były §3 ust. 4 rozporządzenia (w wersji obowiązującej w roku 1983) i § 3 ust. 3 tego rozporządzenia (w wersji obowiązującej w roku 1989), bowiem zgodnie ze swoją treścią dawały podstawę do zaliczenia okresu urlopu bezpłatnego udzielonego przez macierzysty zakład pracy na okres skierowania do pracy za granicą tylko do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, czyli mającego wpływ na staż pracy umożliwiający nabycie prawa do różnorodnych świadczeń pracowniczych, od tego stażu uzależnionych (np. nagrody jubileuszowej czy dodatku za staż pracy). Nie wynika natomiast z niego, aby okres urlopu bezpłatnego miał jakiekolwiek znaczenie dla uprawnień ze sfery ubezpieczeń społecznych związanych z pracą w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy podziela też stanowisko zawarte w wyrokach Sadów Apelacyjnych, w których wskazano, iż okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo w czasie pracy na tzw. budowie eksportowej, a za który po zakończeniu zatrudnienia za granicą wypłacono mu ekwiwalent pieniężny nie stanowi ani okresu składkowego, ani nieskładkowego w rozumieniu art. 6 i art. 7 ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Takie stanowiska zajęły m.in.: Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 03.04.2013r. (IIIAUa 1369/12. LEX Nr 1313291), Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 25.07.2012r. (IIIAUa 527/12, LEX Nr 1218476), Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 24.11.2010r. (IIIAUa 755/10, OSAŁ 2011/4/41), Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 20.03.2007r. (IIIAUa 2537/05, Biul. SAKa 2008/1/33).

Zauważyć też należy, iż w wyroku z dnia 16.05.2013r. Sąd Apelacyjny w Lublinie stanął na stanowisku, iż okres przedłużonego urlopu bezpłatnego, co do zasady jest traktowany jak urlop bezpłatny w rozumieniu art. 174 k.p. Nie może być on zatem uznany za okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach (IIIAUa 301/13, LEX Nr 1324720).

Reasumując uznać należy, iż okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego, do którego pracownik nabył prawo w czasie pracy na budowie eksportowej, a za który po zakończeniu zatrudnienia za granicą wypłacono mu ekwiwalent pieniężny, nie stanowi ani okresu składkowego, ani okresu nieskładkowego w rozumieniu art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W ocenie Sądu wyniki postepowania dowodowego wskazują, iż B. C. (2) taki urlop wykorzystywał w okresie od 01.02.1989r. do 14.03.1989r.

Ustalając taki właśnie okres wykorzystywania urlopu Sąd miał na uwadze dokumenty z akt osobowych odwołującego, w tym pismo, datowane na 17.01.1989r., mówiące o przyznaniu odwołującemu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2 dni urlopu w 1987r., za 26 dni urlopu w 1988r. i za 3 dni urlopu w 1989r., tj. łącznie 31 dni urlopu oraz znajdującą się w aktach ZUS kartę zarobkową za 1989r. (k. 12 akt I-7069579), w której wykazano wynagrodzenie za 14 dni marca 1989r.

Dokumenty te były przedmiotem analizy biegłej z zakresu rachunkowości, H. G., która w opinii głównej z lutego 2013r. wyliczyła okres trwania tego urlopu.

Mając na uwadze normatywny czas pracy w 1989r., w tym dni ustawowo wolne od pracy biegła wskazała, że wykorzystanie urlopu nastąpiło w dniach 01.02.1989r. do 14.03.1989r., odwołujący od dnia 15.03.1989r. do dnia 31.03.1989r. świadczył zaś pracę, czego dowodem jest wykazanie na karcie zarobkowej pracy przez 14 dni robocze. Biegła na stronie 10 i 11 opinii z lutego 2013r. (k. 66-67 a.s.) dokonała wyliczeń dni, w których nastąpiło wykorzystanie w/w urlopu.

Powyższa opinia biegłej nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Sąd podziela w/w wnioski biegłej o wykorzystywaniu w okresie od 01.02.1989r. do 14.03.1989r. urlopu po zakończeniu zatrudnienia za granicą, za który odwołującemu wypłacono ekwiwalent pieniężny. Wnioski te opierają się bowiem na danych wynikających z akt osobowych B. C. (2) i karcie zarobkowej. Na k. 12 akt I-7069579 znajduje się karta zarobkowa za 1989r., w której w rubryce oznaczonej „Praca – część - dni” wykazano rzeczywiście 14 dni a w rubryce „Razem płaca” wykazano wynagrodzenie za te dni.

Jak już wskazano wyżej, z w/w karty zarobkowej i opinii biegłej wynika, iż odwołujący po powrocie z (...) w od 1.03.1989r. świadczył pracę przez 14 dni marca, a więc od 15.03.1989r. W tej sytuacji okres od 15.03.1989r. do 17.03.1989r. należy zaliczyć jako okres zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W..

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresie od 15.03.1989r. do 17.03.1989r.

Co do okresu od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. należy zaś go zdaniem Sadu zaliczyć jako okres opieki nad dziećmi, tj. synem A., ur. (...)

