Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2015 roku

Sąd Rejonowy w Ostrołęce – I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Agata Tokarska

Protokolant: sekr. sądowy Artur Matejkowski

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2015 roku w Ostrołęce

na rozprawie

sprawy z powództwa H. P., A. P. i E. S. (1)

przeciwko U. K., G. D. i Z. G.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

orzeka:

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanej U. K. kwotę 1.834 zł (tysiąc osiemset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanego G. D. kwotę 1.834 zł (tysiąc osiemset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

IV.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanej Z. G. kwotę 1.834 zł (tysiąc osiemset trzydzieści cztery złote) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

V.  nakazuje pobrać od powoda A. P. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Ostrołęce kwotę 1.210,28 zł (tysiąc dwieście dziesięć złotych dwadzieścia osiem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

/-/A. T.

Sygn. akt I C 183 / 13

UZASADNIENIE

W pozwie skierowanym przeciwko G. D. i U. K. powód A. P. wniósł o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w ten sposób, żeby w dziale II księgi wieczystej KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Ostrołęce dla nieruchomości położonej w O. przy ul. (...), oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), dokonać wpisu prawa własności (współwłasności) na rzecz: H. P. w ¼ części, A. P. w ¼ części, E. S. (1) w ¼ części, U. K. w 1/8 części i G. D. w 1/8 części. Powód wniósł też o zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych (pozew, k. 2).

Na uzasadnienie powyższego żądania powód podniósł, że podstawa wpisu pozwanych w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości wskazanej w pozwie była umowa darowizny z dnia 30.12.1999r. zawarta pomiędzy K. P. (1) i U. D. (obecnie D.-K.) i G. D., jednakże w dacie zawarcia tej umowy K. P. (1) nie mógł złożyć ważnego oświadczenia woli, bo nie pozwalał na to stan jego zdrowia. Skutkiem przebytych przez K. P. (1) w 1993r. i w 1996r. zatorów mózgowych był bowiem niedowład prawostronny i lewostronny oraz afazja ruchowa, które powodowały, że K. P. (1) praktycznie nie wstawał z łóżka, nie mówił i nie słyszał, a także nie mógł pisać. Powód wskazał, że osoby, które miałyby zostać wpisane do księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości należą do kręgu spadkobierców ustawowych zmarłego w dniu 14.01.2002r. K. P. (1) (uzasadnienie pozwu, k. 3).

W odpowiedzi na pozew pozwani G. D. i U. K. wnieśli o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazali, że wprawdzie darczyńca K. P. (1) w dacie zawarcia umowy był osobą starszą i posiadał liczne choroby powodujące, że wymagał stałej opieki, ale nie przesądza to o istnieniu u niego stanu braku świadomości charakteryzującego się niemożnością zrozumienia działań własnych lub innych osób czy też braku swobody przy składaniu oświadczenia woli o darowiźnie na rzecz pozwanych. Pozwani podnieśli, że K. P. (1) nie był leczony psychiatrycznie i do samego końca był osobą w pełni świadomą pomimo szeregu nękających go chorób i dolegliwości (odpowiedź na pozew, k. 53-56)

Postanowieniem z dnia 2.01.2014r. Sąd Rejonowy w Ostrołęce na podstawie art. 195 § 2 k.p.c. zawiadomił o toczącym się procesie H. P. i E. S. (1), których łączny udział w sprawie jest konieczny (postanowienie, k. 99). W odpowiedzi na to zawiadomienie w pismach z dnia 16.01.2014r. H. P. i E. S. (1) przystąpiły do sprawy po stronie powodowej (pisma, k. 104-105).

