Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 września 2016 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, w sprawie z powództwa głównego zasądził od E. W. na rzecz (...) Państwowych Spółki Akcyjnej w W. kwotę 34.838,76 zł
z ustawowymi odsetkami od dnia 11 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty (punkt 1.); oddalił powództwo główne w pozostałym zakresie (punkt 2.); oddalił w całości powództwo wzajemne (punkt 3.); nie obciążył E. W. kosztami procesu związanymi zarówno z powództwem głównym jak i wzajemnym (punkt 4.); przyznał i nakazał wypłacić radcy prawnej B. G. ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia
w Ł. kwotę 2.952 zł, w tym podatek VAT, tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej E. W. z urzędu (punkt 5.).

Sąd pierwszej instancji ustalił, że E. W. (...) PPUH (...) zawierała z (...) S.A. umowy dzierżawy części budynku przy ul. (...) w Ł., na cele hotelarskie. Pierwsza taka umowa została zawarta
w 2000 r. na 3 lata, po czym w 2002 r. przedłużono ją o 5 lat do końca 2007 r.
W międzyczasie Gmina M. Ł. ujawniła się w księdze wieczystej jako właściciel przedmiotowej nieruchomości. W dniu 3 marca 2008 r. strony zawarły kolejną umowę dzierżawy części budynku położonego w Ł. przy ul. (...). Umowa ta została zawarta na czas oznaczony od dnia 1 marca 2008 r. do 28 lutego 2013 r. Przedmiotową umową (...) S.A. Oddział Gospodarowania (...) w Ł. oddał Przedsiębiorstwu Produkcyjno Usługowo Handlowemu (...)
w dzierżawę część budynku położonego w Ł. przy ul. (...) o powierzchni 1.660,55 m ². W paragrafie 4 umowy strony ustaliły wysokość czynszu dzierżawy na kwotę
4 zł (netto) za 1 m ² wydzierżawionej powierzchni od dnia obowiązywania umowy tj. łącznie 6,642,20 zł (netto) + 22% VAT czyli 8.103,48 zł brutto. Ustalono, że płatność czynszu odbywać się będzie na podstawie faktury wystawionej przez wydzierżawiającego, co miesiąc w terminie do 14 dni od daty wystawienia faktury. Za opóźnienie w zapłacie wydzierżawiający mógł naliczać odsetki ustawowe. Dzierżawca zobowiązał się także do utrzymania i konserwacji powierzchni dachu, elewacji zewnętrznej i wewnętrznej, instalacji wodno – kanalizacyjnej, elektrycznej i centralnego ogrzewania w zakresie drobnych robót
i napraw na koszt własny bez prawa zwrotu poniesionych nakładów. Dzierżawca był zobowiązany utrzymywać wydzierżawione pomieszczenia we właściwym stanie technicznym, sanitarnym i zabezpieczeń przeciwpożarowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Paragrafy 13 i 14 spornej umowy zostały objęte tytułem „Rozwiązanie umowy”. W paragrafie 13 strony przewidziały, że wydzierżawiającemu przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy z zachowaniem sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia przypadającego na koniec miesiąca kalendarzowego w następujących przypadkach: po pierwsze używania przedmiotu dzierżawy na cele i sposób niezgodny z zawartą umową oraz po drugie naruszenia postanowień umowy przez dzierżawcę. Opóźnienie w zapłacie czynszu dzierżawy oraz opłat dodatkowych za dwa pełne okresy, stanowiło podstawę do rozwiązania przez wydzierżawiającego umowy bez zachowania terminów wypowiedzenia. Natomiast §14 ust. 1 i 2 przedmiotowej umowy regulował, że po rozwiązaniu lub wygaśnięciu umowy dzierżawy, dzierżawca zobowiązał się do zwrotu rzeczy