Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił H. P. (1) prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że H. P. (2) nie przedłożył świadectw pracy, potwierdzających okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/ decyzja plik II akt ZUS/

W dniu 30 stycznia 2017 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie H. P. (1) od ww. decyzji , w którym wniósł o przyznanie mu emerytury. Odwołujący wskazał ,że przez okres 17 lat , w pełnym wymiarze godzin, pracował w Zakładzie (...). H. P. (2) podniósł , że wykonywana przez niego praca należała do pierwszej kategorii zatrudnienia ,gdyż był on narażony na działanie szkodliwych czynników takich jak wysoka temperatura czy też siarka. H. P. (2) zaznaczył , że jego praca polegała na regeneracji opon samochodów osobowych. Wnioskodawca zdejmował zużyty bieżnik , a następnie nakładał nowy , przygotowany z masy bieżnikowej składającej się z gumy , kauczuku , sadzy angielskiej oraz środków służących do utwardzania.

/odwołanie k. 2 – 2 odwrót//

W odpowiedzi na odwołanie , która wpłynęła do tutejszego Sądu w dniu 9 lutego 2017 r., pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie, przytaczając argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Organ rentowy wskazał ,że w stażu sumarycznym, w ramach zatrudnienia w Zakładzie (...), uwzględniono następujące okresy: od 15 grudnia 1970 r. do 22 kwietnia 1974 r. , od 24 kwietnia 1974 r. do 15 kwietnia 1976 r. ( zasadnicza służba wojskowa) , od 3 maja 1976 r. do 31 maja 1983 r. oraz od 1 czerwca 1983 r. do 15 maja 1989 r. Natomiast w ramach wymienionego zatrudnienia , nie uwzględniono dnia 23 kwietnia 1974 r. oraz okresu od 16 kwietnia 1976 r. do 2 maja 1976 r. , gdyż okresy te jako okresy faktycznego niewykonywania pracy przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej i po jej zaprzestaniu , aż do dnia ponownego podjęcia pracy są okresami , za które nie opłacono składek na ubezpieczenie społeczne , zatem , nie stanowią one zarówno okresów składkowych jak również okresów nieskładkowych w myśl art.6 , art. 7 ustawy emerytalnej.

/odpowiedź na odwołanie k.6 - 6 odwrót/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. P. (2) urodził się (...) Wnioskodawca legitymuje się wykształceniem zasadniczym w zawodzie wulkanizatora.

H. P. (2) nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

/okoliczności bezsporne/

W dniu 5 stycznia 2017 roku H. P. (2) złożył wniosek o emeryturę, po którego rozpatrzeniu w dniu 18 stycznia 2017 r. wydano decyzję mocą której odmówiono mu prawa do emerytury.

/wniosek oraz decyzja plik II akt ZUS/

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku udokumentował 27 lat , 1 miesiąc i 24 dni ogólnego stażu pracy.

/okoliczność bezsporna/

W okresie od 15 grudnia 1970 r. do 15 maja 1989 r. H. P. (2) zatrudniony był w Warsztacie Wulkanizacyjnym H. P. (3). Ten Warsztat – H. P. (3) przejął , po ojcu K. P., który [ K. P. ] prowadził Warsztat do 1982r. W latach 1982-1991 Warsztat był prowadzony przez H. P. (3) . W okresie od 24 kwietnia 1974 r. do 15 kwietnia 1976 r. H. P. (2) odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/świadectwo pracy k. 3/

Podczas zatrudnienia w ww. zakładzie pracy , wnioskodawca zajmował następujące stanowiska pracy:

- od 15 grudnia 1970 r. do 21 grudnia 1973 r. ucznia ( na podstawie umowy o naukę rzemiosła nr (...) zawartą z Izbą Rzemieślniczą w Ł.).

- od 22 grudnia 1973 r. do 23 kwietnia 1974 r. stażysty ( w dniu 15 lutego 1974 r. uzyskał tytuł ,, Czeladnika – wulkanizatora”).

- od 3 maja 1976 r. ( po odbyciu zasadniczej służby wojskowej) do 14 lutego 1978 r. stażysty – czeladnika.

