Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 marca 2017 roku, po rozpatrzeniu wniosku z dnia 13 lutego 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. P. prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż wnioskodawca do dnia 1 stycznia 1999 roku nie udokumentował wymaganego 25-letniego ogólnego stażu pracy, a jedynie 20 lat i 7 dni, w tym 19 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i 5 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych. Ponadto ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 10 lat i 6 miesięcy. /decyzja – k. 7 plik III akt ZUS/

Powyższą decyzję wysłano wnioskodawcy w dniu 3 kwietnia 2017 roku. /adnotacja na odwrocie decyzji – k. 7 odw. plik III akt ZUS/

W dniu 9 maja 2017 roku M. P. złożył odwołanie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego wniesienia. Odwołujący wniósł o ponowne rozpatrzenie jego wniosku o emeryturę i zweryfikowanie wymaganego stażu pracy. /odwołanie – k. 3, pismo – k. 2/

Odpowiadając na odwołanie pismem z dnia 24 maja 2017 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o jego odrzucenie z uwagi na złożenie po upływie przepisanego terminu lub jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł argumentację zawartą w decyzji. Nadto wskazał, że do ogólnego stażu pracy organ rentowy uwzględnił następujące okresy: od 24 października 1978 roku do 7 października 1980 roku (odbywanie zasadniczej służby wojskowej), od 10 listopada 1980 roku do 18 lipca 1982 roku (zatrudnienie w Ośrodku (...)), od 26 lipca 1982 roku do 31 sierpnia 1985 roku (zatrudnienie w Fabryce (...) S.A.), od 1 października 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku (zatrudnienie w Kopalni (...) S.A), w tym okresy nieskładkowe od 19 grudnia 1991 roku do 17 stycznia 1992 roku, od 12 maja 1992 roku do 15 maja 1992 roku, od 12 października 1992 roku do 6 listopada 1992 roku, od 22 grudnia 1992 roku do 20 stycznia 1993 roku, od 8 marca 1993 roku do 19 marca 1993 roku, od 1 lipca 1993 roku do 6 lipca 1993 roku, od 2 sierpnia 1993 roku do 2 września 1993 roku, od 21 września 1993 roku do 24 września 1993 roku, od 20 grudnia 1993 roku do 6 maja 1994 roku, od 13 czerwca 1994 roku do 17 czerwca 1994 roku, od 27 października 1994 roku do 2 listopada 1994 roku, od 10 listopada 1994 roku do 10 listopada 1994 roku, od 19 stycznia 1995 roku do 21 stycznia 1995 roku, od 4 maja 1995 roku do 12 maja 1995 roku, od 16 maja 1995 roku do 17 maja 1995 roku, od 22 maja 1995 roku do 24 maja 1995 roku, od 9 czerwca 1995 roku do 11 czerwca 1995 roku, od 13 lipca 1995 roku do 16 lipca 1995 roku, od 26 lipca 1995 roku do 28 lipca 1995 roku od 7 sierpnia 1995 roku do 8 sierpnia 1995 roku, od 18 września 1995 roku do 3 listopada 1995 roku, od 15 listopada 1995 roku do 17 listopada 1995 roku, od 1 grudnia 1996 roku do 5 grudnia 1996 roku, od 28 grudnia 1995 roku do 30 grudnia 1995 roku, od 4 stycznia 1996 roku do 6 stycznia 1996 roku, od 8 stycznia 1996 roku do 10 stycznia 1996 roku, od 15 lutego 1996 roku do 16 lutego 1996 roku, od 22 lutego 1996 roku do 25 lutego 1996 roku, od 27 lutego 1996 roku do 1 marca 1996 roku, od 9 kwietnia 1996 roku do 12 kwietnia 1996 roku, od 27 września 1996 roku do 30 września 1996 roku, od 14 listopada 1997 roku do 15 listopada 1996 roku, od 24 grudnia 1996 roku do 30 grudnia 1996 roku, od 3 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku, od 16 czerwca 1997 roku do 16 czerwca 1997 roku, od 20 lipca 1997 roku do 30 sierpnia 1997 roku, od 13 października 1997 roku do 17 października 1997 roku, od 18 grudnia 1997 roku do 24 grudnia 1997 roku, od 15 kwietnia 1998 roku do 21 kwietnia 1998 roku, od 19 maja 1998 roku do 29 maja 1998 roku, od 8 czerwca 1998 roku do 12 czerwca 1998 roku, od 23 czerwca 1998 roku do 30 czerwca 1998 roku, od 24 sierpnia 1998 roku do 28 sierpnia 1998 roku, od 21 września 1998 roku do 25 września 1998 roku, od 26 listopada 1998 roku do 11 grudnia 1998 roku, od 18 grudnia 1998 roku do 24 grudnia 1998 roku, od 28 grudnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku. Natomiast do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnił okres zatrudnienia w Kopalni (...) S.A. od 1 października 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów niezdolności do pracy). /odpowiedź na odwołanie - k. 4-4 odwrót/

Na rozprawie w dniu 11 sierpnia 2017 roku wnioskodawca poparł odwołanie, podnosząc, że złożył je w terminie jednego miesiąca od jej doręczenia. Oświadczył także, że nie posiada wymaganych 25 lat ogólnego stażu pracy w tym innych okresów składkowych lub nieskładkowych poza uwzględnionymi przez ZUS.