w stanie niepogorszonym poza zużycie eksploatacyjne. Jeżeli w dniu rozwiązania umowy przedmiot dzierżawy nie będzie uporządkowany, wydzierżawiający wyznaczy nowy termin zwrotu przedmiotu dzierżawy. Jeżeli po upływie tego terminu pomieszczenia nadal byłyby nieuporządkowane, wydzierżawiający miał prawo uporządkować przedmiot dzierżawy na koszt i ryzyko dzierżawcy. Do dnia uporządkowania przedmiotu dzierżawy, dzierżawca przedmiotową umową zobowiązał się uregulować wynagrodzenie za korzystanie rzeczy według podwójnej wysokości czynszu w ostatnim pełnym miesiącu obowiązywania umowy, niezależnie od pokrycia kosztów wykonania zastępczego (uporządkowania). Strony w czasie obowiązywania przedmiotowej umowy zawarły do niej 4 aneksy. W dniu 14 listopada 2008 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy z dnia 3 marca 2008 r., obowiązujący od 1 października 2008 r. Mocą tego aneksu zmieniono treść §2 ust. 1 umowy, który otrzymał brzmienie „W budynku, o którym mowa, wydzierżawiający oddaje dzierżawcy w dzierżawę część budynku
o powierzchni 1.877,20 m ² (pow. całkowita).” Zmieniono także §4 ust. 1 umowy dzierżawy
i na skutek tej zmiany dzierżawca zobowiązał się płacić wydzierżawiającemu miesięczny czynsz w wysokości: 4 zł (netto) za 1 m ² wydzierżawionej powierzchni użytkowej
tj. 1.334,90 m ² razy 4 zł = 5.339,60 zł (netto) +22% VAT tj. łącznie w kwocie 6.514,31 zł;
2 zł (netto) za dzierżawę ciągów komunikacyjnych o pow. 542,30 m ² razy 2 zł = 1.084,60 zł (netto) + 22% VAT tj. Łącznie 1.323,21 zł. Przedmiotowym aneksem strony dodały do § 4 umowy ustępy 4 i 5. Ustęp 4 otrzymał brzmienie „Kwotę, 10.209,50 zł, która pozostała do rozliczenia, dzierżawca zobowiązał się rozliczyć i przedłożyć dokumentację do 31 stycznia 2009 r., potwierdzającą poczynione nakłady na budynek, pod rygorem natychmiastowego rozwiązania umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia, bez możliwości dochodzenia roszczeń od wydzierżawiającego po rozwiązaniu niniejszej umowy”, natomiast w dodanym ustępie 5 wskazano, że wszystkie zaległości z tytułu niezapłaconych należności w kwocie 31.205,66 zł (stan na 31 października 2008 r.) dzierżawca zobowiązał się uregulować niezwłocznie, w ciągu dwóch tygodni po podpisaniu aneksu, bez naliczania odsetek. Aneks
nr 2 do umowy dzierżawy z 3 marca 2008 r. strony zawarły 28 maja 2009 r., przy czym wprowadzone zmiany miały obowiązywać od 1 lica 2009 r. Aneks ten dotyczył wyłącznie zmian stawek czynszów oraz powierzchni wydzierżawianej. Aneksem tym zmieniono § 2
ust. 1, że wydzierżawiający oddał dzierżawcy w dzierżawę część budynku o powierzchni 1.923,32 m ² (pow. całkowita), w tym: powierzchnia użytkowa 1.367,40 m ²; ciągi komunikacyjne – 555,92 m ². Zmieniono także § 4 ust. 1 umowy, w którym dzierżawca zobowiązał się do zapłaty miesięcznego czynszu w wysokości: 4,17 zł (netto) za 1m ² za dzierżawę powierzchni użytkowej tj. 5702,06 zł (netto) + 22% VAT = 6.956,51 zł brutto;
2,08 zł (netto) za 1 m ² za dzierżawę ciągów komunikacyjnych tj. 1.156,31 zł (netto) +22% VAT = 1.410 zł brutto, czyli łącznie w kwocie 6.858,37 zł (netto) + 22% VAT = 8.367,21 brutto. Kolejnym aneksem do umowy z 3 marca 2008 r. nr (...) zawartym 15 kwietnia 2010 r. zmieniono czasowo stawki czynszu jedynie w okresie od 1 kwietnia 2010 r. do