Następnie postanowieniem z dnia 5.09.2014r. Sąd Rejonowy w Ostrołęce na podstawie art. 195 § 1 i 2 k.p.c. wezwał do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Z. G. (postanowienie, k. 149). W odpowiedzi na pozew pozwana Z. G. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powodów solidarnie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego (odpowiedź na pozew, k. 308-309).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwani G. D. i U. K. są wpisani w księdze wieczystej KW nr (...) jako współwłaściciele po ½ części zabudowanej nieruchomości o powierzchni (...) ha, oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), położonej w O. przy ul. (...). Podstawą do dokonania tego wpisu była notarialna umowa darowizny zawarta w dniu 30.12.1999r. przez G. D. i U. D. (obecnie D. –K.) z ich dziadkiem K. P. (1) (na podstawie której nabyli oni w częściach równych, tj. po 1/4 części, udział w wysokości ½ we własności przedmiotowej nieruchomości), a następnie notarialna umowa o zniesieniu współwłasności zawarta przez G. D. i U. D. w dniu 28.08.2003r. z Z. G. (na podstawie której G. D. i U. K. stali się współwłaścicielami po ½ części działki nr (...)).

W czasie zawierania umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. K. P. (1) nie znajdował się w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Nie cierpiał wówczas na żadną chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy czy inne zaburzenia natury psychicznej, które znosiłyby jego zdolność do świadomego i swobodnego wyrażenia swej woli. Od wielu lat cierpiał natomiast na nieznacznego stopnia niedosłuch oraz leczył się z powodu chorób kardiologiczno–naczyniowych i innych dolegliwości somatycznych (nadciśnienia tętniczego, zaburzeń krążenia i migotania przedsionków serca, zapalenia płuc, zakażenia układu moczowego). Po przebytym w 1993r. zawale serca i zatorze tętnicy mózgowej K. P. (1) miał niedowład lewostronny i afazję ruchową, a po przebytym w 1996r. udarze mózgowym obok afazji ruchowej pojawił się u niego także połowiczny niedowład prawostronny. Skutkiem afazji ruchowej było ograniczenie zdolności K. P. (1) do mówienia, ale był on w stanie porozumieć się z otoczeniem, szczególnie z najbliższymi osobami, za pomocą środków komunikacji niewerbalnej. Poznawał inne osoby i reagował adekwatnie do sytuacji, a mimo że miał problemy z mówieniem, to potrafił wyrazić swoją wolę, w szczególności akceptację lub brak zgody dla pewnych rzeczy, za pomocą gestów, mimiki i podobnych im środków wyrazu.

W dniu 14.01.2002r. K. P. (1) zmarł. Jego spadkobiercami ustawowymi są jego żona H. P., jego dzieci E. S. (1) i A. P. oraz jego wnuki: G. D. i U. K. (jako dzieci zmarłej córki K. A. T. D.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: dokumentów w postaci dokumentacji medycznej K. P. (1) (k. 8-18, k. 151—307, k. 316), odpisów z KW (k. 24, k. 60-67, k. 74-82) oraz na podstawie zeznań świadków: H. N. (k. 141-142), M. Z. (k. 142-), B. B. (k. 142), S. T. (k. 142-143), B. D. (k. 143), K. D. (k. 143-144), W. B. (k. 318), E. S. (2) (k. 319) i M. K. (k. 319-320) oraz zeznań powoda A. P. (k. 368-369), powódki E. S. (1) (k. 369), pozwanej U. K. (k. 370), pozwanego G. D. (k. 369-370), pozwanej Z. G. (k. 370) i powódki H. P. (k. 372-373), a także na podstawie opinii biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i neurologii (k. 331-337).

Ze względu na treść żądania powodów i jego podstawę prawną szczególny walor dowodowy w niniejszej sprawie miała opinia biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i neurologii, gdyż ustalenie stanu psychicznego zmarłego darczyńcy K. P. (1) w dacie zawarcia przedmiotowej umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. wymagało wiadomości specjalnych. Z tego względu to opinia biegłych, wydana w oparciu o pozostałe dowody zgromadzone w sprawie (w szczególności dokumentację medyczną K. P. (1), ale także w oparciu o zeznania przesłuchanych w sprawie świadków), jest tym dowodem, na którym Sąd oparł ustalenia w kwestii decydującej dla rozstrzygnięcia. Sąd uznał za w pełni prawidłowe wnioski opinii biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i neurologii, ponieważ wnioski opinii są jednoznaczne oraz należycie i szczegółowo uzasadnione, z odniesieniem się do konkretnych dowodów zgromadzonych w sprawie, w szczególności dokładnie wskazanych w opinii zapisów w dokumentacji medycznej K. P. (1). Ponadto opinia wydana przez biegłych jest wyczerpująca i sporządzona w sposób jasny i logiczny, z przytoczeniem argumentów przemawiających za słusznością jej wniosków. Biegli przekonująco uzasadnili związek pomiędzy wyciągniętymi przez nich wnioskami co do stanu psychicznego K. P. (1) w dacie zawarcia umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. a podanym w opinii materiałem dowodowym w postaci dokumentacji lekarskiej i zeznań świadków (w tym także świadków, którzy wskazywali na brak kontaktu i niemożność porozumienia się z darczyńcą). Dlatego w zakresie stanu psychicznego K. P. (1) w dacie zawarcia przedmiotowej umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. Sąd dokonał ustaleń na podstawie opinii biegłych, a zdaniem Sądu opinia ta nie pozostawia wątpliwości co do faktu, iż stan psychiczny K. P. (1) w dacie zawierania przedmiotowej umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. pozwalał mu na złożenie świadomego i swobodnego oświadczenia o zawarciu umowy.