Pełnomocnik ZUS wniósł początkowo o odrzucenie odwołanie, oświadczając, że wobec praktyki przesyłania decyzji listami zwykłymi brak jest możliwości potwierdzenia daty odbioru decyzji przez wnioskodawcę. Ostatecznie wniósł o oddalenie odwołania.

/stanowiska 00:00:38-00:04:36, 00:06:53-00:11:25, 00:11:35-00:11:53 – płyta CD k. 15/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. P. urodził się w dniu (...). /bezsporne, a nadto wniosek – k. 1-4 plik III akt ZUS/

W dniu 13 lutego 2017 roku złożył wniosek o emeryturę. Jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, we wniosku o przyznanie emerytury wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa. /bezsporne, wniosek – k. 1-4 plik III akt ZUS/

Na dzień 1 stycznia 1999 roku M. P. udokumentował ogólny staż pracy w wymiarze 20 lat i 7 dni, w tym 19 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i 5 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy wszystkie poniżej wymienione okresy:

- od 24 października 1978 roku do 7 października 1980 roku (odbywanie zasadniczej służby wojskowej),

- od 10 listopada 1980 roku do 18 lipca 1982 roku (zatrudnienie w Ośrodku (...)),

- od 26 lipca 1982 roku do 31 sierpnia 1985 roku (zatrudnienie w Fabryce (...) S.A.),

- od 1 października 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku (zatrudnienie w Kopalni (...) S.A), w tym okresy nieskładkowe od 19 grudnia 1991 roku do 17 stycznia 1992 roku, od 12 maja 1992 roku do 15 maja 1992 roku, od 12 października 1992 roku do 6 listopada 1992 roku, od 22 grudnia 1992 roku do 20 stycznia 1993 roku, od 8 marca 1993 roku do 19 marca 1993 roku, od 1 lipca 1993 roku do 6 lipca 1993 roku, od 2 sierpnia 1993 roku do 2 września 1993 roku, od 21 września 1993 roku do 24 września 1993 roku, od 20 grudnia 1993 roku do 6 maja 1994 roku, od 13 czerwca 1994 roku do 17 czerwca 1994 roku, od 27 października 1994 roku do 2 listopada 1994 roku, od 10 listopada 1994 roku do 10 listopada 1994 roku, od 19 stycznia 1995 roku do 21 stycznia 1995 roku, od 4 maja 1995 roku do 12 maja 1995 roku, od 16 maja 1995 roku do 17 maja 1995 roku, od 22 maja 1995 roku do 24 maja 1995 roku, od 9 czerwca 1995 roku do 11 czerwca 1995 roku, od 13 lipca 1995 roku do 16 lipca 1995 roku, od 26 lipca 1995 roku do 28 lipca 1995 roku od 7 sierpnia 1995 roku do 8 sierpnia 1995 roku, od 18 września 1995 roku do 3 listopada 1995 roku, od 15 listopada 1995 roku do 17 listopada 1995 roku, od 1 grudnia 1996 roku do 5 grudnia 1996 roku, od 28 grudnia 1995 roku do 30 grudnia 1995 roku, od 4 stycznia 1996 roku do 6 stycznia 1996 roku, od 8 stycznia 1996 roku do 10 stycznia 1996 roku, od 15 lutego 1996 roku do 16 lutego 1996 roku, od 22 lutego 1996 roku do 25 lutego 1996 roku, od 27 lutego 1996 roku do 1 marca 1996 roku, od 9 kwietnia 1996 roku do 12 kwietnia 1996 roku, od 27 września 1996 roku do 30 września 1996 roku, od 14 listopada 1997 roku do 15 listopada 1996 roku, od 24 grudnia 1996 roku do 30 grudnia 1996 roku, od 3 lutego 1997 roku do 28 lutego 1997 roku, od 16 czerwca 1997 roku do 16 czerwca 1997 roku, od 20 lipca 1997 roku do 30 sierpnia 1997 roku, od 13 października 1997 roku do 17 października 1997 roku, od 18 grudnia 1997 roku do 24 grudnia 1997 roku, od 15 kwietnia 1998 roku do 21 kwietnia 1998 roku, od 19 maja 1998 roku do 29 maja 1998 roku, od 8 czerwca 1998 roku do 12 czerwca 1998 roku, od 23 czerwca 1998 roku do 30 czerwca 1998 roku, od 24 sierpnia 1998 roku do 28 sierpnia 1998 roku, od 21 września 1998 roku do 25 września 1998 roku, od 26 listopada 1998 roku do 11 grudnia 1998 roku, od 18 grudnia 1998 roku do 24 grudnia 1998 roku, od 28 grudnia 1998 roku do 31 grudnia 1998 roku.