- od 14 lutego 1978 r. ( po ukończeniu stażu) do 15 maja 1989 r. pracownika wykwalifikowanego.

/świadectwo pracy k.3/

Wnioskodawca, jako uczeń, zajmował się wykonywaniem czynności pomocniczych w warsztacie , a także prostymi naprawami opon, dętek oraz obsługą maszyny do bieżnikowania. W trakcie nauki , wnioskodawca nabywał wiedzę co do czynności wykonywanych w zakładzie.

Po trzech latach wykonywania obowiązków ucznia , wnioskodawca zdał egzamin praktyczny ( składający się zarówno z części teoretycznej jak i praktycznej ) i , jako czeladnik, rozpoczął odbywanie stażu. Zarówno podczas wykonywania obowiązków pracowniczych - czeladnika jak i obowiązków pracowniczych pracownika wykwalifikowanego , H. P. (2) wykonywał czynności związane z bieżnikowaniem opon , a także ich montażem oraz demontażem. Proces bieżnikowania polegał na przywróceniu pełnej zdolności zużytej oponie , jej regeneracji (w spornym okresie w ulkanizatorstwo obejmowało zarówno bieżnikowanie opon jak i m.in. naprawiane dętek) i obejmował : wyczyszczenie, przygotowanie opony, wykonanie surowca do naniesienia na oponę , posmarowanie klejem , a następnie wygrzanie opony w zamykanej prasie (forma osiągała 165 stopni C.) . W trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych , wnioskodawca zajmował się czyszczeniem opon z bieżnika, nanoszeniem kleju oraz przygotowywaniem gumowej masy ( składającej się m.in. z kauczuku oraz środków chemicznych w tym siarki) , którą następnie ( w postaci wyciętego paska) umieszczał na przygotowanej oponie. Po wykonaniu wskazanych czynności , w oponie umieszczał membranę i wkładał ją do formy ( skręcanej na 4 śruby ; forma osiągała temperaturę od 150 do 160 stopni C.) , która nadawała bieżnikowi określony kształt.

Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wykonywał powierzone mu obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy.

W zakładzie panowała bardzo wysoka temperatura oraz wilgotność.

Pracodawca zatrudniał w warsztacie 2 lub 3 pracowników.

/zeznania świadków : H. P. (3) min.00:12:01 – 00:23:59 , Z. M. min.00:23:59 – 00:31:05 oraz P. M. min. 00:31:05 – 00:33:07 protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2017 r. , płyta CD k.30/

/ zeznania wnioskodawcy min.00:33:51 – 00:37:53 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami min.00:01:57 – 00:09:37 protokołu rozprawy z dnia 10 kwietnia 2017 r. , płyta CD k.30/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie świadectwa pracy wnioskodawcy ze spornego okresu zatrudnienia , zeznań świadków: H. P. (3) , Z. M. oraz P. M. oraz częściowo w oparciu o zeznania wnioskodawcy. Ze złożonych w niniejszej sprawie zeznań wynika wprawdzie ,że wnioskodawca jako uczeń wykonywał powierzone mu obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy , to jednak w ocenie Sądu nie jest możliwym przyjęcie ,że wnioskodawca od samego początku pracy w Warsztacie Wulkanizacyjnym wykonywał obowiązki pracownicze zaliczane do prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Sąd odmówił bowiem wiarygodności złożonym przez wnioskodawcę zeznaniom w zakresie w jakim wskazywał ,że od samego początku podjęcia prac w ww. zakładzie wykonywał on prace zaliczane do prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Podkreślić należy ,że wnioskodawca został przyjęty do pracy w Warsztacie Wulkanizacyjnym w celu praktycznej nauki zawodu ( nadto w dacie podjęcia pracy był on pracownikiem młodocianym) i nie jest możliwym przyjęcie ,że pracodawca od samego początku powierzał mu obowiązki pracownicze zaliczane do prac wykonywanych w warunkach szczególnych. Nadto, z zeznań świadków, wynika ,że wnioskodawca jako uczeń zajmował się wykonywaniem czynności pomocniczych w warsztacie , a także prostymi naprawami opon. Dopiero zatem z chwilą zakończenia pracy w charakterze ucznia , rozpoczął on wykonywanie obowiązków pracowniczych zaliczanych do prac w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne.

