Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Bohdan Bieniek

SA Marek Szymanowski

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2013 r. w B.

sprawy z odwołania A. S.

przy udziale zainteresowanego Poczty Polskiej S.A. w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych III Oddział w W.

o ustalenie podstawy wymiaru składek

na skutek apelacji wnioskodawcy A. S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 marca 2013 r. sygn. akt III U 366/12

oddala apelację.

Sygn akt III AUa 595/13

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. decyzją z dnia 9.03.2012 r. stwierdził, że w okresie od dnia 04.05.1999 r. do dnia 31.08.2005 r. A. S. podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Rejonowym Urzędzie Pocztowym C. oraz w okresie od 01.09.2005 r. do 31.05.2009 r. w firmie Poczta Polska S.A. (...) też, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe za okres od sierpnia 2002 r. do maja 2007 r. wynosi:

- w miesiącu 08.2002 - 3171,06 zł,

- w miesiącu 09.2002 - 8,39 zł,

- w miesiącach od 10.2002 do 12.2002 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2003 do 12.2003 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2004 do 12.2004 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2005 do 12.2005 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2006-03.2006 -0,00 zł,

- w miesiącu 04.2006 - 45374,01 zł,

- w miesiącach od 05.2006 do 12.2006 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2007 – 05.2007 - 0,00 zł.

W odwołaniu od tej decyzji A. S. kwestionował ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe i domagał się zmiany decyzji w tym zakresie przez ustalenie, że podstawę wymiaru składek, w każdym miesiącu, za który przyznano wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, stanowiło przyznane mu wynagrodzenie, z uwzględnieniem rocznej podstawy wymiaru składek obowiązującej w kolejnych latach okresu ubezpieczenia, objętych zakresem zaskarżonej decyzji.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że był pracownikiem Rejonowego Urzędu Poczty w C., z którego został niezasadnie zwolniony. Sąd Pracy przywrócił go do pracy zasądzając na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy, w kwocie po 10.353,98 zł miesięcznie, jednak pracodawca nie odprowadził za ten okres składek na ubezpieczenia społeczne.

W dniu 30.07.2012 r. organ rentowy wydał kolejną decyzję, w której stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wnioskodawcy za okres od 01.06.2009 r. do 31.12.2011 r. wynosi:

- w miesiącu 06.2009r. – 7.285,73 zł,

- w miesiącu 07.2009r. - 356,82 zł,

- w miesiącach od 08.2009r. do 12.2009r. - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2010r. do 12.2010r. - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2011r. do 11.2011r.- 0,00 zł,

- w miesiącu 12.2011r. – 100.770,00 zł.

A. S. wniósł odwołanie i od tej decyzji, które rozpatrzono w sprawie prowadzonej pod sygn. III U 747/12. W odwołaniu podniósł takie same argumenty, jak w sprawie prowadzonej pod sygn. III U 366/12 oraz wniósł o połączenie obu spraw do łącznego rozpoznania.

Na podstawie art. 477 ¹¹ § 2 kpc Sąd wezwał do udziału w sprawach III U 366/12 i III U 747/12 w charakterze zainteresowanego Pocztę Polską S.A. w W., a następnie zarządzeniem z dnia 6.03.2013 r. na podstawie art. 219 kpc obie sprawy połączył do łącznego rozpoznania pod sygn. III U 366/12.

Zainteresowany wniósł o oddalenie odwołań i zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 6 marca 2013 r. zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 9 marca 2012 r. w ten sposób, że stwierdził, iż podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe w miesiącu kwietniu 2006 r. wynosi 0 zł, a w miesiącu maju 2006 r. wynosi 45.374,01 zł (pkt I wyroku). W pozostałym zakresie odwołania oddalił (pkt II wyroku) oraz odstąpił od obciążania odwołującego kosztami zastępstwa prawnego (pkt III wyroku). Sąd ten ustalił, że w sprawie organ rentowy wydał dwie decyzje: z dnia 9.03.2012 r. i z dnia 30.07.2012 r.

