Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 lipca 2016 r. w Bielsku-Białej

sprawy z powództwa Z. G.

przeciwko W. B. (1) i M. B.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

1.  zobowiązuje pozwanego W. B. (1) do złożenia oświadczenia woli o nieodpłatnym przeniesieniu na powódkę Z. G. przysługującego mu udziału ½ części własności zabudowanej nieruchomości położonej w Ś. objętej księgą wieczystą o numerze (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Żywcu - w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku, z tym zastrzeżeniem, że w razie bezskutecznego upływu w/w terminu orzeczenie niniejsze zastępuje oświadczenie pozwanego;

2.  umarza postępowanie przeciwko pozwanej M. B.;

3.  zasądza od pozwanego W. B. (1) na rzecz powódki Z. G. kwotę 6.117 zł - tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  odstępuje od obciążenia pozwanego kosztami sądowymi.

Sędzia

Sygn. akt I C 468/15

UZASADNIENIE

Z. G. pozwem dat. 15.10.2015r. wniosła przeciwko W. B. (1) i M. B. domagając się zobowiązania pozwanych do złożenia oświadczenia woli, mocą którego przeniosą na powódkę własność nieruchomości objętej KW nr (...) położoną w Ś. zabudowaną domem jednorodzinnym, a także zasądzenia od pozwanych na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w 1998 r. darowała swojej córce M. B. i jej mężowi W. B. (1) całą swoją nieruchomość o pow. 2,1510 ha zabudowaną domem jednorodzinnym.

W kilka lat po dokonaniu darowizny pozwany zaczął zachowywać się w stosunku do powódki w sposób rażąco niewdzięczny. Mimo próśb powódki działanie pozwanego nasilało się.

W ostatnich miesiącach zaczął grozić powódce, że spali cały dom razem z nią. Powódka ma 73 lata i jest schorowana i nie ma możliwości spokojnego zamieszkiwania.

Wskazała, że powództwo skierowała również przeciwko córce, albowiem nieruchomość stanowi ich wspólność małżeńską.

Prawomocnym postanowieniem z dn. 28.10.2015r. powódka została częściowo zwolniona od kosztów sądowych tj. od opłaty od pozwu ponad kwotę 2 000zł.

Pozwana M. B. w piśmie procesowym dat. 26.01.2016r. uznała powództwo w całości, przyznając okoliczności faktyczne podane w pozwie.

Pozwany W. B. (1) w odpowiedzi na pozew dat. 02.02.2016r. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu zaprzeczył, aby zachowywał się w sposób rażąco niewdzięczny, w sposób zaprezentowany w pozwie. Jest on osobą ugodową i unikającą konfrontacji.

Podniósł, że obecnie w Sądzie Rejonowym w Żywcu toczy się postępowanie o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej pomiędzy pozwanymi i pozwana z powódką chcą wydobyć z majątku pozwanego nieruchomość.

Ponadto pozwany wskazał, że odwołanie darowizny wymaga złożenia oświadczenia woli o odwołaniu darowizny, którego powódka nie złożyła. Powództwo jest zatem przedwczesne.

W piśmie dat. 07.07.2016 r. powódka oświadczyła, że ostatecznie domaga się zobowiązania pozwanego W. B. (1) do złożenia oświadczenia woli, mocą którego przenosi na powódkę Z. G. PESEL nr (...) własność udziału w ½ części we współwłasności nieruchomości składającej się z działek o nr ew. (...), (...), (...), (...), (...) o łącznej pow. 2,3550 ha, objętej KW nr (...) położonej w Ś. zabudowanej domem jednorodzinnym.

Jednocześnie cofnęła pozew w stosunku do M. B..

W uzasadnieniu wskazała, że modyfikacja żądania związana jest z ustanowieniem przez sąd rozdzielności majątkowej pozwanych i ujawnieniem jej w treści księgi wieczystej nr (...).