Z dokonanych ustaleń wynika, że w okresie od 15 grudnia 1970 r. do 15 maja 1989 r. H. P. (2) zatrudniony był w Warsztacie Wulkanizacyjnym H. P. (3). Ten Warsztat – H. P. (3) przejął , po ojcu K. P., który [ K. P. ] prowadził Warsztat do 1982r. W latach 1982-1991 Warsztat był prowadzony przez H. P. (3) .

Z dokonanych ustaleń wynika, że w okresie od 24 kwietnia 1974 r. do 15 kwietnia 1976 r. H. P. (2) odbywał zasadniczą służbę wojskową.

Z dokonanych ustaleń wynika, że podczas zatrudnienia w ww. zakładzie pracy , wnioskodawca zajmował następujące stanowiska pracy:

- od 15 grudnia 1970 r. do 21 grudnia 1973 r. ucznia ( na podstawie umowy o naukę rzemiosła nr (...) zawartą z Izbą Rzemieślniczą w Ł.).

- od 22 grudnia 1973 r. do 23 kwietnia 1974 r. stażysty ( w dniu 15 lutego 1974 r. uzyskał tytuł ,, Czeladnika – wulkanizatora”).

- od 3 maja 1976 r. ( po odbyciu zasadniczej służby wojskowej) do 14 lutego 1978 r. stażysty – czeladnika.

- od 14 lutego 1978 r. ( po ukończeniu stażu) do 15 maja 1989 r. pracownika wykwalifikowanego.

Z dokonanych ustaleń wynika, że wnioskodawca, jako uczeń, zajmował się wykonywaniem czynności pomocniczych w warsztacie , a także prostymi naprawami opon, dętek oraz obsługą maszyny do bieżnikowania. W trakcie nauki , wnioskodawca nabywał wiedzę co do czynności wykonywanych w zakładzie. Dlatego – tego okresu, Sąd nie zaliczył, wnioskodawcy, do okresu prac wykonywanych w szczególnych warunkach, gdyż wykonywał w tym czasie – jako uczeń, także inne prace , w ramach – nauki zawodu. Nie tylko prace związane z wulkanizatorstwem.

Z dokonanych ustaleń wynika , że po trzech latach wykonywania obowiązków ucznia , wnioskodawca zdał egzamin praktyczny ( składający się zarówno z części teoretycznej jak i praktycznej ) i , jako czeladnik, rozpoczął odbywanie stażu. Zarówno podczas wykonywania obowiązków pracowniczych - czeladnika jak i obowiązków pracowniczych pracownika wykwalifikowanego , H. P. (2) wykonywał czynności związane z bieżnikowaniem opon , a także ich montażem oraz demontażem. Proces bieżnikowania polegał na przywróceniu pełnej zdolności zużytej oponie , jej regeneracji (w spornym okresie w ulkanizatorstwo obejmowało zarówno bieżnikowanie opon jak i m.in. naprawiane dętek) i obejmował : wyczyszczenie, przygotowanie opony, wykonanie surowca do naniesienia na oponę , posmarowanie klejem , a następnie wygrzanie opony w zamykanej prasie (forma osiągała 165 stopni C.) . W trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych , wnioskodawca zajmował się czyszczeniem opon z bieżnika, nanoszeniem kleju oraz przygotowywaniem gumowej masy ( składającej się m.in. z kauczuku oraz środków chemicznych w tym siarki) , którą następnie ( w postaci wyciętego paska) umieszczał na przygotowanej oponie. Po wykonaniu wskazanych czynności , w oponie umieszczał membranę i wkładał ją do formy ( skręcanej na 4 śruby ; forma osiągała temperaturę od 150 do 160 stopni C.) , która nadawała bieżnikowi określony kształt.

Wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wykonywał powierzone mu obowiązki w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z dokonanych ustaleń wynika, ze w warsztacie panowała bardzo wysoka temperatura oraz wilgotność.