31 lipca 2010 r. i ustalono, że w tym okresie dzierżawca będzie płacił wydzierżawiającemu miesięczny czynsz w wysokości: 3 zł (netto) za 1 m ² za dzierżawę powierzchni użytkowej
tj. 4.102,20 zł (netto) + 22% VAT = 5.004,68 zł brutto; 1,50 zł (netto) za 1 m ² za dzierżawę ciągów komunikacyjnych tj. 833,88 zł (netto) + 22% VAT = 1.017,33 zł brutto, czyli łącznie kwotę 4.936,08 zł + 22% VAT = 6.022,02 zł brutto. Umowa dzierżawy z 3 marca 2008 r. była aneksowana przez strony po raz czwarty w dniu 27 grudnia 2010 r. Zmiany wprowadzone aneksem nr (...) obowiązywały od 15 grudnia 2010 r. i dotyczyły m.in. zmiany powierzchni wydzierżawionych, Strony ustaliły, że powierzchnia użytkowa wydzierżawiana wynosiła 829,10 m ², natomiast ciągi komunikacyjne stanowiły 451,42 m ². Nadto przedmiotowym aneksem dodano do §14 umowy ustęp 3 mający brzmienie: „Za opóźnienie dzierżawcy
w przekazaniu umowy dzierżawy po rozwiązaniu lub wypowiedzeniu umowy będzie naliczana opłata za bezumowne korzystanie z nieruchomości w kwocie odpowiadającej wysokości dwukrotności czynszu należnego za zajmowaną nieruchomość, powiększonego
o wskaźniki eksploatacyjne oraz świadczenia publicznoprawne należne od zajmowanej nieruchomości za okres bezumownego korzystania”. Sąd Rejonowy ustalił także, że w dniu 28 lutego 2014 r. doszło do wygaśnięcia umowy dzierżawy zawartej przez strony w dniu
3 marca 2008 r. Pozwana E. W. (...) po 1 marca 2013 r. nadal prowadziła działalność gospodarczą (usługi hotelarskie) w budynku położonym w Ł. przy ul. (...). Działalność ta była prowadzona
w mniejszej skali – przyjmowano tylko rezerwacje dobowe. Pozwana ponosiła koszty ogrzewania budynku, opłacała także w okresie od 1 marca 2013 r. do 30 czerwca 2013 r. koszty ochrony budynku, comiesięcznie w kwocie 73,80 zł, regulowała także należności za energię elektryczną. Pozwana uiszczała nadto opłaty związane z dostarczaniem paliwa gazowego dostarczane do budynku. E. W. ponosiła także koszty wywozu śmieci. W dniu 17 maja 2013 r. E. W. poniosła koszty ubezpieczenia budynku położonego w Ł. przy ul. (...) z tytułu pożaru i innych zdarzeń losowych, ubezpieczenia mienia od kradzieży z włamaniem i rabunku, od odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzonej działalności hotelowej, OC najemcy budynku, OC pracodawcy oraz ubezpieczenia wandalizmu. Łączną składkę w kwocie 540 zł uiściła w dniu 17 maja 2013 r. Pismem z 28 czerwca 2013 r.- odebranym przez pracownika pozwanej w dniu 3 lipca 2013 r. - (...) S.A. Oddział Gospodarowania (...) w W., w związku
z wygaśnięciem z dniem 28 lutego 2013 r. umowy dzierżawy budynku (...) położonego przy ul. (...) w Ł., wezwał (...) do protokolarnego przekazania przedmiotu umowy przedstawicielowi Rejonu Administrowania i Utrzymania nieruchomości w Ł. w terminie do 10 lipca 2013 r. W dniu 11 lipca 2013 r. (...) Państwowe S.A. wystawiły (...) PPUH (...) notę księgową nr (...) łącznie na kwotę 38.985,76 zł za korzystanie z nieruchomości w okresie od 1 marca 2013 r. do 30 czerwca 2013 r. W treści noty w uwagach wskazano, że obciążenie powyższą kwotą zostało nałożone zgodnie z paragrafem 14 ust. 2 umowy z 3 marca 2008 r. W dniu 31 grudnia 2013 r. pozwana przekazała zajmowaną część budynku przy
ul. (...) w Ł. Gminie M. Ł.. Pismem datowanym na 18 czerwca 2014 r. (...) S.A. wezwało pozwaną do zapłaty kwoty 38.985,76 zł wynikającej z noty księgowej.