Na rozprawie w dniu 12 lipca 2016 r. pozwana M. B. wyraziła zgodę na cofnięcie pozwu w stosunku do niej. Natomiast pozwany W. B. (1) podtrzymał wniosek o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił co następuje:

Powódka Z. G. w dniu 1 października 1998 r. zawarła z córką M. B. oraz mężem córki W. B. (1) umowę darowizny, na mocy której darowała M. B. i W. B. (1) nieruchomość położoną w Ś., składającą się z działek o nr: (...) (zabudowaną budynkiem mieszkalnym), (...), (...), objętych księgą wieczystą nr (...), a także działek o nr: (...), (...) i (...), objętych księgą wieczystą nr (...), w sumie o łącznej pow. 2,1510 ha, polecając obdarowanym, aby ustanowili na jej rzecz dożywotnią, nieodpłatną służebność mieszkania na całym piętrze w powyższym budynku, postanawiając, że darowizna stanowić będzie majątek wspólny obdarowanych.

W wykonaniu tego polecenia M. i W. małżonkowie B. ustanowili na rzecz Z. G. dożywotnią, bezpłatną służebność mieszkania na całym parterze w powyższym budynku oznaczonym nr (...). Nadto M. i W. małżonkowie B. zobowiązali się opiekować matką Z. G. w starości, w chorobie i w potrzebie.

( dowód: kopia aktu notarialny z dnia 01.10.1998 r., rep. A nr (...) sporządzonego przez notariusz R. O. w jej Kancelarii Notarialnej w Ż. – k. 13-15 )

Na podstawie powyższej umowy darowizny M. B. i W. B. (1), po odłączeniu działek nr (...) z księgi wieczystej nr (...) do księgi wieczystej nr (...), zostali wpisani do księgi wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Żywcu, jako właściciele w ramach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w Ś. składającej się z działek o nr: (...), (...), (...), (...) i (...), o łącznej pow. 2,3550 ha. Jednocześnie do księgi wieczystej nr (...) wpisane zostało ograniczone prawo rzeczowe w postaci dożywotniej, nieodpłatnej służebności mieszkania na całym parterze w budynku oznaczonym nr (...) na rzecz Z. G..

( dowód: wydruk z księgi wieczystej nr (...) z 19.10.2015 r. – k. 7-11)

W domu położonym na powyższej nieruchomości zamieszkali poza powódką Z. G. także pozwani M. B. i W. B. (1), a także ich synowie P. B. i S. B.. Powódka mieszka na parterze z wnukiem (synem pozwanych) S., a pozwani z synem P. na piętrze.

Stosunki pomiędzy W. B. (1) a Z. G. są złe i pogarszają się. W. B. (1) często zwracał się do Z. G. wulgarnie, np. wyzywając ją słowami: „ty stara kurwo”, „stary trypel”, „bydlę”, odpowiadając jej na zwrócenie uwagi, że pali w piecu śmieciami, plastikami, żeby się „odpier...”, komentując fakt podwożenia powódki przez wnuka P. B. do centrum wsi około 2 km słowami: „niech ta kurwa zapierdala na nogach”, mówiąc jej, żeby „zdechła”, czy też mówiąc: „wy sk...syny nie będziecie tędy chodzić, bo ja to zrobiłem”. W inny niż powyższy, wulgarny sposób pozwany W. B. (1) nie zwraca się do powódki.

Takie zachowanie pozwanego W. B. (1) w stosunku do Z. G. miało miejsce także po październiku 2014 r. Miało ono miejsce głównie, gdy W. B. (1) był pod wpływem alkoholu, ale zdarzało się również, gdy był trzeźwy. Pod wpływem alkoholu staje się on agresywny.

Latem 2015 r., gdy pozwany W. B. (1) będąc na podwórku zobaczył, że powódka wygląda przez okno, wyjął członka, obnażając się przed nią. Zdarzało się także, że gdy widział powódkę w oknie, ściągał spodnie i pokazywał jej tyłek. Zdarzyło się także, iż wypróżnił się - oddał kał - do wanny powódki. Kilkakrotnie groził użyciem siekiery lub noża, mówiąc, że musi zrobić porządek. Syn pozwanego P. B. kilkakrotnie musiał zabierać mu nóż z ręki.