Dlatego ten okres Sąd zaliczył – jako pracę w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią art.184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 roku, poz.887 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art.32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie do treści art.184 ust.2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 roku, emerytura, o której mowa w ust.1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prawo do emerytury na podstawie art.184 ww. ustawy przysługuje ubezpieczonemu, który na dzień wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) spełnił określone w niej wymogi stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach, czy wykonywał inną pracę i czy pozostawał w zatrudnieniu.

Z treści przepisu art.32 ww. ustawy wynika, że możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie art.32 ust.4 ww. ustawy wiek emerytalny, o którym mowa w ust.1 rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki na podstawie którym osobom wymienionym w ust.2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za dotychczasowe przepisy (w rozumieniu art.32 ust.4 ww. ustawy) należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz.43), ale wyłącznie w zakresie regulowanym przez ww. ustawę o emeryturach i rentach, a więc co do wieku emerytalnego, rodzaju prac lub stanowisk oraz warunków, na jakich osobom wykonującym prace określone w ust.2 i ust.3 art. 32 tej ustawy przysługuje prawo do emerytury (uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01, OSNAP 2002/10/243 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2009 roku, II UK 31/09, Lex nr 559949).

Zgodnie z treścią §3 i 4 ww. rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Analiza treści wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wskazuje, że do prac w warunkach szczególnych należą w szczególności wymienione w dziale IV (zatytułowanym „ W chemii ”) pod poz. 21 prace przy „ produkcji i przetwórstwie wyrobów gumowych, ebonitowych oraz półproduktów i środków pomocniczych do tych wyrobów; produkcja sadzy”.

Do prac tego rodzaju należy wymieniona w załączniku nr 1 do Zarządzenie Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz.MG Nr 4, poz. 7) , w wykazie A, w dziale IV poz. 21 pkt. 18 praca na stanowisku wulkanizatora. Wykaz ten stanowi - jako, że ma charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający ogólne pojęcia, istniejące w rozporządzeniu Rady Ministrów - swego rodzaju wskazówkę, dowód, że takie a nie inne czynności były przez pracownika istotnie wykonywane w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 roku, I UK 192/07, Lex nr 447272).

Należy także wskazać, iż prawo do emerytury przewidziane w art.184 w związku z art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach ma charakter wyjątkowy, jest odstępstwem od ogólnej reguły dotyczącej warunków przechodzenia na emeryturę, a zatem właściwe przepisy muszą być wykładane w sposób ścisły. Niedopuszczalna jest wykładnia rozszerzająca, prowadząca w konsekwencji do wypaczenia idei, że emerytura w wieku wcześniejszym jest wynikiem pracy w obciążających dla zdrowia warunkach. Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Istotnym warunkiem przyznania świadczenia z tytułu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach jest stwierdzenie w ramach pełnego wymiaru czasu pracy oddziaływania szkodliwych warunków na organizm pracownika. R. legis instytucji przewidzianej w art.32 ww. ustawy o emeryturach i rentach opiera się na założeniu, że praca wykonywana w szczególnych warunkach przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też osoba wykonująca taką pracę ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni.

Stosownie zaś do treści §2 ust.1 ww. rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach w nim określonych są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420).

Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest - w myśl §2 ust.2 - świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach wystawione według określonego wzoru lub świadectwo pracy, w którym zakład pracy stwierdza charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. Regulacja §2, statuująca ograniczenia dowodowe i obowiązująca w postępowaniu przed organem rentowym, nie ma zastosowania w postępowaniu odwoławczym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji okoliczność i okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach sąd uprawniony jest ustalać także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy, w tym nawet zeznaniami świadków (uchwała Sądu Najwyższego z 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85, Lex 14635, uchwała Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 roku III UZP 6/84, Lex 14625; wyrok Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. II UKN 446/99, Lex 48778). Zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UKN 440/97, Lex 34199). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych wyłączone jest, stosownie do treści art.473§1 k.p.c., zastosowanie przepisów ograniczających dopuszczalność dowodów ze świadków i przesłuchania stron (art.246 i 247 k.p.c.). W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, dopuszczalne jest wykazywanie wszelkimi dowodami, okoliczności od których zależą uprawnienia do świadczeń, z ubezpieczenia społecznego, także gdy z dokumentów wynika co innego.