Jeżeli chodzi o pozostały materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, to Sąd uznał go za wiarygodny, gdyż nie zostały ujawnione jakiekolwiek okoliczności, które świadczyłyby o niewiarygodności złożonych w sprawie dokumentów oraz zeznań świadków i stron. W przypadku osobowych środków dowodowych należy zauważyć, że różnice w zeznaniach świadków i stron co do tego, jaki był kontakt ze zmarłym K. P. (1) nie dyskwalifikują tych zeznań jako materiału dowodowego w sprawie, bo ocena w tym zakresie mogła być różna w zależności od tego, w jakich relacjach pozostawała konkretna osoba z K. P. (1). Biegli podkreślili bowiem, że osoby z afazją ruchowa (tak jak zmarły K. P. (1)) mogą porozumiewać się z otoczeniem zarówno za pomocą środków uniwersalnych zrozumiałych dla każdego (jak np. potakiwanie głową), jak i za pomocą środków wyrazu, których znaczenie może być jasne tylko dla osób spędzających z chorym najwięcej czasu, a to powoduje, że ocena jakości kontaktu i możliwości porozumienia się z osobą chorą na afazję ruchową może być odmienna w przypadków różnych osób, w zależności od tego, jak często i w jakich okolicznościach dochodzi do tego kontaktu. Z tego względu, jakkolwiek odmienności w zeznaniach świadków i stron co do tego, jaki był kontakt ze zmarłym K. P. (1) nie przesądzają o wiarygodności czy braku wiarygodności jakichś zeznań, to podstawą do ustalenia stanu psychicznego darczyńcy K. P. (1) w dacie zawarcia przedmiotowej umowy darowizny może być w istocie opinia biegłych, którzy dysponując wiadomościami specjalnymi w oparciu o pozostały materiał dowodowy, w tym zeznania świadków i dokumentację medyczną, są w stanie ocenić stan psychiczny darczyńcy pod kątem istnienia u niego woli i świadomości w zakresie przedmiotowej czynności prawnej. Wskazując bowiem na określone zachowania darczyńcy K. P. (1) świadkowie i strony albo nie byli w stanie ocenić czy działał on z dostatecznym rozeznaniem albo dokonywali oceny w tym zakresie według własnego uznania nie dysponując odpowiednią wiedzą specjalistyczną.

Sąd oddalił wniosek powoda A. P. o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego zespołu biegłych, gdyż uznał, że dopuszczenie takiego dowodu doprowadziłoby do przewlekłości postępowania, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy jest wystarczający dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Sam „negatywny” dla powoda wniosek płynący z opinii zespołu biegłych sporządzonej w sprawie nie może stanowić podstawy do powołania nowego zespołu biegłych, gdyż potrzeba powołania innego biegłego (zespołu biegłych) winna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas wydanej opinii. W ocenie Sądu konieczność powołania kolejnego zespołu biegłych w sprawie nie występowała, ponieważ opinia zespołu biegłych wydana w sprawie – odnosząca się do całości materiału dowodowego, w tym do treści zeznań wszystkich przesłuchanych świadków i dostępnej dokumentacji medycznej K. P. (1) – jest na tyle rzetelna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia kwestie wymagające wiadomości specjalnych, nie nasuwając wątpliwości co do prawidłowości wniosków opinii co do stanu psychicznego darczyńcy K. P. (1) w dacie zawarcia umowy darowizny z dnia 30.12.1999r.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą prawną roszczenia powodów w niniejszej sprawie jest art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6.07.1982r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz.U. z 2001r., Nr 124, poz. 1361, ze zm.), który przewiduje, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. W trybie tego przepisu zmianie podlegają jedynie wpisy dotyczące stanu prawnego, a w doktrynie i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że przez stan prawny należy rozumieć prawa i roszczenia wpisane w działach od II do IV księgi wieczystej, gdyż są one objęte domniemaniem prawdziwości i chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