Sąd Rejonowy podniósł, że w prawie polskim występują dwie naczelne zasady dotyczące umów – wyrażona w art. 353 ¹ k.c. zasada swobody umów oraz zasada, iż umowy muszą być dotrzymywane. Ze wskazanej możliwości skorzystały także strony niniejszego procesu, podpisując bez zastrzeżeń umowę dzierżawy budynku przy ul. (...)
w Ł. z dnia 3 marca 2008 r., a następnie aneks nr (...) do tej umowy z 27 grudnia 2010 r.
W niniejszej sprawie strona powodowa wskazała jako podstawę dochodzenia od pozwanej swoich roszczeń § 14 ust. 1-3, łączącej strony umowy dzierżawy w brzmieniu nadanym aneksem z 27 grudnia 2010 r. Postanowienie zawarte w paragrafie 14 spornej umowy ma charakter kary umownej i nie ma przy tym znaczenia fakt, że strony w umowie nie nazwały tej opłaty karą umowną tylko opłatą za bezumowne korzystanie z rzeczy. Nie można zapisu tego traktować jako wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przewidzianego w przepisach prawa rzeczowego, skoro jest to zapis z umowy. Stosownie do treści art. 484 § 1 k.c. kara umowna należy się wierzycielowi w każdym wypadku jej zastrzeżenia jako konsekwencja niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania i odpowiedzialności dłużnika
z tego tytułu. Dla żądania kary umownej nie ma przy tym znaczenia ani wysokość szkody (może być ona wyższa lub niższa od sumy kary), ani w ogóle to czy wierzyciel taką szkodę poniósł. Sąd pierwszej instancji wskazał, że w niniejszej sprawie bezsporne jest, że E. W. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą (...) E. W. nie wywiązała się z nałożonego na nią przedmiotową umową obowiązku uporządkowania
i zwrotu rzeczy z dniem 1 marca 2013 r. (umowa zawarta na czas oznaczony do 28 lutego 2013 r.). Prowadziła ona działalność do końca grudnia 2013 r., kiedy to zdała nieruchomość już bezpośrednio do Gminy Ł. i nie ma przy tym znaczenia, że działalność ta była prowadzona w ograniczonym wymiarze. Skoro nieruchomość nadal była we władaniu pozwanej (powódki wzajemnej) mogła przecież w pełni prowadzić działalność albo zwrócić nieruchomość wydzierżawiającemu i działalność prowadzić w innej lokalizacji. Sąd nie znalazł podstaw, aby podzielić argumentację pozwanej (powódki wzajemnej), że E. W. znajdowała się w przymusowym położeniu, gdyż do prowadzenia działalności była jej potrzebna nieruchomość przy ul. (...). Przedmiotowa umowa dzierżawy była zawarta na czas oznaczony i doszło do jej rozwiązania z upływem czasu na który została zawarta. Sąd nie podzielił także stanowiska strony pozwanej (powoda wzajemnego), iż pojęcie „rozwiązanie umowy” nie obejmuje swoim zakresem jej wygaśnięcia. Przeczy temu sam sposób zredagowania spornej umowy dzierżawy. Zdaniem Sądu Rejonowego istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się jedynie do oceny czy pozwana (powódka wzajemna) po rozwiązaniu umowy z upływem czasu na który została zawarta, zdała nieruchomość powodowi (pozwanemu wzajemnemu) w terminie, czy też nie, co uzasadniałoby odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie zapisu umownego, zawartego w § 14 ust.1- 3, łączącej strony umowy. W oparciu o dokonane ustalenia fatyczne nie budzi wątpliwości, że po rozwiązaniu umowy dzierżawy nie doszło do zwrotu nieruchomości wydzierżawiającemu przez dzierżawcę. Okoliczność ta uzasadnia natomiast odpowiedzialność strony pozwanej na podstawie § 14 ust. 1-3 umowy z 3 marca 2008 r. i rodzi po stronie pozwanej obowiązek zapłaty przewidzianych w powołanej regulacji kary umownej. O odsetkach od zasądzonej
