Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2017 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie, VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Ewa Gulska

Protokolant – p.o. prot. sąd. Małgorzata Stec

po rozpoznaniu w dniu 1 marca 2017 roku, na rozprawie

sprawy powództwa K. B.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

o wynagrodzenie za pracę

I. zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz powoda K. B. kwotę 87.982,88 zł (osiemdziesiąt siedem tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt dwa złote i osiemdziesiąt osiem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty, od następujących kwot i terminów płatności:

- 2.401,42 zł (dwa tysiące czterysta jeden złotych i czterdzieści dwa grosze) z odsetkami od 11 kwietnia 2012 roku;

- 6.865,70 zł (sześć tysięcy osiemset sześćdziesiąt pięć złotych i siedemdziesiąt groszy) z odsetkami od 11 maja 2012 roku;

- 12.305,48 zł (dwanaście tysięcy trzysta pięć złotych i czterdzieści osiem groszy) z odsetkami od 11 czerwca 2012 roku;

- 17.873,17 zł (siedemnaście tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy złote i siedemnaście groszy) z odsetkami od 11 lipca 2012 roku;

- 5.049,64 zł (pięć tysięcy czterdzieści dziewięć złotych i sześćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami od 11 sierpnia 2012 roku;

- 82,43 zł (osiemdziesiąt dwa złote i czterdzieści trzy grosze) z odsetkami od 11 września 2012 roku;

- 1.137,53 zł (tysiąc sto trzydzieści siedem złotych i pięćdziesiąt trzy grosze) z odsetkami od 11 października 2012 roku;

- 7.193,68 zł (siedem tysięcy sto dziewięćdziesiąt trzy złote i sześćdziesiąt osiem groszy) z odsetkami od 12 listopada 2012 roku;

- 3.956,67 zł (trzy tysiące dziewięćset pięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt siedem groszy) z odsetkami od 11 grudnia 2012 roku;

- 4.451,56 zł (cztery tysiące czterysta pięćdziesiąt jeden złotych i pięćdziesiąt sześć groszy) z odsetkami od 11 stycznia 2013 roku;

- 3.399,81 zł (trzy tysiące trzysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i osiemdziesiąt jeden groszy) z odsetkami od 11 marca 2013 roku;

- 12.810,90 zł (dwanaście tysięcy osiemset dziesięć złotych i dziewięćdziesiąt groszy) z odsetkami od 11 kwietnia 2013 roku;

- 4.337,30 zł (cztery tysiące trzysta trzydzieści siedem złotych i trzydzieści groszy) z odsetkami od 11 maja 2013 roku;

- 1.662,62 zł (tysiąc sześćset sześćdziesiąt dwa złote i sześćdziesiąt dwa grosze) z odsetkami od 11 czerwca 2013 roku;

- 4.455,00 zł (cztery tysiące czterysta pięćdziesiąt pięć złotych) z odsetkami od 11 lipca 2013 roku;

II. oddala powództwo w pozostałej części;

III. zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz powoda K. B. kwotę 6.758,95 zł (sześć tysięcy siedemset pięćdziesiąt osiem złotych i dziewięćdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV. nakazuje pobrać od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Lublinie kwotę 547,54 zł (pięćset czterdzieści siedem złotych i pięćdziesiąt cztery grosze) tytułem wydatków związanych z opinią biegłego, a w pozostałej części wydatki w kwocie 79,15 zł (siedemdziesiąt dziewięć złotych i piętnaście groszy) przejmuje na rachunek Skarbu Państwa;

V. wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.700,00 (pięć tysięcy siedemset złotych).

Sygn. akt VIII P 64/16

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 3 września 2014 roku do Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej, IV Wydziału Pracy powód K. B. domagał się zasądzenia od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na jego rzecz kwoty 47.774,00 złotych tytułem niewypłaconych premii motywacyjnych za okres od marca 2012 roku do maja 2012 roku wraz z kosztami zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu powód wskazał, że w czasie zatrudnienia oprócz wynagrodzenia zasadniczego przysługiwała mu premia motywacyjna w wysokości 10 % marży uzyskanych z obrotów powyżej 250.000,00 złotych miesięcznie. Pomimo uzyskiwania przez niego niemal w całym okresie zatrudnienia obrotów powyżej tej kwoty premia była mu wypłacana w zaniżonych kwotach, bądź nie była wypłacana wcale. W okresie od października 2010 roku do czerwca 2013 roku wypłacono mu kwotę 47.687,64 złotych. Jednocześnie strony umowy o pracę w dniu 3 lipca 2014 roku zawarły przed Sądem Rejonowym w Białej Podlaskiej ugodę w sprawie IV P 504/13, na mocy której pozwana Spółka zobowiązała się wypłacić powodowi kwotę 17.500,00 złotych tytułem niewypłaconych premii za okres od marca 2011 roku do lutego 2012 roku. Ponadto powód wskazał, że dochodzona niniejszym pozwem kwota została wyliczona w oparciu o obroty brutto (pozew wraz z załącznikami – k. 5-17 t. I a.s.).

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazano, że powód otrzymywał premię zaliczkowo, a dokładne obliczenie jej wysokości nie jest możliwe, ponieważ nie przedstawił on w terminie wszystkich dokumentów rozliczeń wewnętrznych RW. Ponadto Spółka zakwestionowała wyliczenie wysokości roszczenia na podstawie obrotu brutto, tj. z uwzględnieniem podatku od towarów i usług (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami – k. 24-41 t. I a.s.).