Zgodnie z art. 7 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresami nieskładkowymi są przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:

a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,

b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Poza sporem jest, że A. i B. małż. C. w 1989r. mieli troje dzieci: córkę E. ur. (...), córkę M. ur. (...) i syna A. ur. (...)

Sąd w toku postępowania uzyskał akta osobowe A. C. z okresu jej zatrudnienia w Spółdzielni (...) w K.. Z akt tych wynika, iż w okresie zatrudnienia A. C. miała udzielony urlop wychowawczy w okresie od 15.07.1985r. do 20.03.1986r. (8 miesięcy i 6 dni - wniosek z dnia 8.07.1985r. o udzielenie urlopu wychowawczego na dziecko ur. (...), córkę M.) i od 16.07.1986r. do 15.07.1988r. (2 lata - wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego w aktach osobowych bez daty, nie wskazuje imienia dziecka).

Z akt osobowych A. C. wynika nadto, że miała również udzielony urlop bezpłatny w okresach:

- od 15.07.1988r. do 15.07.1989r. (wniosek z dnia 13.07.1988r., we wniosku nie wskazano powodu wystąpienia z wnioskiem o urlop bezpłatny),

- od 15.07.1989r. do 1.01.1990r. (5 miesięcy i 18 dni - wniosek w aktach osobowych z dnia 13.07.1989r., we wniosku A. C. wskazała, że wnosi o udzielenie urlopu bezpłatnego z uwagi na konieczność opieki nad małymi dziećmi),

- od 30.06.1990r. do 1.01.1991r. (wniosek w aktach osobowych bez daty, we wniosku nie wskazano powodu wystąpienia z wnioskiem o urlop bezpłatny), w świadectwie pracy wskazano jednak, iż urlop bezpłatny A. C. wykorzystywała od 1.07.1990r. do 15.10.1990r. i zakończyła pracę z dniem 15.10.1990r.

Z pisma ZUS datowanego na 17.01.2014r. wynika, iż A. C. do chwili obecnej nie składała wniosku o ustalenie kapitału początkowego (k. 186a.s.).

Poza sporem jest też, że A. C. do chwili obecnej nie ma przyznanego przez ZUS żadnego świadczenia i nie ma zaliczonego do stażu pracy okresu opieki nad dziećmi, dlatego odwołujący może domagać się zaliczenia takich okresów.

Biorąc pod uwagę treść art. 7 ust. 5a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazać trzeba, że odwołujący może domagać się zaliczenia w 1989r. okresu opieki nad synem A., bowiem tylko on w 1989r. nie miał jeszcze 4 lat (ur. (...)). W tej sytuacji okres od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. (1 miesiąc 14 dni) należy zaliczyć jako okres opieki nad synem A..

Z k. 17 akt kap. pocz. odwołującego wynika, że zaliczono mu do stażu pracy okres sprawowania opieki nad córką M. od 01.12.1984r. do 02.08.1985r. (8 miesięcy i 25 dni).

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2008r. (II UK 51/08, OSNP 2010/5-6/78) przepis art. 7 pkt 5a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiący, że okresami nieskładkowymi są przypadające przed nabyciem prawa do emerytury lub renty okresy niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 4 w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie bez względu na liczbę dzieci do 6 lat, nie przesądza o kolejności zaliczania tych okresów do stażu ubezpieczeniowego przy ustalaniu prawa do renty.

Sąd Okręgowy podziela powyższy pogląd a oznacza on, że B. C. (2) może dokonać wyboru i domagać się zaliczenia opieki nad każdym z dzieci, wg wybranej przez siebie kolejności, oczywiście z ograniczeniami wynikającymi z art. 7 pkt 5a w/w ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okres od 1.02.1989r. do 14.03.1989r. jako okres opieki synem A. ur. (...)

B. C. (2) domagał się tez uwzględnienia do stażu pracy okresu sprawowania opieki nad dziećmi od 17.02.1983r. do 15.03.1983r.

Odwołanie w tym zakresie zostało uwzględnione.

Z kwestionariusza okresów składkowych i nieskładkowych, składanego w ZUS wynika, iż w tym okresie B. C. (2) nigdzie nie pracował, miał przerwę w zatrudnieniu.

A. i B. małż. C. w 1983r. mieli jedno dziecko – córkę E. ur. (...) Ponieważ A. C. do chwili obecnej nie ma wyliczonego kapitału początkowego i nie ma przyznanego przez ZUS żadnego świadczenia i nie ma zaliczonego do stażu pracy okresu opieki nad dziećmi, dlatego odwołujący może domagać się zaliczenia takich okresów.

Jak już wskazano wyżej, A. C. wykorzystywała urlopy wychowawcze i urlopy bezpłatne w celu sprawowania opieki nad dziećmi, okresy te łącznie wynoszą 3 lata 1 miesiąc i 24 dni, a więc mniej niż 6 lat. Wprawdzie A. C. miała też udzielane urlopy bezpłatne w okresach od 15.07.1988r. do 15.07.1989r. i od 30.06.1990r. do 1.01.1991r., lecz we wniosku nie wskazano powodu wystąpienia o urlop bezpłatny, dlatego zdaniem Sądu nie można w chwili obecnej już uznać, że były to okresy wykorzystywane przez A. C. w celu opieki nad dziećmi i już dziś zaliczyć je do okresów z art. 7 pkt 5a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sam odwołujący nie wskazywał, aby urlopy bezpłatne w okresach od 15.07.1988r. do 15.07.1989r. i od 30.06.1990r. do 1.01.1991r. jego żona wykorzystywała w celu opieki nad dziećmi.