z powództwa głównego kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., uwzględniając żądanie (...) S.A. w tym zakresie oraz datę wytoczenia powództwa.

Sąd Rejonowy podniósł, że E. W. w powództwie wzajemnym dochodzi od pozwanego wzajemnie – (...) S.A. odszkodowania za poniesioną szkodę w postaci kosztów gospodarowania i utrzymania nieruchomości przy ul. (...) w Ł., w tym kosztów dozorowania i utrzymania budynku, takich jak ogrzewanie, oświetlenie, ubezpieczenie
w łącznej kwocie 34.510,43 zł. W piśmie z 25 kwietnia 2016 r. E. W. działając przez pełnomocnika wskazała, że poniosła szkodę z winy (...) S.A. polegającej na rażącym niedbalstwu, jako że nie zadała sobie trudu, aby współdziałać z dzierżawcą w zakresie odebrania budynku. Ewentualnej podstawy roszczeń powódki wzajemnej – E. W. należy poszukiwać w pierwszej kolejności w przepisach o czynach niedozwolonych (art. 415 k.c.), skoro powódka wzajemna odnosi się do pojęć szkody i winy. Sąd nie znalazł jednak podstaw do przypisania pozwanemu wzajemnemu rażącego niedbalstwa, a tym bardziej winy. To na E. W. ciążył obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu umowy dzierżawy zgodnie z art. 705 k.c., trudno zatem dopatrzeć się jakiegokolwiek zawinienia, czy rażącego niedbalstwa, w tym że wydzierżawiający nie zgłosił się do powódki wzajemnej, celem odbioru przedmiotu dzierżawy. To powódka wzajemna powinna zwrócić się z żądaniem odbioru budynku, a po upływie wyznaczonego terminu sporządzić protokół zdawczo – odbiorczy i zdać budynek wydzierżawiającemu. E. W. nie wykazała jednocześnie, że wzywała (...) S.A. do odbioru nieruchomości, a pozwany wzajemnie uchylałby się od obowiązku odbioru nieruchomości, bądź odmówił tego odbioru. Sąd nie podzielił stanowiska powódki wzajemnej, że żądana przez nią kwota stanowi nakłady poniesione przez nią na nieruchomość w okresie od 1 marca 2013 r. do 31 czerwca 2013 r. W myśl art. 676 w zw.
z art. 694 k.c. jeżeli dzierżawca ulepszył rzecz wydzierżawioną, to wydzierżawiający,
w braku odmiennej umowy, może według swego wyboru albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, albo żądać przywrócenia stanu poprzedniego. Niezależnie od powyższego na uwzględnienie zasługuje podniesiony przez pozwanego wzajemnie zarzut przedawnienia. Stosownie do art. 677 k.c. w zw. z 694 k.c. roszczenia dzierżawcy przeciwko wydzierżawiającemu o zwrot nakładów poniesionych na przedmiot dzierżawy, przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. E. W. ostatecznie zwróciła nieruchomość właścicielowi 31 grudnia 2013 r., natomiast przedmiotowe roszczenia zgłosiła w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesionym w dniu 3 czerwca 2015 r., a zatem po upływie rocznego terminu o dnia zwrotu rzeczy, wskazanego
w art. 677 k.c. w zw. z 694 k.c., (wyrok wraz z uzasadnieniem, k. 166 – 174).

