Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Oleśnie Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Katarzyna Kałwak

Protokolant st. sekr. sądowy Klaudia Pluta

po rozpoznaniu w dniu 09 marca 2017 r. w Oleśnie

sprawy z powództwa W. J.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz powoda W. J. kwotę 13.000,00 zł ( trzynaście tysięcy złotych 00/100) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 01.01.2016r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od strony pozwanej (...) S.A. z siedzibą
w W. na rzecz powoda W. J. kwotę 5.467,00 zł ( pięć tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 4.800,00 zł ( cztery tysiące osiemset złotych 00/100) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 24.02.2016 r. do Sądu Rejonowego w Brzegu W. J. wystąpił przeciwko (...) S.A.
w W. wnosząc o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty 13.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, zgodnie z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. Wniósł także o zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 4.800 zł wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa
w wysokości 17,00 zł, ewentualnie zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego według spisu kosztów, który zostanie przedłożony na rozprawie.

W uzasadnieniu pozwu W. J. wskazał, że w dniu 13.10.2003 r. w J. województwa (...) A. P. kierujący samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że jadąc z nadmierną prędkością i nie obserwując należycie drogi przed jadącym samochodem przejechał leżącego na jezdni wraz z rowerem A. J., który w wyniku tego poniósł śmierć na miejscu, a sprawca zbiegł z miejsca wypadku. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Oleśnie z dnia 04.12.2006 r. (sygn. akt II K 116/05) A. P. został uznany za winnego popełnienia czynu ww. stanowiącego przestępstwo z art. 177 § 2 k.k.
w zw. z art. 178 § 1 k.k. i skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres trzech lat tytułem próby. Pojazd, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z (...) S.A.

Pismem z dnia 30.06.2015 r. powód zgłosił stronie pozwanej roszczenie w kwocie 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią brata. Strona pozwana na mocy decyzji z dnia 29.12.2015 r. wypłaciła świadczenie
w wysokości 6.000 zł, uwzględniając 40% przyczynienia poszkodowanego do wypadku, tytułem zadośćuczynienia na rzecz powoda. (Błąd powoda sprostowany na rozprawie w dniu 17.01.2017 r.: kwota 6.000 zł została jeszcze pomniejszona o 40% przyczynienia, wpłacono: 3.600 zł).

Zmarły A. J. był bratem powoda. W chwili śmierci miał 21 lat. Natomiast powód W. J. w momencie zdarzenia miał 24 lata. W dacie zdarzenia bracia zamieszkiwali z rodzicami i rodzeństwem. Z uwagi na niewielką różnicę wieku, bracia byli bardzo zżyci ze sobą. Zmarły był zawsze dla wszystkich uśmiechnięty, pogodny, miał wielu znajomych. Rodzice pokładali w nim swoje wielkie plany, chcieli w przyszłości przekazać mu duże gospodarstwo. A. J. bardzo angażował się w pomoc matce i ojcu, znał się na wszystkich pracach polowych. Bracia byli dla siebie oparciem, zawsze mogli na siebie liczyć i zwierzać się w chwilach radosnych i smutnych. Starszy brat pomagał młodszemu
w lekcjach, spędzali sporo czasu razem, lubili swoje towarzystwo, rozmowy, zabawy. Wiadomość o śmierci brata bardzo wstrząsnęła powodem. Przeżył szok, wpadł w rozpacz. Był to dla niego wielki cios. Nie wyobrażał sobie kolejnego dnia bez ukochanego brata, który był dla niego też przyjacielem. Ceremonia pogrzebowa była dla niego kolejnym traumatycznym przeżyciem, która na zawsze zostawiła ślad w jego psychice. Widok zmarłego brata był dla powoda nie do zniesienia. Do dnia dzisiejszego odczucia po śmierci brata są żywe i silne. Rodzina często wspomina zmarłego, w każdą rocznicę śmierci tradycją jest msza św. za brata. Po zmarłym zostały tylko wspomnienia i zdjęcia, które często powód przegląda, a tęsknota i żal są nie do opisania. Powód nigdy nie pogodzi się z tak bolesną stratą, a zmarły na zawsze pozostanie w jego pamięci. Dochodzona pozwem kwota uwzględnia przyczynienie poszkodowanego do zaistniałej szkody w wysokości 40%, jakie przyjęła strona pozwana.

Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powód wskazał art. 448 k.c. w zw.
z art. 24 § 1 k.c. Natomiast na podstawie art. 481 § 2 k.c. powód żąda zasądzenia od strony pozwanej odsetek od dnia 01.01.2016 r., co uzasadnił faktem, iż strona pozwana decyzją
z dnia 29.12.2015 r. uznała roszczenie na rzecz powoda w wysokości 6.000 zł (uwzględniając 40% przyczynienia), a tym samym pozostaje w opóźnieniu w zakresie zgłoszonej kwoty od dnia następnego. Powód zwrócił uwagę również na deklaratoryjny charakter orzeczenia Sądu przyznającego zadośćuczynienie – pozew - k. 2 – 5.

