Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 czerwca 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia we Wrocławiu Wydział X Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Agnieszka Chlipała-Kozioł

Ławnicy: A. M. C. S.

Protokolant: Monika Biegańska

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2017 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa: D. P.

przeciwko: (...) w O.

o odszkodowanie

I.  zasądza od strony pozwanej (...) w O. na rzecz powódki D. P. kwotę 7.500,00 zł (siedem tysięcy pięćset złotych i 00/100) brutto z ustawowymi odsetkami od dnia 28 grudnia 2016 r. do dnia zapłaty tytułem odszkodowania;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Śródmieścia kwotę 250 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powódka była zwolniona z mocy ustawy;

V.  wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 7.500,00 zł.

UZASADNIENIE

Powódka D. P. pozwem z 24 października 2016 r. (data prezentaty), skierowanym przeciwko (...) w O., wniosła odwołanie od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika i domagała się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 7.500,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę oraz o zasądzenia kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądania powódka podniosła, że została zatrudniona u strony pozwanej na podstawie umowy o pracę od 1 października 2016 r. na stanowisku prezesa zarządu spółdzielni, natomiast w dniu 17 maja 2016 r. została zatrudniona na stanowisku dyrektora technicznego. Od dnia 15 czerwca 2016 r. powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim. W dniu 11 lipca 2016 r. odebrała uchwałę z 22 czerwca 2016 r., odwołującą ją z funkcji prezesa zarządu. Następnie w dniu 17 października 2016 r. otrzymała pismo o rozwiązaniu umowy o pracę z 17 maja 2016 r., bez zachowania okresu wypowiedzenia, na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. a k.p. Powódka podniosła, że była zatrudniona u strony pozwanej dłużej niż 6 miesięcy, zatem do rozwiązania z nią umowy o pracę mogłoby dojść ewentualnie na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b k.p. Zdaniem powódki strona pozwana zapewne błędnie wyliczyła czas jej zatrudnienia od zawarcia umowy z 17 maja 2016 r. Powódka wskazała, że w art. 53 § 1 pkt 1 lit. a k.p. mowa jest o zatrudnieniu u danego pracodawcy, a nie na podstawie konkretnej umowy. Oświadczenie strony pozwanej jest zatem zdaniem powódki bezprawne, dokonane z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę, przez co zgodnie z Kodeksem pracy przysługuje jej roszczenie o przywrócenie do pracy lub odszkodowanie.

Powódka wskazała, że z uwagi na jej okres zatrudnienia, okres wypowiedzenia umowy wynosił 1 miesiąc, co przy wynagrodzeniu wynoszącym 7.500,00 zł daje odszkodowanie w wysokości 7.500,00 zł (k. 3-v. 4).

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) w O. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko strona pozwana przyznała, że rozwiązanie umowy o pracę zostało przez nią dokonane z naruszeniem art. 53 § 1 pkt 1, gdyż istotnie powódka była zatrudniona od dnia 1 października 2015 r., a zatem jej zakładowy staż pracy przekroczył 3 miesiące. Podkreśliła jednak, że w jej ocenie powódce nie przysługuje odszkodowanie z uwagi na treść łączącej strony umowy. Zgodnie z umową z dnia 16 września 2015 r. powódka świadczyła pracę na stanowisku prezesa zarządu za wynagrodzeniem 7.500,00 zł brutto. W dniu 17 maja 2016 r. strony zawarły drugą umowę o pracę, na podstawie której powódka została zatrudniona dodatkowo na stanowisku dyrektora techniczno-ekonomicznego, za wynagrodzeniem 7.500,00 zł brutto. Jednakże z racji jednoczesnego zatrudnienia na stanowisku prezesa zarządu, przysługiwało jej tylko jedno wynagrodzenie, wybrane przez nią. Powódka nie dokonała jednak wyboru, z którego z dwóch stosunków pracy chce otrzymywać wynagrodzenie. Skoro zatem stosunek pracy na stanowisku dyrektora techniczno-ekonomicznego został nawiązany później, strona pozwana uznała, że wypłata wynagrodzenia od początku odbywała się z tytułu stosunku pracy nawiązanego jako pierwszy. Dlatego odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę nie przysługuje jej, gdyż nie otrzymywała wskazanego wynagrodzenia z tytułu rozwiązanego stosunku pracy (k. 21-22).

