Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 r. w Lublinie

sprawy H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy H. D.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 14 lipca 2016 r. sygn. akt IV U 202/16

oddala apelację.

Ewa Szafraniuk Barbara Mazurkiewicz-Nowikowska Krzysztof Szewczak

III AUa 1091/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 28 stycznia 2016 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art. 24 ust. 1 b pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał i wypłacił ubezpieczonemu H. D. emeryturę wyliczoną na podstawie art. 183 tej ustawy od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r. oraz wypłacił emeryturę za miesiąc luty 2016 r.

W odwołaniu od tej decyzji H. D. domagał się jej zmiany poprzez obliczenie emerytury z uwzględnieniem okresu pełnienia służby w Milicji Obywatelskiej oraz pracy w gospodarstwie rolnym rodziców tj. okresu od 1966 r. do 1990 r. Wskazał również, że od 1990 r. pobierał emeryturę milicyjną (policyjną) z Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW, a z chwilą nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wypłata emerytury policyjnej została mu wstrzymana jako świadczenie mniej korzystne.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wnosił o jego oddalenie. W uzasadnieniu tej odpowiedzi powołał się na argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji. Organ rentowy podniósł, że okresy służby wojskowej oraz służby w Milicji Obywatelskiej, zostały uwzględnione jako wysługa przy ustalaniu prawa do emerytury milicyjnej (policyjnej), co wyklucza ich ponowne zaliczenie przy ustalaniu prawa do emerytury z powszechnego systemu emerytalnego.

Wyrokiem z dnia 14 lipca 2016 r. Sąd Okręgowy w Siedlcach oddalił odwołanie.

W uzasadnieniu tego wyroku Sąd I instancji ustalił, że ubezpieczony H. D., urodzony w dniu(...)w okresie od dnia 16 listopada 1970 r. do dnia 31 stycznia 1990 r. pełnił służbę w Milicji Obywatelskiej. Jako funkcjonariusz tej służby był zatrudniony w (...)w S.. Decyzją z dnia 14 lutego 1990 r. wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. 1983 r., Nr 46, poz. 210) przyznano H. D. emeryturę milicyjną. Do wysługi emerytalnej wnioskodawcy zostały wówczas zaliczone okresy: a/ służby wojskowej od dnia 22 października 1968 r. do dnia 14 października 1970 r., b/ służby w Milicji Obywatelskiej od dnia 16 listopada 1970 r. do dnia 31 stycznia 1990 r. oraz

c/ pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od dnia 1 stycznia 1966 r. do dnia 1 października 1968 r. Wysokość emerytury policyjnej (milicyjnej) od dnia 1 marca 2015 r. wynosiła 2328,61 zł brutto.

W dniu 3 listopada 2015 r. H. D. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddziale w S. wniosek o emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W załączonej do tego wniosku informacji dotyczącej okresów składkowych i nieskładkowych, wskazał, że w okresie od dnia 3 kwietnia 1990 r. do dnia 30 września 2015 r. był zatrudniony w(...)S.A. Decyzją z dnia 21 grudnia 2015 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od dnia 1 listopada 2015 r., ustalił jej wysokość na kwotę 2426,41 zł oraz zawiesił wypłatę tego świadczenia z uwagi na zbieg prawa do więcej niż jednego świadczenia.

Organ rentowy po uzyskaniu informacji z Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA o wysokości emerytury policyjnej przyznanej ubezpieczonemu i okresach zaliczonych przez ten organ do przyznania tego prawa i jego wysokości, zwrócił się do Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA o wstrzymanie wypłaty ubezpieczonemu świadczenia nr (...) (emerytury policyjnej) jako mniej korzystnego.

Decyzją z dnia 28 stycznia 2016 r. organ rentowy ponownie obliczył ubezpieczonemu wysokość emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i ustalił jej wysokość na kwotę 2426,41 zł brutto (tak jak w decyzji z dnia 21 grudnia 2015 r.) oraz wypłacił ją za okres od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 31 stycznia 2016 r. wraz ze świadczeniem za luty 2016 r. Do obliczenia wysokości emerytury na podstawie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, potrzebnej do dokonania obliczeń świadczenia emerytalnego na podstawie art. 183 tej ustawy, organ rentowy uwzględnił okres składkowy w wymiarze 25 lat, 3 miesięcy i 12 dni oraz okres nieskładkowy w wymiarze 2 miesięcy i 21 dni. ZUS nie uwzględnił do stażu ubezpieczeniowego okresów zaliczonych przez Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA do wysługi lat przy ustalaniu prawa do emerytury milicyjnej (policyjnej) i jej wysokości.

Sąd Okręgowy podniósł, iż zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a-e i g, nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2, czyli min. funkcjonariuszy Policji (Milicji Obywatelskiej). W sytuacji zatem, gdy funkcjonariusz takiej służby ma ustalone prawo do emerytury policyjnej (tak jak ubezpieczony), to okresów pełnienia służby w Policji (Milicji Obywatelskiej), nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie jest bowiem możliwe zsumowanie okresów pełnienia służby oraz podlegania ubezpieczeniu społecznemu.

