Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII Gz 135/16

POSTANOWIENIE

Dnia 7 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Wołoszyk

Sędziowie: SSO Wiesław Łukaszewski

SSO Marek Tauer

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2017 r. w Bydgoszczy na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna w W.

przeciwko Z. P., A. S., A. D., K. O., R. B., L. P.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 30 maja 2016 r. , sygn. akt VIII GC 879/16

postanawia :

oddalić zażalenie.

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Marek Tauer

UZASADNIENIE

Powód dochodził roszczenia z art. 299 ksh. Powód podał, iż egzekucja prowadzona przeciwko spółce (...) okazała się bezskuteczna, a wszyscy pozwani byli członkami zarządu lub likwidatorami spółki, kiedy powstała wierzytelność powoda. Sąd Rejonowy zważył , iż właściwość ogólna określona w art. 27-30 k.p.c. znajduje zastosowanie we wszystkich sprawach, chyba, że przepisy szczególne określają właściwość wyłączną w określonych rodzajach spraw (art. 38-42 1 i 46 k.p.c.) lub też dają powodowi prawo wyboru sądu. przed którym chce prowadzić proces, a powód z tego prawa skorzysta (art. 31-37 k.p.c.). W przedmiotowej sprawie powództwo oparte jest na przepisie art. 299 k.s.h. zgodnie z którym członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki w sytuacji, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. W myśl natomiast art. 298 k.s.h. powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby spółki.

Zgodnie z poglądami judykatury i doktryny wskazana właściwość ma charakter wyłączny (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1997 r., sygn. III CZP 24/97 i uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1995 r., sygn. III CZP 120/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 181, postanowienie SO w Koszalinie z dnia 14 lutego 2011 r. VI Gz 13/11 LEX nr 1714246). Skoro w niniejszej sprawie mamy do czynienia z właściwością wyłączną to konieczne jest przekazanie sprawy do sądu właściwego ze względu na miejsce siedziby (...) sp. z o.o. w S., której członkami zarządu bądź likwidatorami byli pozwani. W konsekwencji Sądem wyłącznie właściwym do rozpoznania niniejszej sprawy jest Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie.

Mając powyższe na uwadze , na podstawie art. 298 k.s.h. w zw. z art. 200 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy stwierdził swą niewłaściwość miejscową i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu Szczecin - Centrum w Szczecinie.

Pozwani zaskarżyli powyższe postanowienie zarzucając naruszenie : art. 298 k.s.h. poprzez niewłaściwe zastosowanie, gdyż przepis ten nie może być podstawą ustalenia właściwości miejscowej sądu w sprawach roszczeń z art. 299 § 1 k.s.h., art. 27 § 1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i przekazanie sprawy do rozpoznania Sadowi Rejonowemu Szczecin - Centrum w Szczecinie, § 3 pkt 3 lit. e rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych z dnia 7 października 2014 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 1407) w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym i sądom rejonowym rozpoznania spraw gospodarczych z obszarów właściwości innych sądów okręgowych i sądów rejonowych z dnia 7 października 2014 r. (Dz. U. z 2014 r., poz. 1397) poprzez ich niezastosowanie i przekazanie sprawy do rozpoznania Sadowi Rejonowemu Szczecin - Centrum w Szczecinie. Pozwani wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez przekazanie sprawy do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej, tj. do Sądu Rejonowego w Bydgoszczy, VIII Wydziału Gospodarczego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Pozwani wskazali ponadto , iż jeden z nich , Z. P. zamieszkuje w miejscowości Ł., gmina P.. W związku z tym wskazany przez pozwanych Sąd jest właściwy miejscowo dla tego pozwanego stosownie do treści § 3 pkt 3 lit. e rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych z dnia 7 października 2014 r. w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie przekazania niektórym sądom okręgowym i sądom rejonowym rozpoznania spraw gospodarczych z obszarów właściwości innych sądów okręgowych i sądów rejonowych z dnia 7 października 2014 r. Ponadto pozwany ten choruje na wiele przypadłości. W tej sytuacji znacznym udogodnieniem będzie rozpoznanie sprawy w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy. Pozostali pozwani nr 2-5 przychylają się do wniosku o rozpoznanie sprawy przed Sądem Rejonowym w Bydgoszczy.