Postanowieniem z dnia 18.03.2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 279/16 Sąd Rejonowy w Brzegu I Wydział Cywilny uznał się niewłaściwym miejscowo do rozpoznania sprawy i przekazał ją Sądowi Rejonowemu w Oleśnie – postanowienie o niewłaściwości –k.18.

W odpowiedzi na pozew wniesionej dnia 23.08.2016 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o: oddalenie powództwa w całości oraz
o zasądzenie od powoda na rzecz strony pozwanej kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew strona pozwana wskazała, że nie kwestionuje faktu, iż w dniu 13.10.2003 r. kierujący ubezpieczonym u pozwanego samochodem doprowadził do zaistnienia zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniósł A. J. – brat powoda. Nadto, strona pozwana wskazała, że w toku postępowania likwidacyjnego przyznała na rzecz powoda kwotę w wysokości 6.000 zł i w związku z 40% przyczynieniem się zmarłego do szkody, niekwestionowanym przez powoda, wypłaciła na jego rzecz kwotę zadośćuczynienia w wysokości 3.600,00 zł. Kwotę dochodzoną
w niniejszym procesie przez powoda, (...) S.A. uważa ze wygórowaną. Powód swoją krzywdę związaną ze śmiercią brata wycenił na kwotę 27.700,00 zł – tj. 6.000 zł przyznane przez (...) S.A. plus 21.700 zł dochodzone przez powoda – co jest nieadekwatne mając na uwadze powiązania pomiędzy życiem powoda a zmarłego, wiek powoda oraz zmarłego brata, zależności, jakie ich łączyły, a także okoliczność, na ile śmierć brata zmieniła tryb życia powoda, a konkretnie brak w rzeczywistości jakiegokolwiek wpływu na życie powoda. Wprawdzie powód kwotę dochodzoną ogranicza o wynoszące 40% przyczynienie się zmarłego do szkody, niemniej jednak, kwota stanowiąca 100% dochodzonego roszczenia, winna podlegać ocenie Sądu. Strona pozwana podkreśliła, że aby roszczenie
o zadośćuczynienie mogło zostać uwzględnione, zerwana więź rodzinna pomiędzy zmarłym
a uprawnionym musi być szczególnie silna, wykraczająca poza standardowe relacje. Nie jest natomiast wystarczającym sam fakt przynależności do członków najbliższej rodziny zmarłego. Nadto, (...) S.A. zwróciło uwagę na fakultatywny charakter zadośćuczynienia, co wskazywać ma na zasadność roszczenia o zadośćuczynienie dopiero po przekroczeniu pewnego poziomu krzywdy wskutek śmierci osoby bliskiej. Poza tym, zadośćuczynienie nie może prowadzić do wzbogacenia się uprawnionych, a jedynie ma zrekompensować krzywdę odczuwaną w sferze psychicznej. Natomiast najwyższe zadośćuczynienia winny być zasądzane na rzecz osób, które na skutek śmierci stały się samotne, pozostały bez rodziny.

Ponadto, strona pozwana podkreśliła, że ochrona dóbr osobistych w tym prawa do życia w pełnej rodzinie przewidziana w przepisie art. 448 k.c. swoim zakresem obejmuje jedynie więzi rodzinne, tj. węższy zakres aniżeli krzywda rekompensowana na podstawie przepisu ar. 446 § 4 k.c. Stąd też, w ocenie strony pozwanej, przyznawane zadośćuczynienie na podstawie przepisu art. 448 k.c. winno być relatywnie ograniczone. Strona pozwana zwróciła również uwagę na znaczny upływ czasu od zdarzenia szkodowego. Podniosła też,
że powód w wyniku śmierci brata nie stał się osoba samotną, nadal bowiem niezmiennie zamieszkiwał ze swoimi rodzicami oraz pozostałym rodzeństwem. Tym samym powód mógł liczyć na wsparcie rodziny – przede wszystkim rodziców, rodzeństwa, swojej narzeczonej, którą w ówczesnym czasie już posiadał. Powód, poza wskazaniem na łączącą go ze zmarłym więź, w żaden sposób nie wykazał, iż na skutek śmierci brata nie był w stanie radzić sobie
z problemami dnia codziennego, że nie był w stanie wypełniać oczekiwanych od niego ról społecznych. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika też, iż powód w związku ze śmiercią brata wymagał wsparcia psychiatrycznego czy psychologicznego. Powód po upływie trzech lat od śmierci brata wyprowadził się z domu i założył własną rodzinę. Wziął ślub, urodziło mu się dziecko, zaś obecnie pracuje za granicą. W ocenie strony pozwanej, śmierć A. J., nie kwestionując pomiędzy zmarłym a powodem więzi – nie wpłynęła w jakikolwiek sposób dezorganizująco na jego życie, a tym bardziej w stopniu, który uzasadniałby przyznanie żądanej – przyjętej całkowicie dowolnie zdaniem strony pozwanej – kwoty zadośćuczynienia. Strona pozwana zwróciła też uwagę na upływ czasu od śmierci brata powoda tj. 13 lat. Wraz z upływem czasu każdy rodzaj cierpienia ulega znacznemu zmniejszeniu, natomiast Sąd wydając wyrok za podstawę przyjmuje stan istniejący w chwili wyrokowania. Z materiału dowodowego nie wynika wg (...) S.A., aby
w chwili obecnej powód, 36 – letni dojrzały mężczyzna, będący ojcem oraz mężem, samodzielnie funkcjonujący zarówno pod względem emocjonalnym jak i gospodarczym odczuwał negatywne konsekwencje w jakiejkolwiek ze sfer życia, co z kolei pozostawałoby w związku ze śmiercią brata.

