Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017 r. w Gdańsku

sprawy M. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 maja 2016 r., sygn. akt VII U 69/16

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

SSA Bożena Grubba SSA Małgorzata Gerszewska SSA Iwona Krzeczowska - Lasoń

Sygn. akt III AUa 1429/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 14 grudnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił M. C. prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych..

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł ubezpieczony podnosząc, iż nie zgadza się z jej treścią.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 23 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. C. prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2015 r. oraz w punkcie 2 stwierdził brak odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w sprawie, wskazując następujące motywy rozstrzygnięcia:

M. C., urodzony (...), w dniu 30 listopada 2015 r. złożył w organie rentowym wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym. Wobec ustalenia, że wnioskodawca nie legitymuje się 15-letnim stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, pozwany wydał decyzję odmowną, zaskarżoną w niniejszym postępowaniu.

Analizując trafność decyzji pozwanego, Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe, w wyniku którego ustalił, że ubezpieczony w okresie od 16 maja 1979 r. do 10 sierpnia 1996 r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Gospodarstwie Rolnym Skarbu Państwa B. Zakład Rolny (...) na stanowisku traktorzysty.

W początkowym okresie zatrudnienia przez 3 miesiące skarżący świadczył pracę, jako pracownik produkcji zwierzęcej. Do jego obowiązków należało sprzątanie pomieszczeń gospodarczych, roznoszenie oraz rozładowywaniem sprzętów.

Na początku września 1979 r., kierownik wnioskodawcy, pomimo nie posiadania przez ubezpieczonego stosownych uprawnień zaproponował mu pracę w charakterze kierowcy ciągnika, którą wykonywał do końca zatrudnienia w ZR.

Od 1 października 1982 r. wnioskodawca posiada uprawnienia do prowadzenia ciągnika.

Świadcząc prace w charakterze traktorzysty skarżący obsługiwał ciągnik typu U. (...) i (...). Do jego zadań należało bronowanie, dowożenie paszy, rozsiewanie nawozów oraz transportowanie węgla. Ponadto skarżący zajmował się zwożeniem zboża z pola do magazynów oraz orką. W okresie wiosennym tj. od marca wnioskodawca rozsiewał nawóz, wapno, nieraz siał zboże, bobik, jęczmień, pszenicę jare. Nadto woził słomę oraz siano. W okresie jesiennym odwołujący zajmował się podorewką, bronowaniem oraz zasiewem zbóż ozimych. Zimą - dowoził paszę do bydła, wypychał obornik oraz rozwoził go na polu. Wykonując wskazane obowiązki ubezpieczony w okresie letnim, w czasie największego natężenia prac, świadczył pracę przez 12-14 godzin dziennie, zaś w okresie zimowym 8.

Wnioskodawca nie był kierowany przez pracodawcę do innego rodzaju czynności.

Zakład Rolny (...) zatrudniał około 15 traktorzystów.

Ubezpieczony nie miał przerw w świadczeniu pracy, nie korzystał także z urlopów bezpłatnych.

Zatrudnionym w tożsamym zakładzie pracy co skarżący był W. L., który zajmował stanowisko traktorzysty.

Współpracownikiem ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia był również J. K. (1), który w początkowym okresie zatrudnienia świadczył pracę, jako pracownik fizyczny, a następnie jako traktorzysta.

W dniu 10 października 2011 r. pracodawca wystawił ubezpieczonemu zaświadczenie, w którym wskazał, że w okresie od 1 maja 1983 r. do 10 sierpnia 1996 r. świadczył pracę w szczególnych warunkach, jako kierowca ciągnika kołowego.