Decyzją z dnia 9.03.2012 r. ZUS stwierdził, że:

1)  A. S. w okresie od 04.05.1999 r. do 31.08.2005 r. podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Rejonowym Urzędzie Pocztowym C. oraz w okresie od 01.09.2005 r. do 31.05.2009 r. w firmie Poczta Polska S.A.,

2)  podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe za okres od sierpnia 2002 r. do maja 2007 r. wynosi:

- w miesiącu 08.2002 - 3171,06 zł,

- w miesiącu 09.2002 - 8,39 zł,

- w miesiącach od 10.2002 do 12.2002 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2003 do 12.2003 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2004 do 12.2004 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2005 do 12.2005 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2006-03.2006 -0,00 zł,

- w miesiącu 04.2006 - 45374, 01 zł,

- w miesiącach od 05.2006 do 12.2006 - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2007 - 05.2007 - 0,00 zł.

Decyzją z dnia 30.07.2012 r. organ rentowy stwierdził zaś, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne A. S. za okres od 01.06.2009 r. do 09.12.2011r. wynosi:

- w miesiącu 06.2009 r. – 7.285,73 zł,

- w miesiącu 07.2009 r. - 356,82 zł,

- w miesiącach od 08.2009 r. do 12.2009 r. - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2010 r. do 12.2010 r. - 0,00 zł,

- w miesiącach od 01.2011 r. do 11.2011 r.- 0,00 zł,

- w miesiącu 12.2011 r. – 100.770,00 zł.

Sąd I instancji zauważył, że decyzję z dnia 9.03.2012 r. A. S. zaskarżył tylko w zakresie pkt 2, tj. co do podstawy wymiaru składek.

Sąd Okręgowy uznał, że stan faktyczny w sprawie był bezsporny i wynikał z dokumentacji znajdującej się w aktach ZUS i z pism stron składanych w toku postępowania. Na ich podstawie ustalił, że A. S. od dnia 4.05.1999 r. był zatrudniony w (...) Poczcie Polskiej Rejonowym Urzędzie Poczty C.. W dniu 04.09.2002 r. pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy A. S. zaskarżył do sądu pracy - Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy, który wyrokiem z dnia 17 września 2004 r. w sprawie sygn. VII P 2411/02 przywrócił go do pracy oraz zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy - od dnia 17 listopada 2002 r., po 10.353,98 zł, pod warunkiem zgłoszenia gotowości do pracy w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku. Pozwany wniósł apelację od tego wyroku, którą wyrokiem z dnia 23 listopada 2005 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił.

Sąd Okręgowy ustalił, że w następstwie przekształceń organizacyjno-prawnych pracodawcy odwołującego, od dnia 01.09.2005 r. płatnikiem składek dla zgłoszonych w (...) C. ubezpieczonych stał się podmiot Poczta Polska S.A. z siedzibą w W.. Podmiot ten, wykonując w/w wyrok z dnia 17 września 2004 r., na podstawie sporządzonej w dniu 24.04.2006 r. listy do wypłaty naliczył odwołującemu kwotę 423.169,12 zł (tj. kwotę zaległego wynagrodzenia w wysokości 422.322,70 zł powiększoną o zasądzone na rzecz A. S. koszty postępowania sądowego w kwocie 836,42 zł), a następnie pomniejszył ją o kwotę podatku w wysokości 80.402 zł, co dało do wypłaty kwotę 342.767,12 zł. Od kwoty zaległego wynagrodzenia, tj. 422.322,70 zł (z uwzględnieniem ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek obowiązującej w roku 2006) płatnik nie naliczył i nie odprowadził składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne przyjmując, że stanowi ona wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy. W wyniku korespondencji organu rentowego z płatnikiem ostatecznie Poczta Polska S.A. uznała, iż początkowo błędnie wykonała prawomocny wyrok Sądu i przyjęła kwotę 422.322,70 zł za wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy, jednakże w raporcie ZUS RCA, złożonym w dniu 22.06.2011r. płatnik składek zawyżył tak zwaną kwotę graniczną podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynoszącą 73.560 zł. W dniu 24.01.2012 r. Poczta Polska S.A. złożyła za odwołującego skorygowany imienny raport miesięczny ZUS RCA za (...), w którym wykazano podstawę wymiaru składek w kwocie 45.374,01 zł, tj. podstawę z uwzględnieniem rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obowiązującej w 2006 r. oraz należnych z tego tytułu składek. Kwotę 422.322,70 zł płatnik faktycznie przelał na konto odwołującego dopiero w dniu 9.05.2006 r.