W tym miejscu należy zauważyć, że celem procesu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest doprowadzenie stanu prawnego wynikającego z księgi wieczystej do stanu prawnego aktualnego w dacie orzekania (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23.12.1998r. sygn. III CRN 434/88, LEX nr 3593), a w sprawie takiej Sąd jest związany żądaniem pozwu (tak: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18.05.2010r. sygn. III CZP 134/09, LEX nr 577301, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.08.2009r. sygn. IV CSK 146/09, LEX nr 527094), co oznacza, że Sąd nie może orzec o tym, czego powód się nie domagał, ani zasądzać ponad żądanie pozwu. Uwzględnienie powództwa może nastąpić zatem tylko wówczas, gdy ustalony przez Sąd rzeczywisty stan prawny nieruchomości w dacie orzekania jest tożsamy ze stanem prawnym objętym żądaniem pozwu. Jeżeli natomiast stan prawny nieruchomości w dacie orzekania byłby inny, niż określony żądaniem pozwu (co do osób podlegających wpisowi lub co do rodzaju lub rozmiarów prawa podlegającego wpisowi), to Sąd nie może uwzględnić takiego żądania, bo orzekłby w zakresie nie objętym żądaniem pozwu. Jeżeli żądana przez powoda treść wpisu w księdze wieczystej nie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu, to powództwo podlega oddaleniu nawet wówczas, gdy stan prawny ujawniony w księdze wieczystej nie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu. Ciężar dowodu, że rzeczywisty stan prawny nieruchomości jest inny niż ujawniony w księdze wieczystej, spoczywa na powodzie (art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c.).

W niniejszej sprawie żądanie uzgodnienia z rzeczywistym stanem prawnym treści księgi wieczystej KW nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Ostrołęce dla nieruchomości położonej w O. przy ul. (...), powodowie wywodzili z twierdzenia o nieważności (będącej podstawą wpisu prawa własności pozwanych w dziale II tej księgi) umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. z uwagi na to, że zmarły darczyńca K. P. (1) w czasie zawierania tej umowy znajdował się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Podstawą prawną żądania pozwu jest zatem art. 82 k.c. dotyczący bezwzględnej nieważności czynności prawnej z uwagi na brak świadomości lub swobody w momencie jej dokonywania.

Nieważność, o której mowa w art. 82 k.c., jest nieważnością bezwzględną, co oznacza, iż czynność prawna nieważna z przyczyn wskazanych w tym przepisie od początku nie wywołała i nie mogła wywołać żadnych skutków prawnych objętych wolą stron. Nieważność następuje z mocy samego prawa, a orzeczenie sądowe stwierdzające nieważność czynności prawnej ma charakter jedynie deklaratoryjny. W efekcie takiego ustalenia umowa darowizny, jako nieważna, nie wywołuje żadnych skutków prawnych i w rezultacie stwarza taką sytuację, jakby do umowy darowizny w ogóle nie doszło.