H. D. ma przyznane prawo do emerytury milicyjnej (policyjnej) od dnia 1 lutego 1990 r. Do wysługi lat i wyliczenia wysokości tego świadczenia zostały mu zaliczone w/w okresy: służby wojskowej (22 października 1968 r. – 14 października 1970 r.), służby w Milicji Obywatelskiej (16 listopada 1970 r. – 31 stycznia 1990 r.) oraz pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (1 stycznia 1966 r. – 1 października 1968 r.). Zgodnie więc z art. 5 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresy służby wojskowej i służby w Milicji Obywatelskiej nie mogą być zaliczone ubezpieczonemu do emerytury przyznanej na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie podlega zaliczeniu również okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców, gdyż ubezpieczony urodzony jest po dniu 31 grudnia 1948 r. i w przypadku takich osób dla przyznania prawa do emerytury nie jest wymagane spełnienie określonego w ustawie stażu ubezpieczeniowego, dlatego też nie ma zastosowania do ubezpieczonego art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy oddalił odwołanie.

W apelacji od tego wyroku, którą wniósł ubezpieczony H. D., nie zostały sformułowane zarzuty w sposób odpowiadający wymaganiom określonym w art. 368 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c. Apelant podniósł, że zaskarżony wyrok uważa za krzywdzący i niesprawiedliwy. Zwrócił uwagę na to, że organ rentowy przy ustalaniu wysokości należnej mu emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił tego, że jego staż pracy łącznie ze służbą w Milicji Obywatelskiej oraz Wojsku Polskim, a także pracą w gospodarstwie rolnym rodziców wynosi 49 lat. Nieuwzględnienie tych okresów przez ZUS przy ustalaniu wysokości emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wnioskodawca ocenił jako przejaw dyskryminacji funkcjonariuszy w/w służb. Wskazał przy tym na rolnika pobierającego emeryturę z KRUS, któremu dolicza się do stażu ubezpieczeniowego okresy zatrudnienia w innych zakładach pracy. Apelant dodatkowo podniósł, że Sąd Okręgowy nie wziął pod uwagę tego, że w decyzji o przyznaniu emerytury milicyjnej miał zaznaczony obowiązek podjęcia pracy w terminie do dnia 1 lutego 1991 r.

Co prawda w apelacji został sformułowany wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku, to treść apelacji jednoznacznie wskazuje na to, że wnioskodawca domagał się w istocie zmiany zaskarżonego wyroku poprzez nakazanie organowi rentowemu uwzględnienia przy ustalaniu wysokości przyznanej mu emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w/w okresów służby w Milicji Obywatelskiej oraz Wojsku Polskim.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia Sądu I instancji i wyprowadzone na ich podstawie wnioski Sąd Apelacyjny w pełni podziela i przyjmuje za własne. Sprawia to, że nie zachodzi potrzeba powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych oraz dokonanej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji przepisów prawa mających zastosowanie w sprawie niniejszej (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 października 1998 r., II CKN 923/97 – OSNC 1999, z. 3, poz. 60; z dnia 12 stycznia 1999 r., I PKN 21/98 – OSNAP 2000, nr 4, poz. 143; z dnia 20 stycznia 2000 r., I CKN 356/98 – LEX nr 50863; z dnia 7 kwietnia 2004 r., IV CK 227/03 – LEX nr 585855; z dnia 20 maja 2004 r., II CK 353/03 – LEX nr 585756; z dnia 17 lipca 2009 r., IV CSK 110/09 – LEX nr 518138; z dnia 27 kwietnia 2010 r., II PK 312/09 – LEX nr 602700).

W sprawie niniejszej nie było sporu między stronami co do tego, że wnioskodawca nabył prawo do emerytury milicyjnej na podstawie przepisów ustawy z dnia z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. 1983 r., Nr 46, poz. 210 ze zm.), następnie rewaloryzowane po wejściu w życie ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 708 ze zm.) Spór zaś w istocie sprowadzał się do interpretacji przepisów i ustalenia, czy wnioskodawca może mieć zaliczony przy obliczaniu wysokości emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okres pełnienia służby w Milicji Obywatelskiej, z tytułu której nabył prawo do emerytury milicyjnej. Zmiana art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. 2016 r., poz. 887 ze zm.) obowiązująca od dnia 1 marca 2009 r. (ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), dała możliwość m.in. funkcjonariuszom Policji (Milicji Obywatelskiej) uprawnionym do emerytur policyjnych, nabycia prawa do świadczeń (w tym emerytur) z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na warunkach określonych w ustawie. Z kolei art. 5 ust 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości, okresów o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a-e i g, nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości, jeżeli z ich tytułu ustalono prawo do świadczeń pieniężnych określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 2 ust. 2 (m.in. emerytowanych milicjantów) - tak jak wnioskodawca, bowiem okres pełnienia służby w Milicji Obywatelskiej jest wymieniony jako okres składkowy w art. 6 ust. 1 pkt 6 lit. „a” ostatnio powołanej ustawy. Wobec powyższego nie ma żadnych prawnych podstaw, do wliczenia okresów służby w Milicji Obywatelskiej oraz służby wojskowej ponownie przy ustalaniu świadczeń emerytalnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tym miejscu należy podkreślić, że powołany wyżej przepis art. 5 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ma jednoznaczną i klarowną treść, w związku z czym jego wykładnia nie może nasuwać jakichkolwiek wątpliwości. Zgodnie z ostatnio powołanym przepisem, jeżeli funkcjonariusz Policji (Milicji Obywatelskiej) ma ustalone prawo do świadczenia pieniężnego z zaopatrzenia emerytalnego z tytułu odbycia owej służby, to okresu tej służby nie można uwzględnić mu ani przy ustalaniu prawa do emerytury i renty określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w ustawach, do których ta ostatnia ustawa emerytalna odsyła, ani też przy ustalaniu wysokości któregokolwiek z tych świadczeń (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 maja 2012 r., III UK 104/11 oraz z dnia 12 lipca 2012 r., II UK 326/11 oraz postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 10 grudnia 2010 r., II UK 270/10; z dnia 2 grudnia 2011 r., II UK 192/11 oraz z dnia 24 grudnia 2012 r., I UK 232/12).