Dokonując oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd zważył, iż szczególne znaczenie dla zapadłego w sprawie rozstrzygnięcia odegrały wpisy znajdujące się w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy, które uwiarygadniają fakt świadczenia przez niego pracy w charakterze traktorzysty w okresie poprzedzającym 1 maja 1983 r., jak również w okresie poprzedzającym zdobycie przez wnioskodawcę stosownych uprawnień. Jednakże mając na uwadze spójne zeznania samego wnioskodawcy oraz powołanych w sprawie świadków, którzy zgodnie wskazywali, ze w początkowym okresie zatrudnienia przez okres 3 miesięcy wnioskodawca wykonywał inna rodzajowo pracę – Sąd nie dał wiary wpisom w książeczce ubezpieczeniowej, w części dotyczącej tego, że odwołujący się wykonywał pracę kierowcy ciągnika bezpośrednio po przyjęciu do Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa B. Zakład Rolny (...) (tj. w okresie od 16 maja 1979 r. do 31 sierpnia 1979 r.).

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania powołanych w sprawie świadków: J. K. (2) , oraz W. L., bowiem wskazane powyżej osoby jako współpracownicy ubezpieczonego ze spornego okresu zatrudnienia posiadały wiedzę w zakresie prac faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę. Sąd zaznaczył, że pomimo, iż w świadectwie pracy, jak również we wpisach w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy wskazano, że świadczył on pracę w charakterze traktorzysty przez cały okres zatrudnienia w Gospodarstwie Rolnym Skarbu Państwa B. Zakład Rolny (...) na stanowisku traktorzysty, to zawnioskowani przez skarżącego świadkowie zgodnie zeznali, że w początkowym okresie zatrudnienia odwołujący się wykonywał innego rodzaju czynności. W związku z powyższym mając na uwadze, że zarówno świadkowie jak i sam ubezpieczony przedstawiali mniej korzystną dla ubezpieczonego wersję –uznać należało, że ich zeznania wierniej odzwierciedlały w tym zakresie rzeczywistość niż dokumenty.

W ocenie Sądu Okręgowego wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego bezsprzecznie dawał podstawy do przyjęcia, że skarżący spełnił przesłankę, o której mowa w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. przesłankę legitymowania się 15-letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych, albowiem w okresie od 1 września 1979 r. do 30 kwietnia 1983 r. podczas zatrudnienia w Gospodarstwie Rolnym Skarbu Państwa B. Zakład Rolny (...) stale i w pełnym wymiarze czasu świadczył pracę, jako traktorzysta – tj. wykonywał pracę określoną pod poz. 3 działu VIII wykazu A stanowiącego załącznik do powołanego rozporządzenia.

Mając na uwadze poczynione ustalenia, przy uwzględnieniu powołanych wyżej przepisów, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w punkcie 1 sentencji.

W punkcie 2 sentencji, działając na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd wnioskując a contrario, nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, że dopiero wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego pozwolił na miarodajną ocenę charakteru pracy wykonywanych przez wnioskodawcę w spornych okresach.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w punkcie 1 i zarzucając mu naruszenie:

- prawa materialnego, tj. art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z § 1 i § 2 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyjęcie, iż w okresie od 1 września 1979 r. do 30 września 1982 r. ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach,

- prawa procesowego, tj. art. 233 §1 k.p.c. polegające na przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów poprzez pominięcie faktu, iż ubezpieczony uzyskał prawo jazdy kategorii T uprawniające do prowadzenia ciągników od dnia 1 października 1982 r.

Wskazując na powyższe, pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 i oddalenie odwołania, względnie o jego uchylenie w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwany wskazał, iż wprawdzie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji co do uwzględnienia do okresów wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Gospodarstwie Rolnym Skarbu Państwa B., jednakże nie wcześniej, niż od 1 października 1982 r., tj. od momentu zdobycia przez ubezpieczonego uprawnień do kierowania ciągnikami do 30 kwietnia 1983 r. ( 7 m-cy 0 dni). Jednocześnie trudno dać wiarę ustaleniom Sądu, dokonanym w oparciu o zeznania świadków i wyjaśnienia ubezpieczonego, iż wnioskodawca, nie mając uprawnień do kierowania ciągnikami, prace w charakterze kierowcy ciągnika wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez 3 lata.