Jak już to zostało wskazane wyżej, z akt osobowych A. C. wynika, iż w 1983r. nie miała udzielanych urlopów wychowawczych i bezpłatnych. Sporny okres od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. można więc zaliczyć jako okres opieki nad córką E. (27dni).

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okres od 17.02.1983r. do 15.03.1983r. jako okres opieki córką E. ur. (...)

Zauważyć należy, że po zaliczeniu w/w okresów opieki nad synem A. i córką E. (łącznie 2 miesiące i 11 dni), odwołujący będzie miał uwzględniony okres opieki nad dziećmi w wymiarze 11 miesięcy i 6 dni.

Ponieważ jego żona miała udzielone urlopy wychowawcze i urlopy bezpłatne w celu sprawowania opieki nad dziećmi, które łącznie wynoszą 3 lata 1 miesiąc i 24 dni, nawet po dodaniu okresów uwzględnionych odwołującemu, wszystkie okresy opieki nad dziećmi będą wynosić mniej niż 6 lat, bo 4 lata i 1 miesiąc.

B. C. (2) domagał się również uwzględnienia do stażu pracy okresu zatrudnienia w (...) w D. od 10.04.1978r. do 25.09.1978r. i od 4.10.1978r. do 17.11.1978r.

Okresy te należy uwzględnić.

Z akt kapitału początkowego wynika, iż w/w okresy nie zostały ujęte w zaskarżonej decyzji, bowiem odwołujący nie wskazywał tych okresów w ZUS. W ocenie Sądu powyższa okoliczność nie stoi na przeszkodzie badaniu tych okresów. Organ rentowy w toku postępowania miał bowiem możliwość wypowiedzenia się co do tych okresów. Nadto kapitał początkowy może być w każdym czasie przeliczany na nowo i nie ma znaczenia data tego przeliczenia. Sąd za niecelowe uznał więc przekazywanie do ZUS wniosku o zaliczenie do ustalenia wysokości kapitału w/w okresów.

Badając zasadność żądania odwołującego Sąd w toku postępowania uzyskał akta osobowe odwołującego z (...) w D..

W aktach tych znajduje się oryginalne świadectwo pracy z dnia 4.12.1978r., mówiące o zatrudnieniu B. C. (2) w okresie od 10.04.1978r. do 17.11.1978r., lecz zauważyć należy, iż w dalszej części tego świadectwa pracy, w szczegółach w zakresie zajmowanych stanowisk wskazano okresy zatrudnienia od 10.04.1978r. do 25.09.1978r. i od 4.10.1978r. do 17.11.1978r. oraz podano, iż w tych okresach odwołujący zajmował stanowisko kierowcy.

Nadto w aktach osobowych znajduje się umowa o pracę z dnia 10.04.1978r. o zatrudnieniu na czas nieokreślony stanowisku kierowcy. Jest też pismo z dnia 30.09.1978r., w którym wskazano, iż odwołujący jest nieobecny w pracy od 25.09.1978r. i wobec tego umowa o pracę wygasła w dniu 25.09.1978r.

W tej sytuacji należy przyjąć, iż B. C. (2) był zatrudniony w (...) w D. w okresie od 10.04.1978r. do 25.09.1978r.

W aktach osobowych odwołującego znajduje się też umowa o pracę z dnia 4.10.1978r. o zatrudnieniu na 14-dniowy okres próbny na stanowisku kierowcy. W karcie przebiegu zatrudnienia w tym zakładzie wskazano zaś, iż odwołujący porzucił pracę z dniem 17.11.1978r.

W tej sytuacji należy przyjąć, iż B. C. (2) był po raz drugi zatrudniony w (...) w D. w okresie od 4.10.1978r. do 17.11.1978r.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okresy zatrudnienia w (...) w D. na podstawie umów o pracę w okresach: od 10.04.1978r. do 25.09.1978r. i od 4.10.1978r. do 17.11.1978r.

B. C. (2) domagał się również zaliczenia do stażu pracy okresu wykonywania czynności na podstawie umowy zlecenia zawartej ze Spółdzielnią Usług Rolniczych w K. w okresie od 02.05.1985r. do 30.09.1985r.

Odwołujący wykazał fakt zawarcia umowy ze Spółdzielnią w w/w okresie, bowiem złożył do akt sprawy umowę, nazwaną umową zlecenia (k. 89a.s.). Umowa ta została zawarta na okres od 2.05.1985r. do 30.09.1985r. Nie oznacza to jednak, iż w tym okresie była faktycznie wykonywana.

W ocenie Sądu do stażu pracy odwołującemu należy zaliczyć jedynie okres od 2.05.1985r. do 25.08.1985r. jako okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w Spółdzielni Usług Rolniczych w K., a nie jako okres wykonywania umowy zlecenia.