Pozwem z dnia 10 sierpnia 2015 roku wniesionym do Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej, IV Wydziału Pracy powód K. B. domagał się zasądzenia od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na jego rzecz kwoty 15.069,09 złotych tytułem niewypłaconych premii motywacyjnych za okres od lipca 2012 roku do czerwca 2013 roku wraz z kosztami zastępstwa procesowego. Argumentacja została oparta na tych samych podstawach faktycznych i prawnych, co w uzasadnieniu pozwu z dnia 3 września 2014 roku (pozew wraz z załącznikami – k. 256-270 t. II a.s.).

W odpowiedzi na pozew (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wniosła o oddalenie powództwa, zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania, a także o połączenie sprawy ze sprawą z powództwa z dnia 3 września 2014 roku (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami – k. 273-281 t. II a.s.).

Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej połączył obie powyższe sprawy do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (postanowienie – k. 284 t. II a.s.).

Pismem procesowym z dnia 11 marca 2016 roku powód K. B. dokonał zmiany powództwa, wnosząc o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na jego rzecz kwoty 100.704,82 złotych tytułem niewypłaconych premii motywacyjnych za okres od marca 2012 roku do maja 2012 roku oraz od lipca 2012 roku do czerwca 2013 roku (pismo procesowe wraz z załącznikami – k. 317-323 t. II a.s.).

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej stwierdził niewłaściwość rzeczową w niniejszej sprawie i przekazał ją do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Lublinie (postanowienie – k. 328 t. II a.s.).

Pismem procesowym z dnia 9 lutego 2017 roku powód K. B. zmodyfikował powództwo w ten sposób, że wniósł ostatecznie o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na jego rzecz kwoty 87.982,91 złotych tytułem niewypłaconych premii motywacyjnych za okres od marca 2012 roku do maja 2012 roku oraz od lipca 2012 roku do czerwca 2013 roku, ewentualnie o zasądzenie z tego tytułu na jego rzecz kwoty 100.704,82 złotych. Ponadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu (pismo procesowe – k. 592-593 t. III a.s.).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa (protokół – k. 601v t. IV a.s.).

Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił, co następuje:

Powód K. B. w dniu 1 sierpnia 2008 roku zawarł z Przedsiębiorstwem (...) z ograniczoną w B. odpowiedzialnością umowę o pracę na czas nieokreślony. Powód został zatrudniony na stanowisku sprzedawcy w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w wysokości 2.800,00 złotych (umowa o pracę w części B akt osobowych.).

W tym samym dniu strony zawarły aneks do umowy o pracę, zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2009 roku powód został zatrudniony na stanowisku sprzedawcy w dziale maszyn w pełnym wymiarze czasu pracy. Na jego wynagrodzenie składać się miało wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 2.500,00 złotych, dodatek funkcyjny w wysokości 200,00 złotych miesięcznie oraz premia motywacyjna po przekroczeniu 250.000,00 złotych obrotów miesięcznie w wysokości 10 % marży uzyskanej z obrotów powyżej 250.000,00 złotych (aneks do umowy w części B akt osobowych).

W okresie zatrudnienia, tj. od dnia 1 sierpnia 2008 roku do dnia 31 sierpnia 2013 roku w pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. powód K. B. pracował w charakterze sprzedawcy maszyn rolniczych, w punkcie sprzedaży mieszczącym się w B.. Do jego obowiązków, oprócz sprzedaży maszyn rolniczych, należała również obsługa punktu i z tego tytułu otrzymywał dodatek funkcyjny (zeznania powoda – k. 50v-51 t. I a.s., k. 557 t. III a.s., wypowiedzenie umowy o pracę w części C akt osobowych).

Oprócz powoda w punkcie w B. w charakterze sprzedawcy pracowało od dwóch do trzech pracowników, w tym M. Ł. (1) – do maja 2009 roku oraz P. G. – od września 2011 roku do stycznia 2015 roku. K. B. zajmował się finalizowaniem sprzedaży, sporządzaniem umów oraz wystawianiem faktur VAT. Pozostali pracownicy obsługiwali klientów lub pozyskiwali nowych. Sporadycznie zdarzało się, że również oni zawierali umowy sprzedaży oraz wystawiali faktury (zeznania powoda – k. 51 t. I a.s., k. 557 t. III a.s., zeznania M. Ł. (2) – k 65 t. I a.s., zeznania P. G. – k. 66 t. I a.s.).

Oprócz zawierania umów oraz wystawiania faktur pracownicy punktu sprzedaży obowiązani byli do sporządzania dokumentów RW do końca każdego miesiąca. Dokument RW jest to dokument rozchodu wewnętrznego, którego wystawianie miało na celu rozliczenie części doposażenia maszyn rolniczych. Prezentuje on wartość wydawanych z magazynu zapasów i służy do ustalenia kosztu związanego z zakupem tego zapasu. W niektórych sytuacjach, jak na przykład przy dokonaniu wliczonego w cenę przeglądu sprzedanej maszyny dokument RW mógł być wystawiony dopiero po dokonaniu tych czynności, a więc już po dokonaniu sprzedaży. Dokumenty RW mogły być także sporządzane przez innych pracowników (zeznania powoda – k. 51v-52 t. I a.s., k. 557 t. III a.s., pismo – k. 38 t. I a.s., opinia – k. 602 t. IV a.s.).

