Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 20 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca: Sędzia SO Małgorzata Kończal

Sędziowie SO: Włodzimierz Jasiński, Marek Lewandowski

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2017 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa W. P.i P. D.

przeciwko Zespołowi (...)w C. Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi (...)

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Rejonowego w Chełmnie

zawarte w pkt III wyroku z dnia 29 listopada 2016 r.

sygn. akt I C 487/16

w przedmiocie zwrotu kosztów procesu

postanawia:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od pozwanego solidarnie na rzecz powódek kwotę 225 zł (dwieście dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

/SSO Włodzimierz Jasiński/ /SSO Małgorzata Kończal/ /SSO Marek Lewandowski/

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 1 sierpnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Chełmie umorzył postępowanie w sprawie z powództwa W. P.i P. D. o zapłatę przeciwko Zespołowi (...)w C. Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi (...), co do kwoty 9.210,36 zł, tj. w zakresie, w jakim strona powodowa cofnęła skutecznie pozew, bez zrzeczenia się roszczenia.

Wyrokiem z dnia 29 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Chełmnie uwzględnił powództwo W. P.i P. D. o zapłatę przeciwko Zespołowi (...)w C. Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi (...)w kwocie 2.413,74 zł wraz z należnymi odsetkami, oddalając je w pozostałym zakresie i orzekając w pkt III o kosztach procesu, zasądzając od pozwanego, na rzecz powódek solidarnie kwotę 4.955 zł. Jako podstawę rozstrzygnięcia w zakresie kosztów, Sąd I instancji wskazał art. 98 k.p.c. podnosząc, że na zasądzoną od pozwanego kwotę składa się 4.800 zł wynagrodzenia pełnomocnika powódek, będącego radcą prawnym, 34 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 121 zł opłaty sądowej od pozwu. Sąd Rejonowy podkreślił, iż nie znalazł podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 101 k.p.c., bowiem pozwany dał powód do wytoczenia powództwa. Terminy zapłaty objętego pozwem roszczenia, były ściśle określone, a pozwany nie spełnił należności w terminie. Ponadto, nie uznał w całości powództwa przy pierwszej czynności procesowej, kwestionując żądanie pozwu w zakresie rekompensaty.

Zażalenie na powyższe postanowienie w przedmiocie kosztów procesu złożył pozwany, zarzucając mu naruszenie:

1.  art. 98 k.p.c. poprzez przyznanie kosztów postępowania powodowi w całości w sytuacji, gdy pozwany nie dał powodów do wytoczenia powództwa, uznał powództwo podczas pierwszej czynności w zakresie faktycznych świadczeń wzajemnych powoda, a co więcej, spełnił świadczenie w terminie wyznaczonym mu w wezwaniu do zapłaty jako ostateczny termin spełnienia świadczenia;

2.  art. 101 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sytuacji, gdy pozwany nie dał powodów do wytoczenia powództwa, uznał powództwo podczas pierwszej czynności w zakresie faktycznych świadczeń wzajemnych powoda, a co więcej, spełnił świadczenie w terminie wyznaczonym mu w wezwaniu do zapłaty jako ostateczny termin spełnienia świadczenia;

3.  art. 203 § 3 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez nie zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego, w sytuacji, gdy powód cofnął pozew lecz nie udowodnił, że wniesienie powództwa było niezbędne dla celowego dochodzenia przez powoda jego praw;

4.  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przyznanie kosztów postępowania powodowi w całości w sytuacji, gdy pozwany nie dał powodów do wytoczenia powództwa, uznał powództwo podczas pierwszej czynności w zakresie faktycznych świadczeń wzajemnych powoda, a co więcej, spełnił świadczenie w terminie wyznaczonym mu w wezwaniu do zapłaty jako ostateczny termin spełnienia świadczenia.

W związku z zarzutami skarżący wniósł o uchylenie pkt 3 wyroku i zasądzenie od powódek na rzecz pozwanego kosztów postępowania za pierwszą instancję w wysokości 4.800 zł, a także o zasądzenie od powódek na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, z tytułu postępowania zażaleniowego.

Uzasadniając swoje stanowisko skarżący podniósł przede wszystkim, że powód dokonał jednorazowego wezwania do zapłaty w dniu 10 maja 2016 r. ze wskazaniem, że realizacja wezwania ma nastąpić do dnia 13 maja 2016 r. Wezwanie to zostało jednak doręczone pozwanemu dopiero 16 maja 2016 r., a więc po terminie wyznaczonym na zapłatę. Tego też dnia powódki wystąpiły z pozwem. W konsekwencji niemożliwym było spełnienie roszczenia, zgodnie z wezwaniem do zapłaty, w zakreślonym terminie. Jednocześnie skarżący dokonał jej 18 maja 2016 r., tj. dwa dni od odebrania przedmiotowego wezwania, tym samym uznać należy, w ocenie pozwanego, że nie zaistniała podstawa do dochodzenia przez powódkę swoich należności na drodze postępowania sądowego.