Zdaniem Sądu odwołujący wykazał fakt wykonywania tej umowy jedynie w okresie od 2.05.1985r. do 25.08.1985r.

Przede wszystkim zauważyć należy, iż z akt kapitału początkowego wynika, że B. C. (2) od dnia 26.08.1985r. rozpoczął pracę w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W., dlatego okresu od dnia 26.08.1985r. do 30.09.1985r. nie można mu drugi raz zaliczyć jako okresu zatrudnienia lub umowy zlecenia w SUR w K., gdyż odwołujący nie mógł jednocześnie świadczyć w pełnym wymiarze czasu pracy w dwóch zakładach.

W ocenie Sądu B. C. (2) wykazał, iż z SUR w K. w okresie od 2.05.1985r. do 25.08.1985r. łączyła go umowa o pracę.

Wskazać trzeba, że zatrudnienie może być wykonywane na podstawie stosunku cywilnoprawnego (np. umowy typu zlecenia) lub stosunku pracy. Jeżeli w treści stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez treść umowy, ale przede wszystkim przez sposób jego wykonywania) przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p. (wykonywanie za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to mamy do czynienia z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę umowy zawartej przez strony. I odwrotnie, jeżeli w treści stosunku prawnego nie przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, to nie można przyjąć, aby taki stosunek prawny łączył strony. Umowa, na podstawie której jest świadczona praca, nie może więc mieć mieszanego charakteru, łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej. Oceny, czy cechy charakterystyczne dla stosunku pracy mają charakter przeważający należy dokonywać na podstawie wszelkich okoliczności sprawy (postanowienie SN z 13.11.2008r., IIUK 209/2008, LEX Nr 737389).

W niniejszej sprawie wprawdzie strony zawarły na piśmie umowę zlecenia, lecz dla kwalifikacji umowy istotny jest sposób wykonywania pracy oraz wystąpienie cech charakterystycznych dla stosunku pracy.

B. C. (2) przesłuchiwany na okoliczność zawarcia w/w umowy zeznał, iż czynności traktorzysty był zobowiązany wykonywać codziennie a pracował po 8-10 godzin dziennie. Z jego zeznań wynika, iż nie mógł decydować sam, w jakich dniach i po ile godzin dziennie będzie wykonywał czynności, a to jest cechą charakterystyczną dla stosunku pracy.

Nadto także sposób zawarcia tej umowy i sposób wynagradzania dowołującego był charakterystyczny dla stosunku pacy, a nie umowy zlecenia.

Odwołujący złożył do akt sprawy swoje podanie, kierowane do SUR w K. o zatrudnienie go na podstawie umowy o pracę na stanowisku kierowcy ciągnika (k. 89a.s.). Konsekwencją tego podania było zawarcie z nim pisemnej umowy, powierzającej wykonywanie obowiązków traktorzysty. Nadto w przedmiotowej umowie z dnia 02.05.1985r. wskazano, iż odwołujący będzie wykonywał obowiązki kierowcy a za wykonanie umowy będzie otrzymywał wynagrodzenie obliczane na podstawie kart pracy lub innych dokumentów – 24zł/godz. oraz premię uznaniową do 15% płacy zasadniczej i rekompensatę. Taki sposób ustalania wynagrodzenia, a w szczególności przyznawanie premii świadczy o tym, iż wbrew nazwie umowy odwołujący był traktowany jak pracownik.

Sąd miał również na uwadze fakt, iż Spółdzielnia Usług Rolniczo- (...) w D. – następca prawny SUR w K. w piśmie z dnia 13.12.2013r. wskazała, iż odwołujący na stanowisku traktorzysty otrzymywał wynagrodzenie, które jest wskazane na listach płac. W przedmiotowym piśmie wskazano również kwoty wynagrodzenia za miesiące maj-sierpień 1985r. Są to kwoty: maj – 7.740zł, czerwiec – 7.951zł, lipiec – 8.484zł i sierpień – 4.119zł. (k. 178 a.s.).

Ponieważ SUR nie wskazał wynagrodzenia za wrzesień 1985r. należy uznać, że potwierdza to wniosek o niewykonywaniu przez odwołującego czynności we wrześniu 1985r.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i do ustalenia wysokości kapitału początkowego zaliczył B. C. (2) okres zatrudnienia w Spółdzielni Usług Rolniczych w K. na podstawie umowy o pracę od 2.05.1985r. do 25.08.1985r. a oddalił odwołanie w zakresie żądania zaliczenia okresu od 26.08.1985r. do 30.09.1985r.

Zaliczenie w/w okresu zatrudnienia skutkowało również zaliczeniem kwot wynagrodzenia, otrzymywanych przez odwołującego w SUR w K. za maj-sierpień 1985r., wskazanych w piśmie z k. 178a.s.

Sąd nie orzekał oddzielnie w wyroku o zaliczeniu zarobków, bowiem ich wysokość uwzględnił przy wyliczaniu WWPW, do którego wyliczenia przyjął m.in. zarobki za 1985r., w tym kwoty z SUR w K. za maj-sierpień 1985r.