W punkcie sprzedaży w B. znajdował się jeden komputer, przy pomocy którego dokonywane były odpowiednie rozliczenia oraz sporządzane dokumenty dotyczące sprzedaży. Wszyscy pracownicy podczas jego użytkowania korzystali z jednego konta, należącego do powoda. Tylko on posiadał swój login, przez co faktury generowały jego imię i nazwisko nawet wtedy, gdy były wystawione podczas nieobecności powoda w pracy. W przypadku, gdy inny pracownik wystawił fakturę czynił odpowiednią adnotację przy nazwisku K. B. (zeznania powoda – k. 557v-558 t. III a.s., zeznania M. Ł. (2) – k. 65v t. I a.s., zeznania P. G. – k. 66 t. I a.s., faktury – k. 137-193, 196-203 t. I a.s., k. 208-250 t. III a.s., k. 404-516).

Podczas podejmowania pracy w pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. powód negocjował warunki zatrudnienia z dyrektorem handlowym – A. A. oraz prezes zarządu – A. W.. Propozycja uzależnienia wysokości premii motywacyjnej od obrotu określona w aneksie z dnia 1 sierpnia 2008 roku wyszła od powoda, natomiast samą umowę o pracę oraz aneks redagowała A. A.. Terminy i forma wypłaty premii nie była wówczas uzgodniona. Ustalono, że.zamiarem stron było aby premia była liczona od obrotów netto całego oddziału. Oprócz powoda premię motywacyjną na takich samych warunkach otrzymywał M. Ł. (2). Pozostali pracownicy otrzymywali premię uznaniową, nieuzależnioną od wysokości obrotu (zeznania powoda – k. 557 t. III a.s., zeznania A. W. – k. 558 t. III a.s., zeznania M. Ł. (2) – k. 65 t. I a.s., zeznania P. G. – k. 66 t. I a.s.).

W okresie zatrudnienia w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. powodowi wypłacono część należnej premii. Była ona wypłacana zaliczkowo, ponieważ w krótkim odstępie czasu niemożliwe było wyliczenie marży z jednego miesiąca. Wysokość premii obliczana była przy uwzględnieniu obrotów netto Spółki. Za każdym razem o wysokości zaliczki, jak i o wysokości premii decydowała arbitralnie prezes zarządu A. W. i nie przedstawiała sposobu jej wyliczenia (zeznania A. S. – k. 63v-64 t. I a.s., zeznania I. P. – k. 64v-65 a.s., karta wynagrodzeń – k. 40, zestawienie – k. 60 t. I a.s., pismo procesowe – k. 320-324 t. II a.s.).

W dniu 27 listopada 2013 roku K. B. wystąpił przeciwko pracodawcy z powództwem o zapłatę premii za okres od marca 2011 roku do lutego 2012 roku. W dniu 3 lipca 2014 roku przed Sądem Rejonowym w Białej Podlaskiej strony zawarły ugodę, na mocy której (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. zobowiązała się wypłacić powodowi kwotę 17.500,00 złotych tytułem wszelkich roszczeń dochodzonych w sprawie (protokół – k. 17 t. I a.s.). Kwota uzgodniona ugodą była wynikiem wzajemnych rozliczeń stron.

Przy zaliczeniu kwot wypłaconych zaliczkowo powodowi tytułem premii na poczet najdalej wymaganych należności z tego tytułu, niezapłacona premia powoda od czasu obowiązywania aneksu do umowy o pracę – 1 stycznia 2009 roku do czerwca 2013 roku wynosi 87.982,88 złotych liczona stosownie do postanowień zawartych w aneksie do umowy o pracę wyliczona od kwoty netto obrotu (opinia – k. 566-571 t. III a.s., k. 601v-602 t. IV a.s.).

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o przytoczone wyżej dowody z dokumentów, częściowo zeznania powoda (k. 50v-51, k. 51v, k. 67 t. I a.s., k. 557-558 t. III a.s.), świadków (k. 63v-66v t. I a.s.) oraz częściowo zeznania reprezentanta pozwanej (558-560 t. III a.s.), a także w oparciu o opinie biegłej sądowej, w tym opinie uzupełniające (k. 107-116 t. I a.s., k. 291-297 t. II a.s., k. 566-571 t. III a.s., k. 601v-602 t. IV a.s.).

Sąd podzielił w całości opinię biegłej sądowej z zakresu rachunkowości i księgowości M. S. (2). Opinia zostały sporządzona na podstawie dostarczonych dokumentów przez stronę pozwaną i na jej wniosek. Opinia jest rzetelna i wyczerpująca, pozbawiona sprzeczności. Ma charakter całościowy, a wnioski z niej płynące są jasne i poparte przekonującą argumentacją. Należy wskazać, że biegła sporządzała swoje opinie jedynie w oparciu o dokumenty z akt sprawy i dokumentację dostarczoną przez pozwanego. Nie miała bezpośredniego dostępu do dokumentów znajdujących się w siedzibie pozwanej, w tym również do systemu komputerowego używanego w Spółce do prowadzenia księgowości. Zarówno strona powodowa jak i pozwana nie kwestionowała rachunkowych wyliczeniem biegłej (k. 592 t. III a.s., k. 601v t. IV a.s.). Strona pozwana ostatecznie nie zgadzała się z podstawą wyliczenia wynagrodzenia od obrotów brutto całego oddziału bez uwzględnienia nieobecności powoda. Zarzucała brak dokumentów RW. Przedstawiła jednak na prośbę biegłej dowody RW za lata 2008-2013 i zestawienie dowodów RW dotyczących powoda za 2014r.( opinia k.108).