Niezależnie od powyższego skarżący zakwestionował zasadność roszczenia w zakresie odszkodowania na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 403), podniósł także, że pozew obarczony był brakiem formalnym, uniemożliwiającym nadanie mu biegu w sprawie, nie wskazano w nim bowiem, czy strony podjęły próbę mediacji, lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, zgodnie z art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c.

Skarżący podkreślił także, że wytoczenie powództwa nie było niezbędne i celowe, tym samym rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, w przedmiocie kosztów postępowania, narusza art. 203 § 3 k.p.c.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie w całości oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego w postępowaniu zażaleniowym, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie było bezzasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że bezprzedmiotowe są twierdzenia zażalenia, odnoszące się do zasadności roszczenia strony powodowej, w zakresie odszkodowania wynikającego z ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych z dnia 8 marca
2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 403). Skarżący bowiem, wnosząc zażalenie, kwestionuje rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu, w pozostałym zaś zakresie, wydany w sprawie wyrok stał się prawomocny. Podobnie bez znaczenia pozostają twierdzenia, dotyczące braku formalnego pozwu.

Odnosząc się do istoty zażalenia, wskazać należy, że art. 203 § 2 k.p.c. wyraża zasadę, że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2009 roku, II CZ 208/11, LEX nr 1214570).

Zgodnie natomiast z art. 101 k.p.c. zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu.

W świetle powyższego, uznać należy, że dla rozpoznania niniejszego zażalenia, zasadnicze znaczenie ma ustalenie, czy pozwany dał powód, w kontekście powołanych przepisów, do wytoczenia powództwa. Tej kwestii też, w istocie, dotyczą zarzuty skarżącego.

Sąd Okręgowy podziela w tym zakresie stanowisko Sądu I instancji. Podkreślić należy, że z uwagi na okoliczności faktyczne sprawy, bez znaczenia pozostaje data doręczenia pozwanemu ostatecznego wezwania do zapłaty, podobnie jak wskazany w nim termin do spełnienia roszczenia. Roszczenie powódek wynikało bowiem z umowy zawartej z pozwanym, w związku z którą, powódki wystawiały faktury VAT, szczegółowo opisane w treści pozwu. Faktury te były akceptowane przez pozwanego własnoręcznym podpisem. Jednocześnie w treści każdej z faktur wskazano precyzyjnie termin płatności stwierdzonych w nich należności. Jeżeli natomiast faktura zawiera wzmiankę co do czasu zapłaty, może pełnić też funkcję wezwania do zapłaty, jaką jest sprecyzowanie obowiązku dłużnika w aspekcie czasu, czemu dał wyraz Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 października 2001 r., I CKN 323/99 (Legalis nr 51921), w którym wskazał, że faktura, w której określony został termin jej płatności, sporządzona przez pracownika wierzyciela, do zakresu obowiązków którego należało dokonywanie takich czynności, jest wezwaniem do zapłaty w rozumieniu art. 455 k.c. Stanowisko stwierdzające, że faktura, w której określony został termin jej płatności, jeżeli sporządzona została przez pracownika wierzyciela, do zakresu obowiązków którego należało dokonywanie takich czynności, jest wezwaniem do zapłaty w rozumieniu art. 455 k.c. należy do utrwalonych w orzecznictwie sądowym (por. uchw. Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1992 r., III CZP 56/92 - OSNCP 1992 r., nr 12, poz. 219). Tym samym uznać należało, że doręczenie pozwanemu przedmiotowych faktur, było równoznaczne z wezwaniem go do zapłaty stwierdzonych nimi kwot, w zakreślonych w ich treści terminach. Skoro mimo upływu tychże terminów pozwany nie spełnił świadczenia, wytoczenie powództwa było celowe i niezbędne dla dochodzenia roszczeń z tego tytułu. Tym samym brak było podstaw do obciążania powódek kosztami procesu, w związku z cofnięciem pozwu, będącym następstwem uiszczenia przez stronę pozwaną należnej kwoty, już po wytoczeniu powództwa.

Nieprawdziwe są ponadto twierdzenia zażalenia, dotyczące uznania powództwa przy pierwszej czynności. Pierwszą czynnością procesową pozwanego w niniejszej sprawie, było wniesienie odpowiedzi na pozew, w której wyraźnie zakwestionował on zasadność pozostałej, dochodzonej przez powódki kwoty. Przesłanki wskazane w art. 101 k.p.c. tj. brak powodu do wytoczenia powództwa oraz uznanie przy pierwszej czynności procesowej żądania pozwu, muszą być natomiast spełnione łącznie. Tym samym już tylko z uwagi na powyższe, brak było podstaw do zastosowania wskazanego przepisu.

W konsekwencji brak było przesłanek do stwierdzenia, że powództwo w niniejszej sprawie zostało wniesione przedwcześnie. W związku z tym Sąd Okręgowy oddalił zażalenie jako bezzasadne (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c.).

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzając od pozwanego na rzecz powódek solidarnie kwotę 225 zł, tytułem wynagrodzenia radcy prawnego (§ 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r., Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), w brzmieniu ustalonym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz. U. z 2016 r. poz. 1668).

/SSO Włodzimierz Jasiński/ /SSO Małgorzata Kończal/ /SSO Marek Lewandowski/