Sąd Okręgowy, w przedmiotowo- podmiotowym stanie faktycznym zwrócił uwagę, że w orzecznictwie (wyroki Sądów Apelacyjnych: w S. z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 374/12 Lex 1223476, w Ł. z dnia 3 kwietnia 2013 roku, III AUa 1267/12 - Lex 1312036, w B. z dnia 17 kwietnia 2013 roku, III AUa 10430/12 - Lex 1314677) przyjmuje się, że „dowód tylko z zeznań świadków, z uwagi na szczególny i wyjątkowy charakter prawa do emerytury w obniżonym wieku, nie może przesądzać o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach, zwłaszcza, gdy fakty wynikające z zeznań świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentacji pracowniczej. Ale ,w przedmiotowym stanie faktycznym , Sąd – nie mógł pominąć zeznania świadka H. P. (3) – właściciela Warsztatu Wulkanizacyjnego, w którym pracowali wnioskodawca , a który zeznał, że – obecnie , akta osobowe nie zachowały się, nie ma ich, choć, wtedy gdy sporządzał świadectwom pracy wnioskodawcy tj. 15.05.1989r. – akta osobowe jeszcze były dostępne i na ich podstawie – wystawił świadectwo pracy [ zeznania świadka H. P. (3) e-protokół rozprawy z dnia 10.04.2017r. 12.02 minuta nagrania płyta CD k. 30]

Praca w szczególnych warunkach, to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do ww. rozporządzenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, sygn. II UKN 598/00, Lex nr 79840, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku sygn. I PK 194/08, Lex nr 653420). Nie jest natomiast dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r. sygn. II UK 306/07 Lex 528599).

Należy również wskazać, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę z zachowaniem warunków przewidzianych normą §2 ww. rozporządzenia stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych. Samo jednakże posiadanie świadectwa pracy potwierdzającego wykonywanie zatrudnienia w warunkach szczególnych organu rentowego nie wiąże i nie przesądza automatycznie o przyznaniu świadczenia emerytalnego na podstawie art.32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w postępowaniu sądowym traktuje się jako dokument prywatny w rozumieniu art.245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki może być więc weryfikowany pod kątem prawdziwości wskazanych w nim faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 4 listopada 2008 roku sygn. III AUa 3113/08, Lex nr 552003; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku sygn. III AUa 466/06, opubl: Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach rok 2007, Nr 3, poz. 8; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 24 września 2008 roku sygn. III AUa 795/08, opubl: Orzecznictwo Sądów Apelacji B. rok 2008, Nr 4, str. 60).

Przeprowadzone, w niniejszej sprawie, postępowanie dowodowe wykazało , że w pierwszym okresie swojej pracy ( tj. podczas wykonywania obowiązków ucznia) H. P. (2) uczył się zawodu wulkanizatora i wykonywał szereg prostych czynności związanych z funkcjonowaniem warsztatu. Nie można zatem przyjąć , iż już wówczas wnioskodawca wykonywał obowiązki pracownicze o jakich mowa we wskazanej powyżej pozycji wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika bowiem ,że powierzenie samodzielnego wykonywania obowiązków wulkanizatora wymagało uprzedniego zdobycia niezbędnego doświadczenia w tym zakresie i temu zapewne służył etap nauki. Dopiero zatem, od momentu powierzenia wnioskodawcy obowiązków stażysty ( nadto wkrótce po otrzymaniu angażu na to stanowisko, wnioskodawca uzyskał tytuł ,, Czeladnika – wulkanizatora”) , H. P. (2) rozpoczął sa modzielne wykonywanie prac wulkanizatorskich , które sprowadzały się do regeneracji zużytych opon. Wnioskodawca zajmował się czyszczeniem opon z bieżnika, nanoszeniem kleju oraz przygotowywaniem gumowej masy , którą następnie umieszczał na przygotowanej oponie. Nie ulega zatem wątpliwości ,że H. P. (2) wykonywał prace przy produkcji i przetwórstwie wyrobów gumowych oraz półproduktów i środków pomocniczych do tych wyrobów. Powierzone obowiązki pracownicze wnioskodawca wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy i był stale narażony na działanie szkodliwych dla zdrowia czynników takich jak wysoka temperatura , czy też używane środki chemiczne.