Biegła w ustnej opinii biegła wyjaśniła, że dokumenty RW nie mają ostatecznie wpływu na ustalenie obrotu spółki, choć mogą mieć znaczenie przy obliczaniu marży (k. 602 t. IV a.s.). W toku procesu strona pozwana wielokrotnie podnosiła argument, iż dokładne wyliczenie premii nie było możliwe właśnie z uwagi na brak przedmiotowych dokumentów. Biegła wskazała, że przy wydawaniu pierwszej opinii nie była w stanie powiązać dokumentów RW z fakturami sprzedaży, oparła się na dokumentach dostarczonych przez pozwanego. Z uwagi na złożenie przez pozwanego wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego celem wyliczenia należnej powodowi premii, był on zobowiązany do przedstawienia wszelkich dokumentów koniecznych do dokonania wyliczeń w tym dokumentów RW. Pozwany nie wykazał, że to z winy powoda lub z powodu okoliczności za jakie ponosił odpowiedzialność jako pracownik nie było możliwe przedstawienie tych dokumentów. Pozwany zgłaszając wniosek dowodowy z określoną tezą dowodową w pozwie i w toku procesu w celu uzupełnienia opinii, będąc reprezentowany przez fachowego pełnomocnika był zobowiązany wskazać fakty i dowody z których wywodził dla siebie określone skutki prawne (art.6 k.c.).

Wyliczenia zawarte w opinii przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia nie uwzględniają wskazanych przez pozwanego i nie kwestionowanych przez powoda jego nieobecności w pracy, które zdaniem Sądu nie miały jak wynika z ustaleń, zgodnie z postanowieniami aneksu do umowy o prace w zakresie wynagrodzenia, wpływu na wysokość należnej powodowi premii. Literalny zapis dotyczący wysokości należnej powodowi premii zawarty w umowie o pracę nie daje podstaw to takiego stwierdzenia. Przeczą temu także zeznania powoda i początkowo prezentowane stanowisko pozwanego ( odpowiedz na pozew, wyjaśnienia prezes pozwanej k.51). Brak też uzasadnienia do przyjęcia, że należna premia liczona miała być wyłącznie od obrotów wypracowanych przez powoda a nie obrotów oddziału, w którym pracował. Przeczą temu zeznania powoda i początkowo prezentowane stanowisko pozwanego ( odpowiedz na pozew, wyjaśnienia prezes pozwanej k.51).

Nie negowała tego w początkowych wyjaśnieniach prezes pozwanego(k.51), nie potwierdzając ich przesłuchana w charakterze strony czemu Sąd nie dał wiary, uznając jej zeznania za niespójne w tej części, niekonsekwentne, niestanowcze i niepoparte innymi dowodami. Ostateczne stanowisko reprezentanta pozwanego było konsekwencją przyjętej strategii w procesie a nie woli stron przy zawieraniu aneksu do umowy o pracę w zakresie wysokości premii powoda.

Sąd oddalił wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z kolejnej opinii biegłego także w oparciu o dane zawarte w programie komputerowym C. (...). Zasada koncentracji materiału dowodowego w postępowaniu cywilnym, wyrażona m.in. w art. 6 k.p.c. oraz art. 217 k.p.c. wymaga od strony dostarczania wszelkich dowodów mogących mieć wpływ na wynik sprawy bez zwłoki. Niedopatrzenie, czy też spóźnienie w tym zakresie nie może powodować nadmiernego przedłużania postępowania wskutek zmiany stanowiska strony prezentowanego w sprawie.. Trzeba wskazać, że pozwana przez cały tok postępowania była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. W niniejszej sprawie sporządzono dwie opinie, dotyczące wyliczenia należności, które były dokonywane w oparciu o dokumenty przedstawione przez pozwanego i na wniosek pozwanego. Biegła zwracała się do pozwanej w celu dostarczenia odpowiednich dokumentów (k. 25, 94 t. I a.s., k. 274 t. II a.s.).

Sąd Rejonowy formułując tezę dowodową na wniosek pozwanego zobowiązał biegłą do obliczenia premii przy przyjęciu obrotów osiąganych przez cały punkt sprzedaży w B. (k. 67v t. I a.s.). Sąd dopuścił ten dowód na wniosek zawarty w punkcie 6 odpowiedzi na pozew, w którym strona pozwana również nie podniosła, że obrót należy podzielić na pozostałych pracowników, w jakich proporcjach i uwzględniając nieobecności powoda (odpowiedz na pozew k. 25 t. I a.s.). Pozwana nie zajęła stanowiska w tej sprawie także w trakcie dwóch pierwszych terminów rozprawy poprzedzających wydanie postanowienia o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłej (k. 52, 67v t. I a.s.). Co więcej, wskazując tezę dowodową w piśmie z dnia 18 listopada 2015 roku także nie zawarła odpowiednich uściśleń. Tym samym prawidłowym było oparcie się biegłej na dołączonej dokumentacji, która, jak zostało wskazane w odpowiedzi na pozew, dotyczyła przychodów osiąganych przez cały punkt w B. z uwagi na brak podziału zakresu działania poszczególnych sprzedawców przez Zarząd Spółki (k. 25 t. I a.s.).