Na marginesie należy przypomnieć, z powołaniem się na art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zasadę prawa do pobierania jednego świadczenia (wyższego lub wybranego przez uprawnionego) w sytuacji tzw. zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie. Tym samym wnioskodawca uprawniony do świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i pobierający to świadczenie, nie może jednocześnie pobierać emerytury milicyjnej (policyjnej), mimo że spełnił warunki do jej nabycia, prawo to zostało mu przyznane i pobierał emeryturę najpierw milicyjną, a następnie policyjną przez okres przeszło 25 lat.

Na koniec należy się jeszcze odnieść do powołanej w apelacji okoliczności, że w decyzji Szefa (...)w S. z dnia 14 lutego 1990 r. o ustalenie H. D. prawa do emerytury milicyjnej został wskazany obowiązek podjęcia pracy. Istotnie w punkcie 8 tej decyzji użyto następującego zwrotu: „obowiązek pracy od 1.02.1990 r.”, tj. od ustalenia prawa do emerytury milicyjnej. Tak określony obowiązek podjęcia pracy nie może być uznany za bezwzględny, skutkujący pozbawieniem wnioskodawcy prawa do emerytury milicyjnej. Podjęcie pracy przez ubezpieczonego miało jedynie znaczenie dla wysokości pobieranej przez niego emerytury milicyjnej (policyjnej). Stosownie bowiem do art. 13 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. 1983 r., Nr 46, poz. 210 ze zm.) emeryturę w wysokości określonej w art. 11 lub w art. 12 wypłaca się emerytowi, który spełnia jeden z następujących warunków:

1/ ukończył 55 lat życia (kobieta – 50 lat),

2/ posiada 30 lat wysługi emerytalnej,

3/ jest inwalidą.

Bezspornym jest, że H. D. w dniu 1 lutego 1990 r. nie spełniał żadnego z tych warunków. W tej sytuacji, zgodnie z art. 13 ust. 2 ostatnio powołanej ustawy, jeżeli emeryt nie spełnia żadnego z warunków określonych w ust. 1, emeryturę wypłaca się w wysokości 50% kwoty obliczonej stosownie do art. 11 lub art. 12. Przepis art. 12 tej ustawy nie ma tu zastosowania, ponieważ dotyczył on funkcjonariusza MO skazanego prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności oraz funkcjonariusza MO w stosunku do którego wymierzona została kara dyscyplinarna wydalenia ze służby, a także pozbawionego stopnia MO na wniosek sądu honorowego. Z kolei zgodnie z art. 11 ust.1 ostatnio powołanej ustawy emerytura wynosi 40% podstawy jej wymiaru za 15 lat wysługi emerytalnej i wzrasta za każdy następny rok tej wysługi o 3% podstawy jej wymiaru aż do osiągnięcia 100% podstawy wymiaru za 35 lat wysługi. W związku z tym, że wnioskodawca w dniu 1 lutego 1990 r. nie spełniał żadnego z w/w warunków określonych w art. 13 ust. 1 emerytura milicyjna byłaby mu zgodnie z art. 13 ust. 2 wypłacana w wysokości 50% kwoty obliczonej z uwzględnieniem 19 lat jego służby w MO. Jednak stosownie do art. 13 ust. 3 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin, ograniczenia przewidzianego w ust. 2 nie stosuje się, jeżeli emeryt jest zatrudniony m.in. na podstawie umowy o pracę w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie. To właśnie do tego ostatniego przepisu nawiązuje zawarte w decyzji z dnia 14 lutego 1990 r. o ustaleniu prawa do emerytury milicyjnej w istocie pouczenie, a nie zobowiązanie, o celowości podjęcia pracy od dnia 1 lutego 1990 r. zapobiegającego obniżeniu emerytury milicyjnej o 50%.

Zaskarżony wyrok odpowiada więc prawu, a apelacja wnioskodawcy jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

Z przedstawionych wyżej względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.