Strona pozwana zakwestionowała również początkową datę żądania odsetek wskazaną przez powoda w pozwie na dzień 01.01.2016 r. Natomiast ewentualny stan opóźnienia należy liczyć od dnia wyrokowania. - odpowiedź na pozew – k. 29 – 34.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Brat powoda – A. J. – zmarł w dniu 13 października 2003 r. na skutek obrażeń doznanych w wypadku komunikacyjnym.

dowód : - fakt bezsporny.

Sąd Rejonowy w Oleśnie w II Wydziale Karnym w prawomocnym wyroku z dnia 04.12.2006 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II K 116/05 uznał oskarżonego A. P. za winnego popełnienia tego, że w dniu 13 października 2003 r. w J., woj. (...), kierując samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) i będąc po spożyciu alkoholu, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że jadąc z nadmierną prędkością w terenie zabudowanym i nie zachowując należytej ostrożności oraz nie obserwując należycie drogi przed prowadzonym przez siebie samochodem, przejechał leżącego na jezdni wraz z rowerem A. J., który w wyniku tego doznał obrażeń ciała w postaci stłuczenia śródpiersia i serca, uszkodzenia płuca
z krwotokiem i odmą opłucnową, pęknięcia wątroby, rozerwania spojenia łonowego ze stłuczeniem narządów miednicy małej, złamania kości łonowej i talerza biodrowego po stronie prawej, urazu klatki piersiowej ze złamaniem żeber, rozległych pasmowatych otarć skóry grzbietu, krwiaków rozwarstwiających grzbietu i innych w następstwie których zmarł, po czym sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia. Czyn ten stanowił przestępstwo z art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 178 § 1 k.k. i za to z mocy art. 178 § 1 k.k. A. P. został skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności (pkt I sentencji wyroku). Sąd zawiesił warunkowo wykonanie orzeczonej kary na okres próby w wysokości trzech lat (pkt II sentencji wyroku). Wobec sprawcy została również orzeczona grzywna w wysokości 150 stawek dziennych przy ustaleniu wysokości stawki na kwotę 20 zł (pkt III sentencji wyroku). Sąd orzekł wobec oskarżonego również środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres czterech lat (pkt VI sentencji wyroku). Orzeczono również wobec oskarżonego nawiązkę w kwocie 1.500,00 zł na rzecz F. (...)we W. (pkt VIII sentencji wyroku).

dowód : - kserokopia wyroku Sądu Rejonowego w Oleśnie z dnia 04.12.2006 roku, sygn. akt II K 116/05 wraz ze wzmianką o prawomocności – k. 9 – 10.

A. J. w czasie zdarzenia znajdował się w stanie nietrzeźwości. Przeprowadzone badanie krwi wykazało zawartość 2,2 promila alkoholu etylowego.

dowód: - postanowienie o umorzeniu śledztwa z dnia 16.02.2004 r. – akta szkody w załączeniu.

W dacie zdarzenia (...) S.A. zapewniało ochronę ubezpieczeniową z tytułu szkód wyrządzonych przez kierującego pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...) w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych.

dowód : - fakt bezsporny.

Powód wychował się w pełnej rodzinie, w domu rodzinnym pełnym miłości, radości, zrozumienia. Miał czwórkę rodzeństwa, przy czym brat G. zmarł jako małe dziecko przed narodzinami powoda. Tym samym powód wychowywał się wraz z trójką rodzeństwa, tj. w stosunku do powoda: starszy o 3 lata brat K., młodsza o 9 lat siostra A.
i młodszy o 3 lata brat A. (1).