W okresie od dnia 5 sierpnia 2002 r. do 4 września 2002 r. A. S. korzystał ze zwolnienia lekarskiego, które trwało również po rozwiązaniu z nim umowy o pracę, nieprzerwanie od 5.09.2002 r. do 17.11.2002 r.

W okresie od 10.07.2003 r. do 31.07.2007 r. A. S. był zatrudniony w (...) W., z uwagi na co po przywróceniu do pracy w (...) Poczta Polska pracodawca ten udzielił mu urlopu bezpłatnego w okresie od 11.04.2006 r. do 31.05.2007 r.

A. S. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz chorobowego z tytułu zatrudnienia w firmie (...) Urząd Poczty C. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 04.05.1999 r. do 04.09.2002 r. Za okres od 05.08.2002 r. do 04.09.2002 r. płatnik ten wykazał w raporcie imiennym (...) wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy. W dniu 23.08.2011 r. A. S. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych przez Pocztę Polską S.A. jako pracownik (...) C. w okresie od 05.09.2002 r. do 31.08.2005 r. oraz jako pracownik Poczty Polskiej S.A. w okresie od 01.09.2005 r. do 31.05.2009 r.

Z ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że po przywróceniu do pracy A. S. faktycznie świadczył pracę w Poczcie Polskiej S.A. od 1.06.2007 r. do 31.05.2009 r. Oświadczeniem z dnia 22.04.2009r. pracodawca ponownie wypowiedział mu umowę o pracę, na skutek czego stosunek pracy ustał z dniem 31.05.2009 r. Również od tego rozwiązania umowy o pracę A. S. wniósł odwołanie do sądu pracy, w wyniku czego wyrokiem z dnia 4 lipca 2011 r. w sprawie sygn. VII P 797/09, Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy przywrócił go do pracy oraz zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy, od dnia 1 czerwca 2009 r., przy przyjęciu za jego podstawę kwoty 10.279,43 zł, pod warunkiem zgłoszenia gotowości do pracy w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku. Obie strony wniosły apelacje od przedmiotowego wyroku, po rozpoznaniu których wyrokiem z dnia 2 grudnia 2011 r. wydanym w sprawie XXI Pa 446/11 Sąd Okręgowy w Warszawie apelacje obu stron oddalił. Wykonując w/w wyrok pracodawca w dniu 14.12.2011 r. przelał na konto A. S. kwotę 235.644,72 zł tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy.

Z uwagi na wyrok Sądu Rejonowego dla Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 4 lipca 2011r. Poczta Polska S.A. zgłosiła A. S. z tytułu zatrudnienia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych, wypadkowego oraz chorobowego. Jako datę powstania ubezpieczenia wskazano dzień 1.06.2009 r. Płatnik złożył za A. S. raporty imienne za okresy: 06-08/2009 r., 10-12/2009 r., 01-02/2010 r., 04/2010 r., 10/2010 r., 12/2010 r., 01-12/2011 r. W miesiącu 06/2009 r. płatnik wykazał kwotę 7285,73 zł, w miesiącu 07/2009 r. kwotę 356,82 zł, w miesiącu 12/2011 r. kwotę 100.770 zł. Za pozostałe miesiące jako podstawę wymiaru składek wskazał 0,00 zł. Nie złożył raportów imiennych za okres 09/2009 r., 03/2010 r., 05-09/2010 r., 11/2010 r. z wykazaną podstawą wymiaru składek, w związku z czym ZUS uznał, że podstawy wymiaru składek za brakujące miesiące wynoszą 0,00 zł.

A. S. wystąpił do ZUS o wydanie decyzji w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okresy od 5.08.2002 r. do 31.05.2007 r. i od 1.06.2009 r. do 9.12.2011 r. w odpowiedzi na co organ rentowy wydał obie zaskarżone w przedmiotowej sprawie decyzje.