Pozwany groził całej rodzinie, że ją wyrzuci, spali, że wszystko „rozpierdoli”. Powódka obawiała się tych gróźb, ponieważ, kilka lat wcześniej oblał się benzyną i podpalił, ale upadł i płomień się zgasił. Pozwany W. B. (1) odmawiał pomocy powódce, w tym np. zrzucenia węgla do piwnicy. W czasie zimy miał do powódki pretensje, że nie odśnieżyła dojścia do garażu i w szale zaczął ciąć śnieg piłą spalinową do drzewa. Zdarza się także, że odpala petardy pod domem. Ostatnio zdarzyło się również, że pozwany spowodował miesięczne zużycie prądu za ponad 1.000 zł. W zimie zostawiał otwarte drzwi na balkon. Do wiosny 2015 r., gdy pozwanemu zabrano prawo jazdy za jazdę pod wpływem alkoholu, pił alkohol codziennie i w dużych ilościach (potrafił wypić butelkę wódki na przystanku autobusowym). Od tego czasu ograniczył picie, poddał się leczeniu odwykowemu, ale nadal jest negatywnie nastawiony do powódki i pozostałych członków swojej rodziny. Z uwagi na wskazane zachowanie pozwanego W. B. (1), powódka unika go, a także boi się go. Jest ona osobą starszą i unika kłótni. Ma trudności w poruszaniu się, używa laski, jest po przeszczepie endoprotezy biodra.

( dowody: zeznania świadka P. B. – nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.; zeznania świadka S. B. – nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.; zeznania świadka B. S. – nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.; częściowo zeznania świadka C. K. - nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.; zeznania świadka J. B. - nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.; zeznania powódki - nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 18 maja 2016 r.; zeznania pozwanej M. B. - nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 18 maja 2016 r.; częściowo zeznania pozwanego W. B. (1) - nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 18 maja 2016 r.)

W okresie od października 2014 r. do października 2015 r. w miejscu zamieszkania M. i W. B. (1) w Ś. przy ul. (...) przeprowadzone były dwie interwencje policji, w tym jedna w dniu 3 lutego 2015 r. w związku z nieporozumieniami pomiędzy W. B. (1) a M. B., przy czym nie stwierdzono wówczas przemocy, a druga w dniu 20 kwietnia 2015 r. w związku z nieporozumieniami pomiędzy W. B. (1) a jego synem S. na tle wspólnego zamieszkiwania, przy czym interwencja ta zakończyła się pouczeniem.

( dowód: pismo KP w G. z 21.03.2016 r. – k. 53)

Po otrzymaniu odpisu pozwu pozwany W. B. (1) przeprosił powódkę, ale ta nie przyjęła przeprosin. Wówczas pozwany, widząc, że może stracić udział w nieruchomości, groził, że zniszczy dach i budynki gospodarcze, ponieważ on wszystko zbudował.

( dowód: zeznania świadka B. S. – nagranie audiowizualne z rozprawy z dnia 1 kwietnia 2016 r.)

Prawomocnym wyrokiem z dnia 16 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Żywcu w sprawie III RC 405/15 ustanowił z dniem 16 marca 2016 r. rozdzielność majątkową pomiędzy małżonkami W. B. (1) i M. B..

( dowody: wyrok Sądu Rejonowego w Żywcu z 16.03.2016 r. III RC 405/15 – k. 64 akt Sądu Rejonowego w Żywcu III RC 405/15; zarządzenie z 04.05.2016 r. – k. 73 akt Sądu Rejonowego w Żywcu III RC 405/15)

Wskutek ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami W. B. (1) i M. B. w księdze wieczystej nr (...) dokonano zmiany wpisu w dziale II w ten sposób, że wpisano M. B. jako właściciela udziału w ½ części powyższej nieruchomości, a także W. B. (1) jako właściciela udziału w ½ części powyższej nieruchomości.

( dowód: wydruk z księgi wieczystej nr (...) z 07.07.2016 r. – k. 87-88)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dokumentów, które Sąd uznał zgodnie z art. 244 k.p.c. i art. 245 k.p.c., a których wiarygodność nie budzi wątpliwości i które nie były kwestionowane przez strony.