Rodzeństwo bardzo się szanowało, była między nimi więź. Powód spędzał z bratem A. (1) dużo czasu, pomagał mu w odrabianiu lekcji, razem jeździli rowerami do szkoły. Po zajęciach szkolnych bracia pomagali rodzicom w gospodarstwie rolnym. Relacje pomiędzy braćmi były bardzo dobre. Powód – jako starszy brat – zabierał A. (1) na mecze, na zabawy, dyskoteki. Powód znał dokładnie problemy zmarłego brata, znał wszystkich jego kolegów. Również A. (1) zawsze starał się powoda wysłuchać i służył radą i pomocną dłonią. Bracia często rozmawiali o swoich problemach miłosnych i życiowych i wspólnie zawsze próbowali znaleźć dobre rozwiązanie. W dacie śmierci A. (1) zarówno A. (1) jak i powód byli kawalerami. Mieszkali w domu rodzinnym. Codziennie się widzieli, spożywali wspólne posiłki.

dowód : - zeznania świadka T. J. (ojca powoda) – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 56v.-57; płyta CD – k. 66;

- zeznania świadka B. J. (matki powoda) – protokół rozprawy
z dnia 17.01.2017 r. – k. 57; płyta CD – k. 66;

- pisemne oświadczenie W. J. z dnia 23.06.2015 r. – k. 16;

- przesłuchanie powoda W. J. – protokół rozprawy z dnia 09.03.2017 r. – k. 65 – 65v.

A. J. był osobą cierpliwą, wyrozumiałą i spokojną. Był pracowity. Pracował w piekarni. Zwolnił się miesiąc przed wypadkiem. Miał mnóstwo planów na przyszłość. Planował skończyć szkołę średnią dla pracujących i miał przejąć gospodarstwo rolne, które prowadzili jego rodzice. Przekazał ojcu swoje oszczędności, by mógł kupić maszyny rolnicze. Wobec jego śmierci, gospodarstwo przejęła siostra A.. Jednak jej mąż nie nadawał się do pracy w gospodarstwie. Małżonkowie wyjechali a granicę.

Oprócz przejęcia gospodarstwa ojca, A. (1) planował zbudować piekarnię na działce rodziców, żeby zwiększyć dochód.

dowód : - pisemne oświadczenie W. J. z dnia 23.06.2015 r. – k.16;

- zeznania świadka T. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 56v.-57; płyta CD – k. 66;

- zeznania świadka B. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 57; płyta CD – k. 66.

W przeddzień tragicznego wypadku, tj. w niedzielę 12.10.2003 r., rodzina zjadła obiad. Potem powód W. J. miał zaplanowany wyjazd do C. z siostrą
i narzeczoną. Brat A. (1) nie chciał z nimi jechać, gdyż umówił się już wcześniej ze swoimi przyjaciółmi w J.. Kiedy powód ze swoją siostrą i narzeczoną wracali do domu, spotkali A. (1)po drodze, gdy wyjeżdżał rowerem na spotkanie z kolegami. Wtedy powód widział brata po raz ostatni żywego.

Następnego dnia, tj. w poniedziałek 13.10.2003 r. rodzice byli zaniepokojeni
i przerażeni nieobecnością A. (1) w domu. W. J. pojechał go szukać do J., gdzie A. (1) był umówiony. Powód odwiedził trzech znajomych brata, jednak tam o nie było. Dowiedział się od przypadkowych ludzi, że w nocy miał miejsce tragiczny wypadek na drodze krajowej naprzeciwko posesji J. K.. Powód poszedł więc do właściciela tego domu zapytać o informacje na temat wypadku. Pan K., gdy zobaczył powoda zbladł
i powiedział, że teraz wie kto zginął w tym wypadku. Znał on bowiem powoda, ale nie znał jego zmarłego brata. Słowa te wstrząsnęły powodem. To on musiał przekazać rodzicom informację o śmierci A. (1). Ból, który wtedy towarzyszył powodowi był tak silny,
że odbierał mu oddech. Brat K. pojechał wraz z rodzicami na rozpoznanie zwłok. Powód nie był w stanie pojechać. Bardzo przeżył śmierć brata. Chodził, płakał, trzaskał głową o ścianę, nie wiedział, co ma ze sobą zrobić. Załamywał się. Bardzo mu na bracie zależało.

dowód : - pisemne oświadczenie W. J. z dnia 23.06.2015 r. – k.16;

- zeznania świadka T. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 56v.-57; płyta CD – k. 66;

- zeznania świadka B. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 57; płyta CD – k. 66;

- przesłuchanie powoda W. J. – protokół rozprawy z dnia 09.03.2017 r. – k. 65 – 65v.

W dacie śmierci brata powód pracował w masarni. Dziś W. J. jest
z wykształcenia masarzem, a obecnie pracuje poza granicami kraju. Jest mężem i ojcem dwójki dzieci. Jednak do dziś bardzo brakuje mu chwil wspólnie spędzanych z bratem. Nie pogodził się do końca z jego śmiercią. Powód wielokrotnie zadawał sobie pytanie, czy gdyby wtedy sprawca udzielił A. (1) pomocy, brat by żył. Powód nadal odczuwa silny gniew i żal. Sprawca wypadku jest powodowi dobrze znany, bowiem zamieszkuje sąsiednią wioskę, był kolegą braci J.. W mniemaniu powoda sprawca nie został do dziś ukarany, o co powód ma wielki żal. Sprawca nigdy też nie wyraził wobec powoda skruchy i nigdy go nie przeprosił. Samochód, który wówczas prowadził sprawca powód często widzi na swojej drodze, gdyż sprawca jeździ nim do dziś.