Wyliczenia rachunkowe w opinii nie były kwestionowane przez strony i zawarte w opinii z dnia 22 grudnia 2016 roku (k.366-371) były podstawą do ostatecznego ustalenia wysokości należnej premii po dokonaniu zaliczenia wypłaconych kwot na najdalej wymagalne należności zgodnie z żądaniem powoda( k.392-393).

Zeznania świadków A. S. oraz I. P. Sąd obdarzył w całości wiarą. Relacje świadków pozwoliły ustalić, iż w rzeczywistości pracodawca, tj. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. od początku naliczała powodowi premię w oparciu o obrót netto, natomiast o jej wysokości decydowała prezes zarządu. A. S. wskazała także, że wysokość premii jej zdaniem powinna być rozliczona pomiędzy powoda oraz M. Ł. (2), który w umowie o pracę miał ustalony taki sam sposób jej wyliczenia. Zestawienia, które sporządzała na rzecz Spółki w celu przedstawienia przed Sądem uwzględniały taki sposób podziału wypracowanych przez punkt sprzedaży w B. zysków (k. 64 t. I a.s.).

Zeznania M. Ł. (2), który podobnie jak powód pracował na stanowisku sprzedawcy, dotyczyły organizacji pracy w punkcie sprzedaży oraz sposobu obliczania premii. Świadek wskazał, że pracownicy posługiwali się jednym komputerem i używali wspólnego loginu. Odnośnie wysokości premii potwierdził, że również miał ją ustaloną w wysokości 10 % marży od obrotu po przekroczeniu 250.000,00 złotych, jednak nikt nie sprecyzował, czy chodzi o obrót brutto, czy netto. (k. 65v a.s.). Sąd nie może jednak oprzeć ustaleń w tym zakresie na podstawie subiektywnej oceny świadka, który twierdził, że pracodawca powinien wziąć pod uwagę zysk brutto. M. Ł. (2) podał również, że wraz z powodem nie mieli wiedzy na temat, czy marża była dzielona na ich obu. Należy także zwrócić uwagę, że świadek ten pracował w pozwanej Spółce do maja 2009 roku, a więc jedynie przez 5 miesięcy całego okresu, w trakcie którego obowiązywał aneks do umowy o pracę powoda.

Sąd obdarzył wiarą również zeznania drugiego sprzedawcy w punkcie sprzedaży w B. – P. G.. Świadek potwierdził zeznania powoda oraz stanowisko pozwanej, iż w miejscu pracy wszyscy posługiwali się jednym komputerem, a wystawianiem faktur oraz sporządzaniem umów sprzedaży i dokumentów RW oprócz powoda okazjonalnie zajmowali się także pozostali pracownicy (k. 66 t. I a.s.). Świadek ten nie miał jednak wiedzy na temat premii otrzymywanej przez powoda w oparciu o wyniki finansowe punktu w B..

Odnośnie zeznań powoda Sąd dał im wiarę co do organizacji pracy w punkcie sprzedaży w B., należnej premii od obrotu całego oddziału za okres zatrudnienia. Z jego zeznań wynika ponadto, co potwierdziły także zeznania M. Ł. (2), że nie miał on wiedzy na temat sposobu obliczania obrotu punktu sprzedaży, a w dalszej kolejności marży i premii. K. B. potwierdził też, że nie tylko on zajmował się wystawianiem faktur, co wynikało z praktyki prowadzenia punktu w B., gdzie tylko on posiadał swój login, na którym musieli pracować wszyscy sprzedawcy. Sąd nie dał wiary twierdzeniom powoda co do zgodnej woli stron naliczania premii od obrotów brutto. W tej części Sąd dał wiarę zeznaniom prezes pozwanej, która konsekwentnie twierdziła, że premia zawsze wyliczana była od obrotu netto.

Okoliczności dotyczące organizacji pracy powoda przedstawiane przez prezesa zarządu pozwanej A. W. nie były sporne. Odnośnie sposobu obliczania premii wynika z nich natomiast, że pracodawca brał pod uwagę obrót netto punktu w B. i na tej podstawie przez cały okres zatrudnienia wypłacana była premia. Sąd przy ocenie zeznań A. W. miał również na uwadze zmianę jej stanowiska co do dzielenia wysokości marży na dwóch pracowników. Na rozprawie w dniu 30 grudnia 2014 roku stwierdziła, że powód miał prawo do 10 % marży uzyskiwanej miesięcznie przez cały punkt w B. (k. 51 t. I a.s.). Takie stwierdzenie znajduje uzasadnienie w odpowiedzi na pozew, zgodnie z którą Zarząd Spółki nie dokonał podziału co do zakresu działania poszczególnych sprzedawców pracujących w jednym punkcie w B., w związku z czym do wyliczenia premii przyjęto dochody według ksiąg rachunkowych całego punktu. W dalszym toku postępowania A. W. stała jednak na stanowisku, że marża powinna być podzielona na innych pracowników. Jak wynika z zeznań A. S. pracodawca dokonał takiego podzielenia na wszystkich pracowników dopiero na potrzeby postępowania sądowego. Z tych przyczyn odmówił w tej części wiarygodności jej zeznaniom.