Pismem z 6 czerwca 2017 r. powódka zmieniła powództwo w ten sposób, że w miejsce dotychczasowego żądania zasądzenia odszkodowania wniosła o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach (k. 53-54).

Strona pozwana nie wyraziła zgody na zmianę powództwa (k. 79).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 czerwca 2015 r. powódka, D. P. oraz strona pozwana (...) w O. zawarły umowę o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której od dnia 1 października 2015 r. powódka została zatrudniona na stanowisku prezesa zarządu spółdzielni w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem 7.500,00 zł brutto.

W dniu 17 maja 2016 r. strony zawarły kolejną umowę o pracę na czas nieokreślony, na podstawie której od dnia 17 maja 2016 r. powódka została zatrudniona na stanowisku dyrektora techniczno-ekonomicznego w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 7.500,00 zł brutto miesięcznie. W związku z tym, że powódka była już zatrudniona na stanowisku prezesa zarządu, strony ustaliły, że powódce z tytułu zajmowania stanowiska prezesa zarządu i dyrektora techniczno-ekonomicznego przysługuje jedno wynagrodzenie wybrane przez pracownika.

Uchwałą nr (...) z (...)r., Rada Nadzorcza strony pozwanej odwołała powódkę z funkcji prezesa zarządu.

Pismem z 30 września 2016 r. doręczonym powódce pocztą 17 października 2016 r., strona pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę z dnia 17 maja 2016 r., bez zachowania okresu wypowiedzenia, zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1a k.p.

Dowody:

Okoliczności bezsporne, a nadto dokumenty zgromadzone w akitach osobowych (załącznik)

Do zakresu obowiązków pracowniczych powódki na stanowisku dyrektora ds. techniczno-ekonomicznych należało:

1.  koordynacja wykonywanych zadań przez działy zadaniowe spółdzielni: księgowości, techniczny i działu inwestycji budowlanych.

2.  poszukiwanie możliwości i źródeł utrzymania wartości rynkowych nieruchomości zarządzanych przez spółdzielnię,

3.  realizacja zadań, mających utrzymanie w dobrym stanie technicznym i estetycznym obiektów budowlanych zarządzanych przez spółdzielnię.

4.  poszukiwanie źródeł finansowania operacji i strategii firmy,

5.  inicjowanie projektów doskonalenia struktur i procesów wewnętrznych,

6.  nadzór nad kontrolą wewnętrzną,

7.  inicjowanie projektów redukcji kosztów,

8.  zarządzanie płynnością finansową, podatkami i daninami podatkowymi,

9.  Nadzór nad sporządzaniem bilansu, budżetowaniem,

10.  komunikacja z inwestorami, wykonawcami w czasie trwania inwestycji i budowlanych oraz w okresie rękojmi i gwarancji dla obiektów budowlanych,

11.  komunikacja z członkami spółdzielni mieszkaniowej w zakresie utrzymania i eksploatacji obiektów budowlanych i ponoszonych kosztów na ten cel,

12.  tworzenie polityki funkcjonowania spółdzielni,

13.  organizowanie, koordynowanie i nadzorowanie realizacji zadań w zakresie:

przygotowania inwestycji i remontów,

- uzgadniania i opiniowania projektów, decyzji administracyjnych,

- prowadzenia gospodarki gruntami w pasie drogowym,

- prowadzenia dokumentacji i ewidencji infrastruktury drogowej.

14.  nadzór nad terminowym i prawidłowym przebiegiem procesu inwestycyjnego, w tym bieżąca analiza dokumentacji oraz kontrola w terenie prowadzonych robót.

15.  sprawowanie nadzoru w zakresie celowości, rzetelności i efektywności wydatkowania środków na realizację powierzonych zadań.

16.  koordynacja w zakresie planowania i realizacji budżetu,

17.  przeprowadzanie kontroli funkcjonalnych

18.  udział w naradach roboczych i spotkaniach,

19.  zapewnienie prawidłowego stosowania przepisów dotyczących realizacji inwestycji budowlanych, utrzymania obiektów budowlanych pod względem technicznym i ekonomicznym, zgodnie wymaganiami prawa budowlanego i praw dotyczących rachunkowości, podatków, itp.