Powód zawsze wspomina brata przy stole wigilijnym. W każdą rocznicę śmierci A. (1) odbywa się msza św., na której modli się cała rodzina, po czym wszyscy idą na cmentarz, by zapalić znicz. Gdy powód patrzy na zdjęcie, które jest na nagrobku, wracają wszystkie wspomnienia. Powód zawsze idzie na cmentarz na grób brata, ilekroć wraca do Polski. Do dziś ogląda zdjęcia brata wspólnie z rodziną, zastanawia się, jak by to było, gdyby brat żył. Nie pogodził się ze śmiercią brata.

dowód : - pisemne oświadczenie W. J. z dnia 23.06.2015 r. – k.16;

- zeznania świadka T. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 56v.-57; płyta CD – k. 66;

- zeznania świadka B. J. – protokół rozprawy z dnia 17.01.2017 r. – k. 57; płyta CD – k. 66;

- przesłuchanie powoda W. J. – protokół rozprawy z dnia 09.03.2017 r. – k. 65 – 65v.

W. J., poprzez swojego pełnomocnika, zgłosił szkodę ubezpieczycielowi,
tj. (...) S.A. pismem opatrzonym datą 30.06.2015 r.
W piśmie tym wniósł o wszczęcie postępowania likwidacyjnego i przyznanie mu kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią brata A. J.. Jako podstawę prawną żądania wskazał art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

dowód : - pismo pełnomocnika powoda W. J. do (...) S.A. z dnia 30.06.2015 r. – k. 11-13.

W decyzji z dnia 29.12.2015 r. Centrum Likwidacji Szkód Grupy (...) poinformowało powoda W. J., iż na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. zostało mu przyznane zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego w kwocie 6.000 zł, co stanowić miało, według ubezpieczyciela, świadczenie adekwatne do stopnia doznanej krzywdy z powodu naruszenia dobra osobistego i rekompensatę za doznane cierpienia po stracie osoby najbliższej. Powyższa kwota została jednak pomniejszona o 40% przyczynienia poszkodowanego A. J. do powstania szkody. Tym samym do wypłaty na rzecz W. J. pozostała kwota 3.600 zł (jako 60% z przyznanej kwoty 6.000 zł).

dowód : - decyzja (...) S.A. z dnia 29.12.2015 r. – k. 14 – 15;

- pismo (...) S.A. do W. J. z dnia 29.12.2015 r. dot. sposobu wyliczenia zadośćuczynienia – akta szkody w załączeniu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie bezsporna była wina sprawcy zdarzenia komunikacyjnego, na skutek którego A. J. poniósł śmierć, odpowiedzialność gwarancyjna strony pozwanej jako ubezpieczyciela w ramach ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, jak również przyczynienie się poszkodowanego A. J. do powstania szkody na poziomie 40%. Sporna natomiast pozostawała wysokość żądanej przez powoda kwoty tytułem zadośćuczynienia ponad kwotę już przyznaną przez ubezpieczyciela w wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego (6.000 zł pomniejszone o 40% przyczynienia, tj. wypłacono W. J. 3.600 zł tytułem zadośćuczynienia). Strona pozwana, nie kwestionując możliwości dochodzenia przez powoda zadośćuczynienia co do zasady na podstawie art. 448 k.c., podkreśliła, że ochrona dóbr osobistych w tym prawa do życia w pełnej rodzinie przewidziana w przepisie art. 448 k.c. swoim zakresem obejmuje jedynie więzi rodzinne, tj. węższy zakres aniżeli krzywda rekompensowana na podstawie przepisu ar. 446 § 4 k.c. Stąd też, w ocenie strony pozwanej, przyznawane zadośćuczynienie na podstawie przepisu art. 448 k.c. winno być relatywnie ograniczone. Zakwestionowana została również przez (...) S.A. data początkowa naliczania odsetek wskazana przez powoda w żądaniach pozwu.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów złożonych przez strony w poczet materiału dowodowego, których prawdziwość i treść nie były kwestionowane przez strony procesu, jak również w oparciu o zgodne, spójne i logiczne zeznania świadków – rodziców powoda – a także w oparciu o przesłuchanie samego powoda. Również fakty ustalone w oparciu o dowody osobowe, a dotyczące w szczególności więzi pomiędzy A. J. i W. J. i skutków tragicznej śmierci brata w psychice
i dalszym życiu powoda, nie były kwestionowane przez stronę pozwaną.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana sformułowała natomiast wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii celem ustalenia, najogólniej rzecz ujmując, konsekwencji śmierci brata w życiu powoda i sposobu przeżywania żałoby. Okoliczności te zostały wykazane w sposób wyczerpujący za pomocą zeznań ww. świadków, przesłuchania powoda jak również pisemnego oświadczenia powoda
z dnia 23.06.2015 r. (k. 16). W sprawie powód ani świadkowie nie wskazywali na fakt leczenia psychiatrycznego czy też podjęcia terapii psychologicznej przez powoda w związku ze śmiercią brata. Nadto, Sąd rozpoznający przedmiotową sprawę podziela w całości twierdzenie Sądu Apelacyjnego w Krakowie zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 2 grudnia 2016 r., sygn. akt I ACa 862/16, (Legalis nr 1564470), w którym Sąd ten wskazał,
że: „ Z reguły typowe następstwa śmierci osoby bliskiej, a zatem zdarzenia powszechnie występującego, można ocenić bez konieczności sięgania do wiadomości specjalnych, a tylko wyjątkowo, w wypadkach wątpliwych, koniecznym będzie sięganie do opinii biegłych
z zakresu psychologii lub psychiatrii”. W przedmiotowej sprawie nie występowała potrzeba sięgania do wiadomości specjalnych.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Natomiast uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 4 k.c.). W dacie zdarzenia szkodowego, tj. 13.10.2003 r., obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia
24 marca 2000 r. w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe
w związku z ruchem tych pojazdów (Dz.U. z 2000 r., Nr 26, poz. 310 ze zm.) – dalej: rozporządzenie. Jednak ze względu na zbliżoną treść § 10 w/w rozporządzenia i art. 34 obecnie obowiązującej ustawy, orzecznictwo sądów dotyczące tej materii znajdzie zastosowanie zarówno do stanów faktycznych zaistniałych przed jak i po wejściu w życie w/w ustawy. Natomiast obecnie obowiązująca (od dnia 01.01.2004 r.) ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych w art. 159 ust.1 stanowi, że jedynie postępowania dotyczące roszczeń odszkodowawczych wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia
w życie ustawy toczą się według przepisów dotychczasowych. Postępowanie likwidacyjne dotyczące roszczenia o zadośćuczynienie w związku ze śmiercią A. J. zostało wszczęte po tej dacie (tj. w 2015 r.), więc zastosowanie ma do niego ww. ustawa,
w szczególności art. 34 ust. 1, zgodnie z którym z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Bezspornym w przedmiotowej sprawie jest fakt, iż szkoda, za którą odpowiada ubezpieczyciel obejmuje także zadośćuczynienie za krzywdę.