W ocenie Sądu I instancji odwołanie, za wyjątkiem podstawy wymiaru składki za maj 2006 r. było niezasadne. Odnosząc się do pierwszej z zaskarżonych decyzji Sąd Okręgowy zauważył, że do dnia 4.09.2002 r. A. S. był zatrudniony w (...) Poczcie Polskiej Rejonowym Urzędzie Poczty C.. Z tym dniem pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia, jednak wyrokiem z dnia 17 września 2004 r. w sprawie sygn. VII P 2411/02 Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy przywrócił go do pracy oraz zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy, tj. od dnia 17 listopada 2002 r. do dnia wyrokowania, przy przyjęciu za jego podstawę kwoty 10.353,98 zł. Poza sporem było, że łączna kwota wynikająca z w/w wyroku, tj. 422.322,70 zł, została faktycznie przelana na konto odwołującego dopiero w dniu 9.05.2006 r. A. S. wywodził, iż skoro jest to wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, zasądzone na skutek przywrócenia go do pracy przez Sąd, to nawet w przypadku jednorazowej wypłaty całego wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy, podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne powinno być wynagrodzenie należne mu w poszczególnych miesiącach faktycznego pozostawania bez pracy, gdyż wówczas składki na ubezpieczenie społeczne są naliczane za każdy miesiąc z osobna, za który pracownikowi przysługuje wynagrodzenie. Zdaniem wnioskodawcy dopiero takie rozwiązanie w sposób należyty niweluje skutki bezprawnego rozwiązania umowy o pracę. Sąd Okręgowy nie przyjął jednak takiego rozwiązania uznając, że nie znajduje ono oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Sąd Okręgowy powołał się na przepis art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie od 5.08.2002 r. do 31.05.2007 r. oraz na przepis § 3 ust. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze, które obowiązywało do 22.05.2008 r. Z przepisów tych wywiódł, że podstawę wymiaru składki w danym miesiącu stanowią kwoty faktycznie wypłacone. Sąd Okręgowy zauważył też, że przepisy ubezpieczeń społecznych muszą być interpretowane ściśle a przy ich wykładni nie są brane pod uwagę zasady współżycia społecznego, jak również zasady słuszności. Z uwagi na to Sąd ten uznał, że skoro całość wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy od dnia 17 listopada 2002 r. do dnia 17 września 2004 r. wnioskodawca otrzymał w dniu 9.05.2006 r., to wypłacona mu kwota stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne za miesiąc maj 2006 r., przy czym należało uwzględnić ograniczenie wynikające z art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, która w tym przypadku wynosiła 45.374,01 zł.

W sprawie poza sporem było też, że w okresie od dnia 5 sierpnia 2002 r. do dnia 4 września 2002 r. A. S. korzystał ze zwolnienia lekarskiego, które trwało od 5 września 2002 r. do 17 listopada 2002 r. W okresie od 11.04.2006 r. do 31.05.2007 r. wnioskodawca korzystał też z urlopu bezpłatnego. Z uwagi na to Sąd Okręgowy wywiódł, że skoro w okresie od września 2002 r. do kwietnia 2006 r. A. S. nie otrzymywał wynagrodzenia za pracę, to organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję z dnia 9.03.2012 r., prawidłowo w tych miesiącach przyjął zerową podstawę wymiaru składki. Ponieważ kwotę wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy wnioskodawca otrzymał jednorazowo w maju 2006 r. to w ocenie Sądu I instancji jedynie w tym miesiącu podstawa wymiaru składki będzie wyższa niż 0 zł i przy uwzględnieniu art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będzie wynosić 45.374,01zł. Zatem jedynie w tym zakresie zaskarżona decyzja ZUS podlegała zmianie, ponieważ wydając decyzję z dnia 9.03.2012 r. organ rentowy przyjął, że kwotę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy wnioskodawca otrzymał w kwietniu 2006 r., podczas gdy wypłata faktycznie miała miejsce w maju 2006 r. W następnych miesiącach, aż do maja 2007 r. wnioskodawca korzystał z urlopu bezpłatnego, zatem w ocenie Sądu I instancji ZUS prawidłowo przyjął podstawę wymiaru składek jako 0 zł.