Pozwana (powódka wzajemna) w apelacji od opisanego wyroku w punktach 1. i 3. sentencji zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawą rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy daję podstawę do zasądzenia kwoty 34.838,76 zł w sytuacji, gdyż przedstawione dokumenty oraz szczegółowe zeznanie Z. W. przeczą temu; naruszenie przepisów postępowania, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, tj. art. 328 § 2 w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez zasądzenie roszczenia od dnia 11 sierpnia 2012 r., zamiast zgodnie z żądaniem powoda od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 6 maja 2015 r. – art. 321 k.p.c.; naruszenie przepisów postępowania, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328
§ 2 k.p.c. poprzez pominięcie w uzasadnieniu wyroku oceny pisma pozwanej z dnia 7 sierpnia 2013 r. przedstawionego na rozprawie w dniu 7 września 2016 r.; naruszenie przepisów prawa materialnego art. 705 k.c. w zw. z § 10, 9, 14 p. 1, § 15 p. 1 umowy dzierżawy zawartej pomiędzy stronami, poprzez niewłaściwą wykładnię polegającą na przyjęciu, że tylko pozwany był zobowiązany do dokonania przekazania budynku i sporządzenia jednostronnego protokołu odbioru budynku, pomimo iż z umowy wynikają czynności obustronne. Z zeznań świadka W. wynika, że przekazanie kluczy od hotelu byto niemożliwe wobec braku osoby upoważnionej ze strony powoda do odbioru, a nadto również pozwana w piśmie do powoda domagała się przejęcia hotelu; naruszenie przepisów postępowania, mające znaczenie dla rozstrzygnięcia tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że roszczenie pozwanej wzajemnej z tytułu szkody jaką poniosła w postaci kosztów utrzymania hotelu po wygaśnięciu umowy, nie może być uwzględnione wobec braku winy powoda i nie wykazania, aby pozwana W. wzywała (...) do odbioru.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku w punktach 1. i 3. poprzez oddalenie powództwa w całości, uwzględnienie powództwa wzajemnego, a w przypadku uwzględnienia roszczenia powoda – o zasądzenie odsetek od dnia wskazanego w pozwie zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem drugiej instancji, które nie zostały pokryte w całości, ani w części, (apelacja: k. 189 – 193).

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, (odpowiedź na apelację:
k. 212 – 214).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację jako bezzasadną należało oddalić w przeważającej części, zaś uwzględnić jedynie w zakresie daty naliczania odsetek ustawowych od zasądzonego roszczenia na rzecz powoda głównego.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe, na podstawie którego dokonał istotnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń. Ustalenia te Sąd Okręgowy w Łodzi przyjmuje za własne. Należy bowiem przywołać utrwalone stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym w postępowaniu apelacyjnym nie wymaga się dokonywania ustaleń na podstawie dowodów przeprowadzonych we własnym zakresie oraz ich samodzielnej oceny, jeżeli sąd odwoławczy nie dostrzega potrzeby ponowienia dowodów dopuszczonych
w postępowaniu pierwszoinstancyjnym oraz podziela ocenę ich wiarygodności wyrażoną przez sąd pierwszej instancji. Wówczas wystarczająca jest aprobata dla stanowiska przedstawionego w orzeczeniu sądu pierwszej instancji (zob. m.in. postanowienie SN z dnia 22 lipca 2010 r., sygn. I CSK 313/09, niepubl.; wyrok SN z dnia 16 lutego 2005 r., sygn.