Wprawdzie w aktach rentowych wnioskodawcy znajduje się świadectwo pracy z dnia 25 maja 1998r., z którego wynika, iż ubezpieczony w okresie od 16 maja 1979 r. do 24 maja 1998 r. był zatrudniony na stanowisku traktorzysty, jednakże Agencja Nieruchomości Rolnych, wystawiając ubezpieczonemu w dniu 31 października 2011 r. zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, w oparciu o akta osobowe, wskazała okres pracy w szczególnych warunkach w charakterze kierowcy ciągnika dopiero od dnia 1 maja 1983 r.

Zdaniem organu rentowego, ubezpieczony nie mając uprawnień do prowadzenia traktora, nie mógł wykonywać pracy w charakterze traktorzysty stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Samo zatrudnienie na stanowisku traktorzysty, nie oznacza wykonywania pracy w charakterze traktorzysty stale i w pełnym wymiarze czasu prascy. Tym bardziej, że jak wynika ze zgromadzonego materiału, ubezpieczony w początkowym okresie zatrudnienia wykonywał prace, jako pracownik produkcji zwierzęcej i zajmował się sprzątaniem pomieszczeń, roznoszeniem oraz rozładowywaniem sprzętów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego w świetle uzupełnionego materiału dowodowego, zasługiwała na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku i oddaleniem odwołania.

Przystępując do rozpoznania apelacji wywiedzionej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, przy uwzględnieniu aktualnego stanowiska judykatury, Sąd Apelacyjny w pierwszej kolejności zważył, iż ocena zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładzie Rolnym (...) w okresie od 1 września 1979 r. do 30 kwietnia 1983 r. (okres zaliczony przez Sąd I instancji) oraz od 1 maja 1983 r. do 10 sierpnia 1996 r. (okres zaliczony przez ZUS), w kontekście możliwości zaliczenia go do okresu zatrudnienia wykonywanego w warunkach szczególnych, nie może zostać dokonana w oderwaniu od przepisów wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), które poszczególnym stanowiskom pracy przyznają charakter stanowiskowo - branżowy. Specyfika poszczególnych gałęzi przemysłu determinuje bowiem charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Nie można zatem swobodnie czy wręcz dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały one przypisane w tym akcie prawnym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 24/98, LEX nr 518067; dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 19 maja 2011 r. M III UK 174/10, LEX nr 901652 i z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11, LEX nr 1171002). Jak wyjaśniał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13 (LEX nr 1467147) - odnosząc się bezpośrednio do zatrudnienia na stanowisku traktorzysty - „o ile można się zgodzić, że prace transportowe wykonywane przez ubezpieczonego, jako kierowcę ciągników, można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII poz. 3 wykazu A mimo, że pracował on w spółdzielni rolniczej, a nie w przedsiębiorstwie transportowym, to nie ma żadnych podstaw do potraktowania prac polowych, jako prac w transporcie. Wymienienie w wykazie A, dziale VIII pod pozycją 3 prac kierowców ciągników i kombajnów nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek zadaniach, a nie tylko transportowych. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych, bez względu na miejsce i rodzaj, zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Nie można zatem uznać, że praca kierującego ciągnikiem jest zawsze pracą „w transporcie”, nawet jeżeli kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika prace polowe. Dla zakwalifikowania pracy kierowcy ciągnika, jako wykonywanej w warunkach szczególnych, istotne znaczenie ma to, czy była ona wykonywana w transporcie czy w ramach rolniczych prac polowych”. Tożsame stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2016 r. (II UK 397/15, LEX nr 2177089), wskazując, iż usystematyzowanie prac o znacznej szkodliwości i uciążliwości i przypisanie ich do oddzielnych działów oraz poszczególnych stanowisk w ramach gałęzi gospodarki nie jest przypadkowe, gdyż należy przyjąć, że konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale gospodarki jest umiejscowione. Konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi (branży) gospodarki ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia, wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Nie można więc przyjąć, że istotny dla stwierdzenia wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest wyłącznie rodzaj tej pracy, a bez znaczenia pozostaje okoliczność zatrudnienia pracownika w określonym sektorze gospodarki. Biorąc pod uwagę treść art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości psychofizycznej dla zdrowia ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, należy przede wszystkim stwierdzić (ustalić i ocenić), czy konkretne stanowisko narażone jest na ekspozycję na czynniki szkodliwe w różnym stopniu w zależności od tego, w którym dziale przemysłu (gospodarki) jest umiejscowione. Jeżeli bowiem uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia konkretnej pracy wynika właśnie z jej branżowej specyfiki, to należy odmówić tego szczególnego waloru pracy wykonywanej w innym dziale gospodarki.