B. C. (2) domagał się również sprawdzenia, czy po dniu 30.04.2003r. otrzymywał zasiłek chorobowy.

Odwołanie w tym zakresie podlega jednak oddaleniu, gdyż okres ten jest bez znaczenia dla wyliczenia kapitału początkowego. Zgodnie bowiem z art. 174 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się okresy składkowe i nieskładkowe, przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. przed 01.01.1999r. a w/w okres przypada po tej dacie.

B. C. (2) domagał się nadto uwzględnienia zarobków z okresu zatrudnienia od 16.03.1976r. do 31.03.1978r. w Nadleśnictwie M. Z. w kwocie po 1.900zł za cały ten okres.

Podkreślić należy, iż sam czasookres w/w zatrudnienia był niesporny i został odwołującemu zaliczony do stażu pracy przez ZUS zgodnie ze świadectwem pracy z k. 19 akt rentowych Nr I - (...).

Odwołujący domagał się przyjęcia za cały w/w okres zarobków w wysokości 1.900zł powołując się na dane zawarte w angażu z dnia 12.02.1976r. (k. 19a.s.), w którym wskazano taką właśnie kwotę wynagrodzenia.

W ocenie Sądu żądanie to jest zasadne.

Wskazać należy, że Nadleśnictwo nadesłało akta osobowe odwołującego z w/w okresu, nie zawierają one jednak dokumentacji płacowej. Jedynym dokumentem dotyczącym zarobków jest świadectwo pracy z dnia 01.04.1978r., w którym wskazano, iż B. C. (2) w okresie od 16.02.1976r. do 31.03.1978r. był zatrudniony na stanowisku strażnika (...)i otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 1.900zł.

W toku postępowania w celu wyliczenia zarobków odwołującego za w/w okres od 16.03.1976r. do 31.03.1978r. Sąd dopuścił dowód z opinii bieglej z zakresu rachunkowości, H. G..

W opinii z lutego 2013r. biegła H. G., wyliczając wynagrodzenie za w/w okres przyjęła – zgodnie z żądaniem odwołującego – kwoty po 1.900zł miesięcznie i wskazała, że kwota wynagrodzenia osiągnięta w okresie od 16.02.1976r. do 31.03.1978r. wynosi: w 1976r. – 19.917zł, w 1977r. – 22.800zł i w 1978r. – 5.700zł (str. 5 opinii – k. 61a.s.). Opinia w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Także Sąd podziela w/w stanowisko biegłej, gdyż opiera się ono na dostępnej dokumentacji pracowniczej i płacowej.

Sąd nie orzekał oddzielnie w wyroku o zaliczeniu zarobków z okresu zatrudnienia od 16.03.1976r. do 31.03.1978r. w Nadleśnictwie M. Z., lecz ich wysokość uwzględnił przy wyliczaniu najkorzystniejszego WWPW, co zostanie omówione poniżej.

B. C. (2) kwestionował w niniejszej sprawie również wysokość WWPW, przyjętego w zaskarżonej decyzji ZUS. Domagał się wyliczenia WWPW z 20 lat z okresu 1971-1998 i przyjęcia najkorzystniejszej wersji.

Oceniając to żądanie Sąd uznał, iż co do zasady podlega ono uwzględnieniu a najkorzystniejszym jest WWPW wyliczony z 10 lat 1983-1992 i wynoszący 75,96%.

Sąd w toku postępowania dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu rachunkowości H. G. na okoliczność ustalenia wysokości zarobków uzyskiwanych przez B. C. (1) w okresie zatrudnienia od 21.05.1971r. do 31.12.1998r. oraz celem wyliczenia WWPW i wskazania jego najkorzystniejszej wysokości. Biegła wykonując to postanowienie sporządziła w lutym 2013r. opinię w dwóch wariantach.

ZUS wniósł o przyjęcie opinii w II wariancie. Odwołujący zgłosił zastrzeżenia do tej opinii a nadto załączył nową dokumentację (k. 89a.s.). W konsekwencji biegła sporządziła opinię uzupełniającą, którą nadesłała w maju 2013r. ZUS wniósł o przyjęcie opinii w II wariancie, zaś odwołujący w wariancie I.

Wydając rozstrzygnięcie w tym zakresie Sąd co do zasady oparł się na opinii biegłej z zakresu rachunkowości, H. G., dodał jedynie kwoty należne odwołującemu z tytułu zatrudnienia w SUR w K. za okres od 02 .05.1985r. do 25.08.1985r., gdyż biegła nie uwzględniała tych kwot. Ich wysokość została bowiem wskazana już po obu opiniach, bo w piśmie z dnia 13.12.2013r. (k. 178a.s.).

Biegła w obu opiniach wskazywała konkretne okresy zatrudnienia odwołującego oraz kwoty zarobków za te okresy zatrudnienia. Sąd dodatkowo jedynie uwzględnił okres zatrudnienia w SUR w K. od 02 .05.1985r. do 25.08.1985r.

B. C. (2) był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w okresie od 21.05.1971r. do 15.01.1973r. Wydając opinię główną biegła przyjęła za ten okres najniższe wynagrodzenie, lecz w opinii uzupełniającej wyliczyła je w oparciu o nowo złożone dokumenty w postaci angaży, które znajdują się na k. 89a.s. i w ten sposób wyliczyła wyższą kwotę niż w opinii głównej.

