Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 sierpnia 2016 roku - znak (...) - Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 9 sierpnia 2016 roku, przyznał J. P. emeryturę od dnia 15 sierpnia 2016 roku,
tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej w wysokości 2294,65 zł brutto. Organ rentowy wyliczył kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 164.065,71 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego
w wysokości 412.580,55 zł, średnie dalsze trwanie życia - 251,30 miesięcy. ZUS wskazał, że do wysokości emerytury nie uwzględnił zatrudnienia ubezpieczonej w (...) sp. z o.o. w okresie od dnia 1 października 1994 roku do dnia
31 marca 1995 roku z uwagi na brak w świadectwie pracy informacji o okresach nieskładkowych, podczas gdy pracodawca rozliczał się z ZUS deklaracjami bezimiennymi.

/decyzja - k. 17 plik I akt ZUS/

Odwołanie od ww. decyzji w dniu 3 października 2016 roku złożyła J. P., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uwzględnienie przy ustalaniu wysokości emerytury jej zatrudnienia w okresie od 1 października 1994 roku do 31 marca 1995 roku w (...) sp. z o.o.
/odwołanie - k. 2 - 2 verte/

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 2 listopada 2016 roku organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, argumentując jak w treści zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie - k. 7/

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie. Ubezpieczona poparła odwołanie, pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska stron - e-protokół z dnia 15 maja 2017 roku - 00:00:57 - 00:03:02, 00:05:58 - 00:06:53 - płyta - k. 49/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona J. P. urodziła się (...).

/okoliczność bezsporna/

W dniu 9 sierpnia 2016 roku ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę.

/okoliczność bezsporna, a nadto: wniosek o emeryturę z dnia 9 sierpnia 2016 roku - k. 1 plik I akt ZUS/

W okresie od dnia 1 lipca 1991 roku do dnia 20 października 1994 roku wnioskodawczyni była zatrudniona w (...) Banku (...) S.A. Centrala w Ł. - od 1 lipca 1991 roku do 20 października 1994 roku.

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis świadectwa pracy - k. 16 akt ZUS/

(...) Bank (...) S.A. Centrala w Ł. wyraził zgodę, aby wnioskodawczyni pod koniec zatrudnienia podjęła pracę w (...) sp. z o.o. w W..

/zeznania ubezpieczonej - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:01:48 - 00:14:47 - płyta - k.31/

Ubezpieczona w okresie od dnia 1 października 1994 roku do dnia 31 marca 1995 roku była zatrudniona w (...) sp. z o.o. w W. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku oficera administracyjnego.

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis świadectwa pracy - k. 19 - 19 verte akt kapitałowych ZUS/

Ubezpieczona przez cały okres zatrudnienia u w/w pracodawcy otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 900 zł (przed denominacją - 9.000.000 zł).

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis świadectwa pracy - k. 19 - 19 verte akt kapitałowych ZUS; odpis umowy o pracę - k. 20 akt ZUS; pismo - k. 21 akt ZUS; zeznania ubezpieczonej - e-protokół z dnia 15 maja 2017 roku - 00:04:35 - 00:05:58 - płyta - k. 49/

Następcą prawnym (...) sp. z o.o.
w W. był (...) Bank S.A., w którym wnioskodawczyni pracowała od dnia 1 kwietnia 1995 roku do dnia 31 stycznia 1996 roku w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku inspektora ds. administracji kredytowej za wynagrodzeniem
w wysokości 1.200 zł miesięcznie.

/okoliczność bezsporna, a nadto: odpis świadectwa pracy - k. 22 akt kapitałowych ZUS/

W (...) sp. z o.o. w W. z wnioskodawczyni pracowała razem z M. G. oraz z D. D.. Spółka zajmowała się udzielaniem kredytu z funduszu polsko - amerykańskiego na prowadzenie działalności gospodarczej w walucie obcej - dolarach. W Ł. funkcjonowało przedstawicielstwo spółki, w którym pracowały 3 osoby na stałe i jedna osoba dojeżdżająca z W.. Punkt obsługiwał wielu klientów, szczególnie dużo klientów przychodziło do tego Oddziału w okresach przed i poświątecznych. Pracownicy, w tym wnioskodawczyni nie korzystali z urlopów wypoczynkowych. Ubezpieczona nie przebywała też w tym okresie na zwolnieniu lekarskim. Wykorzystała jeden dzień zwolnienia na podstawie art. 188 Kodeksu pracy. Wnioskodawczyni zajmowała się ubezpieczeniami kredytów, administracyjną obsługa klientów. Świadczyła pracę od godziny 9.00 do 17.00.

/zeznania ubezpieczonej - e-protokół z dnia 15 maja 2017 roku - 00:04:35 - 00:05:58 - płyta - k. 49 w zw. z e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:01:48 - 00:14:47 - płyta - k.31; zeznania świadka M. G. - e-protokół z dnia 13 marca 2017 roku - 00:19:50 - 00:25:59 - płyta - k. 31; zeznania świadka D. D. - e-protokół z dnia
13 marca 2017 roku - 00:27:41 - 00:32:02 - płyta - k. 31/

Wnioskodawczyni nie korzystała w spornym okresie z urlopu wychowawczego ani bezpłatnego. Nie pobierała obniżonego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego. Na koniec zatrudnienia pozostało jej 26 dni urlopu wypoczynkowego z roku 1995.

/odpis świadectwa pracy - k. 19 - 19 verte akt ZUS/

(...) sp. z o.o. w W. rozliczała się z ZUS deklaracjami bezimiennymi.

/okoliczności bezsporne/

Hipotetyczny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przy uwzględnieniu stażu pracy wnioskodawczyni w okresie od dnia 1 października 1994 roku do dnia 31 marca 1995 roku oraz podstawy wymiaru wynagrodzenia określonego w umowie o pracę i świadectwie pracy (1994 - 27.000.000 zł; 1995 - 2.700 zł) wynosi 107,39 %. Ustalona na tej podstawie emerytura wyniosłaby 2.345,27 zł brutto. Organ rentowy wyliczył kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 164.065,71 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 425.300,46 zł, średnie dalsze trwanie życia - 251,30 miesięcy.

/hipotetyczne wyliczenia - k. 32 - 40/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał na podstawie powołanych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS oraz na podstawie zeznań ubezpieczonej oraz świadków - M. G. i D. D., które w spornym okresie współpracowały z ubezpieczoną. Sąd z powodu przekształceń i ostatecznej likwidacji następców prawnych (...) sp. z o.o. w W. nie dysponował pełną dokumentacją osobową
i płacową ubezpieczonej z tego okresu zatrudnienia. Ubezpieczona nie przedłożyła również legitymacji ubezpieczeniowej. Zachowały się jednak umowa o pracę oraz świadectwo pracy, z których wynika wysokość wynagrodzenia ubezpieczonej w spornym okresie. Istotnie
w świadectwie pracy ubezpieczonej z (...) Business (...)
sp. z o.o. w W. nie znalazły się informacje na temat okresów nieskładkowych, podczas gdy pracodawca rozliczał się z ZUS deklaracjami bezimiennymi.

Świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c. W postępowaniu sądowym świadectwo pracy traktuje się, jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Oznacza to również, że ubezpieczona mogła innymi środkami dowodowymi wykazywać, że w spornym okresie zatrudnienia nie występowały okresy nieskładkowe.

W ocenie Sądu zeznania świadków i ubezpieczonej w pełni potwierdziły zapisy w przedłożonych dokumentach w postaci świadectwa pracy i umowy o pracę. Zeznania te były spójne i wiarygodne. Zarówno ubezpieczona jak i świadkowie zgodnie zeznali, że w spornym okresie nie brali urlopów ani nie przebywali na zwolnieniach lekarskich. Wskazywali, że ze względu na początkową działalność spółki pracownicy mieli bardzo dużo pracy i wielu klientów, którzy przychodzili codziennie od chwili otwarcia do godziny zamknięcia placówki.

Uwagę zwrócić należy przy tym na fakt, że ubezpieczona była zatrudniona w tej spółce przez zaledwie pół roku. Nietrudno uwierzyć, że przez ten czas nie wykorzystała przysługującego jej urlopu wypoczynkowego, ani nie przebywała na zwolnieniu lekarskim. Organ rentowy nie odmawia wiarygodności świadectwu pracy w zakresie ustalenia stażu pracy i wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego od dnia 1 października 1994 roku do dnia
31 marca 1995 roku. Skoro dokument ten zawiera wiarygodne dane na temat takich okoliczności zatrudnienia, a ponadto przedstawia precyzyjne informacje na temat pozostałych dni urlopu oraz wykorzystanego tzw. dnia dla matki z dzieckiem, to przyjąć należy, że gdyby w spornym okresie zatrudnienia wystąpiły okresy nieskładkowe, to zakład pracy również takie informacje w świadectwie pracy by umieścił. Nadmienić należy, że świadectwo pracy wskazuje też, że ubezpieczona nie pobierała zasiłku chorobowego z ubezpieczenia społecznego.