Sąd obdarzył wiarą również wskazaną wyżej dokumentację zgromadzoną w toku postępowania. Dowody z dokumentów zawarte w aktach osobowych powoda zostały sporządzone w przepisanej formie, w oparciu o obowiązujące w dacie ich wydania przepisy prawne oraz wydane przez kompetentne osoby, w ramach przysługujących im uprawnień, a nadto nie były kwestionowane przez strony. Podobnie w przypadku złożonych do akt sprawy faktur wystawionych przez powoda, bądź przez innych pracowników, które stały się podstawą wyliczenia obrotu punktu w B. przez biegłą z zakresu rachunkowości i księgowości.

Sąd Okręgowy w Lublinie zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie. W ocenie Sądu Okręgowego powodowi K. B. należy się co do zasady wynagrodzenie za pracę tytułem niewypłaconej części premii za sporny okres.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że bezsporny był sam fakt zalegania przez pozwaną z wypłatą należnej premii. Istota sporu dotyczyła podstawy, którą należało uwzględnić podczas jej obliczania oraz przy rozstrzygnięciu, czy wypracowany zysk należało podzielić pomiędzy wszystkich pracowników punktu sprzedaży w B.. Sąd, jak również strony, nie miał wątpliwości, że ustalony aneksem do umowy o pracę z dnia 1 sierpnia 2008 roku składnik wynagrodzenia zawierał wszystkie cechy premii, która po spełnieniu odpowiednich, z góry skonkretyzowanych i zobiektywizowanych warunków staje się źródłem roszczenia pracownika wobec pracodawcy (wyrok SN z dnia 21 czerwca 2007 r., I PK 3/07, LEX nr 611397).

Na gruncie przyjętego, a w zdecydowanej części niespornego, stanu faktycznego rozstrzygnięciu podlegały nie tyle przesłanki spełnienia tych warunków przez powoda, co sposób jej obliczenia. Należało w tym zakresie wyodrębnić dwie rozbieżności, które pojawiły się na gruncie interpretowania postanowień aneksu z dnia 1 sierpnia 2008 roku przez obie strony postępowania. Wskazany aneks określa sporny składnik wynagrodzenia jako premię motywacyjną „po przekroczeniu 250 000 zł obrotów miesięcznie wysokości 10 % marży uzyskanej z obrotów > 250 000 zł” (k. 10 t. I a.s.).

Pierwszym elementem spornym było rozumienie przez strony obrotów osiąganych przez punkt sprzedaży w B.. Zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej do obliczenia marży, a w dalszej kolejności premii, należało przyjąć obroty brutto, podczas gdy strona pozwana wskazywała na obroty netto. Ta rozbieżność nie jest w żaden sposób wyjaśniona w aktach osobowych powoda. Strony nie przedstawiły również żadnego regulaminu pracy, bądź regulaminu wynagradzania obowiązującego w pozwanej Spółce, które pozwoliłyby doprecyzować jakie kwoty należało wziąć pod uwagę.

W tej sytuacji – wobec braku dowodu pozwalającego na bezsprzeczną interpretację – przy dokonywaniu wykładni aneksu do umowy o pracę należało odnieść się do treści art. 65 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Sąd Okręgowy zgadza się przy tym ze stanowiskiem judykatury, że pełna i wszechstronna wykładnia umowy nie może pomijać treści zwerbalizowanej na piśmie, która jest podstawą interpretacji do jej postanowień (wyrok SA w Białymstoku, I ACa 971/15, LEX nr 2016277). W rozpatrywanej sprawie dosłowne brzmienie zapisu aneksu, który jedynie ogólnie wskazuje na miesięczny obrót powyżej 250.000,00 złotych nie pozwala jednak na bezsporne rozstrzygnięcie, czy obrót powinien dotyczyć kwot brutto, czy netto. Tym bardziej, że jest on obliczany w oparciu o wystawione przez sprzedawców faktury VAT, które z definicji rozróżniają obie wartości. Tym samym przy dokonywaniu wykładni aneksu z dnia 1 sierpnia 2008 roku należało kierować się także jego celem (wyrok SN z dnia 5 listopada 2014 roku, III CSK 320/13, LEX nr 1622128).

