Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Ubezpieczony A. K. (2) wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 3 listopada 2015 r. , którą odmówiono mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na niespełnienie przesłanki posiadania minimum 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu podnosił, iż przez cały okres swojej pracy w (...) Przedsiębiorstwie (...) ( od 3 września 1973 r. do 30 września 1992 ) pracował w brygadzie sprawczy i wykonywał prace polegające na spawaniu. Pracodawca prawdopodobnie mechanicznie spisał stanowiska z pierwszej umowy o pracę, nie biorąc pod uwagę faktycznie wykonywanej pracy , co pozbawiło ubezpieczonego prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie, podnosząc , że organ nie uznał jako okresu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w/w – nego w (...) Przedsiębiorstwie (...) przypadającego od 3 września 1973 r. do 30 września 1992 r. albowiem w świadectwie pracy w szczególnych warunkach bez daty nie został ściśle określony charakter prac wg wykazu , działu i pozycji rozporządzenia i zarządzenia resortowego .

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Ubezpieczony A. K. (2) 60 lat ukończył w dniu (...). ( urodził się dnia (...) ) . Do dnia 1 stycznia 1999 r. w / w- ny wykazał ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych ( łącznie 25 lat 3 miesiące i 27 dni ).

Ubezpieczony posiada zawód wyuczony - monter wewnętrznych instalacji budowlanych. W okresie zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) od 3 września 1973 r. do 30 września 1992 r. wykonywał prace montera c.o. oraz wod – kan. Ubezpieczony, posiadając uprawnienia spawacza w ramach wykonywanych czynności montera zajmował się również ( w zależności od potrzeb ) spawaniem elementów ( np. grzejników ).Czynności spawania nie wykonywał stale . Uczestniczył w kursie dotyczącym obsługi osadzaków H. i (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie zbieżnych ze sobą zeznań świadków i ubezpieczonego oraz korespondujących z nimi dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, a także w aktach osobowych ubezpieczonego, których prawdziwości i wiarygodności strony w toku procesu skutecznie nie zakwestionowały. Sąd nie dał jednak wiary twierdzeniom w / w- nych jakoby ubezpieczony wyłącznie spawał . Powyższemu przeczy doświadczenie życiowe i zasady racjonalnego rozumowania, trudno bowiem przyjąć, iż osoba wykonująca zwykle lepiej wynagradzane ( aniżeli np. prace montera ) prace spawacza pozostawałaby w toku całego zatrudnienia formalnie zatrudniona na stanowisku monter. W takim przypadku w którymkolwiek z angaży musiałoby się pojawić stanowisko spawacza . Tymczasem w żadnym z dokumentów pracowniczych znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego nie figuruje stanowisko spawacza, co więcej brak nawet śladu wykonywania tego rodzaju czynności przez ubezpieczonego. Co więcej dokumentacja pracownicza ubezpieczonego niezbicie potwierdza, iż pracę świadczył w zawodzie wyuczonym to jest montera instalacji sanitarnych i grzewczych, zapewne również wewnątrz budynków, a z pewnością nie wyłącznie w głębokich wykopach . Co znamienne, w świadectwie wykonywania prac w warunkach szczególnych wskazano ubezpieczonemu zupełnie inny rodzaj prac ( prace montera w głębokich wykopach ) , aniżeli te które obecnie wskazuje jako wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ( prace spawacza ) .

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; powoływana dalej jako „ustawa”):

1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ust. 2 stanowi, iż emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. Zgodnie z art. 32 ustawy w związku z paragrafami 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) prawo do emerytury może nabyć mężczyzna który spełnia następujące przesłanki: ukończył 60 lat; posiada co najmniej 25 letni okres zatrudnienia (art. 27 pkt 2 ustawy), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Zgodnie z § 2 ust 1 cytowanego rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy (ust. 1). Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2 ). Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (tak SN w postanowieniu z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, Lex nr 658191).

Materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie nie pozwala przyjąć, iż ubezpieczony spełnia ustawowy wymóg posiadania piętnastoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Z akt osobowych , częściowo również z zeznań świadków oraz zeznań, które ubezpieczony złożył w postępowaniu sądowym wynika, iż ubezpieczony nie pracował stale ani przy robotach wodnokanalizacyjnych oraz budowie rurociągów w głębokich wykopach, ani przy spawaniu . Był bowiem głównie monterem centralnego ogrzewania i zajmował się montażem instalacji centralnego ogrzewania. Z pewnością część prac stanowiły prace w głębokich wykopach i przy budowie rurociagów , a także prace , ale części prac wykonywanych przez ubezpieczonego w postaci zakładania instalacji c.o. , prac hydraulicznych, montowania armatury sanitarnej itd. nie sposób zakwalifikować jako pracy w szczególnych warunkach. A takie ubezpieczony z pewnością wykonywał. Zeznający w sprawie świadkowie unikali kategorycznych odpowiedzi na pytania odnośnie wykonywania przez ubezpieczonego prac innych aniżeli prace w głębokich wykopach czy prace spawalnicze . Przykładowo świadek T. S. mało zdecydowanie stwierdził : „ …raczej nie robiliśmy przy montażu kaloryferów „ czy też : „ … jak nie wiem czy ubezpieczony był monterem instalacji wewnętrznych …” , a dalej : „ ... raczej ubezpieczony nie wykonywał prac wod –kan na zewnątrz , mówię raczej , bo stale ze sobą nie byliśmy…”. Powyższe stwierdzenie należy określić jako absurdalne, albowiem tym właśnie zajmowali się monterzy c. o. i w ramach takiego stanowiska mieli wykonywać obok innych prac również prace spawalnicze. W świetle doświadczenia życiowego trudno również przyjąć, iż jednak ekipa monterów c.o. jedynie spawała złącza przy kaloryferach, inna wykonywała natomiast pozostałe prace związane z ich montażem ( wykonywała podejścia - zawieszała, dokręcała elementy grzejników, zawory itp ). Świadek Z. T. stwierdził: „ nie widziałem, aby ubezpieczony montował armaturę sanitarną, nie było takiej możliwości abym widział go cały czas …” . Ten sam świadek zajmujący w spornym okresie takie samo stanowisko jak ubezpieczony wprost przyznał, iż jako monter zakładał wszelkiego rodzaju instalacje sanitarne, kładł rury , montował ubikacje, zlewy , kabiny. A zatem wykonywał tzw. biały montaż czyli montaż armatury sanitarnej, która to prace z pewnością nie kwalifikuje się jako wykonywana w warunkach szczególnych . Co więcej ponownie należy podkreślić rozdźwięk pomiędzy treścią wydanego powodowi świadectwa wykonywania prac w warunkach szczególnych , gdzie w wskazano prace w głębokich wykopach, a tym , co utrzymuje on sam, że owszem wykonywał prace w szczególnych warunkach ale prace spawalnicze. Pewne wskazówki co do różnorodnego charakteru wykonywanych przez ubezpieczonego prac daje również dokument potwierdzający jego szkolenie w zakresie obsługi osadzaków , które to umiejętności nie były potrzebne przy wykonywaniu prac spawalniczych . Mało prawdopodobnym jest, aby zakład finansował tego rodzaju szkolenie w sytuacji, w której wyniesionych z niego umiejętności ubezpieczony nie musiałby zastosować w praktyce. Co symptomatyczne, w odwołaniu ubezpieczony wskazywał na oba rodzaje prac wykonywanych przez siebie to jest prace montera w głębokich wykopach oraz prace spawalnicze , w toku postepowania natomiast zaczął eksponować jedynie prace spawalnicze ( jak można domniemywać dlatego, ze teza o pracach w głębokich wykopach została już na początku obalona zeznaniami zawnioskowanych przezeń świadków ) . Wreszcie sam ubezpieczony przyznał w złożonym życiorysie, że pracuje w (...) jako monter c.o. co przeczy jego twierdzeniom o pracy wyłącznie w charakterze spawacza . Wiarygodność zeznań ubezpieczonego