Zdaniem Sądu za okres zatrudnienia w (...) Zakładach (...) od 21.05.1971r. do 15.01.1973r. należy przyjąć kwotę z opinii uzupełniającej, tj. za rok 1971 – kwotę 9.135zł, za rok 1972r. – kwotę 16.126,30zł i za 1973r. kwotę 653,20zł.

Opinia w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Opinia opiera się o dokumentację w postaci angaży, gdzie wskazano stawki godzinowe wynagrodzeń i dlatego należy ją podzielić.

B. C. (2) następnie był zatrudniony w Nadleśnictwie M. Z. od 16.03.1976r. do 31.03.1978r.

W opinii głównej i uzupełniającej biegła H. G. przyjęła takie same kwoty, tj. w 1976r. – 19.917zł, w 1977r. – 22.800zł i w 1978r. – 5.700zł. Jak już zostało wskazane wyżej, opinia ta przyjmuje stawkę 1.900zł i w w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Także Sąd podziela w/w stanowisko biegłej, gdyż opiera się ono na dostępnej dokumentacji pracowniczej i płacowej.

Kolejnym okresem zatrudnienia jest okres zatrudnienia w (...) w D.: od 10.04.1978r. do 25.09.1978r. i od 4.10.1978r. do 17.11.1978r. oraz od 18.01.1979r. do 02.05.1980r., przy czym okres od 18.01.1979r. do 02.05.1980r. był niesporny i uwzględniony przez ZUS.

Biegła sporządzając opinię główną, oparła się o dostępną dokumentację, zawartą w aktach osobowych, nadesłanych na żądanie Sądu oraz dokumentację zawartą w aktach ZUS. W oparciu o zawarte w nich dane biegła wyliczyła kwoty wynagrodzenia za 1978r. Brak było dokumentacji osobowej i płacowej za 1979r. i za 1980r., dlatego biegła w opinii głównej za 1979r. i za 1980r. przyjęła kwoty najniższego wynagrodzenia.

Wynagrodzenia w opinii głównej wynosiły: za 1978r. – 27.211zł, za 1979r. – 19.923zł, za 1980r. – 8.129zł.

W opinii uzupełniającej biegła podtrzymała to stanowisko, bowiem dokumenty złożone przez B. C. (2) już po opinii głównej nie zwierały danych pozwalających na zmianę kwot wyliczonych w opinii głównej. Biegła wskazała, dlaczego doszła do takiego wniosku i podała konkretne wyliczenia sum.

Zdaniem Sądu za okresy zatrudnienia w (...) w D.: od 10.04.1978r. do 25.09.1978r., od 4.10.1978r. do 17.11.1978r. i od 18.01.1979r. do 02.05.1980r. należy przyjąć kwoty z opinii głównej.

Opinia w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Opinia opiera się o dostępną dokumentację zarobkowa i osobową, dlatego należy ją podzielić.

B. C. (2) następnie był zatrudniony w Budowlanej Spółdzielni Pracy w okresie od 03.06.1981r. do 16.02.1983r.

W opinii głównej wyliczając wynagrodzenie za okres tego zatrudnienia biegła poszczególne składniki wynagrodzeń ustaliła w oparciu o kartoteki wynagrodzeń, a jedynie wynagrodzenie za luty 1983r. przyjęła w kwocie najniższego wynagrodzenia.

W opinii uzupełniającej biegła podtrzymała to stanowisko, bowiem dokumenty złożone przez B. C. (2) już po opinii głównej nie zwierały danych pozwalających na zmianę kwot wyliczonych w opinii głównej. Biegła wskazała, dlaczego doszła do takiego wniosku i podała konkretne wyliczenia sum.

Podkreślić należy, że wysokość poszczególnych składników sum wyliczonych przez biegłą nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Spór w tym zakresie sprowadzał się tylko do ustalenia, czy do podstawy kapitału należy uwzględnić kwotę nagrody – 1.000zł, wypłaconą odwołującemu w maju 1982r. Z uwagi na brak określenia, jaki rodzaj nagrody stanowiła ta wypłata, biegła wyliczając wynagrodzenie za 1982r. wskazała je w dwóch wariantach: w wariancie I przyjęła, iż wypłacona w 1982r. nagroda w kwocie 1.000zł stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne a w wariancie II przyjęła, iż wypłacona 1982r. nagroda w kwocie 1.000zł nie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Organ rentowy wnosił o przyjęcie opinii w wariancie II. Sąd podziela to stanowisko.

Zgodnie z § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 1985r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru emerytur i rent do ustalenia podstawy wymiaru dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy nie przyjmuje się tych składników wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, z uwzględnieniem ust. 2-5.

W tej sytuacji do uwzględnienia kwoty nagrody 1.000zł konieczne było wskazanie przez B. C. (2), z jakiego tytułu otrzymał tę nagrodę, gdyż tylko wówczas można byłoby ustalić, czy podlegała ona obowiązkowi składkowania. Odwołujący nie potrafił jednak tego wskazać, dlatego należy uznać, iż kwota 1.000zł nie może być uwzględniona. Należy więc za 1982r. przyjąć kwotę wynagrodzenia wyliczoną wg wariantu II opinii biegłej.