W odniesieniu do odbywanej przez wnioskodawcę , w trakcie pracy w ww. zakładzie pracy, zasadniczej służby wojskowej , wskazać należy ,iż okres ten powinien zostać mu zaliczony do pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie bowiem z orzecznictwem Sądu Najwyższego okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia (por. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2006 r., sygn. akt III UK 5/06, OSNP 2007/7 – 8/108, M.P.Pr. (...)).

Należy rozstrzygnąć w tym stanie faktycznym o kwalifikacji prawnej okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej, który przypadł w czasie trwania stosunku pracy o szczególnym charakterze, w ramach którego pracownik – powołany następnie do odbycia tej służby wojskowej świadczył pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zasadniczo przerwę w wykonywaniu zatrudnienia w ramach stosunku pracy wywołaną odbywaniem zasadniczej służby wojskowej uznaje się za zawieszenie realizacji nadal trwającego stosunku pracy z tego względu, że w okresie odbywania tej służby nie są wykonywane zobowiązania stron stosunku pracy, ponieważ pracownik doznaje przeszkód w świadczeniu pracy z powodu odbywania zasadniczej służby wojskowej, co prowadzi do zawieszenia świadczeń pracodawcy, które na ogół są ekwiwalentami za pracę wykonaną.

Równocześnie trzeba podkreślić, jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w w/w wyroku, że obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona ojczyzny, a zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa (art. 85 ust. 1 i 2 Konstytucji RP). Ponadto konstytucyjna zasada demokratycznego państwa prawnego, urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasada równości wobec prawa i zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji), wymuszają na gruncie Konstytucji, będącej najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 8 Konstytucji RP), ustanawianie takich regulacji ustawowych lub dokonywanie wykładni przepisów prawa powszechnie obowiązującego, które wykluczają jakiekolwiek pokrzywdzenie obywatela z powodu wykonywania publicznego obowiązku obrony ojczyzny. W konsekwencji na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych okresy czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne są zawsze okresami składkowymi (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach i rentach), bez potrzeby wypełnienia jakichkolwiek dalszych warunków, a w szczególności bez względu na to, czy okresy odbytej służby były poprzedzone stosunkiem pracy lub innym stosunkiem prawnym kreującym tytuł obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że okres czynnej służby wojskowej jest składkowym okresem ubezpieczenia dla każdego ubezpieczonego, który odbył taką służbę.

Okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia w terminie 30 dni od zakończenia służby wojskowej, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy, a skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym. Jak wskazał Sąd Najwyższy, taką językową wykładnię zdecydowanie wzmacniają powołane wyżej dyrektywy (zasady) konstytucyjne uzasadniające i usprawiedliwiające traktowanie okresu zasadniczej służby wojskowej przypadającego w okresie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia jako składkowego okresu pracy w szczególnych warunkach dla celów emerytalnych.

Wnioskodawca został powołany do zasadniczej służby wojskowej w czasie trwania zatrudnienia w Warsztacie Wulkanizacyjnym. Po zakończeniu służby wojskowej (15 kwietnia 1976 r.) podjął pracę z dniem 3 maja 1976 r. i niniejszym zachował wymagany 30 dniowy termin zgłoszenia powrotu do pracy po odbyciu służby.

Biorąc zatem pod uwagę okres pełnienia służby wojskowej oraz okres zatrudnienia wnioskodawcy ww. zakładzie pracy przypadający od dnia 22 grudnia 1973 r. , legitymuje się on ponad 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Reasumując, wnioskodawca spełnił wszystkie warunki wymagane do przyznania prawa do emerytury na podstawie art.184 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach

1)  ukończył 60 lat – 3 listopada 2014 roku,

2)  do 31 grudnia 1998 roku ma ponad 25 lat stażu pracy,

3)  nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego

4)  do 31 grudnia 1998 roku wykazał staż pracy w szczególnych warunkach ponad 15 lat.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ww. ustawy, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. H. P. (2) złożył wniosek w dniu 5 stycznia 2017 r. i tym samym nabył prawo do emerytury od 1 stycznia 2017 r.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe, zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

S.B.