W dniu 03 sierpnia 2008 roku weszła w życie ustawa z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2008 r., Nr 116, poz. 731), na mocy której do art. 446 k.c. dodano § 4 w brzmieniu: Sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów powszechnych nie pozostawia wątpliwości, iż do stanów faktycznych, zaistniałych przed dniem wejścia w życie przepisu art. 446 § 4 k.c. (tj. gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3.08.2008 r., tak jak w niniejszej sprawie), istniała możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c., tzn. poprzez odwołanie się do naruszenia dóbr osobistych (zob. m.in.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, Biul. SN 2010/10/11, OSNC-ZD 2011/2/42, OSP 2011/9/96, LEX nr 604152; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, Biul. SN 2011/7/9, OSP 2012/3/32, LEX nr 852341; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 roku II CSK 248/10, LEX nr 785681 i powołane tam orzecznictwo; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r. I CSK 621/10 LEX nr 848128; Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2014 r., III CZP 2/14, OSNC 2014/12/124, Biul. SN 2014/10/8, LEX nr 1540025; wyrok Sądu Apelacyjnego
w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014 r., I ACa 459/13, LEX nr 1416095). Przepis art. 446 § 4 k.c. nie uchylił artykułu 448 k.c., lecz jego dodanie było wyrazem woli ustawodawcy zarówno potwierdzenia dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia na gruncie obowiązujących przed jego wejściem w życie przepisów, jak i ograniczenia kręgu osób uprawnionych do zadośćuczynienia do najbliższych członków rodziny (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
z dnia 12 września 2013 r., I ACa 618/13, LEX nr 1375829).

Na podstawie art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Otwarty katalog dóbr osobistych pozostających pod ochroną prawa cywilnego zawarty jest w art. 23 k.c. i jest stale poszerzany przez judykaturę
i doktrynę. Z kolei art. 24 § 1 k.c. stanowi, że ten, czyje dobro osobiste zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać m.in. zadośćuczynienia pieniężnego. Judykatura zalicza do dóbr osobistych m.in. więź emocjonalną łączącą osoby bliskie, relację pomiędzy zmarłym
a osobą zainteresowaną, więzi rodzinne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2010 r., III CZP 76/10, Biul. SN 2010/10/11, LEX nr 604152; uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 13 lipca 2011 r. III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10, Biul. SN 2011/7/9, OSP 2012/3/32, LEX nr 852341; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2004 r., I CK 484/03, OSNC 2005/4/69, Wokanda 2004/12/6, Biul. SN 2004/11/9, LEX nr 132396; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 roku II CSK 248/10, LEX nr 785681 i powołane tam orzecznictwo).