Odnosząc się do drugiej z zaskarżonych decyzji Sąd Okręgowy zauważył, że w Poczcie Polskiej S.A. (...) faktycznie świadczył pracę od 1.06.2007 r. do 31.05.2009 r. W dniu 22.04.2009 r. pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę, wobec czego stosunek pracy ustał z dniem 31.05.2009 r. A. S. wniósł odwołanie do sądu pracy, wskutek czego wyrokiem z dnia 4 lipca 2011 r. został przywrócony do pracy oraz zasądzono na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy od dnia 1 czerwca 2009 r. w kwocie po 10.279,43 zł miesięcznie, z uwagi na co w dniu 14.12.2011 r. pracodawca przelał na jego konto kwotę 235.644,72 zł. Również w tym przypadku dla ustalenia podstawy wymiaru składek decydujące znaczenie miał czas wypłaty kwoty wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Wypłata środków miała miejsce w grudniu 2011 r., zatem w ocenie Sądu Okręgowego wydając decyzję z dnia 30.07.2012 r. ZUS prawidłowo wskazał podstawę wymiaru składki za grudzień 2011 r., uwzględniając ograniczenie określone w art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Za pozostałe miesiące spornego okresu - od 1.06.2009 r. do 30.11.2011 r. prawidłowo przyjął zerową podstawę wymiaru składki, ponieważ w tych miesiącach wnioskodawca nie otrzymał od pracodawcy żadnych kwot. Zatem odwołanie wnioskodawcy od decyzji ZUS z dnia 30.07.012 r. było w ocenie Sądu Okręgowego niezasadne. Z tych względów, w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 kpc Sąd I instancji orzekł jak w sentencji.

Apelację od przedmiotowego orzeczenia złożył A. S.. Zaskarżając wyrok w zakresie punktu 2 zarzucił mu naruszenie prawa materialnego przez jego niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 51 § 1 k.p. w zw. z art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polegające na uznaniu, że dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne miarodajna jest faktyczna data wypłaty a nie okres, za który określone świadczenie przysługuje.

Z uwagi na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i uwzględnienie odwołania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W piśmie z dnia 14.11.2013 r. wnioskodawca podniósł dodatkowo, iż zwolniony został z pracy z uwagi na działalność w związkach zawodowych, co godziło jego zdaniem w konstytucyjną wolność zrzeszania się.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna. Sąd I instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny oraz dokonał trafnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Treść apelacji nie pozwala na przyjęcie, że ustalony stan faktyczny jest sporny między stronami.

Odnosząc się do oceny prawnej sprawy, należy uznać, że Sąd pierwszej instancji słusznie odwołał się do przepisu art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2009.205.1585 j.t.) w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1 stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków. Zastosowanie w sprawie miał również przepis § 3 ust. 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze (Dz. U. Nr 165, poz. 1197), które obowiązywało do 22.05.2008 r., Zgodnie z jego treścią dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w imiennym raporcie miesięcznym lub imiennym raporcie miesięcznym korygującym sporządzonym za tego ubezpieczonego oraz w deklaracji rozliczeniowej, o której mowa w ust. 1 i deklaracji rozliczeniowej korygującej, uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy, wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy.

Z przepisów tych wynika, że podstawę wymiaru składki w danym miesiącu stanowią kwoty faktycznie wypłacone. Zgodzić się też należy ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 3 lutego 2012 r., sygn. I UK 306/11, Lex nr 1212047 wskazał, że niewypłacone pracownikowi wynagrodzenie za pracę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika stanowi wynagrodzenie wypłacone mu w danym miesiącu kalendarzowym wraz z tymi składnikami i świadczeniami, które z mocy przepisów szczególnych nie są wyłączone z podstawy wymiaru składek. Wynagrodzenie wypłacone ubezpieczonemu pracownikowi przez pracodawcę z opóźnieniem wykazywane jest natomiast w indywidualnym raporcie miesięcznym składanym za ten miesiąc, w którym zostało faktycznie wypłacone i wówczas staje się podstawą wymiaru składek. Jak słusznie zauważył Sąd I instancji tożsame stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 10 września 2009r., sygn. I UZP 5/09, OSNP 2010/5-6/71, w której stwierdził, że niewypłacone pracownikowi wynagrodzenie za pracę nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Zastosowanie wskazanej reguły na gruncie przedmiotowej sprawy prowadzi do wniosku, że decyzje organu rentowego (z wyjątkiem korekty wskazanej w pkt I zaskarżonego wyroku) odpowiadają obowiązującym przepisom. Od dnia 4.05.1999 r. A. S. był zatrudniony w (...) Poczcie Polskiej Rejonowym Urzędzie Poczty C.. W dniu 04.09.2002 r. pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia, które Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy zakwestionował i w wyroku z dnia 17 września 2004 r. wydanym w sprawie sygn. VII P 2411/02 przywrócił go do pracy oraz zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy po 10.353,98 zł miesięcznie. Przysługującą mu z tego tytułu kwotę 422.322,70 zł pracodawca przelał na konto wnioskodawcy w dniu 9.05.2006 r. Zatem Sąd I instancji słusznie stwierdził, że jedynie w tym miesiącu kwota ta, pomniejszona do 45.374,01 zł - zgodnej z art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych może stanowić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. W pozostałych miesiącach wynagrodzenie nie było wnioskodawcy wypłacane, zatem nie mogło stanowić podstawy wymiaru składek no ubezpieczenia.