IV CK 526/04, niepubl.; wyrok SN z dnia 20 maja 2004 r., sygn. II CK 353/03, niepubl.). Sąd Okręgowy w Łodzi podziela przedstawiony pogląd.

Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. Zarzut ten jest całkowicie bezzasadny. Jak stanowi art. 328 § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa. Ustalenia faktyczne oraz dokonana ocena prawna powinna zostać przedstawiona w uzasadnieniu orzeczenia. Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela pogląd prezentowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zgodnie z którym naruszenie przez sąd pierwszej (drugiej) instancji art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia nie w pełni odpowiadającego wymaganiom, jakie stawia wymieniony przepis, może wyjątkowo wypełniać podstawę środka zaskarżenia. Ma to miejsce wówczas, gdy
w wyniku uchybienia konkretnym wymaganiom określonym w art. 328 § 2 k.p.c. zaskarżone orzeczenie nie poddaje się kontroli instancyjnej, czyli gdy stwierdzone wady mogły mieć wyjątkowo wpływ na wynik sprawy. Powyższe stanowisko zajął Sąd Najwyższy m.in.
w wyroku z dnia 20 kwietnia 2004 r. (V CK 92/04 niepubl.), w wyroku z dnia 13 listopada 2003 r. (IV CK 183/02 niepubl.), z dnia 19 grudnia 2000 r. (II UKN 152/00, OSNAPiUS 2002, Nr 16), w wyroku z dnia 9 listopada 2007 r. (V CSK 263/07 niepubl.), w wyroku z dnia 29 maja 2008 r. (II CSK 39/08 niepubl). Mając na uwadze przedstawiony pogląd, należy stwierdzić, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera elementy wymagane treścią przywołanego przepisu w stopniu, który sprawia, że wyrok ten nie uchyla się kontroli instancyjnej. Sąd pierwszej instancji wyjaśnił podstawę faktyczną i prawną orzeczenia.

W kontekście naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., skarżąca podniosła także zarzut naruszenia art. 233 § 2 k.p.c., który jest bezzasadny. Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy jest jednak prawidłowa. Stosownie do art. 233 k.p.c. sąd ma swobodę w ocenie zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego słusznie przyjmuje się, że zarzut naruszenia powołanego przepisu może tylko wtedy być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki, zasadami wiedzy lub z doświadczeniem życiowym. Sprzeczność ta występuje,
w szczególności w sytuacji, gdy z treści dowodu wynika, co innego niż przyjął sąd, gdy pewnego dowodu nie uwzględniono przy ocenie, gdy sąd przyjął pewne fakty za ustalone, mimo że nie zostały one w ogóle lub w dostatecznie potwierdzone, gdy sąd przyjął pewne fakty za nieudowodnione, mimo, że nie było ku temu podstawy. Ponadto, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne
z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów
i musi się ostać, chociażby w równym stopniu na podstawie tego samego materiału dowodowego udałoby się wysnuć wnioski odmienne (zob. postanowienie SN z dnia
10 stycznia 2002 r., sygn. II CKN 572/99; wyrok SN z dnia 27 września 2002 r., sygn.
II CKN 817/00). Z zebranego materiału dowodowego Sąd pierwszej instancji wyprowadził wnioski logicznie poprawne, co doprowadziło do uwzględnienia powództwa głównego
i oddalenia powództwa wzajemnego. Skarżąca prezentuje w apelacji jedynie własny pogląd, co do oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, który w kontekście wszystkich zebranych dowodów nie może się jednak ostać, jako prawidłowy. Jak trafnie zauważył powód w odpowiedzi na apelację, Sąd pierwszej instancji nie miał obowiązku odniesienia się do każdego dowodu indywidualnie, zaś w pełni prawidłowa była analiza i ocena całości materiału dowodowego. Należy dodać, iż treść dokumentu prywatnego w postaci pisma pozwanej z dnia 7 sierpnia 2013 r., nie ma całkowicie żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie z powództwa głównego. W piśmie zawarto jedynie stanowisko pozwanej, co do przesłanej jej przez powoda noty księgowej, z którego wynika, że pozwana „absolutnie” nie akceptuje tejże noty, a w dalszej części pisma wyjaśnia, z jakich powodów.