W pozostałym zakresie opinia nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Zdaniem Sądu za okresy zatrudnienia w Budowlanej Spółdzielni Pracy w okresie od 03.06.1981r. do 16.02.1983r. należy przyjąć kwoty: za 1981r. – 37.750zł, za 1982r. – kwotę wg II wariantu, tj. 104.423zł i za 1983r. kwotę 14.390zł.

B. C. (2) następnie był zatrudniony w Nadleśnictwie M. od 16.03.1983r. do 30.11.1984r.

W opinii głównej i uzupełniającej biegła H. G. przyjęła takie same kwoty, tj. w 1983r. – 100.860zł i w 1984r. - 122.523zł.

Opinia w tym zakresie nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Także Sąd podziela w/w stanowisko biegłej, gdyż opiera się ono na zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z k. 25 akt I – 7069579.

B. C. (2) następnie był zatrudniony w Spółdzielni Usług Rolniczych w K. w okresie od 2.05.1985r. do 25.08.1985r.

Jak już wskazano wyżej, kwoty wynagrodzeń za ten okres zostały wskazane w piśmie Spółdzielni Usług Rolniczo- (...) w D. – następcy prawnego SUR w K.. Pismo to zostało sporządzone w dniu 13.12.2013r. i wskazuje kwoty wynagrodzenia za: maj – 7.740zł, czerwiec – 7.951zł, lipiec – 8.484zł i sierpień – 4.119zł. (k. 178 a.s.).

Biegła nie ujęła tych kwot, bowiem w dacie sporządzania przez nią opinii pismo to nie było jeszcze nadesłane.

B. C. (2) następnie był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 26.08.1985r. do 03.11.1991r. i w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w O. od 04.11.1991r. do 30.04.2003r.

Jak już wskazano w pierwszej części uzasadnienia, odwołujący faktycznie pracował w okresie od 26.08.1985r. do 21.10.1987r., następnie w okresie od 22.10.1987r. do 31.01.1989r. pracował na budowie eksportowej w (...), w okresie od 01.02.1989r. do 14.02.1989r. wykorzystywał urlop bezpłatny udzielony mu z tytułu różnicy w czasie pracy wykonywanej za granicą. Pracę w (...) odwołujący podjął ponownie od 15.03.1989r. i świadczył ją do 03.11.1991r.

W pierwszej części uzasadnienia Sąd wskazał, iż do stażu pracy jako okres zatrudnienia w w/w zakładzie należy zaliczyć okres od 7.10.1987r. do 21.10.1987r. i od 15.03.1989r. do 17.03.1989r., co skutkuje zaliczeniem również wynagrodzenia za te okresy. Biegła w opinii głównej wyliczyła te kwoty, podtrzymała w tym zakresie swoje stanowisko także w opinii uzupełniającej, a strony nie kwestionowały tych kwot.

Zauważyć też trzeba, że zaliczenie w/w okresów przez Sąd nie spowodowało faktycznie wzrostu wynagrodzenia za październik 1987r., bowiem w kartach zarobkowych, znajdujących się w aktach ZUS było wskazane wynagrodzenie za miesiąc październik 1987r. i zostało ono ujęte przez ZUS w kwocie wynikającej z tych kart. Z zestawienia z k. 9 akt kap.pocz. wynika, iż za październik 1987r. ZUS przyjął kwotę 13.432zł i taką też kwotę wskazała biegła na stronie 14 swojej opinii głównej.

Omawiając w pierwszej części uzasadnienia okres od 01.02.1989r. do 14.02.1989r. Sąd wskazał, iż nie może on być zaliczony jako okres zatrudnienia odwołującego.

Wskazać trzeba, że biegła H. G., wyliczając wynagrodzenie za 1989r. podniosła, iż okres ten mógłby być zaliczony do stażu jako okres wykorzystywania urlopu, ale decyzję w tym zakresie pozostawiła do uznania Sądu i dlatego ustalając wynagrodzenie za 1989r. wyliczyła je w dwóch wariantach: w wariancie I - przy przyjęciu, iż okres od 1.02.1989r. do 14.02.1989r., za który wypłacono ekwiwalent pieniężny stanowi okres składkowy i w wariancie II - przy przyjęciu, iż okres ten nie jest uwzględniany do stażu pracy, bowiem nie jest ani okresem składkowym, ani okresem nieskładkowym.

Zdaniem Sądu prawidłowe jest przyjęcie wariantu II opinii biegłej, co wynika z niezaliczenia okresu od 01.02.1989r. do 14.02.1989r. jako okresu zatrudnienia odwołującego.

Wynagrodzenia wyliczone przez biegłą za pozostały okres były bezsporne i niekwestionowane przez strony.

Okres zatrudnienia i wysokość wynagrodzeń B. C. (2) w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w O. od 04.11.1991r. do 30.04.2003r. były bezsporne.