Odnosząc się do wskazywanych w pozwie podstaw ustalenia nieważności umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie powodowie nie wykazali, że zachodzą przewidziane w art. 82 k.c. przesłanki uznania tej umowy ze bezwzględnie nieważną. Brak było bowiem podstaw do przyjęcia, jak podnosili powodowie, że w dacie sporządzenia umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. K. P. (1) znajdował się w stanie wyłączającym świadomie i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Kwestią bezsporną w niniejszej sprawie było zawarcie w dniu 30.12.1999r.. przez K. P. (1) z pozwanymi G. D. i U. D. (obecnie D.–K.) notarialnej umowy darowizny nieruchomości wskazanej w pozwie (wynika to też jednoznacznie ze złożonych w niniejszej sprawie dokumentów), natomiast ustalenia wymagały okoliczności, w jakich doszło do zawarcia tej umowy, a w szczególności ustalenia wymagało to, jaki był stan psychiczny K. P. (1) w momencie zawierania tej umowy. Okoliczność ta miała bowiem zasadnicze znaczenie dla oceny ważności przedmiotowej umowy, jak również skutków prawnych przez nią wywołanych.

Zgodnie z art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

Z treści powyższego przepisu wyraźnie wynika, że wskazaną w tym przepisie wadę oświadczenia woli powodują dwa stany faktyczne, tj. stan wyłączający świadomość oraz stan wyłączający swobodę. Każdy z nich może stanowić wadę oświadczenia woli, a przyczyny, które doprowadziły do ich powstania, są bez znaczenia. Wystąpienie wady oświadczenia woli wskazanej w art. 82 k.c. ma zatem miejsce wówczas, gdy występuje stan opisany w tym przepisie (brak świadomości lub brak swobody), niezależnie od tego, jaka jest przyczyna, która go wywołała (można znajdować się w tym stanie „z jakichkolwiek powodów"). Zawarte w tym przepisie wyliczenie, wskazujące na takie przyczyny jak choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy czy zaburzenia czynności psychicznych (choćby przemijające) stanowi wyliczenie o charakterze jedynie przykładowym. Wyraźnie podkreślił to Sąd Najwyższy wskazując, że stany opisane w art. 82 k.c. mogą być następstwem przyczyn różnego rodzaju, zarówno o charakterze patologicznym, jak i pozbawionym cech patologii (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.08.1970r. sygn. akt III CZP 49/70, LEX nr 1146).

W niniejszej sprawie na okoliczność stanu zdrowia, w jakim znajdował się K. P. (1) w chwili zawarcia notarialnej umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. wydana została opinia przez zespół biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i neurologii, w której stwierdzone zostało, że dokumentacja medyczna, jak i zeznania świadków nie wskazują na to, że K. P. (1) w dacie sporządzenia umowy darowizny w dniu 30.12.1999r. znajdował się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli, w szczególności aby cierpiał na chorobę psychiczną, niedorozwój umysłowy, wtórne otępienie albo inne przemijające zaburzenie czynności psychicznych (zaburzenia psychotyczne, majaczeniowe). Biegli wskazali, że K. P. (1) nie leczył się psychiatrycznie, a w dokumentacji z jego leczenia nie ma stwierdzenia o rozpoznaniu u niego upośledzenia umysłowego, choroby psychicznej czy uogólnionych głębszych organicznych zaburzeń poznawczych w postaci otępienia. Biegli podkreślili, że afazja ruchowa, na jaką cierpiał K. P. (1), oznacza, że osoba chora ma ograniczoną lub zniesioną zdolność do mówienia, a więc porozumiewania się za pomoc słów, ale zdolność rozumienia mowy i komunikowania się z otoczeniem za pomocą innych środków (gesty, mimika, reakcje emocjonalne i psychoruchowe) jest u takiej osoby zachowana. Oznacza to, że osoba chora na afazję ruchową rozumie znaczenie sytuacji, w jakich się znajduje i jest w stanie w inny sposób niż mową wyrazić swoją wolę, tak jak było to w przypadku K. P. (1). Biegli wyraźnie zaznaczyli, nie negując faktu, że K. P. (1) miał zaburzoną możliwość komunikacji werbalnej, iż zarówno zeznania świadków, jak i dokumentacja medyczna potwierdzają, że nie zostały u niego rozpoznane żadne, nawet przemijające, zaburzenia psychiczne i że poznawał on innych, a także rozumiał, co się wokół niego dzieje i reagował adekwatnie do okoliczności komunikując swoje potrzeby i swoje życzenia poprzez środki pozawerbalne. Brak kontaktu słownego z otoczeniem na skutek afazji ruchowej nie daje jeszcze zatem podstaw do przyjęcia, że K. P. (1) nie rozumiał znaczenia podejmowanych czynności i nie działał z dostatecznym rozeznaniem, w szczególności w momencie zawierania umowy darowizny z dnia 30.12.1999r.