Sąd wziął pod uwagę również zeznania świadków, które były zgodne ze sobą nawzajem oraz z innymi dowodami z dokumentów i zeznaniami powódki, tworząc razem logiczną całość.

Sąd nie poczynił jedynie ustaleń faktycznych w oparciu o zeznania świadka C. K. w zakresie, w jakim stwierdził, że pozwany W. B. (1) nie pił alkoholu. Pozostali świadkowie, jak i powódka, jednoznacznie zeznali bowiem, że W. B. (1) nie tylko pił alkohol, ale często się upijał. Na taką okoliczność wskazuje również to, że naganne zachowanie pozwanego, o którym zeznawali świadkowie i powódka, logicznie łączyło się z nadużywaniem alkoholu.

Na nadmierne spożywanie alkoholu przez pozwanego W. B. (1) wskazał także Sąd Rejonowy w Żywcu w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej III RC 405/15, i stanowiło to jedną z przyczyn ustanowienia rozdzielności.

Sąd nie dał wiary także pozwanemu W. B. (1) w zakresie, w jakim zeznał, że nie obnażał się, że nie używał wulgarnych wyzwisk wobec powódki, czy że się nie kłócił z nią. Są one sprzeczne z pozostałym materiałem dowodowym, który Sąd ocenił jako wiarygodny. W szczególności zeznania świadków (poza C. K.) i zeznania powódki wskazują na to, że pozwany obnażał się przez powódką, używał wobec niej wulgarnych wyzwisk, a także kłócił się z nią.

Sąd zważył co następuje:

Powódka ostatecznie domagała się w niniejszej sprawie zobowiązania pozwanego W. B. (1) do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na jej rzecz udziału w ½ części nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...). Jako podstawę swojego żądania podała rażącą niewdzięczność pozwanego W. B. (1) polegającą na rażąco niewłaściwym zachowaniu się pozwanego wobec powódki, w tym nawet grożeniu podpaleniem jej, a co miało stanowić podstawę do odwołania darowizny.

Biorąc pod uwagę to żądanie należy stwierdzić, że w tym zakresie mają zastosowanie przepisy art. 898 k.c. oraz art. 899 k.c.

Zgodnie z nimi darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności (art. 898 § 1 k.c.). Jednakże darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył (art. 899 § 1 k.c.). Ponadto darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego (art. 899 § 3 k.c.).

Oceniając zasadność roszczenia, a więc zobowiązania pozwanego W. B. (2) do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu udziału we własności nieruchomości, w pierwszej kolejności należało zatem zbadać, czy oświadczenie o odwołaniu darowizny zostało złożone przez powódkę wobec pozwanego, a jeśli tak, to czy było ono skuteczne. W przypadku skutecznego odwołania darowizny roszczenie byłoby zasadne, a w przypadku nieskutecznego odwołania darowizny roszczenie trzeba byłoby uznać za bezzasadne. Skuteczność odwołania darowizny zależy od wystąpienia rażącej niewdzięczności pozwanego w ostatnim roku od dowiedzenia się przez powódkę o tej niewdzięczności, a także braku przebaczenia obdarowanemu.

Na podstawie art. 900 k.c. odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Powódka nie złożyła pozwanemu takiego oświadczenia przed wniesieniem pozwu w niniejszej sprawie. Spełnienie tego wymogu nastąpiło jednak przez doręczenie W. B. (1) odpisu pozwu, co nastąpiło w dniu 20 stycznia 2016 r. Z tą datą, stosownie do treści art. 61 § 1 k.c., zostało złożone pozwanemu oświadczenie o odwołaniu darowizny.

Z uwagi na wskazane powyżej ograniczenie czasowe odwołania darowizny od dowiedzenia się o niewdzięczności, wystarczające było poddanie ocenie okoliczności, które wystąpiły w okresie jednego roku przed dniem 20 stycznia 2016 r., kiedy doszło do pozwanego oświadczenie woli o odwołaniu darowizny.