co do wykonywania stale czynności spawacza podważa również okoliczność, iż chorował na dychawice oskrzelową. Mało prawdopodobnym jest aby przy tego rodzaju schorzeniu w istocie do głównych obowiązków ubezpieczonego należały prace spawalnicze , wymagające , co przyznał założenia maski spawalniczej, okularów i kombinezonu . W protokole z egzaminu praktycznego pochodzącym prawdopodobnie z roku 1980 ( na co wskazuje umieszczenie go pomiędzy dokumentami pracowniczymi z tego roku oraz adnotacja o pracy ubezpieczonego od stycznia 1978 r. , który został dopięty do świadectwa kwalifikacyjnego k. 9 akt osobowych ) wymieniono czynności , jakie w/w- ny musiał na egzaminie wykonać ( i które zostały ocenione ) – kierunki i spadki przewodów odpowietrzających, próby instalacji c.o., zasada działania zaworów bezpieczeństwa i redukcyjne oraz warunki BHP przy pracach spawalniczych. Z powyższego wynika, iż z pewnością do czynności wykonywanych przez ubezpieczonego nie należały wyłącznie prace spawalnicze ( zapewne większą część prac stanowiły prace montera czy prace należące do hydraulika ). Prace przy spawaniu stanowiły jedynie pewną część jego pracy. W tym kontekście ( twierdzeń samego ubezpieczonego ) zupełnie nieuprawnione było wydanie ubezpieczonemu przez zakład świadectwa pracy w szczególnych warunkach. Wskazywany w nim dział V poz. 1 pkt 6 zarządzenia resortowego dotyczy bowiem montera instalacji sanitarnych i grzewczych ale warunkiem jest aby prace te były wykonywane w głębokich wykopach. W wyroku z dnia 29 stycznia 2014 r. II UK 247/13 LEX nr 1438802 Sąd Najwyższy wskazał, iż wymóg uznania robót instalacyjnych (wodno-kanalizacyjnych) za prace wykonywane w szczególnych warunkach, będący warunkiem koniecznym do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, jest spełniony tylko wtedy, gdy takie zatrudnienie było wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w głębokich wykopach. Do zatrudnienia wykonywanego w głębokich wykopach nie zalicza się prac, które nie wymagają wykonania ani nie są realizowane w takich szczególnych warunkach ("głębokich wykopach"), co wyklucza legalność uwzględnienia bezspornego wykonywania przez skarżącego instalacji c.o. lub wodno-kanalizacyjnych wewnątrz budynków do szczególnego zatrudnienia. Należy zauważyć, iż świadectwo prac nie jest dokumentem urzędowym, lecz dokumentem prywatnym, wystawionym przez pracodawcę, a zatem wyłącznie oświadczeniem wiedzy tego pracodawcy, które może być podważane w każdy sposób przed sądem w postępowaniu w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd nie jest w żaden sposób związany oceną charakteru zatrudnienia pracownika dokonaną przez pracodawcę w wystawionym pracownikowi świadectwie pracy czy w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Ma ono służyć jedynie celom dowodowym. Dokument ten podlega co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód (tylko dokumenty wystawione przez organy państwowe albo organy wykonujące zadania z zakresu administracji państwowej stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/09, LEX nr 518067 oraz z dnia 23 listopada 2005 r., I UK 15/04, OSNAP 2005 Nr 11, poz. 161). Zatem nawet wtedy, gdy pracodawca uznał pracę na danym stanowisku za pracę w szczególnych warunkach, to dany pracownik może nie otrzymać emerytury w wieku obniżonym, jeżeli praca ta nie była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wymienionym wykazie takich prac (§ 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze . Z taką też sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie, gdzie świadectwo takie zostało wystawione bezpodstawnie.

Kierując się powyższym Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c oddalił odwołanie jako bezzasadne.