W tym miejscu Sąd wskazuje również na wybiórczość twierdzenia (...) S.A., jakoby zadośćuczynienie przyznawane na podstawie przepisu art. 448 k.c. winno być relatywnie ograniczone w stosunku do zadośćuczynień przyznawanych na podstawie art. 446 § 4 k.c.
W powoływanym przez stronę pozwaną w odpowiedzi na pozew wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 307/09 (OSNC - Zb. dodatkowy 2010 nr C, poz. 91, str. 140, OSP 2011 nr 2, poz. 15, str. 90, Legalis Numer 254072) Sąd Najwyższy wprawdzie wskazał w uzasadnieniu, że: „… art. 446 § 4 w relacji do art. 448 KC poszerzył możliwość uzyskania zadośćuczynienia, co ma także znaczenie dla rozmiarów przyznawanego zadośćuczynienia”. Jednak w dalszej części uzasadnienia Sąd Najwyższy dodał,
że: „Wprowadzenie art. 446 § 4 KC nie powinno być natomiast rozumiane w ten sposób,
że w dotychczasowym stanie prawnym art. 448 KC nie mógł stanowić podstawy przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Takie stwierdzenie oznaczałoby, że chwila,
w której zaszło zdarzenie będące źródłem szkody, decydująca - zgodnie z wyborem ustawodawcy - o możliwości zastosowania art. 446 § 4 KC, rozstrzygałaby definitywnie
o istnieniu lub braku istnienia uprawnienia do uzyskania zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią osoby bliskiej, bez względu na rodzaj tej krzywdy. Prowadziłoby to do radykalnego zróżnicowania sytuacji osób, które doznały krzywdy o podobnym charakterze, nawet w krótkich odstępach czasu, co jest trudne do zaakceptowania”.

Należy także zwrócić uwagę na bardzo szeroki katalog dóbr osobistych chronionych na podstawie art. 23, 24 k.c., a także art. 448 k.c., wśród których więź rodzinna, czy też prawo do życia w pełnej rodzinie, ma bardzo istotne znaczenie dla życia człowieka, czego nie można deprecjonować. Nadto, zerwanie więzi rodzinnych poprzez śmierć jest nieodwracalne. Wszystko to przemawia już co do zasady za przyznaniem zadośćuczynienia, pomimo fakultatywności instytucji zadośćuczynienia przewidzianej w art. 448 k.c. („ sąd może przyznać”).

Przenosząc powyższe rozważania prawne na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, iż, w ocenie Sądu, żądana przez W. J. w procesie kwota zadośćuczynienia nie jest wygórowana biorąc pod uwagę zarówno kwotę otrzymaną już od (...) S.A. w wyniku postępowania likwidacyjnego, jak również procent przyczynienia (40%) bezsporny pomiędzy stronami. Ubezpieczyciel wycenił krzywdę W. J. związaną z utratą brata na kwotę 6.000 zł, a po uwzględnieniu przyczynienia wypłacił kwotę 3.600 zł. W przedmiotowym procesie Sąd przyznał powodowi dodatkowo, zgodnie z żądaniem pozwu, kwotę 13.000 zł, co uwzględnia 40- procentowe przyczynianie A. J. do zaistnienia szkody (bez uwzględnienia przyczynienia – po zaokrągleniu ok. 21.667 zł). Tym samym krzywda związana ze śmiercią brata – abstrahując od przyczynienia - oceniona została w procesie przez samego powoda na łączną kwotę około 27.667 zł (6.000 zł + 21.667 zł), natomiast po uwzględnieniu 40% przyczyniania powodowi łącznie została przyznana kwota: 16.600 zł (3.600 zł + 13.000 zł).

W związku z faktem, iż procent przyczynienia się poszkodowanego A. J. do zaistnienia szkody był pomiędzy stronami procesu bezsporny, a strony uznały zgodnie – i zdaniem Sądu właściwie - że stanowił on 40%, więc jedynie dla porządku Sąd wskazuje na podstawę prawną, tj. art. 362 k.c., zgodnie z którym jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

W ocenie Sądu wskazana wyżej łączna kwota 27.667 zł, a po uwzględnieniu przyczynienia kwota 16.600 zł (27.667 zł – 40% = 16.600 zł), w pełni kompensuje powodowi krzywdę związaną ze śmiercią brata, a zarazem nie jest kwotą wygórowaną. Dlatego, uwzględniając już wypłaconą przez ubezpieczyciela kwotę 3.600 zł w postępowaniu likwidacyjnym, należało zasądzić w wyroku, zgodnie z żądaniem pozwu, dodatkowo kwotę 13.000 zł.