Wcześniej trzeba jednak zaznaczyć, że na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Żywcu z dnia 16 marca 2016 r., III RC 405/15, ustanowiona została między pozwanymi W. B. (1) i M. B. rozdzielność majątkowa. Skutkowało to przekształceniem ze wskazaną datą prawa własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) przysługującej pozwanym w ramach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej we współwłasność w częściach ułamkowych wynoszących po ½ części nieruchomości (art. 43 § 1 k.r.o.).

Zostało to także uwidocznione w księdze wieczystej, w której wpisano ułamkowe udziały pozwanych po ½ części własności nieruchomości.

Do zdarzeń, na które powołuje się powódka jako stanowiące rażącą niewdzięczność obdarowanego W. B. (1), dochodziło od kilku lat. Od tego czasu stosunki między powódką a pozwanym są złe i coraz bardziej się pogarszają. Zachowanie W. B. (1) polegało na wulgarnym zwracaniu się do powódki, np. wyzywaniu jej słowami: „ty stara kurwo”, „stary trypel”, „bydlę”, odpowiadaniu jej na zwrócenie uwagi, że pali w piecu śmieciami, plastikami, żeby się „odpier...”, komentowaniu faktu podwożenia powódki przez wnuka P. B. do centrum wsi około 2 km słowami: „niech ta kurwa zapierdala na nogach”, mówieniu jej, żeby „zdechła”, czy też mówieniu: „wy sk...syny nie będziecie tędy chodzić, bo ja to zrobiłem”.

Na zaznaczenie zasługuje przy tym fakt, że pozwany W. B. (1) nie odnosił się do powódki w inny niż przedstawiony sposób.

Takie zachowanie pozwanego W. B. (1) w stosunku do powódki Z. G. miało miejsce także w ostatnim roku przed złożeniem pozwu, to jest w okresie od 20 stycznia 2015 r., a co ma decydujące znaczenie dla oceny zasadności powództwa.

Wskazane zachowanie pozwanego W. B. (1) miało miejsce głównie pod wpływem alkoholu, kiedy stawał się także agresywny, ale zdarzało się również, gdy był trzeźwy. Do wiosny 2015 r., gdy pozwanemu zabrano prawo jazdy za jazdę pod wpływem alkoholu, pił alkohol codziennie i w dużych ilościach (potrafił wypić butelkę wódki na przystanku autobusowym). Od tego czasu ograniczył picie, a nawet poddał się leczeniu odwykowemu. Pomimo tego jednak nadal jest negatywnie nastawiony do powódki (i pozostałych członków swojej rodziny) i jego zachowanie nie uległo zmianie. W szczególności w lecie 2015 r. pozwany obnażył się przed powódką wyłącznie, aby ją zgorszyć. Miały także miejsce sytuacje, że gdy widział powódkę w oknie, ściągał spodnie i pokazywał jej tyłek, czy załatwił się do wanny powódki.

Pozwany kilkakrotnie groził użyciem siekiery lub noża, mówiąc, że musi zrobić porządek, a jego syn P. kilkakrotnie musiał zabierać mu nóż z ręki. Pozwany groził także powódce i całej rodzinie, że ją wyrzuci, spali, że wszystko „rozpierdoli”. Zdarzało się, że odpalał petardy pod domem strasząc powódkę.

Powódka boi się pozwanego, który był nieobliczalny, obawia się, że spełni swoje groźby. Należy przy tym dodać, że z obawy przez pozwanym powódka unikała go, co wskazuje na to, że w żaden sposób nie prowokowała pozwanego do wskazanego zachowania.

Zachowanie pozwanego w stosunku do powódki nie polegało wyłącznie na powyższych działaniach, ale także na zaniechaniu swojego obowiązku wynikającego z umowy darowizny, w której zobowiązał się do opieki nad powódką Z. G. w starości, w chorobie i w potrzebie.