W tej sytuacji wysokość wynagrodzeń z okresu zatrudnienia B. C. (2) w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od 26.08.1985r. do 03.11.1991r. i w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. w O. będzie wynosić: w 1985r. – kwotę 78.647zł, w 1986r. – kwotę 251.648zł, w 1987r. – kwotę 352.227zł, w 1988r. – kwotę 724.090zł, w 1989r. – kwotę 1.921.998zł, w 1990r. – kwotę 9.461.956zł, w 1991r. – kwotę 11.861.269zł, w 1992r. – kwotę 27.167.706zł, w 1993r. – kwotę 25.010.200zł, w 1994r. – kwotę 33.030.000zł, w 1995r. – kwotę 4.512,13zl, w 1996r. – kwotę 5.081,86zł, w 1997r. – kwotę 9.626,93zł, w 1998r. – kwotę 12.917,18zł.

Zgodnie z art. 174 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 15 ust.1 w/w ustawy podstawę wymiaru stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Przepis art. 15 ust. 4. w/w ustawy stanowi, że w celu ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego:

1)oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Biegła sporządzając opinię główną i uzupełniającą dokonała takich wyliczeń.

Sąd wydając wyrok zmuszony był jednak dokonać ich ponownie – po uwzględnieniu dodatkowych kwot wynagrodzenia, należnych B. C. (2) z tytułu zatrudnienia w SUR w K. w okresie od 02.05.1985r. do 25.08.1985r. w kwotach: za maj – 7.740zł, za czerwiec – 7.951zł, za lipiec – 8.484zł i za sierpień – 4.119zł, tj. łącznie 28.294zł. Jak już wskazano wyżej, biegła nie mogła uwzględnić tych sum, bowiem zostały one wskazane w piśmie już po sporządzeniu przez nią opinii.

Biegła sporządzając opinię uzupełniającą ponownie wskazywała kwoty wynagrodzeń za wszystkie okresy zatrudnienia odwołującego. Wyliczając WWPW Sąd przyjął kwoty wynikające z opinii uzupełniającej co do wszystkich lat, przy czym za 1982 i 1989r. przyjął kwoty wynagrodzeń wg wariantu II. Dodatkowo przyjął tylko wynagrodzenie za okres zatrudnienia w SUR w K.. Wynagrodzenie za 1985r. będzie więc wynosił 106 941zł (28.294zł z SUR +78 647zł z
(...) S.”).

Kwoty potrzebne do wyliczenia WWPW, wg zasad określonych w art. 15 ust.4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przedstawiają się następująco:

Lp.	Rok	Ogółem wynagrodzenie za rok	Przeciętne wynagrodzenie dla celów emerytalnych	Stosunek dochodu do przeciętnego wynagrodzenia za rok kalendarzowy w %
1.	1971	9 135,00	18 864,00	48,43
2.	1972	16 126,20	30 108,00	53,56
3.	1973	653,20	33 576,00	1,95
4.	1974	-	38 220,00	-
5.	1975	-	46 956,00	-
6.	1976	19 917,00	51 372,00	38,77
7.	1977	22 800,00	55 152,00	41,34
8.	1978	32 911,00	58 644,00	56,12
9.	1979	19 923,00	63 924,00	31,17
10.	1980	8.129,00	72 480,00	11,22
11.	1981	37 750,00	92 268,00	40,91
12.	1982	104 423,00	139 572,00	74,82
13.	1983	115 250,00	173 700,00	66,35
14.	1984	122 523,00	202 056,00	60,64
15.	1985	106 941,00	240 060,00	44,55
16.	1986	251 648,00	289 140,00	87,03
17.	1987	351 227,00	350 208,00	100,29
18.	1988	724 090,00	637 080,00	113,66
19.	1989	1 921 998,00	2 481 096,00	77,47
20.	1990	9 461 956,00	12 355 644,00	76,58
8.	1991	11 861 269,00	21 240 000,00	55,84
9.	1992	27 167 706,00	35 220 000,00	77,14
10.	1993	25 010 200,00	47 940 000,00	52,17
11.	1994	33 030 000,00	63 936 000,00	51,66
12.	1995	4 512,13	8 431,44	53,52
13.	1996	5 081,86	10 476,00	48,51
14.	1997	9 626,93	12 743,16	75,55
15.	1998	12 917,18	14 873,88	86,84

W ocenie Sądu najkorzystniejszym WWPW jest WWPW wyliczony z 10 lat z okresu od 1.01.1983r. do 31.12.1992r. i wynoszący 75,96%. WWPW wyliczone z 20 lat i z innych okresów 10 lat są niższe i wynoszą: WWPW z 20 lat: 68.04% (1971-1972, 1978, 1982-1985, 1986-1998), a z innych 10 lat: 75,72% (1982-1991), 74,23% (1981-1990).

Wobec faktu, iż wyliczony obecnie WWPW z lat 1983-1992 wynosi 75,96%, a WWPW przyjęty w zaskarżonej decyzji z tych lat wnosi 74,32%, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przeliczył B. C. (2) kapitał początkowy przy przyjęciu przeciętnego wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru na składki na ubezpieczenie społeczne, wyliczonego z lat 1983-1992 i WWPW 75,96%.

Z tych względów w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 kpc orzeczono jak w sentencji.