Z poczynionych w sprawie ustaleń - dokonanych na etapie instancji odwoławczej - wynika, że wnioskodawca w okresie od 1 września 1979 r. do 1983 r. był zatrudniony w Gospodarstwie Rolnym Skarbu Państwa B. Zakładzie Rolnym (...) na stanowisku pastucha, dojarza. Powyższe wynika w sposób jednoznaczny m.in. z oryginalnych akt osobowych ubezpieczonego, w których zarówno w angażach, jak i w opiniach przygotowywanych przez zakład pracy na prośbę Prokuratury ( z dnia 20 sierpnia 1980 r., 20 stycznia 1981 r., 17 lipiec 1981 r.) widnieje informacja, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku pracownika produkcji zwierzęcej. Mało tego we wskazanym okresie ubezpieczony nie posiadał uprawnień do prowadzenia jakichkolwiek pojazdów, a skoro tak to bezpodstawnym jest przyjęcie, że pracował wówczas jako traktorzysta. Oczywiście Sąd Apelacyjny – wobec zeznań przesłuchanych w sprawie świadków oraz wyjaśnień samego ubezpieczonego – nie kwestionuje, że M. C. posiadając umiejętności w zakresie prowadzenia ciągnika – pomimo braku uprawnień – mógł sporadycznie przemieszczać się nim po polu, w celu wykonania niezbędnych prac, niemniej jednak jego praca na tym stanowisku nie miała charakteru zatrudnienia stałego i nie była wykonywana w pełnym wymiarze czasu pracy, aż do dnia 1 maja 1983 r., kiedy to powierzono mu obowiązki traktorzysty, na którym to stanowisku pozostawał aż do końca zatrudnienia w Zakładzie Rolnym (...), przekształconym następnie w (...) Spółkę z o.o. w W. Oddział w W., Gospodarstwo Rolne (...).

Dokonując analizy zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku traktorzysty od 1 maja 1983 r. do 10 sierpnia 1996 r. ( na który to okres przedłożył świadectwo pracy w szczególnych warunkach wystawione przez (...) ) jak i od 11 sierpnia 1996 r. do 24 maja 1998 r. u następców prawnych Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa B. ( kolejno w (...) spółce z o.o., (...) E. Zakład Gospodarki Mieszkaniowej D. i w (...) s.c. M. B. R. ), wobec wyjaśnień złożonych przez wnioskodawcę na rozprawie apelacyjnej w dniu 22 lutego 2017 r. oraz przy uwzględnieniu aktualnego poglądu Sądu Najwyższego zaprezentowanego m.in. w wyrokach z dnia 15 listopada 2016 r. (II UK 397/15, LEX nr 2177089), z dnia 25 października 2016 r. (II UK 352/15, LEX nr 2171114), z dnia 13 lipca 2016 r. (I UK 218/15, LEX nr 2108499), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 131/15, LEX nr 2057631), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 121/15, LEX nr 2080883), z dnia 13 sierpnia 2015 r. (II UK 298/14, LEX nr 1797093), z dnia 3 grudnia 2013 r. (I UK 172/13, LEX nr 1467147), z dnia 5 maja 2016 r. (III UK 132/15, LEX nr 2052411) oraz z dnia 8 października 2014 r.(III UK 21/14, LEX nr 1537561) Sąd Odwoławczy stanął na stanowisku, że również ten okres nie może zostać zaliczony do stażu tzw. „szczególnego”. Jak wyjaśniał bowiem wnioskodawca, jego praca na stanowisku traktorzysty była nierozerwalnie związana z wykonywaniem wszelkich prac polowych i polegała m.in. na zwożeniu z pól zboża oraz paszy dla zwierząt, nawożeniu, a także bronowaniu. Sporadycznie ubezpieczony przewoził zboże lub węgiel na dalsze odległości, jednakże wykonywanie pracy w transporcie należało do rzadkości, albowiem przeważająca część powierzonych mu obowiązków wiązała się z koniecznością poruszania się ciągnikiem po polu.