W świetle opinii biegłych należało uznać, że w momencie zawierania tej umowy darowizny K. P. (2) miał świadomość i rozeznanie co do tego, co czyni i rozumiał skutki zawartej umowy i świadomie je aprobował. Brak dowodów na to, że zdolność swobodnego i świadomego podjęcia decyzji była wówczas u K. P. (1) zaburzona, tym bardziej, że przesłuchana w charakterze świadka notariusz H. N. (jakkolwiek nie pamiętała okoliczności związanych ze sporządzeniem umowy darowizny z dnia 30.12.1999r.) stwierdziła, że gdyby miała wątpliwości co do świadomości i swobody w zakresie wyrażenia woli przez darczyńcę, to odmówiłaby sporządzenia aktu notarialnego, co nie miało miejsca.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu nie ulega zatem wątpliwości, iż w momencie zawierania umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. stan psychiczny darczyńcy K. P. (1) pozwalał mu na złożenie świadomego i z dostatecznym rozeznaniem swoich działań i skutków oświadczenia o zawarciu umowy. To przesądza o braku możliwości przyjęcia nieważności zawartej pomiędzy K. P. (1) a pozwanymi G. D. i U. K. notarialnej umowy darowizny z dnia 30.12.1999r. z uwagi na fakt, iż oświadczenie darczyńcy było dotknięte wadą oświadczenia woli przewidzianą w art. 82 k.c.

Dlatego też, mając na uwadze wszystkie powołane wyżej argumenty oraz przepisy prawa, w pkt. I wyroku Sąd oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w pkt. II-IV wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Wobec oddalenia powództwa to powodowie są stroną przegrywającą sprawę i w związku z tym powinni oni zwrócić każdemu z pozwanych poniesione przez nich koszty postępowania. Tymi kosztami w przypadku każdego z pozwanych są uiszczone przez nich opłaty skarbowe od udzielonych pełnomocnictw w łącznej kwocie 34 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.800 zł ustalone na podstawie § 8 pkt. 8 w zw. z § 6 pkt. 6) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz.U. z 2013r. poz. 461) w związku ze wskazaną w pozwie wartością przedmiotu sporu w wysokości 200.000 zł. Zdaniem Sądu uzasadnione było zasądzenie od powodów odrębnie na rzecz każdego z pozwanych kosztów ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika, gdyż obowiązek zwrotu kosztów postępowania przez stronę przegrywającą obejmuje pełny zwrot kosztów odrębnego ustanowienia przez każdą osobę znajdującą się po stronie wygrywającej profesjonalnego pełnomocnika, nawet jeżeli tym pełnomocnikiem jest ta sama osoba. Trudno bowiem inaczej potraktować wygrywającego współuczestnika w zakresie zwrotu kosztów postępowania z tego tylko powodu, że zlecił zastępstwo procesowe i opłacił pełnomocnika, który reprezentuje w sprawie także innego współuczestnika. Dlatego też tytułem zwrotu kosztów postępowania Sąd zasądził solidarnie od powodów na rzecz każdego z pozwanych kwoty po 1.834 zł.

W pkt. V wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010r. Nr 90, poz. 594, ze zm.) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. – wobec przegrania sprawy przez powodów - Sąd nakazał pobrać od powoda A. P. kwotę 1.210,28 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa. Na koszty te składają się: koszty nadesłania dokumentacji medycznej przez (...) Szpital (...) im. dr. P. w O. w kwocie 152,44 zł (postanowienie, k. 321), częściowo koszt wynagrodzenia biegłej A. K. w kwocie 36 zł, koszt wynagrodzenia biegłej L. K. w kwocie 639,40 zł i koszt wynagrodzenia biegłego R. Z. w kwocie 382,44 zł (postanowienie, k. 339). Sąd obciążył tymi kosztami powoda A. P., ponieważ to na jego wniosek Sąd zażądał dokumentacji medycznej zmarłego K. P. (1) oraz dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych z zakresu psychiatrii, psychologii i neurologii.