Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Tarnowie

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2013 roku w Tarnowie na rozprawie

odwołania B. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 10 września 2012r. nr (...)

w sprawie B. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym

oddala odwołanie.

Sygn. akt IV U 1124/12

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 30 stycznia 2013 roku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 10 września 2012 roku odmówił B. P. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu tej decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż B. P. nie spełnia warunków, od których zależy prawo do emerytury w myśl art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż nie wykazała ona 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła B. P. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Na uzasadnienie podniosła, że posiada ponad 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Oprócz bowiem okresu uznanego przez organ rentowy pracowała jako logopeda w okresie od dnia 1.04.1980 roku do dnia 31.08.1985 roku w (...) (...) z (...) w T.. Była to praca w warunkach szczególnych w świetle Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz.Urz.MZ z 1983 r. Nr 8, poz. 40 ze zm.).

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. Zdaniem organu rentowego pracę ubezpieczonej należy oceniać według Działu XII Wykazu A rozporządzenia zatytułowanego: „W służbie zdrowia i opiece społecznej”, gdzie nie ma wymienionej pracy logopedy.

Bezsporne między stronami było:

B. P. urodzona dnia (...) ukończyła 55 lat. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący ponad 20 lat.

Sąd Okręgowy ustalił nadto następujący stan faktyczny:

W okresie od 1.09.1985 r. do 31.08.1997 r. odwołująca była zatrudniona jako logopeda w (...) w T. w pełnym wymiarze czasu pracy, a w okresie od dnia 1.09.1997 roku do dnia 31.08.1998 roku w wymiarze ½ etatu. Okres pracy na cały etat został zaliczony przez organ rentowy jako praca w warunkach szczególnych (praca nauczycielska z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Dowód:

- akta ZUS,

W okresie od dnia 1.04.1980 roku do dnia 31.08.1985 roku odwołująca pracowała jako logopeda w Polskim Związku Głuchych (...) z (...) w T. w pełnym wymiarze czasu pracy. W czasie tego zatrudnienia w okresie od 13.08.1984 r. do 31.08.1984 r. przebywała na urlopie bezpłatnym.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującej się k. 22

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zalegające w aktach organu emerytalnego i aktach osobowych odwołującej się.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Poza tym treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy B. P. przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2009 roku Nr 153 poz. 1227 ze zm.) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego na podstawie art. 32 ust. 4 w przepisach dotychczasowych, tj. 55 lat życia dla kobiety, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. co najmniej 20 lat dla kobiet.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącymi pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 60 lat w przypadku kobiet. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe wymienione zarówno w art. 32 ust. 2 jak i w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku ( sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiety i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż B. P. nie spełnia wszystkich przesłanek nabycia prawa do emerytury. Co prawda ukończyła 55 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, bo wynoszący ponad 20 lat, jednak nie legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy.

Brak podstaw do zaliczenia spornego okresu pracy od dnia 1.04.1980 roku do dnia 31.08.1985 roku jako logopeda w Polskim Związku Głuchych (...) z (...) w T. jako pracę w szczególnych warunkach. Poza sporem, że nie była to praca „nauczycielska” w rozumieniu art. 32 ust. 3 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Praca ta nie została także wymieniona w Dziale XII Wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W szczególności nie była to praca z pkt. 1 tego działu tj. prace na oddziałach: intensywnej opieki medycznej, anestezjologii, psychiatrycznych i odwykowych, onkologicznych, leczenia oparzeń oraz ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami ani z pkt. 5 tj. prace w domach pomocy społecznej dla nieuleczalnie i przewlekle chorych, umysłowo upośledzonych dorosłych i umysłowo niedorozwiniętych dzieci.

Niczego nie zmienia w sprawie powołanie się przez odwołującą na przepisy zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnych charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej (Dz.Urz.MZ z 1983 r. Nr 8, poz. 40 ze zm.). Zgodnie z ugruntowanym poglądem judykatury wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający. Źródłem prawa do emerytury za pracę w szczególnych warunkach jest ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenie z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Nie jest nim natomiast zarządzenie resortowe, jako że nie stanowi źródła prawa (zob. postanowienie SN z dnia 2012-03-22, I UK 403/11, orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 25.02.2010 r., II UK 218/09, z dnia 16.11.2010 r., I UK 124/10, z dnia 22.04.2011 r., I UK 351/10, z dnia 26.05.2011 r., II UK 356/10 i z dnia 24.11.2011 r., I UK 164/11). Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24.03.2009 r. (I PK 194/08, OSNP 2010/23-24/281), praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Ponadto, co prawda w tym zarządzeniu wymieniono stanowisko logopedy, ale tylko w odniesieniu do pracy na oddziałach psychiatrycznych i odwykowych (dotyczy to również personelu zatrudnionego w sanatoriach dla nerwowo i psychicznie chorych, sanatoriach i oddziałach neuropsychiatrii dziecięcej i szpitalach uzdrowiskowych dla dzieci z porażeniami mózgowymi, zakładach dla dzieci głęboko niedorozwiniętych do lat 3, zakładach leczenia odwykowego dla alkoholików i narkomanów oraz oddziałach dziennych, nocnych dla osób z zaburzeniami psychicznymi), a stanowisko instruktora terapii zajęciowej wymieniono w odniesieniu do wskazanych oddziałów oraz do prac w domach pomocy społecznej dla nieuleczalnie i przewlekle chorych, umysłowo upośledzonych dorosłych i umysłowo niedorozwiniętych dzieci. W ocenie Sądu Okręgowego Polski Związek Głuchych (...) z (...) w T. nie była jednostką o których mowa we wskazanych normach.

Jak wskazują powyższe przepisy w przypadku pracy logopedy tylko praca w określonym środowisku pracy sprawia, że będzie to praca w warunkach szczególnych. Nie może to dziwić, gdyż zupełnie inne jest środowisko pracy logopedy na oddziale psychiatrycznym czy odwykowym a inne w Polskim Związku Głuchych.

Podnoszony fakt pobierania przez odwołującą dodatku specjalnego wobec powyższych unormowań nie może prowadzić do zaliczenia jej pracy jako pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.