Zdaniem pozwanych w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z wyłączną właściwością miejscową sądu. Nie ma żadnego przepisu prawa, który przewidywałaby tego rodzaju właściwość w sprawach dot. roszczeń z art. 299 § 1 ksh. Na pewno o zasadności stanowiska Sądu nie świadczą orzeczenia powołane w treści skarżonego postanowienia. Doktryna odniosła się krytycznie do odmiennego stanowiska, jakie zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 września 1995 r. (III CZP 120/95) (vide też glosa krytyczna do tej ostatniej uchwały - M. Litwińska, PPH 1996, Nr 2, s. 37 oraz J. Gudowski, Przegląd, 2000, s. 108) powołanej w treści skarżonego postanowienia. Obecnie niekwestionowany jest pogląd, że przepis art. 298 ksh dotyczy jedynie roszczeń odszkodowawczych ( wytaczanych przez spółkę, wspólników i innych uprawnionych) skierowanych przeciwko członkom organów spółki na podstawie art. 292 ksh, art. 293 ksh, art. 295 ksh oraz art. 415 kc ) ( tak np. red. prof. dr hab. J. Strzępka, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, 2015 r., Wyd. 7, stan prawny na 01.04.2016 r.).

W świetle wskazanych wyżej poglądów należy wyciągnąć wniosek, iż właściwość miejscową Sądu w sprawach o roszczenia z art. 299 § 1 ksh określa się według właściwości miejscowego ogólnej z art. 27 § 1 kpc, tj. miejsca zamieszkania pozwanego. Skoro dla jednego z pozwanych właściwym miejscowo jest Sąd Rejonowy w Bydgoszczy i pozostali pozwani nie sprzeciwiają się prowadzeniu sprawy przed tym Sądem niniejsze zażalenie jest w pełni uzasadnione.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Zażalenie nie było zasadne.

Należy wskazać przede wszystkim , iż na gruncie judykatury nie doszło do zmiany stanowiska w przedmiocie właściwości sądu dotyczącej roszczeń z art. 299 § 1 ksh.

Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd zawarty m. in. w uzasadnieniu postanowienia Sądu Okręgowego w Koszalinie , sygn. akt VI Gz 13/11 , iż zawarta w art. 298 k.s.h. norma, iż powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby spółki, ma charakter generalny i nie wymienia konkretnych spraw, do których miałby się odnosić. Oznacza to, ze określa on właściwość Sądu zarówno dla powództw odszkodowawczych przewidzianych w szczególnych przepisach k.s.h., jak i dla ogólnego powództwa odszkodowawczego. Rozstrzygające znaczenie więc w tej kwestii ma ustalenie charakteru prawnej odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, o której mowa w art. 299 k.s.h. Wynikająca z art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania jest odpowiedzialnością deliktową, za zawinione przez członka zarządu niezgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcie postępowania układowego i doprowadzenie do takiej sytuacji, w której egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna, co w konsekwencji prowadzi do powstania szkody wierzyciela wynikającej z niemożności zaspokojenia swojej wierzytelności wobec spółki (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2008 r., sygn. akt III CZP 72/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 661/08, wyrok Sądu Najwyższego z 7 lipca 2005 r., IV CK 58/05, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2004 r., IV CK 148/04). Tak więc odpowiedzialność członków zarządu oparta na art. 299 k.s.h. ma charakter odszkodowawczy. Podstawą odpowiedzialności wynikającej z art. 299 k.s.h. jest szkoda, którą należy pojmować nie jako uszczerbek w majątku wierzyciela, lecz jako obniżenie potencjału majątkowego spółki. Odpowiedzialność ta ma samoistną podstawę i powstaje ex lege jako swoiste zabezpieczenie długu spółki. Skoro zatem art. 298 k.s.h. stanowi o wyłącznej właściwości sadu w sprawach z powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki, to należy go odnieść także do art. 299 k.s.h. Tak więc „powództwo o odszkodowanie", o jakim mowa w art. 298 k.s.h., obejmuje także powództwa oparte na art. 299 k.s.h. Pogląd ten zyskał również aprobatę w literaturze (zob. T. Żyznowski Odpowiedzialność cywilna w spółkach handlowych. Wybrane zagadnienia. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1996/5 str. 2).

Właściwość oparta na regulacji art. 298 k.s.h. ma charakter właściwości wyłącznej, co oznacza, iż sprawa może zostać wytoczona wyłącznie przed sąd siedziby spółki. W ten sposób wyłączone zostają przepisy o właściwości ogólnej i przemiennej. Sąd Rejonowy prawidłowo zatem uznał się za niewłaściwy i sprawę przekazał sądowi właściwemu wg przepisu art. 298 ksh.

Zażalenie, jako nieuzasadnione, podległo zatem oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Marek Tauer

Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13