Dowody:

- zakres obowiązków w aktach osobowych

Po zatrudnieniu na stanowisku prezesa zarządu powódka zapoznała się z regulaminami spółdzielni, w tym z regulaminem wynagradzania i stwierdziła, że znajdują się w nim nieprawidłowości, ponieważ Spółdzielnia zatrudniała więcej osób, niż wynikałoby to ze struktury zatrudnienia. Powódka zwróciła się do Rady Nadzorczej o podjęcie prac nad dostosowaniem regulaminu do stanu faktycznego. Rada Nadzorcza podjęła decyzję o konieczności zmiany struktury organizacyjnej spółdzielni. W nowej strukturze organizacyjnej dostosowano szereg stanowisk do aktualnego stanu zatrudnienia w spółdzielni, wprowadzając między innymi stanowisko dyrektora ds. techniczno-ekonomicznych. Regulamin przewidywał, że w przypadku członka zarządu, który pełnił jednocześnie kilka funkcji mogło być pobierane jedno wygrodzenie, do wyboru zainteresowanej osoby lub wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę oraz ekwiwalent za pełnienie funkcji w zarządzie.

Powódka została poinformowana przez Radę Nadzorczą, że to ona ma pełnić funkcję dyrektora ds. techniczno-ekonomicznych. Powódka podpisała drugą umowę o pracę – na stanowisku dyrektora ds. techniczno – ekonomicznych.

Obowiązki wynikające z pełnienia przez powódkę funkcji prezesa zarządu nie były umownie doprecyzowane – wynikały z przepisów prawa. Jako dyrektor powódka miała pisemny zakres obowiązków. Od objęcia stanowiska dyrektora ds. techniczno-ekonomicznych powódka była obciążona dodatkowymi obowiązkami. Przed podpisaniem umowy dotyczącej stanowiska dyrektora, powódka jako prezes jedynie mobilizowała dział księgowości i inwestycji do koordynacji swoich działań i współpracy. Natomiast po podpisaniu umowy fizycznie zaczęła pobierać dane przez księgowość i robiła swoje analizy celem skoordynowania pracy

Przy podpisaniu umowy o pracę na stanowisko dyrektora, strony umowy nie uzgadniały godzin, w jakich powódka miałaby świadczyć nowe obowiązki. Powódka świadczyła obowiązki jako prezes zarządu i jako dyrektor w tych samych godzinach pracy.

W związku z zawarciem umowy o pracę na stanowisku dyrektora, powódka nie przeszła dodatkowych badań lekarskich.

Strony nie uzgadniały kwestii korzystania przez powódkę z urlopu w związku z zawarciem drugiej umowy o pracę. W okresie zatrudnienia powódka nie korzystała z urlopu wypoczynkowego.

Z tytułu obu umów powódka pobierała jedno wynagrodzenie. Powódka nie złożyła oświadczenia, które wynagrodzenie chce otrzymywać.

Powódka przyjęła dodatkowe obowiązki za to samo wynagrodzenie, gdyż tak wyglądała organizacja pracy w spółdzielni. Ponadto na tym stanowisku wymagane były kwalifikacje budowlane oraz ekonomiczne, a powódka nie miała możliwości znalezienia szybko innego pracownika na to stanowisko.

W dniu 14 czerwca 2016 r. odbyło się walne zgromadzenie Rady Nadzorczej, na którym nie udzielono powódce absolutorium.

Od dnia 15 czerwca 2016 r. powódka zaczęła przebywać na zwolnieniu lekarskim.

W czerwcu 2016 r. doszło w pozwanej Spółdzielni do kolejnych zmian organizacyjnych i aktualnie nie ma już stanowiska dyrektora ds. techniczno-ekonomicznych. Obowiązki zostały podzielone na prezesa zarządu, głównego księgowego oraz kierownika działu inwestycji.

Oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę na stanowisku prezesa zarządu za jednomiesięcznym wypowiedzeniem, którego termin upływał z dniem 28.02.2017 r., wręczono powódce w dniu 23 stycznia 2017 r.

Dowody:

- wyjaśnienia powódki złożone na rozprawie 09.06.2017 r.

- wyjaśnienia przesłuchanego w char. strony pozwanej W. T. złożone na rozprawie 09.06.2017 r.

- świadectwo pracy – karta 47.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki z trzech ostatnich miesięcy wynosiło 7.500,00 zł brutto.

Dowody:

- zaświadczenie – karta 34.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo o zasądzenie odszkodowania było uzasadnione niemal w całości.

Powódka domagała się początkowo odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę na stanowisku dyrektora bez wypowiedzenia w trybie art. 53 k.p., następnie zaś wniosła o przywrócenie do pracy. Zmianę tę jednak, wobec braku zgody strony pozwanej, Sąd Rejonowy uznał za nieskuteczną. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym m.in. w wyroku z dnia 8.12.2016 r. (II PK 264/15), pracownik, który dokonał wyboru świadczenia przemiennego – odszkodowania – zgodnie z art. 365 par. 2 k.c. , po dojściu oświadczenia woli do pracodawcy, bez jego zgody nie może skutecznie dochodzić przywrócenia do pracy (art. 45 par. 1 k.p.). W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że aprobata dla zmiany roszczenia przez pracownika zależy od jego kierunku. W przypadku zmiany roszczenia z żądania przywrócenia do pracy na odszkodowanie, zgoda pracodawcy (art. 365 par. 2 k.c.) nie jest wymagana, sprzeciwiają się bowiem temu zasady prawa pracy wrażone w art. 10 i 11 k.p., w szczególności wolność pracy, która wyraża się zarówno w swobodzie nawiązania stosunku pracy, jak i wolności rezygnacji z zatrudnienia. O niemożności zmiany żądania o odszkodowanie na przywrócenie do pracy bez zgody pracodawcy świadczy zdaniem Sądu Najwyższego kompozycja normatywna zawarta w art. 365 par. 2 k.c. w za. Z art. 61 par. 1 zdanie drugie k.c., stosowana z upoważnienia art. 300 k.p. Tym samym Sąd Rejonowy uznał, że w niniejszej sprawie powódka nie mogła skutecznie domagać się przywrócenia do pracy z powodu braku zgody strony pozwanej na zmianę powództwa z odszkodowawczego na powództwo o przywrócenie do pracy.

Roszczenie o zasądzenie na rzecz powódki odszkodowania było zaś w ocenie Sądu Rejonowego uzasadnione.

Pismem z dnia 30 września 2016 r., doręczonym powódce pocztą 17 października 2016 r., strona pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę z dnia 17 maja 2016 r. na stanowisku dyrektora, bez zachowania okresu wypowiedzenia, zgodnie z art. 53 § 1 pkt 1a k.p. Strona pozwana przyznała, że dokonała rozwiązania umowy niezgodnie z prawem, rozwiązała bowiem umowę zbyt szybko – po upływie terminu wskazanego w art. 53 § 1 pkt 1a k.p., podczas gdy okres zatrudnienia powódki u strony pozwanej jej do tego nie uprawniał – pozwana nie doliczyła powódce okresu zatrudnienia na stanowisku prezesa zarządu. Jednocześnie pozwana podniosła, że odszkodowanie nie należy się powódce, albowiem ze stroną pozwaną zawarła dwa stosunki pracy, zaś wynagrodzenie otrzymywała tylko z jednego z nich – ze stosunku pracy na stanowisku prezesa zarządu.

Stanowisko strony pozwanej było nieuzasadnione.

Podkreślić należy, że co do zasady nawiązanie przez te same strony dwóch stosunków pracy nie jest wykluczone, jednakże jest ono obwarowane pewnymi warunkami. W razie wykonywania na rzecz pracodawcy kilku rodzajów pracy, należy domniemywać, że strony łączy jeden stosunek pracy (wyrok SN z 14.02.2002 r., I PKN 876/00). Zasadą jest pozostawanie stron w jednym stosunku pracy, choćby nawet przedmiotem pracowniczego zobowiązania był rodzaj pracy szeroko określony nazwą kilku zawodów lub specjalności czy funkcji (wyrok SN z 13.03.1997 r., I PKN 43/97). Z orzecznictwa wynika, że z uwagi na bezwzględnie obowiązujące przepisy o czasie pracy i konieczność ochrony pracownika, w zakresie wykonywania pracy tego samego rodzaju pracodawcę i pracownika może łączyć tylko jeden stosunek pracy. Nawiązanie dodatkowego stosunku pracy jest możliwe, jeśli dotyczy innej pracy niż dotychczasowa, a jej wykonywanie nie koliduje z podstawowym zatrudnieniem pracownika. W razie niespełnienia tego warunku, uważa się, że pracodawcę i pracownika łączy jeden stosunek pracy. Ponadto pracodawca zawierający więcej niż jedną umowę o pracę ma liczne obowiązki z tym związane. Musi dwukrotnie wysłać pracownika na badania i szkolenia bhp i uzyskać zaświadczenie o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Musi również odrębnie ustalić i rozliczać wynagrodzenie z dwóch umów o pracę, poinformować pracownika o wymiarze pracy z pierwszej i z drugiej umowy, o prawie do urlopu wypoczynkowego i jego wymiarze z każdej umowy, o długości okresu wypowiedzenia z każdej umowy.

W niniejszej sprawie, pomimo zawarcie dwóch umów o pracę i spełnienia warunku, by druga umowa dotyczyła pracy innego rodzaju, w ocenie Sądu Rejonowego strony łączył w rzeczywistości jeden stosunek pracy. Nie zostały bowiem spełnione pozostałe warunki nawiązania drugiego stosunku pracy. Nie ustalono odrębnego wynagrodzenia za pracę na stanowisku dyrektora, nie wskazano wymiaru i godzin czasu pracy, nie skierowano powódki na badania i szkolenia, nie ustalono wymiaru urlopu na nowym stanowisku. Powódka wykonywała dodatkowe obowiązki w tych samych godzinach pracy, w ramach tego samego wymiaru pracy i w ramach tego samego wynagrodzenia za pracę, na co wyrażała zgodę. Zawarcie drugiej umowy o pracę na stanowisku dyrektora nie skutkowało zatem w ocenie Sądu Rejonowego nawiązaniem przez strony nowego stosunku pracy, stanowiło bowiem de facto jedynie aneks do pierwszej zawartej przez strony umowy o pracę (na stanowisku prezesa zarządu), w którym rozszerzono zakres obowiązków powódki, które miała wykonywać w tym samym czasie pracy, w ramach tego samego wymiaru czasu pracy i za tym samym wynagrodzeniem.

W konsekwencji uznać należało, że oświadczenie pracodawcy datowane na 30.09.2016 r., od którego powódka w niniejszej sprawie złożyła odwołanie, stanowiło w istocie wypowiedzenie warunków pracy ustalonych aneksem (nazwanym nieprawidłowo drugą umową o pracę). Wypowiedzenie to zostało dokonane z naruszeniem przepisów prawa – bez zachowania odpowiedniego terminu. Przepis art. 42 par. 1 k.p. stanowi, że przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Odesłania takiego nie zawiera zastosowany przez pracodawcę art. 53 k.p., gdyby zaś nawet uznać, że pracodawca ma prawo zmienić warunki pracy bez wypowiedzenia w przypadku długotrwałej nieobecności pracownika w pracy, to i tak w niniejszej sprawie nie upłynął jeszcze – co przyznała sama strona pozwana – termin uprawniający pracodawcę do zastosowania art. 53 par. 1 pkt 1a k.p.

Z uwagi na powyższe żądanie zasądzenia na rzecz powódki odszkodowania w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za niezgodne z prawem oświadczenie z dnia 30.09.2016 r., nazwane rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia, a stanowiące w rzeczywistości niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy, Sąd Rejonowy uznał za uzasadnione.

Odsetki ustawowe od zasądzonej powódce kwoty Sąd Rejonowy zasądził od dnia 28.12.2016 r. do dnia zapłaty, mając na względzie datę, w jakiej strona pozwana zapoznała się z żądaniem pozwu (doręczenie odpisu pozwu) i uwzględniając 14-dniowy okres na ewentualne dobrowolne spełnienie żądania.
W pozostałym zakresie Sąd w punkcie II powództwo oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie III wyroku zgodnie z art. 98 k.p.c., statuującym zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu i kosztami tymi obciążył stronę pozwaną, jako przegrywającą, zasądzając od niej na rzecz powoda koszty zastępstwa prawnego w wysokości 360 zł ustalone na podstawie obowiązującego w dniu wniesienia pozwu § 9 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

O obowiązku zapłaty przez stronę pozwaną na rzecz Skarbu Państwa, nieuiszczonych kosztów sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.), zgodnie z którym kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator lub prokurator, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Sąd nakazał zatem stronie pozwanej w punkcie IV wyroku uiścić na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu kwotę 250 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powódka była zwolniona z mocy ustawy.

O rygorze natychmiastowej wykonalności w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki za pracę Sąd orzekł obligatoryjnie w punkcie V wyroku na podstawie art. 477 ² §1 k.p.c.