Podobnie rzecz się ma w drugim spornym okresie. Wnioskodawca otrzymał wypowiedzenie w dniu 22.04.2009 r. (stosunek pracy ustał z dniem 31.05.2009 r.). Wraz z przywróceniem wnioskodawcy do pracy, wyrokiem z dnia 4 lipca 2011 r., wydanym w sprawie sygn. VII P 797/09, Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy ponownie zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy. Również za ten okres pracodawca przelał na konto A. S. kwotę 235.644,72 zł tytułem wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. Nastąpiło to dopiero w dniu 14.12.2011 r., zatem w drugiej z zaskarżonych w sprawie decyzji (z dnia 30.07.2012 r.) organ rentowy przyjął prawidłową podstawę wymiaru składki za grudzień 2011 r., uwzględniając przy określeniu jej wysokości ograniczenie wynikające z art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W pozostałych miesiącach spornego okresu wnioskodawcy nie wypłacono żadnego wynagrodzenia, zatem organ rentowy zasadnie przyjął zerową podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia.

W złożonej apelacji skarżący zarzucił orzeczeniu naruszenie art. 51 § 1 kp w zw. z art. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polegające na uznaniu, że dla ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne miarodajna jest faktyczna data wypłaty, a nie okres, za który określone świadczenie przysługuje. Zarzut apelacyjny w zaprezentowanym kształcie jest problematyczny. Powołanie się na przepis art. 51 § 1 k.p. nie uwzględnia autonomii prawa ubezpieczeń społecznych. Z nakazu wliczenia do okresu zatrudnienia czasu pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, nie można wyprowadzić wniosku, że na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych podstawa wymiary składki powinna zostać ustalona według reguł wskazanych przez apelującego. Przedmiot regulacji zawartej w przepisie art. 51 § 1 k.p. jest odmienny od wskazanego w przepisie art. 18 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że ich cel i funkcja nie są zbieżne. W prawie pracy punktem odniesienia jest ochrona praw pracowniczych. Wyrazem tego jest wliczenie do okresu zatrudnienia czasu pozostawania bez pracy, za który wypłacono wynagrodzenie. Prawu ubezpieczeń społecznych przypisano inną optykę. Podstawową funkcją ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest usystematyzowanie i uporządkowanie relacji występujących między ubezpieczonym, płatnikiem i organem rentowym. W kontekst ten wpisuje się zasada uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne jedynie wartości faktycznie wypłaconych. W tym aspekcie nie można prawu ubezpieczeń społecznych przypisać realizacji funkcji ochronnej ukierunkowanej na zniwelowanie negatywnych skutków bezprawnych działań pracodawcy. Porządkujący wymiar przepisu art. 18 ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy zaznaczyć, że nie pozostaje on w opozycji do możliwości dochodzenia od pracodawcy naprawienia szkody wyrządzonej niezgodnym z prawem rozwiązaniem stosunku pracy, które miało wpływ na wymiar świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Czynnik ten jednak nie upoważnia do defragmentacji spójnego systemu pobierania i ewidencjonowania składek na ubezpieczenie społeczne. Oznacza to, że apelacja wnioskodawcy, opierająca się na przepisie art. 51 § 1 k.p., nie jest usprawiedliwiona.

Apelujący w oderwaniu od przedmiotu sprawy zarzucił wyrokowi Sądu pierwszej instancji naruszenie przepisu art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Argument ten nie jest trafny, gdyż podstawa prawna decyzji, a w konsekwencji wyrok Sądu Okręgowego w Ostrołęce nie konweniował z treścią tych przepisów. Zakres zaskarżanych decyzji koncentrował uwagę na ustaleniu podstawy wymiaru składek, a nie na stażu warunkującym prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Poza sporem było również, że wnioskodawca w okresie od dnia 4 maja 1999 r. do dnia 31 maja 2009 r. nieprzerwanie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę (treść decyzji z dnia 9 marca 2012 r.). W rezultacie nie jest jasne, w jaki sposób Sąd pierwszej instancji miałby naruszyć przepis art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Odnosząc się do treści apelacji, należy potwierdzić, że przepis art. 7 tej ustawy nie zawiera zapisu wyłączającego obowiązek składkowy w odniesieniu do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Wynika to jednak z tego, że przepis ten nie zajmuje się obowiązkiem opłacania składek. Regulacja w tym zakresie znalazła się w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ostatni ze zgłoszonych przez wnioskodawcę zarzutów jest interesujący. Ma on charakter konstrukcyjny. Skarżący przeciwstawił w nim przepis art. 2a i przepis art. 18 ust 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wnioskodawca uznaje, że zasada równego traktowania ubezpieczonych pozostaje w opozycji względem dyferencjacji podmiotowej, w zakresie określania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Wnioskodawca powołując się na przepis art. 2a ustawy systemowej pomija jednak, że ustawodawca wymienił jako kryterium równego traktowania wyłącznie płeć, rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, stan cywilny oraz stan rodzinny. Lektura akt sprawy nie pozwala przyjąć, że w tych obszarach wnioskodawca był nierówno traktowany. Mimo tego spostrzeżenia, Sąd Apelacyjny podziela zapatrywanie wyrażone w literaturze przedmiotu (B. Wagner, Równość w ubezpieczeniach społecznych, w: Prawo pracy u progu XXI wieku. Stare problemy i wyzwania współczesności, Białystok 2001, s. 67, B. Wagner, Zasada równego traktowania w ubezpieczeniu chorobowym w: Ubezpieczenie chorobowe, red B. Wagner, A. Malaka, Iwonicz Zdrój 2010, s. 17), że ubezpieczony może powoływać się również na inne poza wymienionymi w art. 2a ustawy powody dyskryminacji. Nie znaczy to jednak, że może nim być zróżnicowanie sytuacji prawnej ze względu na rodzaj tytułu prawnego ubezpieczenia. Zasada równości w ubezpieczeniach społecznych nie upoważnia do manifestowania postulatów zmierzających do unifikacji sytuacji prawnej ubezpieczonych. Polega ona na tym, że wszystkie podmioty prawa, charakteryzujący się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu, mają być traktowaniu równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących (wyrok TK z dnia 24 kwietnia 2002 r. P 5/01, OTK – A 2002, nr 3, poz. 28). Przepis art. 18 ust 1 i ust 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest w tym kontekście dyskryminujący. Sąd Apelacyjny utożsamia się z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 stycznia 2010 r. II UK 199/09, LEX nr 583811. Zgodnie z nim w sprawach wskazanych w art. 2a ust. 2 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, a więc w sprawach dotyczących w szczególności warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek, obliczania wysokości świadczeń, a także okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do nich nie ma podstaw prawnych do czynienia między ubezpieczonymi różnic związanych z płcią, stanem cywilnym, czy też stanem rodzinnym. Z zasady równego traktowania wszystkich ubezpieczonych nie da się jednak wywieść zakazu wprowadzania zróżnicowanych warunków ubezpieczenia (zabezpieczenia) społecznego dla pracowników i dla ubezpieczonych z innych tytułów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2002 r., II UKN 58/01, OSNP 2003 nr 21, poz. 523).

Sumując przedstawione rozważania, należało uznać, że waga normatywna zarzutów zgłoszonych w apelacji nie pozwalała na zmianę lub uchylenie zaskarżonego wyroku. Dlatego Sąd Apelacyjny kierując się przepisem art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.