Sprawca zdarzenia z dnia 13.10.2003 r. pozbawił powoda brata, z którym W. J. był bardzo zżyty, którego kochał i z którym spędzał wiele czasu, z racji małej różnicy wieku (3 lata). Powód pomagał bratu w odrabianiu lekcji, razem jeździli rowerami do szkoły, pomagali rodzicom w gospodarstwie. Powód – jako starszy brat – zabierał A. (1) na mecze, na zabawy, dyskoteki. Znał dokładnie problemy zmarłego brata, znał wszystkich jego kolegów. Również A. (1) zawsze starał się powoda wysłuchać i służył radą i pomocną dłonią. Bracia często rozmawiali o swoich problemach miłosnych i życiowych i wspólnie zawsze próbowali znaleźć dobre rozwiązanie. Łączyła ich silna, braterska więź, której zerwanie było nagłe
i traumatyczne. Zwłaszcza, że bracia byli kawalerami, zamieszkiwali wspólnie w rodzinnym domu, codziennie się widywali, spożywali wspólne posiłki. Tym samym, po śmierci A. (1), życie powoda zmieniło się na gorsze w ciągu jednej chwili, a ból i tęsknota pozostały, pomimo tego, iż od zdarzenia minęło kilkanaście lat, a powód założył własną rodzinę. Z pewnością poczucie krzywdy i straty jest tym większe, że świadkowie i sam powód podnosili, iż A. (1) był dobrym bratem i synem, pracowitym i spokojnym człowiekiem. Poczucie krzywdy u powoda wzmaga dodatkowo gniew i żal do dobrze znanego powodowi sprawcy zdarzenia zamieszkującego sąsiednią wieś, który zbiegł z miejsca zdarzenia, bez udzielenia poszkodowanemu pomocy, a także dręczące pytania, czy gdyby A. (1) udzielono pomocy, przeżyłby. Nadto, w mniemaniu powoda, sprawca nie został do dziś należycie ukarany, o co powód ma wielki żal (zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności na okres próby). Poza tym, powód nadal widzi samochód, którym został przejechany jego brat, bowiem sprawca nadal nim jeździ po okolicy. Nie pozwala mu to na całkowite zabliźnienie ran po tragicznej śmierci brata, mimo upływu wielu lat od zdarzenia.

Wobec powyższego, żądania pozwu w przedmiocie kwoty zadośćuczynienia nie były zawyżone.

Od przyznanej w wyroku kwoty zadośćuczynienia w wysokości 13.000 zł Sąd zasądził także na rzecz powoda od strony pozwanej odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty.

Na podstawie art. 817 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie
w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (§ 1). Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie przewidzianym w § 1 (§ 2). Natomiast zgodnie
z treścią art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych: Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie ust.1. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.
W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania (ust. 2).

Strona pozwana nie wykazała w żaden sposób okoliczności uniemożliwiających jej przeprowadzenie skutecznej likwidacji szkody w podstawowym 30 –dniowym terminie, zwłaszcza, że zdarzenie szkodowe miało miejsce w 2003 r., a zgłoszenie roszczenia zadośćuczynienia przez powoda nastąpiło dopiero pismem z dnia 30.06.2015 r. (k. 11-13). Decyzja (...) S.A. została wydana w odniesieniu do żądań powoda dopiero w dniu 29.12.2015 r., tj. po sześciu miesiącach (k. 14 – 15). Nadto, powód żądał w pozwie odsetek dopiero od daty 01.01.2016 r., więc, mając na uwadze przepis art. 321 § 1 k.p.c., tj. zakaz zasądzania ponad żądanie, Sąd zasądził w wyroku odsetki począwszy od tej daty, tj. 01.01.2016 r.

Odnośnie początkowej daty naliczania odsetek nie można natomiast przyznać racji stronie pozwanej, zgodnie ze stanowiskiem której ewentualne odsetki winny być naliczone dopiero od daty wyrokowania. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9 stycznia 2014 r., I ACa 459/13, LEX nr 1416095; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 lutego 2013 r. I ACa 1092/12, LEX nr 1280446). Zwłaszcza, że, jak zostało wyżej wspomniane, pomiędzy datą zdarzenia szkodowego
a zgłoszeniem szkody (...) S.A. upłynęło 12 lat. Jest to okres, który pozwolił na ujawnienie wszelkich negatywnych następstw w życiu powoda w związku ze śmiercią brata, co ubezpieczyciel mógł i powinien był zweryfikować już w postępowaniu likwidacyjnym szkody.

Nadto, wskazać należy, że w dniu 01.01.2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r., poz. 1830). Zmieniła ona m.in. brzmienie art. 481 k.c. Natomiast stosownie do treści art. 56 tej ustawy do odsetek należnych za okres kończący się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Artykuł 481 § 2 k.c. w dotychczasowym brzmieniu przewidywał, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Po zmianie wprowadzonej powyższą ustawą powyższy paragraf stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Mając na uwadze powyższe, Sąd w pkt I sentencji wyroku przyznał powodowi od strony pozwanej odsetki ustawowe za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd orzekł, biorąc pod uwagę wynik procesu, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. z zw. z art. 99 k.p.c. oraz w zw. z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804). Na zasądzoną na rzecz powoda od strony pozwanej
w punkcie II sentencji wyroku kwotę 5.467,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu składają się następujące należności: 650 zł – opłata sądowa od pozwu, 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 4.800 zł – koszt zastępstwa powoda przez profesjonalnego pełnomocnika
w osobie radcy prawnego.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.