Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2016 roku

Sąd Apelacyjny w Szczecinie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 13 października 2016 roku na rozprawie w Szczecinie

sprawy z powództwa B. Ż. (1), B. Ż. (2) i K. Ż.

przeciwko D. M.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 10 lutego 2016 roku, sygn. akt VIII GC 525/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zasądza od pozwanej D. M. na rzecz powodów B. Ż. (1), B. Ż. (2) i K. Ż. solidarnie kwotę 93.669,01 zł (dziewięćdziesięciu trzech tysięcy sześciuset sześćdziesiąt dziewięć złotych i jeden grosz) z odsetkami ustawowymi od kwot:

- 6.598,30 zł (sześć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt osiem złotych i trzydzieści groszy) od dnia 17 marca 2015r. do 15 kwietnia 2015r,

- 6.568,47 zł (sześć tysięcy pięćset sześćdziesiąt osiem złotych i czterdzieści siedem groszy) od dnia 16 kwietnia 2015r.,

- 6.561,83 zł (sześć tysięcy pięćset sześćdziesiąt jeden złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) od dnia 22 marca 2015r.,

- 13.160,45 zł (trzynaście tysięcy sto sześćdziesiąt złotych i czterdzieści pięć groszy) od dnia 7 kwietnia 2015r.,

- 15.444,99 zł (piętnaście tysięcy czterysta czterdzieści cztery złote i dziewięćdziesiąt dziewięć groszy) od dnia 14 kwietnia 2015 r.,

- 10.727.37 (dziesięć tysięcy siedemset dwadzieścia siedem złotych i trzydzieści siedem groszy) od dnia 21 kwietnia 2015r.,

- 3.435,13 zł (trzy tysiące czterysta trzydzieści pięć złotych i trzynaście groszy) od dnia 22 kwietnia 2015r.,

- 9.557,62 (dziewięć tysięcy pięćset pięćdziesiąt siedem złotych i sześćdziesiąt dwa grosze) od dnia 29 kwietnia 2015r.,

- 3.710,77 (trzy tysiące siedemset dziesięć złotych i siedemdziesiąt siedem groszy) od dnia 5 maja 2015r.,

- 3.363,91 (trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt jeden groszy) od dnia 12 maja 2015r.,

- 10.421,25 zł (dziesięć tysięcy czterysta dwadzieścia jeden złotych i dwadzieścia pięć groszy) od dnia 19 maja 2015r.,

- 4.886,09 zł (cztery tysiące osiemset osiemdziesiąt sześć złotych i dziewięć groszy) od dnia 22 maja 2015r.,

- 1.055,22 (jeden tysiąc pięćdziesiąt pięć złotych i dwadzieścia dwa grosze) od dnia 26 maja 2015r.,

- 4.775,91 (cztery tysiące siedemset siedemdziesiąt pięć złotych i dziewięćdziesiąt jeden groszy) od dnia 2 czerwca 2015r. do dnia zapłaty,

2. zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 8.301 (osiem tysięcy trzysta jeden) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu,

II. zasądza od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 10.084 (dziesięć tysięcy osiemdziesiąt cztery) złote tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Mirosława Gołuńska Wiesława Kaźmierska Wiesława Buczek – Markowska

Sygn. akt I A Ca 432/16

UZASADNIENIE

Powodowie B. Ż. (2), B. Ż. (1) i K. Ż. domagali się zasądzenia od pozwanej D. M. solidarnie kwoty 93.669,01 złotych z ustawowymi odsetkami od kwot i dat określonych w pozwie .Powodowie podali ,że dochodzą od pozwanej ceny za sprzedane jej uprzednio paliwo.

W dniu 28 sierpnia 2015 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym uwzględniając w całości żądanie pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana domagała się oddalenia powództwa, podnosząc zarzut złej jakości paliwa i związanej z tym konieczności wymiany wtryskiwaczy i pomp wtryskowych. Nadto pozwana podała, że tankowała paliwo u powodów jedynie do lutego 2015 roku, a nadto nie dysponowała w okresie, w którym miałoby u powodów dojść do tankowań, pojazdami do których mogło nastąpić to tankowanie.

Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z dnia 10 lutego 2016 roku : oddalił powództwo ( pkt I.) i zasądził od powodów B. Ż. (1), B. Ż. (2) i K. Ż. solidarnie na rzecz pozwanej D. M. kwotę 3.617 złotych tytułem kosztów procesu.

Orzeczenie takiej treści zostało oparte na następujących ustaleniach faktycznych :

W dniu 29 września 2014 roku strony zawarły umowę dotyczącą dostawy paliw ciekłych. W § 3 umowy strony odwołały się do cen hurtowych określanych na ogólnodostępnej stronie internetowej, obowiązującej w dniu odbioru paliw. W ust. 2 § 3 podano, że rozliczenia między stronami będą dokonywane na podstawie faktury VAT wystawionej raz w tygodniu przez dostawcę w oparciu o raport wydań dla odbiorcy. W tym samym dniu strony zawarły nadto umowę o oddaniu pozwanej jako poddzierżawcy do używania i pobierania pożytków udział w zbiorniku paliw z prawem używania dystrybutorów numer 2 i 3. W okresie współpracy stron ilość wydanego pozwanej paliwa ustalana była na podstawie wskazań dystrybutora; sporządzone były z tego raporty wydań. Raz w tygodniu na podstawie raportów tankowania, wystawiana była przez powodów faktura, która następnie przekazywana była pozwanej wraz z dołączonymi raportami tankowania. Pozwana miała też dostęp do raportów tankowań poprzez zalogowanie się do systemu powodów. W okresie od 23 lutego do 11 maja 2015 roku powodowie wystawili pozwanej 13 faktur VAT na łączną kwotę 93.669,01 zł. Pismem z dnia 26 maja 2015 roku powodowie wezwali pozwaną do zapłaty wyżej wymienionej kwoty. Powód B. Ż. (1) podejmował również próby kontaktu z pełnomocnikiem pozwanej P. M., który w rozmowach telefonicznych utrzymywał, że zapłacono należności bądź też, że pieniądze zostały już przekazane do przelewu. Kontakt z pełnomocnikiem pozwanej był ponadto utrudniony.