Należy zaznaczyć, że powódka jest osobą starszą, ma trudności w poruszaniu się, używa laski, jest po przeszczepie endoprotezy biodra, co oznacza, że w stosownym zakresie wymaga pomocy i opieki. Pomimo tego pozwany odmawiał jej pomocy, odmawiając np. zrzucenia węgla do piwnicy. Co więcej, w czasie zimy nie tylko sam nie odśnieżył dojścia do używanego przez siebie garażu, ale miał do powódki pretensje, że ona nie odśnieżyła tego dojścia i wpadając w szał zaczął ciąć śnieg piłą spalinową do drzewa.

Pozwany utrudnia również wspólne zamieszkiwanie w jednym domu poprzez lekceważący stosunek do utrzymania nieruchomości, gdy spowodował miesięczne zużycie prądu za ponad 1.000 zł, a w zimie zostawiał otwarte drzwi na balkon.

Oceniając powyższe zachowanie pozwanego W. B. (1), należy mieć na uwadze, że rażąca niewdzięczność jest pojęciem niedookreślonym, a ustalenie, czy konkretne zachowania mieszczą się w tym pojęciu pozostawiono sądowi.

Pod to pojęcie podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, polegające na działaniu lub zaniechaniu (nieczynieniu) skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy, które oceniając rzecz rozsądnie, musi być uznane za wysoce niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Wchodzi tutaj w grę przede wszystkim popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo przeciwko majątkowi darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych, w tym również rodzinnych, łączących go z darczyńcą, oraz obowiązku wdzięczności (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 r., IV CKN 115/01, Lex nr 137593).

Rażącą niewdzięczność musi cechować znaczne nasilenie złej woli skierowanej na wyrządzenie darczyńcy krzywdy lub szkody majątkowej. Czynami o rażącej niewdzięczności są np. odmówienie pomocy w chorobie, odmowa pomocy osobom starszym, rozpowszechnianie uwłaczających informacji o darczyńcy, pobicia czy ciężkie znieważenia

Znamion rażącej niewdzięczności można upatrywać także w innych zachowaniach obdarowanego, powinny one jednak w obiektywnej ocenie wykraczać poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne, jak też nie mogą być wywołane zachowaniem się czy działaniem darczyńcy (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 22 maja 2013 r., I ACa 330/13, Lex nr 134320).

Czynami świadczącymi o rażącej niewdzięczności obdarowanego może być też odmowa pomocy osobom starszym, a także naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych (rodzinnych) łączących go z darczyńcą (tak Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 25 września 2013 r., I ACa 550/13, Lex nr 1381379).

Biorąc to pod uwagę, trzeba stwierdzić, że powyżej opisane zachowanie pozwanego wobec powódki było naganne, noszące cechy rażącej niewdzięczności. Wykraczało ono poza zwykłe konflikty życiowe, rodzinne. Oceniając rozsądnie, przy uwzględnieniu miernika obiektywnego i subiektywnego, były one niewłaściwe i krzywdzące darczyńcę. Wulgarne obrażanie powódki, obnażanie się przed nią, jak i pozostałe opisane powyżej złośliwe zachowania pozwanego w stosunku do powódki, doprowadziły do tego, że powódka zaczęła się go bać, a także unikać, co czyniło jej życie uciążliwym.

Zachowanie pozwanego było skierowane przeciwko powódce także przez odmowę wykonywania swojego obowiązku opieki nad nią, co świadczy o rażącej niewdzięczności pozwanego wobec darczyńcy – powódki.

Działanie pozwanego było skierowane nie tylko bezpośrednio do powódki, ale także wobec całej rodziny powódki, w szczególności wobec córki powódki, a żony pozwanego - M. B..

Wulgarne teksty i groźby były bowiem kierowane przez pozwanego także do pozostałych członków rodziny. Interwencje policji w dniach 3 lutego 2015 r. i 20 kwietnia 2015 r. wskazują na konflikt pozwanego W. B. (1) z żoną i synami. Z uwagi na więzi ich łączące, a więc najbliższe pokrewieństwo, wspólne zamieszkiwanie, zachowanie pozwanego stanowi także o braku szacunku wobec teściowej - powódki, zmuszając ją do obserwowania swojego niegodnego zachowania.