/okoliczność bezsporna, a nadto decyzja – k. 7 plik III akt ZUS, dokumentacja osobowa – pliki I i II akt ZUS/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Odział w Ł. zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych 10 lat i 6 miesięcy przypadające na okres zatrudnienia w Kopalni (...) S.A. od 1 października 1985 roku do 31 grudnia 1998 roku (z wyłączeniem okresów niezdolności do pracy). /okoliczność bezsporna, a nadto decyzja – k. 7 plik III akt ZUS, dokumentacja osobowa – pliki I i II akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zgromadzonych w aktach rentowych i w aktach sprawy dowodów z dokumentów. Powołane dowody nie były kwestionowane w toku postępowania przez żadną ze stron, a Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw, ażeby z urzędu zakwestionować ich wartość dowodową w sprawie.

Stan faktyczny był w całości bezsporny pomiędzy stronami, albowiem ostatecznie wnioskodawca oświadczył, że nie posiada wymaganego 25-letniego ogólnego stażu, a organ rentowy zaskarżoną decyzją uwzględnił wszystkie okresy składkowe i nieskładkowe. Jednocześnie wnioskodawca nie kwestionował w odwołaniu nieposiadania wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje :

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Wstępnego wskazania wymaga, że ostatecznie ZUS nie wnosił o odrzucenie odwołania lecz o jego oddalenie.

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku poz. 1383, z późn. zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku (art. 196 ustawy) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Ustęp 2 wskazanego wyżej przepisu stanowi, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Według treści § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.) za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudniania” uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn;

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Powołany wykaz wskazuje wszystkie te prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

W świetle § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 r. II UKN 417/97 – (...)
i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 r. II UKN 39/00 Prok.
i Prawo (...)).

Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

W przedmiotowym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości fakt, iż wnioskodawca spełnia przesłanki ustawowe: co do wieku – wnioskodawca ukończył 60 lat w dniu
11 marca 2017 roku oraz złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Bezspornym był brak posiadania 15-letniego stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych. Spór dotyczył początkowo posiadania 25-letniego ogólnego stażu pracy, jednakże po uszczegółowieniu przez ZUS w odpowiedzi na odwołanie okresów podlegania ubezpieczeniu z uwzględnieniem okresów składkowych, wnioskodawca ostatecznie nie kwestionował niespełnienia także i tej przesłanki.

Zdaniem Sądu Okręgowego wnioskodawca nie wykazał zatem nie tylko minimalnego wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych ale także minimalnego wymiaru stażu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, które uprawniałyby go do świadczenia emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że M. P. do dnia 1 stycznia 1999 roku udowodnił 20 lat i 7 dni okresu podlegania ubezpieczeniu, w tym 19 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych i 5 miesięcy i 15 dni okresów nieskładkowych. Zatem do minimalnego wymiaru ogólnego stażu zatrudnienia, tj. do 25 lat, brakuje skarżącemu 4 lata, 11 miesięcy i 13 dni. Natomiast w zakresie okresu pracy w szczególnych warunkach organ uznał jedynie 10 lat i 6 miesięcy. Zatem do minimalnego okresu pracy w szczególnych warunkach, tj. do 15 lat, brakuje skarżącemu 4 lata i 6 miesięcy.

Zgodnie z art. 6 k.c. to na wnioskodawcy spoczywał ciężar dowodowy w niniejszej sprawie. Oparcie polskiej procedury cywilnej na zasadzie kontradyktoryjności jedynie
w wyjątkowych przypadkach dozwala Sądowi na podjęcie czynności mających na celu pobudzenie inicjatywy stron, a zasadą w tym zakresie jest samodzielne dążenie uczestników postępowania do wykazania prawdziwości podnoszonych twierdzeń. Jeżeli twierdzenie istotne dla rozstrzygnięcia nie zostanie udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu. Zatem strona, na której spoczywa ciężar dowodu, ponosi ryzyko ujemnych skutków niedopełnienia swoich obowiązków w tym zakresie. Sąd Okręgowy uznał również, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia
17 grudnia 1996 roku, iż nie jest zarówno zobowiązany, jak i uprawniony do przeprowadzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.),
a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (patrz wyrok SN
z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/76).

Tymczasem wnioskodawca w toku postępowania sądowego nie tylko nie zgłaszał wniosków dowodowych na sporną okoliczność, ale nawet nie kwestionował, iż na dzień
1 stycznia 1999 roku nie posiada wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych i 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W oparciu o poczynione ustalenia i obowiązujące przepisy prawa Sąd Okręgowy uznał, że skarżący nie spełnił wszystkich warunków do nabycia prawa do emerytury, gdyż nie legitymuje się minimalnym 25 – letnim ogólnym stażem pracy okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie jako niezasadne.

K.W.