Z ustaleń poczynionych w niniejszej sprawie wynika zatem, że ubezpieczony był zatrudniony w spornym okresie jako traktorzysta przy wykonywaniu prac polowych w zakładzie rolniczym, czyli w dziale rolnictwo (wykaz A dział X „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”), a nie – jak błędnie przyjął zarówno Sąd Okręgowy, jak i ZUS - w dziale VIII „w transporcie i łączności”. Wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A, dział VIII, poz. 3, przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę w rolnictwie jako pracy w szczególnych warunkach. Stanowiska te wymienione zostały w dziale VIII wykazu A dotyczącym prac „w transporcie i łączności”, a nie w dziale X obejmującym prace „w rolnictwie i przemyśle rolno-spożywczym”. Nie ma przesłanek, aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach - niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana - związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku. Umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w dziale VIII „w transporcie i łączności”, mimo ujęcia pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsiennicowych (poz. 3) odrębnie od pracy kierowców samochodów ciężarowych, autobusów i pojazdów specjalistycznych (poz. 2), łączy szkodliwość tej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich przy uwzględnieniu specyfiki „technologii” pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych, których nie ma - jak uznał ustawodawca - przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. O ile można by się zgodzić, że niektóre prace transportowe wykonywane przez wnioskodawcę jako traktorzystę, np. w okresie zimowym, można zaliczyć do prac w transporcie, a zatem do prac objętych działem VIII poz. 3 wykazu A - mimo że pracował on w zakładzie rolniczym, a nie w przedsiębiorstwie transportowym - o tyle nie ma podstaw do potraktowania prac polowych jako prac w transporcie. Uwzględnienie w wykazie A, dziale VIII pod poz. 3 prac kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych nie oznacza, że należy uznać za pracę w szczególnych warunkach kierowanie tymi pojazdami przy jakichkolwiek innych zadaniach (rodzaju pracy) niż zadania transportowe. Prace uznane za wykonywane w warunkach szczególnych bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Inne działy wykazu obejmują wymienione w nich prace w powiązaniu z rodzajami zakładów pracy lub ich częściami. Nie można uznać, że praca traktorzysty jest zawsze pracą „w transporcie”, także wówczas, gdy kierujący niczego nie transportuje, lecz wykonuje przy pomocy ciągnika rolniczego prace polowe (np. sieje, orze, nawozi, spulchnia glebę itp.).

Odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach, pracy traktorzysty (kierowcy ciągnika rolniczego) w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu już wcześniej w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13, LEX nr 1467147; z dnia 13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14, LEX nr 1797093; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 121/15, LEX nr 2080883; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15, LEX nr 2052411 oraz z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15, LEX nr 2108499) i podzielanemu przez Sąd meriti.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że M. C. nie wykazał, iż legitymuje się stażem pracy wykonywanej w warunkach szczególnych w łącznej liczbie 15 lat, a tym samym nie spełnił kumulatywnie wszystkich przesłanek wymienionych w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 887) w zw. z § 2 i § 4 rozporządzenia rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), a skoro tak to nie jest uprawniony do emerytury w wieku obniżonym.

Z tych względów, Sąd Apelacyjny, na mocy art. 386 § 1 k.p.c., orzekł, jak w sentencji.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Bożena Grubba SSA Iwona Krzeczowska-Lasoń