Zawarte w pozwie oświadczenie powódki o odwołaniu darowizny zawiera przyczyny odwołania. Wskazuje na zachowanie pozwanego polegające na znieważaniu darczyńcy przy użyciu wulgarnych słów, obnażaniu się, grożeniu spaleniem domu razem z powódką. Wskazane w pozwie zachowanie pozwanego stanowiące przyczynę odwołania darowizny odpowiada jego faktycznemu zachowaniu. Należy zatem uznać, że zachowanie pozwanego, jako stanowiące rażącą niewdzięczność, uzasadniało złożenie przez powódkę oświadczenia o odwołaniu darowizny. Tym samym oświadczenie to zostało złożone skutecznie.

Trzeba jednocześnie wskazać, że próba przeprosin podjęta przez pozwanego w toku procesu po pierwsze została podjęta w toku niniejszego procesu, a więc gdy oświadczenie o odwołaniu darowizny zostało już złożone (w świetle powyższej dokonanej oceny - skutecznie), a po drugie była ona nieskuteczna, ponieważ powódka nie wybaczyła pozwanemu, a nadto zachowanie pozwanego nie uległo zmianie – po próbie przeprosin groził powódce, że zniszczy dach i budynki gospodarcze.

Skoro zatem opisane powyżej zachowania pozwanego dawały podstawę do przyjęcia, że dopuścił się on względem powódki rażącej niewdzięczności w rozumieniu art. 898 § 1 k.c., a oświadczenie o odwołaniu darowizny złożone zostało przed upływem terminu, o którym mowa w art. 899 § 3 k.c., zachodziły określone w art. 898 § 2 k.c. przesłanki do zwrotu przedmiotu darowizny, który to zwrot - z uwagi na specyfikę tego przedmiotu - nastąpić musi przez złożenie stosownej treści oświadczenia woli.

Odmowa złożenia tego oświadczenia czyniła zasadnym żądanie zobowiązania go do uczynienia tego ze skutkami określonymi w art. 64 k.c.

Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek obdarowanego do złożenia w określonym terminie oświadczenia woli o przeniesieniu własności przedmiotu darowizny na darczyńcę zastępuje to oświadczenie (art. 64 k.c. i art. 1047 k.p.c.).

Wobec tego, że przedmiot darowizny na rzecz pozwanego W. B. (1) stanowi udział w ½ części własności nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Żywcu, oświadczenie o odwołaniu darowizny uczynionej przez powódkę na jego rzecz skutkuje powstaniem obowiązku zwrotu tego przedmiotu darowizny przez pozwanego W. B. (1) powódce.

Reasumując, Sąd, na podstawie art. 898 § 1 k.p.c., zobowiązał pozwanego W. B. do złożenia stosownego oświadczenia woli, o czym orzekł w punkcie 1. wyroku.

W punkcie 2. wyroku Sąd umorzył postępowanie w zakresie powództwa dotyczącego pozwanej M. B.. Podstawą takiego orzeczenia są art. 203 k.p.c. oraz art. 355 § 1 k.p.c., zgodnie z którymi w przypadku, gdy powód cofnął pozew ze skutkiem prawnym, Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Wobec tego, że strona powodowa cofnęła powództwo w stosunku do pozwanej M. B., a ta wyraziła zgodę na cofnięcie pozwu w stosunku do niej, należało umorzyć postępowanie w zakresie cofniętego żądania.

O kosztach procesu – na podstawie art. 98§1 kpc - Sąd orzekł w punkcie 3. wyroku, zasądzając na rzecz powódki od pozwanego W. B. (1), zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., kwotę 6.117 zł, stanowiącą uiszczoną przez powódkę część opłaty od pozwu (2.500 zł), koszty zastępstwa procesowego (3.600 zł - § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu), a także koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł).

O kosztach sądowych Sąd orzekł w punkcie 4. wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, stosując art. 102 k.p.c., odstępując od obciążania pozwanego W. B. (1) kosztami sądowymi, których powódka nie miała obowiązku uiścić z uwagi na jego sytuację finansową.

Sędzia: