Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2013 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SR del. Kornelia Żminkowska (spr.)

Protokolant: stażysta Patrycja Predko

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2013 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) z siedzibą S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 14 maja 2013 roku, sygnatura akt XI GC 1216/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200 zł (jednego tysiąca dwustu złotych) tytułem kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

SSO A. Budzyńska SSO P. Sałamaj del. SSR K. Żminkowska

Sygn. akt VIII Ga 304/13

UZASADNIENIE

Powódka Przedsiębiorstwo (...) w S. pozwem z dnia 11 października 2012 roku wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 30.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że w toku egzekucji toczącej się pod sygnaturą KM 635/12, okazało się, że dłużnik – (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. sprzedał w dniu 29 lutego 2012 roku na rzecz pozwanego nieruchomość. W akcie notarialnym ustalono, że pozwany spłaci dłużnikowi ostatnią ratę tytułem ceny sprzedaży w kwocie 92.620,00 zł do dnia 31 marca 2012 roku. Na miesiąc przed umówionym terminie pozwany zapłacił dłużnikowi dwie raty w kwocie 62.620,00 zł. Po dokonanym zajęciu pozostała jeszcze kwota 30.000 zł stanowiąca różnicę z ustalonej ceny sprzedaży i dokonanych przed zajęciem spłat. Pozwany nie uregulował tej należności. W efekcie działań pozwanego, polegających na bezprawnym zaniechaniu przekazania wierzytelności, wbrew żądaniu komornika, powód nie mógł skutecznie wyegzekwować należnej kwoty od dłużnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że na podstawie aktu notarialnego nabył od Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nieruchomość – udział w 24/100 części wieczystego użytkowania gruntu działki o nr (...) oraz udział w (...)części współwłasności budynku posadowionego na działce, przy ulicy (...) w S.. Nadto podniósł, iż aktem notarialnym z dnia 16 kwietnia 2012 r. strony umowy postanowiły, że pozostała do zapłaty kwota 30.000 zł zostanie uregulowana do dnia 2 lipca 2012 roku. Następnie aktem notarialnym z dnia 18 września 2012 roku postanowiono obniżyć wartość sprzedaży nieruchomości o kwotę 35.000 zł. Przyczyną obniżenia wartości nieruchomości była niemożliwość wydzielenia odrębnych lokali i założenia dla nich samodzielnych ksiąg wieczystych, o której to wadzie pozwany nie wiedział w dacie nabycia nieruchomości. Pozwana zaprzeczyła temu, by swoim postępowaniem wyrządziła powodowi jakąkolwiek szkodę, nie przekazując komornikowi kwot wynikających z zajęcia wierzytelności wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wyrokiem z dnia 14 maja 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 30 000 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 października 2012 roku do dnia zapłaty. Ponadto zasadził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3 917 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadniając powyższy wyrok Sad Rejonowy ustalił, że wyrokiem z dnia 28 listopada 2011 roku, sygn. akt XI GC 354/11 Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie zasądził od Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz powódki Przedsiębiorstwa (...) w S. kwotę 32.928.98 zł z odsetkami ustawowymi od kwoty 33.343,92 zł od dnia 1 maja 2011 roku do dnia 5 maja 2011 roku i od kwoty 32.928,98 zł od dnia 6 maja 2011 roku do dnia zapłaty, który postanowieniem z dnia 8 lutego 2012 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie został zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

W dniu 23 lutego 2012 roku powódka złożyła do Komornika Sądowego T. Z. wniosek egzekucyjny celem wyegzekwowania jego roszczeń stwierdzonych w/w wyrokiem. W dniu 24 lutego 2012 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie T. Z. działając z wniosku wierzyciela Przedsiębiorstwa (...) w S. wezwał dłużnika Przedsiębiorstwo (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S., do zapłaty należności wynikających z wyroku Sądu Rejonowego Szczecin- Centrum w Szczecinie z dnia 28 listopada 2011 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności i wszczął egzekucję z przysługującego dłużnikowi udziału w wysokości 24/100 w użytkowaniu wieczystym nieruchomości położonej w S., przy ulicy (...), nr działki (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) - w terminie 14 dni pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania nieruchomości. Sprawę zarejestrowano pod sygnaturą KM 635/12

W dniu 29 lutego 2012 roku R. G. – prezes zarządu - działający w imieniu i na rzecz Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. sprzedał G. J. – prezesowi zarządu działającemu w imieniu i na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., na podstawie aktu notarialnego Repertorium (...), udział do (...)części w prawie użytkowania wieczystego gruntu stanowiącego zabudowaną działkę nr (...), położoną w S., przy ulicy (...) oraz udział do (...)części budynku posadowionego na tej działce stanowiącego odrębną od gruntu nieruchomość, położonego w S., przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). W dziale III księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości ustanowiony został sposób korzystania z niej, a w dziale IV tej księgi wpisane były: hipoteka umowna kaucyjna na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zabezpieczająca zwrot wierzytelności wraz z odsetkami i ewentualnie koszty uboczne na udziale należącym do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., dwie hipoteki przymusowe zwykłe oraz cztery hipoteki przymusowe na rzecz Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego. G. J. złożył oświadczenie, że Spółce znany jest stan prawny i techniczny nieruchomości oraz, że odstępuje od żądania od zbywcy przedstawienia świadectwa energetycznego dla budynku. W paragrafie 5 aktu notarialnego wskazano, że cena sprzedaży została ustalona przez strony na kwotę 450.000 zł i R. G. potwierdził, że kwota 200.000 zł została Spółce (...) uregulowana w dniu zawarcia aktu notarialnego. Pozostałą do zapłaty część ceny G. J. działający w imieniu i na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zobowiązał się zapłacić w następujący sposób:

- kwota 157.380,00 zł została rozliczona pomiędzy stronami, poprzez potrącenie wymagalnej wierzytelności Spółki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. należnej od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. i roszczenia z tego tytułu wygasły,

- kwota 92.620,00 zł miała zostać zapłacona przelewem do dnia 31 marca 2012 roku na konto sprzedającego i co do zapłaty tej kwoty G. J. poddał reprezentowaną przez siebie Spółkę egzekucji.

Wnioskiem z dnia 7 marca 2012 roku powód zwrócił się do komornika sądowego o zajęcie wierzytelności w kwocie 92.620,00 zł przysługującej dłużnikowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z tytułu sprzedaży przez dłużnika na rzecz pozwanego udziału w prawie wieczystego użytkowania. Wniósł także o zajęcie wszelkich wierzytelności przysługujących (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wobec (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Komornik Sądowy pismem z dnia 7 marca 2012 roku dokonał zajęcia wierzytelności w kwocie 32.928,98 zł z odsetkami, kosztami procesu, zastępstwa procesowego, opłaty egzekucyjnej i wydatków gotówkowych dłużnej spółki należnych jej od pozwanego z tytułu sprzedaży udziałów w prawie wieczystego użytkowania, na nieruchomości położonej w S., przy ulicy (...) oraz wszelkich innych należności przypadających (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w wyniku wzajemnych rozliczeń, o czym poinformował powoda w piśmie z dnia 12 kwietnia 2012 roku. Komornik w dniu 7 marca 2012 r. udał się do siedziby (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., mieszczącej się przy ulicy (...). W tym samym miejscu mieściła się siedziba (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Na miejscu Komornik zastał prezesa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który pokwitował odbiór zajęcia wierzytelności dla (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i zobowiązał się przekazać przesyłkę adresatowi. Zajęcie zostało wysłane do pozwanego przez komornika sądowego także za pośrednictwem poczty. W dniu 06 kwietnia 2012 roku Komornik Sądowy dokonał aktualizacji zajęcia wierzytelności z dnia 07 marca 2012 roku.

W akcie notarialnym z dnia 16 kwietnia 2012 roku R. G. reprezentujący Przedsiębiorstwo (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. potwierdził zapłatę przez pozwanego kwoty 62.620,00 zł z tytułu dokonanej w dniu 29 lutego 2012 roku sprzedaży nieruchomości. Jednocześnie reprezentujący (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. – I. W. zobowiązał się do zapłaty na rzecz sprzedającej spółki pozostałą do zapłaty cenę w wysokości 30.000,00 zł w terminie do dnia 02 lipca 2012 roku.

Dnia 18 kwietnia 2012 roku w kancelarii Komornika Sądowego T. Z. stawił się I. W., działający jako prokurent w imieniu i na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Przedstawił dwa dowody wpłaty kwoty w łącznej wysokości 62.620,00 zł, którą reprezentująca przez niego Spółka wpłaciła na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.. Według dowodów wpłaty pierwsza wpłata nastąpiła w dniu 01 marca 2012 roku w kwocie 30.000,00 zł, a druga w dniu 05 marca 2012 roku w kwocie 32.620,00 zł tytułem częściowej zapłaty za nabycie w dniu 29 lutego 2012 roku nieruchomości i prawa wieczystego użytkowania nieruchomości przy ulicy (...). I. W. przekazał komornikowi informację, że pozostała do zapłaty kwota, zostanie uregulowana do 2 lipca 2012 roku przelewem na konto komornika, zgodnie z zajęciem. Nie przekazał mu informacji o wadach prawnych ani o niemożliwości przekazania mu pieniędzy. Wpłata nie nastąpiła, dlatego komornik sądowy skontaktował się w tej sprawie z I. W., który przekazał mu, że nie ma środków finansowych na zapłatę.

W piśmie z dnia 10 lipca 2012 roku Komornik Sądowy wezwał (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S. do niezwłocznej zapłaty kwoty 30.000 zł w terminie tygodniowym od doręczenia wezwania.

W odpowiedzi na wezwanie pozwana, w piśmie z dnia 18 lipca 2012 roku, wyjaśniła, że zobowiązanie do zapłaty na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. jest przez nią podważane, ponieważ przy zakupie nieruchomości, przy ulicy (...) w S. została wprowadzona w błąd co do stanu prawnego nieruchomości. Pozwana postanowiła domagać się zwrotu od spółki (...) przyszłych poniesionych kosztów związanych z usuwaniem wad prawnych dotyczących nieruchomości. W treści pisma wskazano, iż pozwana poinformowała prezesa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., że po wyliczeniu wszystkich kosztów związanych z unormowaniem stanu prawnego nieruchomości, należna spółce (...) kwota zostanie proporcjonalnie zmniejszona o poniesione przez pozwaną koszty, a w przypadku braku zgody na takie rozwiązanie Spółka zmuszona będzie dochodzić swoich praw na drodze postępowania sądowego. Dalej podniesiono, iż propozycja takiego rozwiązania została wstępnie zaakceptowana przez strony, które zawiesiły, do momentu oszacowania, wzajemne roszczenia dotyczące kwestii pieniężnych związanych z transakcją zakupu nieruchomości, położonej w S., przy ulicy (...).

Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. reprezentowana przez prezesa zarządu R. G. zawarła w dniu 18 września 2012 roku z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w S. reprezentowaną przez prezesa zarządu- G. J. akt notarialny Repertorium A numer (...) – oświadczenie do umowy sprzedaży z dnia 29 lutego 2012 roku. W paragrafie 2 aktu notarialnego wskazano, że nabyta przez pozwaną nieruchomość zabudowana działką numer (...), położona przy ulicy (...) w S. jest obciążona wadą prawną w postaci braku możliwości wyłączenia współudziału (...)części z całości w zakupionej przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w S., czyli brakiem możliwości wyodrębnienia lokali z budynku posadowionego na przedmiotowym gruncie. Kupujący działał w przekonaniu, że lokale będą mogły być wyodrębnione bez żadnych przeciwwskazań ze strony pozostałych współwłaścicieli, co okazało się niemożliwe. W związku z tym postanowiono obniżyć wartość sprzedaży nieruchomości o kwotę 35.000,00 zł tj. z kwoty 450.000,00 zł na kwotę 415.000,00 zł tytułem odszkodowania za wady prawne nieujawnione w momencie zakupu nieruchomości. Strona sprzedająca (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. odstąpiła od roszczenia zapłaty od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwoty 30.000,00 zł.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w całości, wskazując, że podstawę prawną żądania stanowi art. 902 k.p.c. w zw. z art. 886 § 3 k.p.c. zgodnie z którymi dłużnik zajętej wierzytelności, który nie zastosował się do wezwania z art. 881 i 882 lub w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył oświadczenie przewidziane w art. 882 niezgodne z prawdą albo dokonał wypłaty zajętej wierzytelności dłużnikowi odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.

Pozostając w zgodzie z utrwalonym stanowiskiem doktryny i judykatury Sąd Rejonowy przyjął, że odpowiedzialność odszkodowawcza, o jakiej mowa w art. 886 § 3 k.p.c. jest odpowiedzialnością deliktową opartą na zasadzie winy (art. 415 k.c. i art. 416 k.c.). Dyspozycja art. 416 k.c. w zw. z art. 415 k.c. stanowi, że osoba prawna jest obowiązana do naprawienia szkody wyrządzonej z winy jej organu.

Zgodnie z art. 896 § 1 k.p.c. do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej zajęcie. W celu zajęcia komornik zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia ani rozporządzać zajętą wierzytelnością i ustanowionym dla niej zabezpieczeniem; wezwie dłużnika wierzytelności, aby należnego od niego świadczenia nie uiszczał dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub do depozytu sądowego. Stosownie do § 2 tego przepisu, jednocześnie z zajęciem wierzytelności komornik wezwie jej dłużnika, aby w ciągu tygodnia złożył oświadczenie: czy i w jakiej wysokości przysługuje dłużnikowi zajęta wierzytelność, czy też odmawia zapłaty i z jakiej przyczyny; czy inne osoby roszczą sobie prawa do wierzytelności, czy i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się lub toczyła się sprawa o zajętą wierzytelność oraz czy i o jakie roszczenia została skierowana do zajętej wierzytelności egzekucja przez innych wierzycieli.

Z powyższego wynika, że do obowiązków tzw. trzeciodłużnika należy uiszczenie zajętej wierzytelności komornikowi. Dłużnik może kwestionować istnienie wierzytelności (arg. z art. 896 § 1 k.p.c.), lecz winien mieć ku temu usprawiedliwione powody. Jeśli takie powody nie istnieją, obowiązkiem dłużnika zajętej wierzytelności jest zapłata.

Zgodnie z art. 900 § 1 k.p.c. zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności. W ocenie Sądu Rejonowego w przedmiotowej sprawie dokonanie zajęcia nie budziło wątpliwości.

W swoich rozważaniach Sąd I instancji powołał się na treść art. 885 k.p.c., zgodnie z którym zajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia, dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia następuje po zajęciu oraz na wyrażony w orzecznictwie pogląd, że zmiana zobowiązania, umówiona po egzekucyjnym zajęciu prawa majątkowego miedzy dłużnikiem, przeciw któremu dokonano zajęcia, a jego dłużnikiem, nie wypływa na prawa wierzyciela egzekwującego (orzeczenie SN z 30 kwietnia 1937 r., C. III . 3216/36, RPEiS 1939 nr 2 s. 429), co wskazuje, że po zajęciu wierzytelności strony umowy kupna sprzedaży nie mogły skutecznie wobec wierzyciela ustalić obniżenia ceny, a takie ustalenia nie usprawiedliwiały odmowy zapłaty.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy uznał za niewykazane i niewiarygodne powody, które w ocenie pozwanej miały usprawiedliwiać odmowę zapłaty i owo obniżenie ceny, tj. rzekome wady rzeczy sprzedanej. Przedmiotem sprzedaży był udział we współużytkowaniu wieczystym gruntu i współwłasności budynku, przy czym tzw. podział quod usum dokonany pomiędzy współwłaścicielami przewidywał, że udział sprzedawcy to określone piętra budynku. Pozwana wadę prawną upatrywała w tym, że niemożliwe bez zgody drugiego współwłaściciela okazało się zniesienie współwłasności przez ustanowienie odrębnej własności lokali. Sąd uznał, że nie jest wadą prawną rzeczy stan prawny – do czego sprowadzał się zarzut, że niemożliwe jest zniesienie współwłasności bez zgody wszystkich współwłaścicieli, ani tym bardziej taką wadą nie jest nieznajomość prawa przez nabywcę.

Sąd nie dał wiary zeznaniom M. M. w części odnoszącej się do rzekomych wad. Sąd Rejonowy wskazał, iż świadek jest z wykształcenia prawnikiem, a nadto była pracownikiem U. aż do dnia sprzedaży udziału we własności nieruchomości – dyrektorem prawnym. Wobec tego kwestie prawne nie powinny jej być obce, przeciwnie, winna doskonale orientować się w wymaganiach, związanych ze zniesieniem współwłasności, tym bardziej, że to M. M. wg jej własnych zeznań miała się zajmować planowanym przez pozwaną wyodrębnieniem lokali, a zaraz po sprzedaży udziału została pracownikiem R..

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, że działania obu stron umowy były nakierowane na pozbawienie wierzyciela możliwości zaspokojenia się, a zatem odmowa przekazania zajętej wierzytelności komornikowi była zarówno bezprawna, jak i zawiniona, w konsekwencji czego doprowadziła do powstania szkody po stronie powoda, z uwagi na niezaspokojoną wierzytelność powódki mianowicie wierzytelność powódki. Jednocześnie wskazany przez Komornika poziom zadłużenia spółki (...) w zestawieniu z systematycznym wybywaniem się majątku stawia pod znakiem zapytania możliwość wyegzekwowania zobowiązania w przyszłości. Także związek przyczynowy między odmową zapłaty a tak rozumianą szkodą mieści się w granicach normalności, o jakich mowa w art. 361 § 1 k.c.

Powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kwoty 30.000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Termin spełnienia świadczenia odszkodowawczego wyznacza wezwanie (art. 455 k.c.), powód dochodził odsetek od dnia wytoczenia powództwa, a więc od daty późniejszej, zgodnie z art. 481 § 1 k.c. Z powyższych względów Sąd Rejonowy uwzględnił żądanie pozwu w całości

O kosztach Sąd I instancji orzekł, stosownie do treści przepisu art. 98 k.p.c. i § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł pozwany, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając mu:

-

sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału dowodowego wynikającą:

-

z całkowicie dowolnego przyjęcia, iż nieuiszczenie zajętej wierzytelności komornikowi było bezpodstawne w sytuacji, gdy pozwana kwestionowała jej wysokość, a następnie wierzytelność przestała istnieć a ponadto, iż działania pozwanej były bezprawne, zawinione, a czynności mające je usprawiedliwić pozorne, co zdaniem sądu doprowadziło do powstania szkody i odpowiedzialności deliktowej pozwanej, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jednoznacznie prowadzi do wprost przeciwnych wniosków;

-

z całkowicie dowolnego przyjęcia, iż komornik sądowy dokonał zajęcia wierzytelności w dniu 7 marca 2012 roku, podczas gdy wezwanie, o którym mowa w art. 900 § 1 k.p.c. w zw. z art. 896 § 1 i 2 k.p.c. nie zostało doręczone pozwanej, a tym samym czynność ta nie została skutecznie dokonana;

-

naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, a mianowicie art. 233 k.p.c. wynikające z uznania za wiarygodne zeznań świadka T. Z. i sporządzonych przez niego dokumentów wyłącznie z uwagi na fakt sprawowania przez niego funkcji komornika, przy jednoczesnym przyjęciu, iż nie zasługują na wiarygodność zeznania A. J., I. W. oraz M. M., co do braku skutecznego dokonania zajęcia, braku upoważnienia R. G. do odbierania korespondencji kierowanej do pozwanej, ujawnieniu się istotnej okoliczności zmniejszającej wartość nieruchomości, a tym samym istnieniu podstaw do kwestionowania wysokości wierzytelności.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, a tym kosztów zastępstwa adwokackiego za obie instancje.

W uzasadnieniu apelacji pozwany podniósł, że Sąd I instancji zupełnie pominął okoliczność, iż pozwana, z tytułu nabycia od (...) Sp. z o.o. części prawa własności nieruchomości, nie posiada jakichkolwiek wymagalnych należności wobec spółki (...), co wynika wprost z dowodów w postaci umowy sprzedaży oraz dwóch oświadczeń do umowy sprzedaży, które to dokumenty zostały sporządzone w formie aktu notarialnego, powołując się przy tym na treść art. 2 § 2 ustawy z 14 lutego 1991 roku - Prawo o notariacie - czynności notarialne dokonane przez notariusza zgodnie z prawem mają charakter dokumentu urzędowego. A zatem skoro akt notarialny stwierdzający brak wierzytelności spółki (...) wobec R. z tytułu umowy sprzedaży istnieje w obrocie prawnym, sąd nie jest uprawniony do czynienia ustaleń odmiennych. Wskazał ponadto, że sąd I instancji, sprzecznie z materiałem dowodowym ustalił, iż zajęcie wierzytelności nastąpiło w dniu 07 marca 2012 roku. Zgodnie z art. 900 § 1 k.p.c. zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności, o którym mowa w art. 896 § 1 pkt 2 i § 2 k.p.c. Pozwana powzięła tą wiadomość dopiero 11 kwietnia 2012 roku z pisma komornika z 06 kwietnia 2012 roku - aktualizacja zajęcia wierzytelności z dnia 07 marca 2012 roku, z czego wynika, iż zajęcie wierzytelności z dnia 07 marca 2012 roku nigdy nie zostało pozwanej doręczone, a samo zaś powzięcie wiadomości o zajęciu nie powoduje zajęcia wierzytelności, bowiem przepis wymaga skutecznego jego doręczenia. Odpowiedzialność o jakiej mowa w art. 886 § 3 k.p.c. jest odpowiedzialnością deliktową opartą za zasadzie winy, w sytuacji, gdy komornik nie dokonał skutecznego doręczenia zajęcia, a aktualizacja zajęcia nie spełniała wymogów indywidualizacji wierzytelności występuje całkowity brak zawinienia pozwanej we wszystkich podjętych działaniach, a tym samym brak możliwości przypisania pozwanej tej odpowiedzialności. W dalszej kolejności podniósł, że przy przyjęciu, iż nastąpiło zajęcie wierzytelności, brak jest podstaw do stwierdzenia, iż nieuiszczenie zajętej wierzytelności komornikowi było bezpodstawne w sytuacji, gdy pozwana kwestionowała jej wysokość. Brak jest również podstaw do przyjęcia, iż działania pozwanej były bezprawne i zawinione. Zgodnie z treścią art. 896 § 1 k.p.c. dłużnik zajętej wierzytelności może kwestionować jej istnienie, jak również odmówić zapłaty z podaniem przyczyny. Wskazując, że pozwana w momencie, w którym powzięła wiadomość, iż przy zawieraniu umowy została wprowadzona w błąd co do możliwości i bezproblemowości wydzielenia samodzielności lokali niezwłocznie poinformowała o tym komornika, jak również o tym, iż strony podjęły negocjacje co do ceny. Tym bardziej, że podjęcie działań do których członkowie zarządu spółki albo prokurent byli zobligowani przepisami prawa w celu uniknięcia ewentualnej odpowiedzialności - nie mogą stanowić podstawy do przyjęcia ich odpowiedzialności deliktowej wobec powódki. W dalszej kolejności wskazał, że Sąd I instancji w sposób bezzasadny odmówił waloru wiarygodności zeznaniom pozostałych przesłuchanych w sprawie świadków, bezkrytycznie przy tym dał wiarę zeznaniom świadka T. Z. jak i dokumentom przez niego sporządzonych w ramach toczącego się postępowania egzekucyjnego. Podniósł również, iż twierdzenie sądu I instancji, że spółki (...) są ze sobą powiązane, a ich działania podejmowane były w zmowie i miały na celu pozbawienie wierzyciela możliwości zaspokojenia się są zupełnie nieuprawnione.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed Sądem II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej nie zasługiwała na uwzględnienie, choć części podniesionych zarzutów nie można odmówić zasadności.

Przechodząc do analizy zarzutów apelacyjnych wskazać przede wszystkim należy, iż Sąd odwoławczy rozpoznaje ponownie merytorycznie materiał dowodowy i dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej, w granicach zakreślonych wniesioną apelacją, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przyjmuje za własne ustalenia Sądu I instancji, bez ich ponownego przytaczania, z niewielkimi uwagami przywołanymi poniżej. Nie budzi bowiem zastrzeżeń, co do przeważającej części, dokonana przez Sąd I instancji ocena dowodów jako odpowiadająca treści przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Sąd uwzględnił i rozważył cały zgromadzony materiał dowodowy, oparł na nim ustalenia faktyczne odnoszące się zarówno do tego, iż do zajęcia wierzytelności ostatecznie doszło (o czym poniżej) oraz niewykazania przez stronę pozwaną nieistnienia pomiędzy pozwaną, a dłużną spółką wierzytelności o zapłatę ostatniej raty ceny sprzedaży.

Dla porządku w pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutu dowolnej oceny materiału dowodowego przejawiającej się w przyjęciu, iż komornik sądowy dokonał zajęcia wierzytelności w dniu 7 marca 2012 r. Sąd Okręgowy podziela stanowisko skarżącego, iż zajęcie wierzytelności z dnia 7 marca 2012 r. nie zostało skutecznie doręczone pozwanej spółce, gdyż za takie nie można uznać doręczenia osobie uprawnionej do reprezentacji dłużnika egzekwowanego. Wskazać jednak należy, iż zgodnie z treścią art. 896 § 1 pkt. 2 k.p.c. oraz § 2 pkt. 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 900 § 1 k.p.c. zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności. Chodzi o wezwanie dłużnika zajętej wierzytelności, aby należnego od niego świadczenia nie uiszczał dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub do depozytu sądowego oraz do złożenia w ciągu tygodnia oświadczenia czy i w jakiej wysokości przysługuje dłużnikowi zajęta wierzytelność, czy też odmawia zapłaty i z jakiej przyczyny oraz czy inne osoby roszczą sobie prawa do wierzytelności, czy i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się toczyła się lub toczyła się sprawa o zajętą wierzytelność oraz czy i o jakie roszczenie została skierowana do zajętej wierzytelności egzekucja przez innych wierzycieli.

Ustalenie momentu, w którym nastąpiło doręczenie wezwania dłużnikowi jest o tyle istotne, że z tą chwilą, w myśl art. 900 § 1 k.p.c. następuje zajęcie wierzytelności. Prawidłowa wykładnia art. 896 k.p.c. wymaga więc określenia jakie wymagania powinna spełniać czynność dokonana przez komornika, aby mogła zostać uznana za wezwanie, o którym mowa w powyższym przepisie.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, iż prawidłowe zdefiniowanie tych wymagań powinno uwzględniać cel postępowania egzekucyjnego, jakim jest zaspokojenie wierzyciela, a także potrzebę poszanowania uprawnień procesowych uczestników tego postępowania oraz praw osób trzecich. Z pewnością konieczną przesłanką dokonania zajęcia wierzytelności jest oznaczenie jej dłużnika. Niezbędne jest także wskazanie rodzaju tytułu prawnego, z którego wynika zajmowana wierzytelność, gdyż bez spełnienia tego warunku nie jest możliwe zakwalifikowanie wierzytelności jako „innej” niż wierzytelności z tytułu umowy o pracę lub rachunku bankowego, a w konsekwencji wdrożenie właściwego sposobu postępowania. Natomiast odnośnie do bliższego określenia tytułu prawnego, z którego wynika zajmowana wierzytelność, to wystarczające skonkretyzowanie go w taki sposób, aby wierzytelność tę można było zidentyfikować. Wskazuje się nadto, że wezwanie adresowane do dłużnika konkretnej wierzytelności prowadzi - w świetle art. 896 k.p.c. - do zajęcia tej wierzytelności jedynie wtedy, gdy indywidualizuje ją w sposób, który nie wywołuje wątpliwości, że o tę wierzytelność chodzi. Z treści art. 896 § 2 pkt. 1 i 2 k.p.c. wynika, że nie wszystkie elementy konkretyzujące zajmowaną wierzytelność muszą być komornikowi znane już w chwili kierowania wezwania do poddłużnika. Wyjaśnieniu wszelkich niejasności w tym zakresie, a w konsekwencji usunięciu ewentualnych nieścisłości, błędów i omyłek popełnionych w wezwaniu służy prawidłowe wykonanie przez poddłużnika obowiązków informacyjnych przewidzianych w powołanych unormowaniach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2006 r. III CK 335/05, LEX nr 176064). Podkreślić natomiast należy, iż dla uznania zajęcia za skuteczne nie jest koniecznym pouczenie dłużnika zajmowanej wierzytelności o skutkach niezastosowania się do wezwania.

Odnosząc powyższe rozważania do realiów niniejszej sprawy wskazać należy, iż pismo Komornika sądowego z dnia 6 kwietnia 2012 r. zatytułowane „aktualizacja zajęcia wierzytelności” spełnia wymogi wezwania o jakim mowa w art. 896 § 1 pkt. 2 k.p.c. Wbrew stanowisku skarżącego rzeczone wezwanie indywidualizuje zajmowaną wierzytelność w sposób, który nie wywołuje wątpliwości o jaką wierzytelność chodzi. Przede wszystkim wskazuje: wierzyciela, dłużnika, tytuł na podstawie, którego prowadzona jest egzekucja, określa podstawę zapłaty poddłużnika na rzecz dłużnika egzekwowanego, tj. akt notarialny Rep A nr (...), a także kwotę zajęcia oraz wezwanie do uiszczenia zajętej wierzytelności na konto komornika. Rzeczone wezwanie pozwana otrzymała w dniu 11 kwietnia 2012 r. Natomiast pismo komornika z dnia 3 kwietnia 2012 r. zatytułowane „wezwanie” zawiera wezwanie do udzielenia wyjaśnień, o którym mowa w art. 896 § 2 k.p.c. Otrzymania rzeczonego wezwania pozwana nie zakwestionowała. Na skutek otrzymanych wezwań prokurent pozwanej I. W. oraz pracownik M. M. stawili się w dniu 18 kwietnia 2012 r. (tj. w terminie tygodniowym od otrzymania wezwania) w kancelarii komornika, gdzie doszło do złożenia wyjaśnień na dalsze zapytania komornika sądowego. Okoliczność ta wynika nie tylko z kwestionowanej przez skarżącego notatki komornika sądowego, ale również z zeznań świadka M. M.. Świadek zeznała bowiem, iż komornik wezwał do zapłaty 30.000 zł, a także do podania danych kontrahentów spółki (...). Nie stanowiło również przedmiotu sporu, iż prokurent pozwanej spółki przekazał komornikowi akt notarialny, w którym strony umowy sprzedaży udziałów określiły nowy termin płatności ostatniej raty ceny na dzień 2 lipca 2012 r. Nie powinno budzić zatem wątpliwości, iż podczas tej czynności organ egzekucyjny wezwał do złożenia wyjaśnień w przedmiocie przysługiwania dłużnikowi zajętej wierzytelności, jej wysokości oraz wymagalności, a nadto czy odmawia zapłaty i w jakiej wysokości. Tym samym w ocenie Sądu Okręgowego komornik zakończył czynności zajęcia wierzytelności w dniu 18 kwietnia 2012 r. i z tą datą uznać należy, iż wierzytelność została skutecznie zajęta.

Powód jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia wskazał dwie wykluczające się podstawy, tj. art. 886 § 3 k.p.c. (powództwo o zapłatę odszkodowania) oraz 887 § 1 k.p.c. (powództwo o zapłatę zajętej wierzytelności). Złożył także zaświadczenie wystawione przez Komornika sądowego, stosownie do art. 887 § 1 zd.2 k.p.c., stwierdzające, że powód z mocy samego zajęcia jako wierzyciel może wykonywać wszelkie prawa i roszczenia dłużnika, co może sugerować, iż powód podstawy prawnej roszczenia poszukiwał w treści art. 887 § 1 k.p.c. Rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy przyjął natomiast za podstawę dochodzonego roszczenia art. 886 § 3 k.p.c. statuujący w istocie powództwo o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez poddłużnika za naruszenie przez niego obowiązków wynikających z zajęcia wierzytelności. Jako wypełnienie przesłanki powództwa odszkodowawczego Sąd Rejonowy wskazał, naruszenie obowiązków wynikających z zajęcia w inny sposób, przy czym z treści art. 886 § 3 k.p.c. wynika, iż nie mogło to polegać ani na niezastosowaniu się do wezwania, ani niezłożeniu oświadczenia, czy też złożeniu oświadczenia niezgodnie z prawdą. Sąd Rejonowy zakwalifikował zmianę zobowiązania w postaci obniżenia ceny sprzedaży przez dłużnika egzekwowanego jako naruszenie przez pozwaną obowiązków wynikających z zajęcia.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo poddane rozstrzygnięciu Sądu stanowiło żądanie zapłaty zajętej wierzytelności stosownie do treści art. 887 k.p.c., przeciwko dłużnikowi zajętej wierzytelności. Przepis ten reguluje konsekwencje prawne powstające w stosunku do dłużnika zajętej wierzytelności, w sytuacji gdy nie przekazuje on należności wierzycielowi egzekwującemu lub komornikowi stosownie do wezwania komornika. Artykuł ten pociąga za sobą dwie konsekwencje: po pierwsze – na gruncie prawa materialnego – przyznaje wierzycielowi egzekwującemu prawo do żądania zapłaty od poddłużnika oraz – na gruncie prawa procesowego – prawo do podstawienia procesowego wierzyciela egzekwującego w miejsce dłużnika egzekwowanego w procesie wytoczonym przeciwko poddłużnikowi (co oznacza, iż legitymacja procesowa czynna, w procesie przeciwko poddłużnikowi przysługuje zarówno wierzycielowi egzekwującemu jak i dłużnikowi egzekwowanemu, będącemu wierzycielem poddłużnika). Dla skutecznego skorzystania z powyższych uprawnień przez wierzyciela egzekwującego konieczne jest jednak dysponowanie przez niego wydanym przez komornika zaświadczeniem potwierdzającym dokonanie zajęcia.

W doktrynie przyjmuje się nadto, iż zakazane w takiej sytuacji są wszelkie działania dłużnika egzekwowanego oraz poddłużnika, które mogłyby wpłynąć niekorzystnie na uprawnienia wierzyciela egzekwującego w stosunku do zajętej wierzytelności. W szczególności zajęta wierzytelność nie może być, z pominięciem wierzyciela egzekwującego, wypłacona dłużnikowi egzekucyjnemu (wierzycielowi poddłużnika), nie może też nastąpić potrącenie, ani zwolnienie z długu. Chociaż powyższe czynności są ważne między dłużnikiem a podłużnikiem, to nie wywołują skutków prawnych względem wierzyciela egzekwującego i nie mają wpływu na jego uprawnienia w postępowaniu egzekucyjnym. Dlatego też nawet jeśli dłużnik wierzytelności wypłaci zajętą wierzytelność dłużnikowi egzekwowanemu po zajęciu wierzytelności, to powtórnie musi dokonać wypłaty w celu zaspokojenia wierzyciela egzekwującego (zob. W. Miszewski, Proces cywilny, s. 157 oraz Kodeks postępowania cywilnego, Tom II komentarz, red. J. Jankowski, Warszawa 2013, kom. do art. 902, s. 668). Tożsamy pogląd wyraził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 7 listopada 1938 r. (sygn. akt II C 1088/38, OSP 1939, Nr 6, poz. 320), stwierdzając, iż: „pozbycie się przez dłużnika egzekwowanego zajętej wierzytelności lub prawa nie jest samo przez się, tj. bezwzględnie nieważne, lecz tylko wobec wierzyciela bezskuteczne, wskutek czego wierzyciel może bez żadnych przeszkód egzekucję na zajętej wierzytelności lub prawie bez względu na fakt pozbycia tych obiektów przez dłużnika egzekwowanego w dalszym ciągu prowadzić i roszczenie swe z obiektu realizować” (analogicznie w: orzeczenie SN z dnia 30 kwietnia 1937 r., III C 3216/36).

Reasumując wskazać należy, iż do skutecznego i wywołującego skutki prawne zajęcia przedmiotowej wierzytelności doszło w dniu 18 kwietnia 2012 r. Akt notarialny, stanowiący oświadczenie do umowy sprzedaży z dnia 29 lutego 2012 r., na mocy, którego obniżono wartość sprzedaży nieruchomości o kwotę 35.000 zł, sporządzony został w dniu 18 września 2012 r. Wątpliwości zatem budzić nie powinno, iż rzeczona czynność stanowi rozporządzenie wierzytelnością, o którym mowa w art. 885 k.p.c. Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska skarżącego, iż dokonanie czynności prawnej w formie aktu notarialnego ma niweczący wpływ na skutki zajęcia. Przyjęcie tej koncepcji spowodowałby bowiem, iż każda zmiana zobowiązania po zajęciu wierzytelności dokonana w formie aktu notarialnego udaremniałaby skutki zajęcia. Czynność prawna między dłużnikiem a poddłużnikiem była ważna, niemniej jednak nie miała wpływu na prawa wierzyciela egzekwującego, co oczywiście nie wyklucza podstawy obrony w postaci wykazania nieistnienia zajętej wierzytelności.

Przechodząc zatem do kolejnego zarzutu skarżącego, a odnoszącego się do nieistnienia wierzytelności przysługującej dłużnej spółce od pozwanej, na skutek dokonanych w formie aktu notarialnego oświadczeń, to w ocenie Sądu Okręgowego zarzut ten uznać należy za chybiony. Skarżący wywodził, iż na skutek złożonych przez strony umowy sprzedaży oświadczeń, z zachowaniem formy aktu notarialnego, skutecznie zmniejszono przysługującą dłużnikowi wierzytelność o zapłatę ceny, a w konsekwencji dłużnikowi nie przysługiwała względem pozwanej żadna wierzytelność. Pozwana słuszności swoich twierdzeń upatrywała w tym, iż akt notarialny – jako dokument urzędowy – stanowi dowód tego, co zostało w nim oświadczone, a nadto korzysta z domniemania nie tylko autentyczności, ale także zgodności z prawdą tego, co zostało w nim stwierdzone.

W ocenie Sądu Okręgowego, odróżnić jednak należy ważność dokonania czynności prawnej, od tego jakie ta czynność wywołuje skutki prawne. Przedmiotem rozpoznania Sądu I instancji nie była bowiem nieważność umowy sprzedaży, ale to czy przez jej dokonanie znalazł zastosowanie art. 885 k.p.c. w zw. z art. 902 k.p.c. Przepis ten z kolei stanowi, iż po dokonaniu zajęcia, rozporządzenia wierzytelnością są nieważne w stosunku do wierzyciela egzekwującego. Chociaż w tym przepisie ustawodawca posłużył się określeniem „nieważność”, to nie powinno budzić wątpliwości, że przedmiotowe rozporządzenie zajętą wierzytelnością objęte jest sankcją bezskuteczności, nie zaś nieważności. Po pierwsze, taki wniosek wypływa z brzmienia art. 885 k.p.c. Przepis posługuje się terminem nieważności w stosunku do wierzyciela. Oznacza to a contrario, że w stosunku do osób trzecich rozporządzenie rodzi wszystkie skutki. Taka regulacja charakterystyczna jest dla sankcji bezskuteczności, nie zaś nieważności, której istotą jest działanie erga omnes. Tym samym nieuzasadnione jest twierdzenie skarżącego, iż jedynie w przypadku uprzedniego skutecznego powództwa o unieważnienie aktu notarialnego, czy też powództwa paulińskiego Sąd, byłby uprawniony do czynienia ustaleń zakresie istnienia wierzytelności powódki wobec pozwanej. Skoro bowiem rozporządzenie dłużnika jest bezskuteczne względem dłużnika egzekwującego, to zbędne jest wytaczanie przez niego powództwa ze skargi paulińskiej przeciwko nabywcy wierzytelności (Kodeks postępowania cywilnego, Tom II komentarz, red. J. Jankowski, Warszawa 2013, kom. do art. 885, s. 588). Warto także podkreślić, że dokonanie czynności w formie aktu notarialnego nie wyklucza jej pozorności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2007 r., I CSK 70/07).

Skarżący zdaje się ponadto nie dostrzegać, iż umowa sprzedaży została zawarta 29 lutego 2012 r., zaś ¾ ceny sprzedaży uiszczono w marcu 2012 r. Dopiero zaś po skutecznym zajęciu tj. po 18 kwietnia 2012 r. zaktualizowała się po stronie pozwanej potrzeba ustanowienia odrębnej własności lokali (a przynajmniej strona pozwana przedstawiła dokumenty, które wykazują podjęcie po tej dacie jakiejkolwiek aktywności w tym zakresie). Niewiarygodnym jest także, iż pozwana nabyła udziały w tym właśnie celu nie zasięgając stosownych informacji przed zawarciem umowy sprzedaży, a co więcej przed zapłatą ¾ ceny. Dopiero po dokonanym zajęciu eksponowane są problemy dotyczące niemożliwości ustanowienia odrębnej własności lokali, co w kontekście niespójnych zeznań świadków M. M. oraz I. W., co do tego, w czym pozwana ostatecznie upatrywała wady prawnej, skutkować musiało przyjęciem, iż pozwana nie wykazała, że zajęta wierzytelność nie istnieje.

Wskazać nadto należy, iż zgodnie z treścią art. 556 § 2 k.c., wada prawna istnieje wtedy, gdy przedmiot sprzedaży stanowi własność osoby trzeciej lub jest obciążony prawami osoby trzeciej. Wskazane w powyższej regulacji wyliczenie należy traktować jako wyczerpujące (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 listopada 2003 (I ACa 524/03), gdzie Sąd orzekł, iż samo zabezpieczenie przedmiotu sprzedaży na potrzeby procesu karnego na skutek nieopłacenia opłat celnych i podatku nie stanowi wady prawnej, lecz fizyczną. Sąd Okręgowy podziela tym samym ustalenia i wnioski Sądu Rejonowego dotyczące oceny istnienia wad prawnych nabywanych udziałów, a w konsekwencji wykluczenie, że wadę prawną może stanowić nieznajomość powszechnie obowiązującego prawa przez kupującego, tj. konieczność uzyskania zgody współwłaścicieli w zakresie rozporządzania przedmiotem współwłasności. Znamienne w tym kontekście jest także to, iż G. J. – prezes zarządu pozwanej spółki, działający w jej imieniu i na jej rzecz – w przedmiotowym akcie notarialnym złożył oświadczenie, iż znany jest pozwanej spółce stan prawny i techniczny nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży.

Przechodząc do zarzutu naruszenia prawa procesowego w postaci naruszenia art. 233 k.p.c. to przyznać należy rację skarżącemu, iż Sąd Rejonowy dokonał bardzo krytycznej oceny zeznań świadków, o których przesłuchanie wnosiła strona pozwana. Wskazać jednak należy, iż ostatecznie ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji w zakresie zajęcia wierzytelności, a także jej istnienia, była prawidłowa. Niemniej jednak Sąd Okręgowy podziela stanowisko skarżącego, iż organ egzekucyjny dokonywał poszczególnych czynności w sposób wadliwy, tzn. nie doręczył dokumentu „zajęcia wierzytelności” z dnia 7 mara 2012 r. pozwanej spółce, wyjaśnienia reprezentantów pozwanej złożonych w dniu 18 kwietnia 2012 r. utrwalił w notatce urzędowej, zamiast w protokole, dodatkowo notatka ta faktycznie nosi znamiona dopisania ostatniego zdania. Niemniej jednak czynności komornika doprowadziły do skutecznego zajęcia wierzytelności w terminie późniejszym poprzez wykonanie wszystkich czynności wymaganych przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Podkreślić także należy, iż świadek M. M. potwierdziła treść notatki urzędowej, w tym zakresie, w którym stwierdza, iż I. W. zobowiązał się do zapłaty zajętej wierzytelności w kwocie 30.000 zł na rzecz komornika. Tym samym ocena materiału dowodowego w tym zakresie dokonana przez Sąd Rejonowy była prawidłowa.

Odnośnie zaś naruszenia art. 4 § 1 pkt. 5 k.s.h. podnieść należy, iż Sąd Rejonowy wskazując na powiązanie dłużnej spółki i pozwanej spółki nie odwoływał się do unormowań kodeksu spółek handlowych i nie w tym znaczeniu określenie to zostało użyte. Analiza uzasadnienia Sądu Rejonowego wskazuje, iż określenie to zostało użyte jako odzwierciedlenie relacji w toku prowadzonej działalności gospodarczej przez obie spółki, co było niewątpliwe, skoro spółki działalność tą prowadziły jednym biurze. Tym samym użycie przez Sąd Rejonowy określenia „spółki powiązane” nie należy w ocenie Sądu Okręgowego rozumieć jako termin prawny w myśl przepisów Kodeksu spółek handlowych, lecz jako istnienie faktycznych powiązań (np. przejawiających w korzystaniu przez pozwaną spółkę z lokalu spółki dłużnej, czy też zatrudnianiu przez pozwaną spółkę byłej pracownicy dłużnej spółki). Nie powinno budzić wątpliwości, iż część wierzytelności o zapłatę ceny sprzedaży udziałów została zaspokojona w drodze potrącenia wzajemnych wierzytelności, co również potwierdza, istnienie relacji gospodarczych między spółkami.

Oddalenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka R. G. znajduje oparcie w treści art. 381 k.p.c. Wprawdzie wniosek taki został złożony na ostatniej rozprawie przed Sądem Rejonowym, to jednak został on przez ten Sąd oddalony. Pełnomocnik pozwanego zaś nie złożył stosownych zastrzeżeń w trybie art. 162 k.p.c., co warunkowało rozpoznanie zarzutu naruszenia prawa procesowego w tym zakresie.

Reasumując wskazać należy, że pomimo podzielenia części zarzutów apelacyjnych wyrok Sądu Rejonowego ostatecznie odpowiada prawu, co skutkowało uznaniem apelacji za niezasadną i jej oddaleniem na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. Wynagrodzenie pełnomocnika powódki ustalono zgodnie z treścią § 6 pkt. 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

SSO Anna Budzyńska SSO Piotr Sałamaj SSR(del.) Kornelia Żminkowska