Na wstępie należy wskazać, że pomysłodawcą uzależnienia części swojego wynagrodzenia od osiąganych rezultatów był powód K. B.. Zdawał on sobie więc sprawę, że tak określone wynagrodzenie powinno uwzględniać realny zysk jaki wypracuje przedsiębiorca, dzięki czemu będzie w stanie zapłacić należną premię. Za interpretacją, iż premia powinna być liczona od obrotu netto Spółki przemawia z resztą istota podatku od towarów i usług, który został uregulowany w ustawie z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, tekst jedn. ze zmianami). W świetle art. 15 ust. 1 tej ustawy płatnikami podatku są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Powyższe oznacza, że przedsiębiorca, w tym również spółka, posiada obowiązek odprowadzania podatku VAT do budżetu państwa w określonej przez ustawodawcę wysokości. Różnicę pomiędzy ceną brutto, a ceną netto stanowi właśnie należność, jaką (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w B. była zobowiązana zapłacić w ramach podatku, co zostało wyszczególnione na każdej przedłożonej przed Sądem fakturze. W efekcie oznacza to, że rzeczywisty zysk osiągnięty przez pozwaną Spółkę był niższy niż cena sprzedanej maszyny i od niego należało obliczyć marżę, a następnie premię. W innym wypadku trzeba by przyjąć, że premia należna powodowi obliczana byłaby z uwzględnieniem kwoty, którą pozwana nie dysponuje, gdyż musiała ją zapłacić w postaci podatku. Biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego, a także praktykę obrotu gospodarczego trudno więc uznać, aby prezes zarządu pozwanej Spółki wypłacała swoim pracownikom wynagrodzenie ze środków finansowych, którymi nie dysponuje, narażając przedsiębiorstwo na utratę rentowności. Zdawał sobie z tego sprawę również powód, który jak sam przyznał ma rozeznanie w kwestiach podatkowych.

Ponadto jak wynika z zeznań świadków zajmujących się prowadzeniem księgowości w pozwanej Spółce, tj. A. S. oraz I. P., a także z zeznań prezesa zarządu A. W. od początku zamiarem pracodawcy była wypłata premii obliczana przy uwzględnieniu obrotu netto. W taki sposób sporządzane były wszystkie zestawienia dotyczące dochodzonego roszczenia oraz w ten sposób obliczano już wypłaconą premię. Wątpliwości co do tego założenia, poza powodem, wyraził również M. Ł. (2), jednak nie był w stanie przedstawić żadnych szczegółów odnośnie premii wyliczonej dla siebie, a premii ostatecznie otrzymanej od pracodawcy.

Drugim spornym elementem był sposób obliczania należnej premii poprzez dzielenie wypracowanego zysku na wszystkich pracowników punktu sprzedaży w B., na co wskazywała strona pozwana. Sąd w tej kwestii przychylił się jednak do stanowiska powoda, iż nie było podstaw do dokonywania takiego podziału. Podobnie jak w przypadku przyjmowania wartości obrotu netto, tak i w tym przypadku sposób obliczania nie wynika wprost z treści aneksu z dnia 1 sierpnia 2008 roku. W związku z tym ponownie należało odnieść się do celu umowy oraz zgodnego zamiaru stron.

Należy zatem zauważyć, iż K. B. był jedynym pracownikiem o tak skonstruowanym wynagrodzeniu, uzależnionym od wyników finansowych punktu w B.. Co prawda M. Ł. (2) również miał tożsamy zapis w umowie o pracę, jednak rozwiązał on stosunek pracy jeszcze przed okresem spornym. Co więcej, należy dodać, że pozostali sprzedawcy mieli przyznaną premię uznaniową, którą należało zakwalifikować raczej jako nagrodę. Nie była bowiem uzależniona od wyników ich pracy, a od woli pracodawcy.

Ostatecznie w okresie spornym powód, który odpowiadał za prowadzenie punktu sprzedaży w B. był jedynym pracownikiem z tak określonym wynagrodzeniem. Z tego względu Sąd uznał, iż zamiarem pracodawcy było wynagrodzenie go z uwzględnieniem wyników finansowych całego punktu sprzedaży. Pracodawca nie wyodrębnił żadnych kryteriów, które pozwoliłyby na wartościowanie pracy poszczególnych pracowników. Twierdzenie prezesa zarządu, że powodowi przypadało 50% – 60% całej premii motywacyjnej nie znajduje żadnego uzasadnienia. Jak wynika z materiału dowodowego początkowe wyliczenia premii uwzględniały wyniki sprzedaży całego punktu, ponieważ sprzedawcy nie mieli rozdzielonych obowiązków. Zmiana stanowiska strony pozwanej w tym zakresie miała miejsce dopiero w toku postępowania. Nie jest ono jednak zasadne również z tego względu, że pozostali sprzedawcy mieli co jakiś czas przyznawaną nagrodę uznaniową, która zgodnie ze stanowiskiem pozwanej miałaby stanowić 40% – 50% całej premii. Takie rozwiązanie oznacza, że w rzeczywistości nagroda nie jest uzależniona od uznania pracodawcy, ale tak jak w przypadku powoda, od wyników finansowych punktu, za którego prowadzenie powód odpowiadał.

W tej sytuacji, wobec braku jakichkolwiek kryteriów pozwalających wyodrębnić wkład pracy powoda w wyniki całego punktu sprzedaży w B., a także mając na uwadze, że powód był jedynym pracownikiem z wynagrodzeniem uzależnionym od wyników sprzedaży należało przyjąć, iż wskazane w aneksie do umowy o pracę obroty powyżej 250.000,00 złotych miesięcznie dotyczyły obrotu netto całego punktu. Tym bardziej, iż w ten sposób początkowo obliczano wysokość premii.

Biorąc powyższe pod uwagę, w oparciu o opinie biegłej, Sąd ustalił, że powodowi K. B. należy się wynagrodzenie w postaci niewypłaconej premii motywacyjnej za okres od marca 2012 roku do maja 2012 roku oraz od lipca 2012 roku do czerwca 2013 roku i z tego tytułu w punkcie I wyroku zasądził od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwotę 87.982,88 złotych.

Poszczególne kwoty wynagrodzeń za każdy miesiąc, składające się ostatecznie na zasądzoną kwotę 87.982,88 złotych zostały wyliczone przez biegłą przy uwzględnieniu kwot wypłaconych już powodowi i zaliczonych przez niego na poczet najdalej wymaganych należności. Odsetki od zasądzonych kwot wynagrodzenia za poszczególne miesiące są naliczone od dnia następnego po dniu, w którym wynagrodzenie powinno zostać wypłacone.

Odnośnie rozróżnienia dwóch rodzajów zasądzonych odsetek Sąd wskazuje, że zgodnie z treścią art. 481 § i § 2 zd. 1 kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, tekst jedn. ze zmianami) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 roku jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Natomiast ustawą z dnia 9 października 2015 roku (Dz. U. z 2015 r., poz. 1830) o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, ustawodawca dokonał nowelizacji art. 481 § 2 k.c. Zgodnie z brzmieniem obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 roku (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, tekst jedn. ze zmianami) jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. W związku z powyższym w punkcie I sentencji wyroku konieczne było wskazanie dwóch rodzajów odsetek od zasądzonych kwot.

W punkcie II wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałej części, tj. ponad zasądzoną w punkcie I kwotę tytułem niewypłaconych premii. W świetle poczynionych ustaleń roszczenie powoda okazało się uzasadnione do kwoty 87.982,88 złotych w sytuacji, gdy domagał się zasądzenia kwoty 100.704,82 złotych. Wysokość roszczenia wynika ze sposobu obliczania przez powoda premii przy uwzględnieniu obrotu brutto osiąganego przez punkt sprzedaży w B.. Tymczasem, jak zostało wyżej wykazane, do obliczeń należało przyjąć obrót netto.

O kosztach w niniejszym postępowaniu Sąd orzekł w oparciu o zasadę stosunkowego rozdzielenia, wyrażoną w art. 100 zd. 1 k.p.c., w świetle którego w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Biorąc pod uwagę wynik niniejszego postępowania należy zważyć, że powód K. B. wygrał sprawę w 87,37 %, a więc przegrał w 12,63 %. Zasądzona kwota 87.982,88 złotych stanowi bowiem w przybliżeniu 87,37 % dochodzonego roszczenia w wysokości 100.704,82 złotych.

Mając to na uwadze w punkcie III wyroku Sąd zasądził od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz powoda K. B. kwotę 6.758,95 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, na co złożyła się opłata od pozwu oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika. Z uwagi na wartość przedmiotu sporu opłata od pozwu wyniosła 5.036,00 złotych, która to kwota została w całości opłacona (k. 324, 329, 331 t. II a.s.). Zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielnia kosztów pozwana została zobowiązana do zwrotu 87,37 % tej kwoty (4.399,96 złotych), a zatem w części, w której przegrała sprawę (87,37 % x 5.036,00 złotych = 4.399,96 złotych).

Ponadto do tej kwoty Sąd doliczył wynagrodzenie adwokata ustalone w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2008 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461). Z uwagi na wartość przedmiotu sporu zastosowanie będzie miał § 6 pkt 6 tego rozporządzenia, zgodnie z którym stawki minimalne przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 50.000,00 złotych do 200.000,00 złotych wynoszą 3.600,00 złotych. Jednak w świetle § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawach z zakresu prawa pracy o wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 (ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty) stawki minimalne wynoszą 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. Tym samym 75 % kwoty 3.600,00 złotych stanowi kwota 2.700,00 złotych, która stała się podstawą obliczenia zwrotu kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Pozwana została więc zobowiązana do zwrotu 87,37 % tej stawki, tj. 2.358,99 złotych (87,37 % x 2.700,00 złotych = 2.358,99 złotych).

Reasumując, zwrot kosztów procesu na rzecz pozwanego wyniósł łącznie 6.758,95 złotych (4.399,96 złotych +2.358,99 złotych).

W takiej samej części Sąd w punkcie IV wyroku nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 547,54 złotych tytułem wydatków związanych z opinią biegłego sądowego, która stanowi 87,37 % całkowitych kosztów jakie poniósł Skarb Państwa w związku z dopuszczeniem dowodów z opinii przed Sądem Okręgowym w Lublinie w wysokości 626,69 złotych (k. 576 t. III a.s., k. 608 t. IV a.s.).

Pozostałą, nieuiszczoną część związaną z wydatkami związanymi z opinią biegłego w wysokości 79,15 złotych Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa. Zgodnie bowiem z art. 96 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 623, tekst jedn. ze zmianami) pracownik wnoszący powództwo nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Obciążenie pracownika wydatkami w świetle art. 97 cytowanej ustawy może mieć miejsce jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie, taka sytuacja jednak nie zachodzi.

W punkcie V wyroku Sąd nadał wyrokowi w pkt I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.700,00 złotych. Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na treści art. 477 ² § 1 zd. 1 k.p.c., zgodnie z którym zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Zgodnie z zaświadczeniem o dochodach z dnia 29 września 2014 roku wynagrodzenie miesięczne powoda wynosiło 5.700,00 złotych (k. 39 t. I a.s.).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak w sentencji wyroku.,