W ocenie sądu wnioskodawczyni wykazała zatem, jak wyglądał przebieg jej zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w W.,
w szczególności, że w tym czasie nie było okresów nieskładkowych.

Ustalenia organu rentowego co do wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego
przez ubezpieczoną w spornym okresie w (...) sp. z o.o. nie były kwestionowane. Ubezpieczona nie zgłaszała zastrzeżeń do hipotetycznego wyliczenia emerytury w wariancie I sporządzonego przez ZUS w toku postępowania z uwzględnieniem stażu pracy w okresie od dnia 1 października 1994 roku do dnia 31 marca 1995 roku oraz podstawy wymiaru wynagrodzenia określonego w umowie o pracę i świadectwie pracy (1994 - 27.000.000 zł; 1995 - 2.700 zł).

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i jako takie skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę,
z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Powołany ust. 6 stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne
i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 i ust. 5 art. 15 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach,
z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty oraz

mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Jak zaś stanowi ust. 2a art. 15 jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek
w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy emerytalnej wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Zgodnie z ust. 2 i ust. 3 powołanego przepisu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia, a podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Jak dalej stanowi art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. akt III UZP 2/03 ( OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, że zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Jak stanowi art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185 (art. 25 ust.1 ustawy emerytalnej).

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego,
z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

W rozpoznawanej sprawie ubezpieczona nie kwestionowała, że najkorzystniejszym wariantem jest emerytura przyznana na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej, domagała się jednak przeliczenia emerytury z uwzględnieniem zatrudnienia w okresie od dnia
1 października 1994 roku do dnia 31 marca 1995 roku. Organ rentowy nie podważał, że ubezpieczona była zatrudniona w tym okresie w (...) sp. z o.o., nie uwzględnił jednak tego zatrudnienia do wysokości emerytury, ponieważ w świadectwie pracy brak jest informacji o okresach nieskładkowych, podczas gdy pracodawca rozliczał się z ZUS deklaracjami bezimiennymi.

Według § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U.
z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, że Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c.
i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego ( tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Wysokości wynagrodzenia lub danego składnika wynagrodzenia nie można ustalać
w sposób przybliżony, ale pewny, na podstawie konkretnego dokumentu bądź jego kopii, który zachował się w dokumentacji osobowej ubezpieczonego. Chodzi tutaj o umowy pracę czy angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia. W takim wypadku uwzględnić można składniki wynagrodzenia, które są pewne, wypłacane były w danym okresie, stałe i w określonej wysokości ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 r., III AUa 1555/11, LEX nr 1113058).

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę zeznań świadków
i ubezpieczonej oraz dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia,
w postaci umowy o pracę i świadectwa pracy, co dało podstawę do oceny prawidłowości zaskarżonej decyzji. Przedmiotem sporu nie była ostatecznie wysokość otrzymywanego
w tym czasie wynagrodzenia zasadniczego, informacja ta wprost wynikała
z powołanych dokumentów. ZUS nie kwestionował wysokości wynagrodzenia zasadniczego ubezpieczonej, podnosił jednak, że jego wysokość mogła ulegać modyfikacjom ze względu na ewentualne okresy nieskładkowe, o których jednak nie ma mowy w wystawionym świadectwie pracy. Sąd argumentację tę uznał za nieusprawiedliwioną.

Ubezpieczona wykazała przy tym, że przez cały okres zatrudnienia pracowała, nie korzystając ze zwolnień lekarskich. Nie było w tym czasie okresów nieskładkowych. Złożone zeznania potwierdziły zapisy w dokumentach. Skoro w świadectwie pracy brak jest informacji na temat okresów nieskładkowych, to przyjąć należy, że takich sytuacji nie było. Tym bardziej, że świadectwo szczegółowo opisuje inne okoliczności zatrudnienia ubezpieczonej.

Mając na uwadze powyższe Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył emeryturę J. P. od dnia 15 sierpnia 2016 roku przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynoszącego 107,39 %.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego, wypożyczając akta ZUS.

Dnia 16 czerwca 2017 roku

M.U.