Sąd podał następnie na jakich dowodach oparł przedstawione powyżej ustaleniach faktyczne. Wskazał mianowicie ,że były to : 1.dwie umowy z 29 września 2014 roku,2. faktury VAT dołączonych do pozwu, 3.wezwania do zapłaty oraz 4. dowód z przesłuchania powoda B. Ż. (1). Sąd przyjął ,że skoro pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie kwestionowała samego faktu zawarcia umów z 29 września 2014 roku to nie było podstaw do podważenia tego, że strony zawarły w ogóle umowy o współpracy w których określiły ramowe zasady tej współpracy. Sąd odniósł się tu do kwestii podpisania umowy w imieniu pozwanej przez jej pełnomocnika P. M.. W tej sytuacji zbędne było dowodzenie przez powoda przy pomocy dowodu z zeznań świadka Z. ( dowodu zresztą spóźnionego ) faktu zawarcia umowy przez strony procesu. Sąd wyjaśnił ,że nie uwzględnił osobowych wniosków dowodowych pozwanej zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty uznając je za zbędne .Okoliczności, na jakie mieli być przesłuchani świadkowie M. W. i P. M. nie były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Obejmowały one bowiem fakty dotyczące jakości paliwa i wymiany przez pozwaną pomp wtryskowych i wtrysków w użytkowanych pojazdach ,powyższe miałoby znaczenie gdyby pozwana korzystała z uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne paliwa . Pozwana natomiast z zarzutu dostarczania jej paliwa złej jakości nie wywodziła w niniejszym procesie żadnych skutków procesowych . Co do okoliczności dotyczącej zaprzestania tankowania pojazdów u powodów – Sąd podkreślił ,że to na stronie powodowej spoczywał ciężar wykazania tego, iż doszło do tankowania. Z tych zatem względów ten dowód - chodziło tu zapewne o świadka P. M. - w ocenie Sadu miał znaczenie wtórne. Co do dowodu z zeznań świadka D. S. - Sąd uznał, że okoliczności niedysponowania przez pozwaną pojazdami w okresie zakupów paliwa nie były istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dodał, że nie sposób bowiem wykluczyć, że tankowanie mogło nastąpić do innych pojazdów, nie zaś tych, które pierwotnie były wykorzystywane przez powódkę do tankowań. Co do zakresu dowodu z przesłuchania stron Sąd podał ,że z uwagi na stawiennictwo za strony jedynie B. Ż. (1) ograniczono dowód do przesłuchania jedynie tego powoda .

Po tak poczynionych ustaleniach faktycznych , po ich dokonaniu następnie ich kwalifikacji prawnej, Sąd pierwszej instancji doszedł do wniosku, że roszczenie powodów , jako niewykazane, jest pozbawione zasadności i jako takie podlega oddaleniu .

Co do podstawy prawnej roszczenia powodów Sąd wskazał, że niewątpliwie strony łączyła umowa sprzedaży .Zastosowanie ma wiec art. 535 k.c. stanowiący , że przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Dalej Sąd przypomniał ,że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z faktu danego wywodzi skutki prawne , przy czym wskazany przepis pozostaje w związku z przepisem art. 232 k.p.c., który wskazuje, że to strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Przenosząc to do sprawy Sąd stwierdził ,że strona powodowa nie przedstawiła dowodu na okoliczność sprzedaży takiej ilości paliwa, jaka była wskazana w fakturach dołączonych do pozwu. Faktury stanowią dokument rozliczeniowy i winne jedynie odzwierciedlać treść zobowiązania, jakie łączyło strony, a tym samym powinny wiernie odzwierciedlać ilość wydanego paliwa. Same w sobie jednak te dokumenty nie dowodzą wydania takiej, a nie innej ilości paliwa. Z postanowień umowy z 29 września 2014 roku, jak również z zeznań powoda B. Ż. (1), wynika, że były jeszcze sporządzane raporty tankowania, na podstawie których sporządzano faktury VAT. Skoro jednak tych raportów tankowania nie dołączono do pozwu, to czyniło niemożliwym weryfikację danych, które były ujęte w fakturach wystawianych przez stronę powodową. Sąd zaznaczył ,że strona powodowa miała szansę i możliwość zgłoszenia dodatkowych dowodów, gdyż po złożeniu sprzeciwu od nakazu zapłaty zobowiązano ją do powołania wszystkich dalszych twierdzeń i ewentualnych dowodów w terminie 14 dni. Sąd uznał ,że ilości wydanego paliwa nie można ustalić ani na podstawie dowodu z przesłuchania w charakterze strony powodowej B. Ż. (1) (nie był on w stanie przytoczyć danych samochodów , które miano tankować ,ani dni oraz ilości poszczególnych tankowań ) ani na podstawie treści umów z dnia 29 września 2014 roku (określających jedynie zasady współpracy, w tym precyzując reguły na, podstawie których będą dokonywane rozliczenia za paliwo między stronami). Na koniec Sąd stwierdził ,że również z faktu , że opisane wyżej umowy o współpracy nie zostały wypowiedziane przez stronę pozwaną nie wynika to ,że paliwo jest cały czas dostarczane ( w sytuacji przyznania przez powoda w toku przesłuchania , że obecnie paliwo nie jest przez samochody pozwanej tankowane u powodów).

W konsekwencji takich ustaleń i ich oceny Sąd Okręgowy powództwo powodów oddalił jako ostatecznie nieudowodnione .

O kosztach procesu Sad orzekł zgodnie z jego wynikiem , na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. ,szerzej postanowienie kosztowe uzasadniając.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie wniosła strona powodowa zaskarżając powyższe orzeczenie w całości .

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie następujących przepisów :

1) art. 233 § 2 k.p.c. poprzez całkowicie dowolną i jednostronną oceną zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności brak nadania znaczenia okoliczności, że pozwana przyjęła i zaksięgowała sporne faktury i uznała zobowiązanie wobec powoda, a wzywana do zapłaty nie zaprzeczała nabyciu spornego paliwa lecz podnosiła zarzuty związane z odpowiedzialnością za wady towaru;

2) naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 228 k.p.c. w zw. z art. 535 k.c. poprzez nie uznanie za udowodnione, że doszło pomiędzy stronami umowy do sprzedaży towarów objętych wystawionymi przez powoda fakturami;

3) naruszenie art. 231 k.p.c. poprzez nie zastosowanie domniemania faktycznego, zgodnie z który jeżeli w wykonaniu umowy stron dochodzi do wystawienia faktury VAT, przesłanej drugiej stronie i nie odesłanej, a zaksięgowanej to uznać należy, iż opisuje ona rzeczywiście mające miejsce zdarzenie gospodarcze.

W konsekwencji tak skonstruowanych , i szerzej uzasadnionych , zarzutów apelująca strona wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji . Strona powodowa wnosiła jeszcze o obciążenie pozwanego kosztami procesu za obie instancje.

Apelujący powodowie w apelacji zawali wnioski dowodowe, a mianowicie wnosili o przeprowadzenie dowodu :

* z raportów wydania sztuk 13 oraz wskazania pojazdów pozwanej tankowanych zgodnie z umową,

* z zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa z dnia 15 lutego 2016r. wraz z zawiadomieniem o przekazaniu sprawy do Prokuratury Rejonowej Szczecin - Prawobrzeże z dnia 18 lutego 2016r.

Strona powodowa uzasadniając zgłoszenie wniosków dowodowych na tym etapie procedowania podała ,że wniosku dowodowego z wydruków z systemu obsługującego zbiornik paliwa nie składała przed Sądem pierwszej instancji uznając, iż jest on równoważny mocą dowodową z fakturami VAT , które temu Sądowi przedłożyła.

Pozwana w odpowiedzi na apelacje powodów wnosiła o jej oddalenie jako pozbawionej zasadności w całości domagając się jednocześnie zasądzenia od powodów kosztów postępowania apelacyjnego . Co do wniosków dowodowych powodów zawartych w apelacji pozwana wnosiła o ich oddalenie jako spóźnionych.

Sąd Apelacyjny zważył , co następuje :

apelacja strony powodowej zasługiwała na uwzględnienie i ostatecznie skutkowała wydaniem orzeczenia reformatoryjnego ,którym to uwzględniono roszczenie powodów z pozwu w całości.

W obecnie obowiązującym systemie apelacji sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach zaskarżenia bierze z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania (zob.uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, której nadano moc zasady prawnej). W obowiązującym systemie apelacji pełnej sąd drugiej instancji jest sądem merytorycznym rozstrzyga na podstawie całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału procesowego stosując właściwe prawo materialne . Sąd drugiej instancji nie może przeto poprzestać tylko na ustosunkowaniu się do zarzutów strony skarżącej , lecz musi - niezależnie od ich treści - dokonać ponownych własnych ustaleń, a następnie dokonać ich kwalifikacji prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2015 r. III CSK 203/14, LEX nr 1678964). Apelująca strona powodowa nieważności postepowania przed Sądem pierwszej instancji nie zarzucała , a Sąd odwoławczy z urzędu jej się w tej sprawie nie dopatrzył. Zasadniczo sąd drugiej instancji w sytuacji gdy nie uzupełnia postępowania dowodowego ani, po rozważeniu zarzutów apelacyjnych, nie znajduje podstaw do zakwestionowania oceny dowodów i ustaleń faktycznych orzeczenia pierwszoinstancyjnego , może te ustalenia przyjąć za podstawę faktyczną swojego orzeczenia. Przyjmuje się wręcz , że gdy sąd odwoławczy uznaje ustalenia faktyczne i oceny prawne sądu pierwszej instancji za trafne, wywiązanie się z przewidzianego w art. 328 § 2 k.p.c. obowiązku wskazania w uzasadnieniu orzeczenia podstaw rozstrzygnięcia może nastąpić przez oświadczenie o akceptacji ustaleń faktycznych, a nawet ocen prawnych sądu pierwszej instancji ( por.wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2015 r. ,V CSK 270/14,LEX nr 1682218). Sytuacja w niniejszej sprawie jest jednak o tyle odmienna ,że Sąd Apelacyjny uzupełniał w sprawie postępowanie dowodowe, w ten sposób ustalił nowe fakty , które uzupełniły ostatecznie podstawę faktyczną. Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny stwierdza jedynie ,że ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji uznaje za prawidłowe , jako takie akceptuje i przyjmuje za własne .W tej sytuacji zbędne jest ich powtarzanie . Po uzupełnieniu stanu faktycznego będącego podstawą wydania w niniejszej sprawie orzeczenia merytorycznego , po częściowo odmiennej ocenie dowodów już w sprawie przeprowadzonych , po uwzględnieniu zarzutów z apelacji , w tym też z punktu drugiego i trzeciego, Sąd Apelacyjny dokonał jednak odmiennej kwalifikacji prawnej ustalonego stanu faktycznego i w konsekwencji doszedł do wniosku ,że strona powodowa wykazała zasadność swojego roszczenia o zapłatę ceny w kwocie łącznej wynikającej z 13 faktur VAT za zakupione u niej przez pozwaną , w okresie od lutego do maja 2015 r. , od paliwo

Powodowie w apelacji sformułowali zarzuty naruszenia prawa procesowego poprzez dowolną ocenę dowodów ,pominięcie przy ustalaniu stanu sprawy domniemań faktycznych , których uwzględnienie by skutkowało wnioskiem ,że pozwana jednak pobrała paliwo w zakresie objętym dostarczonymi jej i nie zwróconymi 13- fakturami VAT ,zarzucając w konsekwencji błędne przyjęcie ,że nie wykazali faktu sprzedaży paliwa objętego fakturami załączonymi do pozwu. Na koniec w apelacji zarzucono ,że wskutek błędnego przyjęcia ,że powodowie nie wykazali faktu sprzedaży paliwa za które dochodzą zapłaty doszło do naruszenia również art. 535 k.c. poprzez przyjęcie ,że roszczenie powodów nie ma oparcia w jego treści. W sytuacji tak skonstruowanych zarzutów w pierwszej kolejności należało się odnieść do zarzutów w zakresie oceny dowodów i ustalania stanu sprawy , bowiem dopiero skontrolowanie poprawności ustalenia stanu faktycznego pozwala ocenić jakie prawo materialne powinno być w sprawie zastosowane oraz czy doszło do jego naruszenia.

Przepis art. 382 k.p.c. stanowi ,że sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału dowodowego zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Skarżąca strona powodowa kwestionując stan faktyczny sprawy zgłosiła w apelacji nowe dowody ,które Sąd Odwoławczy przeprowadził . W tej sytuacji konstruując ostatecznie stan faktyczny sprawy Sąd drugiej instancji opierał się zarówno na materiale dowodowym zgromadzonym przed sądem pierwszej instancji jak i zgromadzonym w postępowaniu odwoławczym. Zasadność zarzutów dotyczących ustalenia stanu faktycznego sprawy będącego podstawą wydanego rozstrzygnięcia mogła w postępowaniu apelacyjnym zostać potwierdzona lub też nie poprzez prześledzenie toku rozumowania sądu pierwszej instancji i ustalenie czy rozumowanie to było logiczne, a ocena dowodów prawidłowa , najpierw jednak należało ocenić czy wnioski dowodowe z apelacji powinny zostać przeprowadzone, a następnie już po ich zrealizowaniu poprzez ustalenie czy wzbogacają one już ustalona podstawę faktyczną o istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty.

W tej sytuacji procesowej zasadne jest przypomnienie, że zgodnie z treścią art. 381 k.p.c., sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później. Celem art. 381 k.p.c. jest dążenie do koncentracji materiału procesowego, a tym samym przeciwdziałanie przewlekaniu postępowania, co jest uwarunkowane zarówno aktywnością sądu, jak i stron oraz uczestników postępowania, którym ma być udzielona ochrona prawna. Cel ten musi być jednak zharmonizowany z zasadą sprawiedliwego procesu, opartego na zbadaniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Nowych faktów i dowodów nie można zatem pominąć tylko z tej przyczyny, że ich przeprowadzenie może przyczynić się do przedłużenia postępowania apelacyjnego, sąd drugiej instancji bowiem powinien zawsze dążyć przede wszystkim do prawidłowego rozstrzygnięcia sporu ( zob.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r. V CSK 447/14 ,LEX nr 1749120). Co do zasady reguły rządzące postępowaniem apelacyjnym dopuszczają postępowanie dowodowe przed sądem drugiej instancji, mimo że w zasadzie dowody powinny być gromadzone w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Nie ma tu analogicznego do istniejącego w postępowaniu kasacyjnym zakazu powoływania nowych faktów i dowodów, zatem sąd drugiej instancji powinien ustosunkować się do powołanych w apelacji nowych faktów i przeprowadzić nowe dowody, jeżeli zachodzi taka potrzeba. W wyroku z dnia 13 czerwca 2012 r., II CSK 608/11 (LEX nr 1229961 ) Sąd Najwyższy podkreślił , że dokonując wykładni art. 381 in fine k.p.c. nie można tracić z pola widzenia zasady, że sąd drugiej instancji jest sądem merytorycznym. W licznych innych orzeczeniach Sąd Najwyższy podkreślał z kolei, że nie można pomijać dowodu z powołaniem się na art. 381 k.p.c., jeżeli opóźnienie w jego zgłoszeniu jest usprawiedliwione przebiegiem procesu, w szczególności, jeżeli o potrzebie powołania tego dowodu strona dowiedziała się dopiero z uzasadnienia zaskarżonego wyroku . W wyroku z dnia 23 listopada 2004 r. Sąd Najwyższy zajmując się wyłożeniem art. 381 k.p.c. zauważył ,że wskazany przepis nie używa określenia "sąd pomija nowe fakty i dowody", lecz określenia "sąd może pominąć", co oznacza, że sąd może uwzględnić nowe fakty i przeprowadzić nowe dowody, jeżeli uzna to za konieczne dla wyjaśnienia sprawy, nawet wówczas, gdy strona mogła powołać się na nie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Możliwość pominięcia nowych faktów i dowodów nie oznacza dowolności sądu co do podejmowania decyzji w tym zakresie, lecz powinna wynikać z oceny dotychczas zebranego materiału. Sąd drugiej instancji nie powinien pomijać nowych faktów i dowodów wskazujących na prawdopodobieństwo odmiennego rozstrzygnięcia, gdyby zostały uwzględnione. Omawiany przepis zawiera zastrzeżenie, że podlegają pominięciu nowe fakty i dowody, których potrzeba powołania wynikła później, czyli po wydaniu wyroku przez sąd pierwszej instancji. Potrzeba powołania się na nowe fakty i dowody może bowiem wynikać z zawartych w motywach wyroku sądu pierwszej instancji stwierdzeń dotyczących okoliczności przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia. ( I UK 30/04,OSNP 2005/11/162).

Taka w zasadzie sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie . Sąd Okręgowy stwierdził bowiem ,że przedłożone już kserokopie dokumentów są niewystarczające dla wykazania faktu sprzedaży paliwa. Zauważył ,że istotny byłyby inny dowód ( nie będący ani dokumentem urzędowym , ani dokumentem prywatnym ) , który , co niesporne , jest również w posiadaniu pozwanej, do tego fakt jego istnienia został wprost potwierdzony w toku przeprowadzenia dowodu z przesłuchania strony powodowej . Poza tym przeprowadzenie wnioskowanych dowodów , a mianowicie z przedłożonych wykazów tankowania oraz wykazu uprawnionych do tego samochodów pozwanej , w żaden sposób nie przedłużyło postępowania apelacyjnego . Już tylko dla porządku można dodać ,że strona pozwana nie zakwestionowała postanowienia dowodowego Sądu drugiej instancji z dnia 13 października 2016 roku w trybie art. 162 k.p.c. , nie odniosła się jednak również merytorycznie do przeprowadzonych w postępowaniu odwoławczym dowodów. Przed oceną dopuszczonych na etapie postępowania apelacyjnego dowodów istotne jest uprzednie dodanie ,że jeszcze dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz że osoba, która podpisała dany dokument, złożyła oświadczenie w nim zawarte ,które to domniemania mogą zostać obalone ( art. 253 k.p.c.). Ocena dokumentu prywatnego jako dowodu przebiega na zasadach określonych w art. 233 k.p.c. Sąd nie może w żadnym wypadku pomijać dowodów , w tym ignorować dokumentów prywatnych przedkładanych przez stronę w procesie i twierdzić, że żądania strony nie zostały, z uwagi na charakter dowodów , udowodnione (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2014 r., I CSK 634/13,LEX nr 1504324). W niniejszej sprawie sytuacja jest jeszcze o tyle odmienna ,że strona powodowa przedłożyła kserokopie 13 - faktur raz kserokopie 13 - wydruków z systemu obsługującego zbiornik paliwa – raporty wydań paliwa dla odbiorcy w formie niepoświadczonej .Uzasadnione w tej sytuacji jest odwołanie się do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2011 r. takiej kwestii tyczącego . Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu stwierdził ,co następuje : powołane przez stronę dowody z określonych dokumentów załączonych do pozwu lub innego pisma procesowego w formie niepoświadczonych kserokopii wprawdzie nie stanowią dowodów z dokumentów, o których mowa w art. 244 i art. 245 k.p.c., nie są jednak pozbawione mocy dowodowej, w rozumieniu art. 232 w zw. z art. 308 k.p.c. Dopóki sąd ani strona przeciwna nie zakwestionuje ich i nie zażąda złożenia oryginałów dokumentów, stanowią one jeden ze środków dowodowych, przy pomocy których strona może udowodnić fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowody te, jak każde inne, podlegają ocenie sądu na podstawie art. 233 k.p.c. Dopiero, jeżeli sąd zażąda przedstawienia oryginału dokumentu, strona jak również każda inna osoba, która go posiada, obowiązana jest, zgodnie z art. 248 k.p.c., przedstawić oryginał. Obowiązek złożenia oryginału dokumentu powstaje dla strony, która powołuje się na dokument, także w sytuacji wskazanej w art. 129 § 1 k.p.c., a więc wtedy, gdy strona przeciwna zażądała złożenia oryginału dokumentu ( zob. wyrok SN z dnia 25 listopada 2015 r. , IV CSK 52/15 , LEX nr 1958505). Przenosząc powyższe rozumowanie do sprawy należy zauważyć ,że ani Sąd , ani s pozwana nie domagali się od strony powodowej przedłożenia oryginałów dokumentów przedłożonych w formie kserokopii ( art. 129 k.p.c.).

Powodowie przedłożyli kserokopie 13 - faktur oraz kserokopie 13 - wydruków z systemu obsługującego zbiornik paliwa – raporty wydań paliwa dla odbiorcy. Z przedłożonych raportów wynika : z jakiego dystrubutora, w jakiej dacie ( z podaniem godziny) , jakie paliwo i w jakiej ilości tankowano do samochodu o danym numerze rejestracyjnym . Przesłuchany w charakterze strony powód B. Ż. (1) w toku przesłuchania w charakterze strony zeznał, że pozwanej - zgodnie z ustaleniami umownym- dostarczano raz w tygodniu fakturę VAT ,która to faktura była wystawiana w oparciu o raporty wydań dla odbiorcy , przy ustaleniu ceny w sposób określony w umowie. Powód zeznał ,że na stacji na której jest zbiornik z którego tankowano paliwo do samochodów pozwanej jest monitoring , nikt z klientów powodów nie kwestionował ani jakości pobieranego paliwa , ani wydruków z systemu. Powód potwierdził ,że D. M. miała dostęp do zbiornika paliwa, mogła korzystać przy tym z określonych dystrybutorów, miała poprzez zalogowanie bezpośredni dostęp do systemu rejestrującego wydawania paliwa. Powód w toku swoich zeznań potwierdził ,że pozwana , wbrew temu co obecnie twierdzi ,tankowała swoje samochody do maja 2015 r. To on widząc ,że są 60-dniowe opóźnienia w płatności faktur zablokował ostatecznie pozwanej możliwość dalszego tankowania samochodów. Pozwana choć nie płaciła w terminie , nie podpisywała faktur , to jednak nie kwestionowała ani jakości paliwa , ani jego ceny. Nie domagała się też nigdy dodatkowych dowodów wydania paliwa. Powód wyjaśnił nadto ,że pełnomocnik pozwanej - jej syn - wielokrotnie deklarował ,że zaległe faktury zostaną zapłacone. Strona pozwana tym wszystkim twierdzeniom skutecznie nie zaprzeczyła .Strony procesowe, obok swej zasadniczej funkcji w postępowaniu cywilnym, mogą w określonych przypadkach (posiłkowo) odgrywać rolę źródła dowodu w sferze dowodowej. Bezpośrednie oddziaływanie za pomocą swego stanowiska w przedmiocie faktów na przekonanie sędziego możliwe jest wyłącznie w fazie przesłuchania stron. Pozwana nie stawiając się na wyznaczone posiedzenie sama zrezygnowała z przeprowadzenia dowodu z jej zeznań ( art. 299 k.p.c.). Nie można natomiast przyjąć by skutecznym zaprzeczeniem prawdziwości dowodu osobowego w postaci zeznań powoda było oświadczenie pełnomocnika procesowego złożone na rozprawie w dniu 10 lutego 2015 r. ,iż zaprzecza wszystkim twierdzeniom wynikającym z zeznań powoda ( podobnie , jak i nie może być skuteczne oświadczenie zawarte w sprzeciwie o zaprzeczeniu wszystkim wyraźnie nie przyznanym twierdzeniom pozwu ,k.55). Powód jako źródło dowodowe niewątpliwie potwierdzał też zasadność wcześniejszych twierdzeń z pozwu co do sposobu zakupu paliwa przez pozwaną, sposobu rozliczeń , a co szczególnie istotne podał okoliczności w jakich uniemożliwił pozwanej dalsze tankowanie samochodów. Pozwana w sprzeciwie podała ,że zaprzestała tankować paliwo w stacji powodów w połowie lutego 2015 r. , miało to być skutkiem złej jakości paliwa oraz spowodowaniem przez to uszkodzeń w jej samochodach . Powód zaprzeczył by pozwana kiedykolwiek reklamowała jakość paliwa czy tez dochodziła odszkodowania za uszkodzone instalacje w samochodach .Pozwana dowodowo nie wykazała by kiedykolwiek domagała się od powoda odszkodowania za uszkodzenia samochodów. Dodać w tym miejscu trzeba ,że wskazani w sprzeciwie świadkowie na powyższe okoliczności nie mieli zeznawać. Zakup części do samochodów pozwanej (pompy wtryskowe oraz wtryski ) miał miejsce odpowiednio w dniu 18 marca i 21 kwietnia 2015 r. (k. 57 ) , co do samych napraw nie strona nie podała w jakiej dacie je wykonano . Z informacji pełnomocnika pozwanej wynika jedynie , że naprawa nastąpiła w zakresie własnym (pozwanej ). Jednak daty zakupu części nie dowodzą w żaden sposób tego by od połowy lutego 2015 r. samochody normalnie tankujące w stacji powodów były niesprawne. Ujmując rzecz logicznie , z uwzględnieniem doświadczenia życiowego oraz racjonalnego postępowania przedsiębiorcy , wydaje się oczywiste ,że gdyby to zlej jakości paliwo uszkodziło silniki samochodów pozwanej to ta by zgłosiła co najmniej pisemną reklamację a następnie dochodziła zwrotu zakupu części oraz kosztów naprawy. Brak takich działań uprawnia do wniosku ,że pozwana nie miała zastrzeżeń do jakości kupowanego od powodów paliwa. Oznacza to w konsekwencji , że nie było uzasadnienia by pozwana zaprzestała kupowania paliwo od powodów, w sytuacji związania stron umowa sprzedaży . W tej sytuacji wiarygodne są twierdzenia powoda podane w toku jego przesłuchania ,że podjął decyzję o „zakręceniu kuraka z paliwem” dla pozwanej z uwagi na jej zaleganie w płatnościach za faktury . Ostatecznie z wydruków wydania paliwa , z których dowód w sprawie przeprowadzono wynika , że jeszcze po 15 lutym 2015 r. , aż do maja 2015 roku samochody pozwanej (ujęte w załączniku do umowy na dostawy paliwa ) tankowały ze zbiornika paliwa należącego do powodów. Powracając do oceny dowodów z kserokopii faktur oraz wydruków z systemu raportów wydania paliwa odbiorcom należy podkreślić ,że są one konsekwencją zawartej przez strony umowy o dostawę (sprzedaż) paliwa . Strony , co wynika wprost z umowy, ustaliły jednoznacznie i precyzyjnie na jakiej podstawie będą sporządzane faktury VAT. Strony wykluczyły przeto wprost potwierdzanie podpisem na jakimkolwiek dokumencie faktu otrzymania paliwa przez odbiorcę . Potwierdzeniem takim był wyłącznie tzw. raport wydań paliwa dla odbiorcy. Powyższe wynika z treści umowy sprzedaży , pozwana zresztą nie negowała tego ,że taka praktyka między stronami funkcjonowała bez zakłóceń w przebiegu informacji oraz w prawidłowości danych przez kilka miesięcy.

W procesie cywilnym obowiązuje niewątpliwie zasada równości stron, która wymaga, żeby każda strona miała możność twierdzenia i replikowania na twierdzenia i wnioski drugiej strony. Strona powodowa kierując określone roszczenie przeciwko pozwanemu niewątpliwie subiektywnie przytacza jego podstawę faktyczną (art. 187 § 1 k.p.c.). Przytoczone fakty są jednakże przedmiotem dowodu, jeżeli z punktu widzenia prawa materialnego mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Z kolei pozwany, przeciwnik tej strony, przytacza fakty uzasadniające jego zarzuty przeciwko temu roszczeniu. Dowodzenie tych faktów jest zaś obowiązkiem samych stron (art. 6 k.c., art. 3, 126 § 1 pkt 3, art. 187 § 1 pkt 2, art. 232 zd. pierwsze i in. k.p.c.). Art. 3 k.p.c. nakłada na każdego uczestnika postępowania określone obowiązki stanowiąc w szczególności, że strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajenia czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. To oznacza ,iż fakt , że to na powodach spoczywał w sprawie ciężar dowodu nie zwalniał pozwanej od ustosunkowania się do twierdzeń zawartych w pozwie.

Pozwana została pouczona przez Sąd o prawach i obowiązkach , w tym o tym ,że ustawodawca w ramach regulacji k.p.c. nałożył na strony postępowania szereg obowiązków procesowych mających na celu uzyskanie sprawiedliwego orzeczenia bez zbędnej zwłoki. Wskazano pozwanej ,że podstawowe obowiązki zostały określone w przepisach art. 3 i 6 k.p.c. , które zostały w pouczeniu przytoczone ( k.48-49). Po takim pouczeniu pozwana w sprzeciwie ograniczyła się - nie negując ,iż z powodami łączyła ją umowa na dostawy paliwa ,że otrzymała faktury załączone do pozwu i przedsądowe wezwanie do zapłaty dochodzonej obecnie kwoty - do stwierdzenia, że ponieważ paliwo tankowane u powodów było złej jakości i skutkowało uszkodzeniem pomp i wtrysku w dwóch samochodach, a powodowie odmówili przyjęcia odpowiedzialności za jakość paliwa i za uszkodzenia tym spowodowane zaprzestała tankowania na stacji u powodów. Pozwana dodała tylko ,że w interesującym Sąd okresie , czyli w domyśle od lutego do maja 2015 r. nie dysponowała samochodami ,które by mogły tankować paliwo w stacji powodów. Co do faktur w sprzeciwie podniesiono jedynie ,że z uwagi na formę nie stanowią one dowodu w sprawie. Strona pozwana nie odniosła się w konsekwencji merytorycznie do przedłożonych w formie kserokopii faktur, w tym co do opisanej w nim ilości i ceny wydanego paliwa. Nie zaprzeczyła natomiast faktowi ich otrzymania. Postępowanie przed Sądem Okręgowym nie było rozbudowane , ograniczyło się do jednej rozprawy na którą pozwana się nie stawiła pomimo wezwania w celu przeprowadzenia dowodu z jej przesłuchania. Pełnomocnik pozwanej oświadczył natomiast ,że pozwana przestała tankować ponieważ dwa swoje samochody miała uszkodzone . Co do wezwania przedsądowego o zapłatę oświadczył ,że strona nie ma obowiązku reagowania na każde wezwanie do zapłaty, tym bardziej na wezwanie bezzasadne. Powód B. Ż. (1) nakłaniany do zawarcia ugody oświadczył - czemu pełnomocnik pozwanej nie zaprzeczył ,że dłużniczka deklarowała spłatę należności w ratach , sporządzono nawet harmonogram spłaty ,ostatecznie jednak żadnej kwoty, pomimo rozłożenia płatności na niskie raty , nie zapłaciła . W apelacji podniesiono ,że pozwana wiedziała w jakiej formie dokumenty potwierdzające tankowanie paliwa do jej samochodów istnieją , w tym tworzone wyłącznie w systemie informatycznym raporty tankowania paliwa . Dlatego ograniczyła się do kwestionowania formalnej jakości takich dokumentów. W tym miejscu trzeba powrócić do zeznań powoda B. Ż. (1) ,który w toku przesłuchania opisał procedurę tankowania paliwa oraz wystawiania za powyższe faktur VAT . Zaznaczył , że zgodnie z umową faktury tak wystawiane miały oparcie w dokumentach drukowanych z systemu obsługującego zbiorniki paliwa . Potwierdził, że częstotliwość wystawiania faktur oraz cena za paliwo określone w umowie łączącej strony były respektowane przy wystawianiu faktur .Pozwana powyższemu nie zaprzeczyła skutecznie.

Powodowie zarzucili Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 231 k.p.c. poprzez nie zastosowanie domniemania faktycznego, zgodnie z którym jeżeli w wykonaniu umowy stron dochodzi do wystawienia faktury VAT, przesłanej drugiej stronie i nie odesłanej, a (zapewne) zaksięgowanej , to uzasadnione jest przyjęcie ,że miało miejsce określone zdarzenie gospodarcze, a mianowicie sprzedaż towaru. Przed odniesieniem się do tego zarzutu Sąd Odwoławczy zauważa ,że w postępowaniu cywilnym jednym z najczęściej spotykanych problemów jest praktyczne stosowanie reguł rozkładu ciężaru dowodowego oraz dopuszczalność przyjmowania za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia okoliczności niewykazanych. Procesem cywilnym rządzi, jak słusznie podkreślała to pozwana , reguła dowodzenia okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcie .Ustawodawca dopuszcza jednak sięgnięcie po konstrukcję domniemania faktycznego lub domniemania prawnego. W przypadku domniemań wnioskuje się zazwyczaj o nieznanych skutkach ze znanej przyczyny , dla obalenia domniemania wystarczy przy tym wykazanie równego prawdopodobieństwa zaistnienia innego niż założony biegu zdarzeń. Orzeczenie sądu może być oparte na domniemaniu faktycznym (art. 231 k.p.c.) tylko wówczas, gdy domniemanie to stanowi wniosek logicznie wynikający z prawidłowo ustalonych faktów stanowiących jego przesłanki (patrz : wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1998 r., II UKN 465/97, LEX nr 34488) . Domniemanie, o którym mowa w art. 231 k.p.c. jest w istocie wnioskowaniem; rozumowanie sądu orzekającego, którego konstrukcja, w odniesieniu do poszczególnych powiązanych ze sobą faktów, w sposób określony w art. 231 k.p.c. podlega - co do jej przedstawienia w uzasadnieniu - regułom ustanowionym w art. 328 § 2 k.p.c., a więc zapewniający skontrolowanie prawidłowości zarówno co do ustalonych faktów, jak i wniosków z nich wynikających (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2000 r., I CKN 582/00, LEX nr 1223573). Przenosząc takie rozumienie omawianej regulacji do sprawy Sąd Odwoławczy zauważa, że niewątpliwie dla ustalenia faktów istotnych w płaszczyźnie ustalenia pełnej i prawidłowej podstawy faktycznej sprawy miały znaczenie domniemania faktyczne, o których mowa w art. 231 k.p.c. ,uzasadnione było nadto w ustalonych okolicznościach zastosowanie art. 230 k.p.c . Przepis ten pozwala sądowi przyjąć pewne fakty za ustalone, bez prowadzenia postępowania dowodowego, gdy przeciwnik nie wypowiedział się co do faktów wskazanych przez stronę, a mógł to uczynić. Jeżeli na podstawie wyniku całej rozprawy, czyli wszystkich okoliczności sprawy, całego materiału procesowego, sąd poweźmie przekonanie, że strona nie zamierzała i nie zamierza zaprzeczyć istnieniu faktów przytoczonych przez stronę przeciwną, może zastosować art. 230 . Taka sytuacja w niniejszej sprawie zaistniała. Pozwana niewątpliwie przez Sądem pierwszej instancji nie kwestionowała faktu otrzymania od powodów faktur opisanych w pozwie , po przesłuchaniu powoda nie zaprzeczyła skutecznie jego twierdzeniom o przesłaniu jej rzeczonych faktur wraz z raportami wydania załączonymi do poszczególnych faktur . Z kolei pełnomocnik pozwanej wprost przyznał fakt otrzymania przedsądowego wezwania z dnia 26 maja 2015 r. ( powyższe wynika zresztą z potwierdzenia nadania przesyłki ) stwierdzając jedynie ,że brak reakcji pozwanej to jej prawo , nie musi bowiem reagować na każde bezzasadne wezwania. Taka argumentacja nie przekonuje . Żaden przedsiębiorca nie pozostawi bez reakcji niesłusznego wezwania o zapłatę ( i to tak dużej kwoty jak w tej sprawie ), podobnie jak też nie przyjmie bezrefleksyjnie faktur za towar , którego nie kupił. W sprawie było więc uprawnione przyjęcie ,że pozwana otrzymała zarówno faktury VAT z załącznikami w postaci raportów wydania paliwa odbiorcy jak i przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty wynikającej z zestawienia należności z 13 - faktur oraz to ,że faktur tych nie zwróciła powodom , a na wezwanie do zapłaty nie zareagowała w żaden sposób .Dodać trzeba , że pozwana wskazanych faktur nie zwróciła do chwili obecnej . Zakładając racjonalność pozwanej można domniemywać , że skoro faktur nie zwróciła to w oparciu o przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2016.710 j.t.) je zaksięgowała. W takiej sytuacji, wskazane wyżej jako wykazane fakty , pozwalają na wnioskowanie o pobraniu przez pozwaną paliwa od powodów ujętych w fakturach VAT . Przywołany już wyżej przepis art. 3 k.p.c. stanowi, że strony obowiązane są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody, nakłada na strony określone w nim obowiązki o charakterze moralnym, etycznym oraz procesowym i przenosi na strony obowiązek dążenia do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy ( patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lipca 2015 r.,V CSK 624/14,LEX nr 1766004). Pozwana natomiast ograniczyła się do zaprzeczenia pobrania paliwa poczynając od drugiej połowy lutego 2015 r. , nie odniosła się przy tym do dowodów i odmiennych twierdzeń i zeznań powoda . Sąd Apelacyjny uznał więc ,że zarzut z apelacji powodów naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 231 k.p.c. przez jego pominięcie był uzasadniony . Zasadny był też zarzut apelujących z punktu pierwszego apelacji powodów. Zarzucono w nim naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.( w apelacji omyłkowo przywołano §2 ) wskutek dokonania w miejsce swobodnej dowolnej oceny dowodów. W zarzucie apelacyjnym zaznaczono ,że dotyczy to w szczególności brak nadania znaczenia okoliczności, że pozwana przyjęła i zaksięgowała sporne faktury i uznała zobowiązanie wobec powoda, a wzywana do zapłaty nie zaprzeczała nabyciu spornego paliwa lecz podnosiła zarzuty związane z odpowiedzialnością za wady towaru. Oznacza to ,że Sądowi pierwszej instancji zarzucono ,że nie brał pod uwagę faktów ,którym pozwana nie zaprzeczała . W konsekwencji nie uwzględnił ich przy konstruowaniu podstawy faktycznej , a to z kolei skutkowało tym ,że nie ustalił koniecznej w sprawie podstawy faktycznej . W konsekwencji powodowie zarzucali ,choć nie wprost , pominięcie art. 230 k.p.c., o czym mowa była już wyżej i co zostało przez Sąd Apelacyjny potwierdzone jako uchybienie zaistniałe i mające wpływ na ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy . Co do zarzutu naruszenie przepisów art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. w zw. z art. 228 k.p.c. w zw. z art. 535 k.c. poprzez nie uznanie za udowodnione, że doszło pomiędzy stronami umowy do sprzedaży towarów objętych wystawionymi przez powodów fakturami - tak skonstruowany zarzut nie został szerzej rozwinięty przez apelująca stronę. Z uzasadnienia apelacji wynika natomiast, że strona powodowa uważa, iż zaprezentowała , z uwzględnieniem domniemań faktycznych ,reguł doświadczenia gospodarczego , wystarczające dowody dla wykazania ,że pozwana w ramach zawartej umowy sprzedaży pobrała od niej paliwo za które nie zapłaciła. Sąd ustalając po stronie pozwanej obowiązek zapłaty kwoty z pozwu uznał ,że fakty mające znaczenie w sprawie zostały - przy pomocy zaoferowanych dowodów, przy wykorzystaniu domniemań faktycznych , dowodowo wykazane. W prawidłowo ustalonym stanie faktycznym , w oparciu o art. 535 k.c. powodowie jako sprzedawcy są uprawnieni dochodzenia od pozwanej ,jako kupującej ceny za odebrane paliwo. Fakt wydania paliwa niewątpliwie został wykazany , w tym treścią umowy, przedłożonymi w postępowaniu przed sądami obu instancji dowodami , dowodem z przesłuchania powoda .

Zawiadomienie skierowane przez powodów do organów ścigania o popełnieniu przestępstwa przez pozwana , wobec decyzji procesowej prokuratury, jest w istocie bez znaczenia w niniejszej sprawie dla kierunku rozstrzygnięcia. Odmowa wszczęcia postępowania przygotowawczego niczego jednak w sprawie nie przesądza. Dla wyczerpania argumentacji Sąd odwoławczy zauważa, że pozwana w odpowiedzi na apelację zarzuciła ,że strona powodowa nie wykazała w ogóle faktu przesłania jej faktur z pozwu. Jest to zmiana stanowiska , pierwsze ale i tak niejednoznaczne zaprzeczenie co do otrzymania rzeczonych faktur. To twierdzenie, w żaden sposób nieuzasadnione , należało jednak uznać za spóźnione i jako takie pominąć przy konstruowaniu podstawy faktycznej rozpoznawanej sprawy.

Reasumując : Sąd Apelacyjny uznał , że strona powodowa przedstawiła i wykazała fakty istotne z punktu widzenia umowy sprzedaży , w tym odbioru przez pozwaną paliwa za które powodowie dochodzą w niniejszym procesie zapłaty. Niewątpliwie postawa procesowa pozwanej , w tym treść złożonego sprzeciwu ,uprawniały i uzasadniały przyjęcie , że pozwana przyznała fakt pozostawania z powodami w stosunkach gospodarczych , nie zaprzeczając zaś określonym twierdzeniom z pozwu - pozwalała na uznanie ich za przyznane. Strona powodowa zasadnie w apelacji wykazała , że zastosowanie domniemań faktycznych w tej sprawie było uzasadnione .Miała przeto rację apelująca strona ,że zaistniały ciąg zdarzeń uprawniał do wniosku o realizowaniu przez strony również w okresie od 23 lutego do 11 maja 2015 umowy sprzedaży paliwa , za które jednak pozwana nie zapłaciła ceny.

W konsekwencji podzielając zasadność zarzutów z apelacji powoda Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że po pierwsze zasądził od pozwanej D. M. na rzecz powodów B. Ż. (1), B. Ż. (2) i K. Ż. solidarnie kwotę 93.669,01 zł z odsetkami ustawowymi od kwot i dat wskazanych w pozwie powodów (pkt I ppkt 1) , a po drugie zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 8.301 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt I.ppkt 2). Nadto Sąd odwoławczy zasądził od pozwanej na rzecz powodów solidarnie kwotę 10.084 złote tytułem kosztów postępowania apelacyjnego (pkt II ).

Dokonując zmiany zaskarżonego wyroku Sąd Odwoławczy kierował się treścią art. 386 §1 k.p.c. Na kwotę główną składały się należności z 13 faktur , pomniejszone o dokonaną przez pozwana niewielką przedprocesowo wpłatę( 29,83 zł). Odsetki od należności głównej Sąd zasadził uwzględniając termin płatności określony w § 3 umowy stron oraz daty wystawienia poszczególnych faktur ,w oparciu o uregulowanie z art. 481 §1 k.p.c .

O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł zgodnie z ostatecznym wynikiem , w oparciu o przepisy art. 98§ 1 i 3, art. 99 w zw. z art. 108 §2 k.p.c., z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.) - §6 p.6) i § 12 ust. 1 pkt 2 ( za pierwszą instancję ) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) , a mianowicie - §2 7) , §10 ust.1 pkt 2 w zw. z § 21 ( za drugą instancję) . Koszty poniesione przez powodów za postępowanie przed Sądem pierwszej instancji wyniosły 8 301 zł ( oplata od pozwu - 4 684;wynagrodzenie w kwocie 3600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa ) , koszty postępowania odwoławczego wyniosły 10 084 zł ( opłata od apelacji - 4 684 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w kwocie 5 400 zł , tj. 75 % x7200 zł ).

Mirosława Gołuńska Wiesława Kaźmierska Wiesława Buczek – Markowska