Sąd pierwszej instancji nie naruszył także przepisów prawa materialnego. Trafnie uznano, że to na pozwanej głównej ciążył obowiązek zwrotu rzeczy po zakończeniu umowy dzierżawy, stosownie do art. 705 k.c. Brak zatem zawinienia, czy rażącego niedbalstwa,
w tym że wydzierżawiający nie zgłosił się do pozwanej głównej celem odbioru przedmiotu dzierżawy. Pozwana wzajemna powinna zwrócić się z żądaniem odbioru budynku, a po upływie wyznaczonego terminu sporządzić protokół zdawczo – odbiorczy i zdać budynek wydzierżawiającemu. Skarżąca nie wykazała, aby wzywała powoda głównego do odbioru nieruchomości, a tenże uchylałby się od obowiązku odbioru nieruchomości, bądź odmówił tego odbioru. Powyższej oceny nie zmieniają powołane w apelacji poszczególne paragrafy umowy dzierżawy, gdyż nie odstępują one od zasady zawartej w art. 705 k.c.

Mając na uwadze powyższe, należało uznać, że apelacja jako bezzasadna
w przeważającej części podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Sąd Okręgowy uwzględnił apelację, jedynie w zakresie błędnej daty naliczania odsetek ustawowych od zasądzonej kwoty roszczenia głównego w ramach sprawy z powództwa głównego. Powód żądał bowiem w pozwie zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu, czyli od dnia 6 maja 2015 r. do dnia zapłaty i w toku postępowania nie zmienił żądania w tym zakresie. Wobec tego, należało zmienić punkt 1. zaskarżonego wyroku w ten tylko sposób, że zasądzono od kwoty 34.838,76 złotych ustawowe odsetki od dnia 6 maja 2015 roku do dnia zapłaty, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie
art. 98 § 1 i 3 i art. 100 zd. 2 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając od pozwanej głównej (powódki wzajemnej), jako strony przegrywającej postępowanie na rzecz powoda głównego (pozwanego wzajemnego) kwotę 2.400 złotych. Należy podkreślić, że apelacja okazała się skuteczna jedynie w niewielkim zakresie, co do daty zasądzonych odsetek ustawowych, zatem powód główny uległ w postępowaniu apelacyjnym tylko co do nieznacznej części roszczenia. W szczególności, iż z treści uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji wynika, że Sąd Rejonowy zasądził odsetki zgodnie z żądaniem pozwu. Na zasądzoną kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej – radcy prawnego
w postępowaniu apelacyjnym (§ 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. 2015, poz. 1804, w brzmieniu obowiązującym do dnia 26 października 2016 r.). Należy podkreślić, iż Sąd Okresowy w Ł. nie znalazł podstaw do odstąpienia od zasądzenia kosztów postępowania od Skarżącej na rzecz powoda głównego w świetle art. 102 k.p.c. Skarżąca pomimo, że znała treść wyroku Sądu pierwszej instancji i jego pisemne uzasadnienie, zdecydowała się na złożenie apelacji, a zatem powinna jednocześnie liczyć się z ewentualnym obowiązkiem ponoszenia kosztów postępowania apelacyjnego na wypadek przegrania postępowania przed Sądem drugiej instancji.

O wynagrodzeniu pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 8 pkt 5 rozporządzenia MS z dnia
22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2015, poz. 1805), obowiązującym do dnia 1 listopada 2016 r. Kwotę wynagrodzenia powiększono o stawkę podatku VAT.