Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 lutego 2017 roku, sygn. akt VIII C 1996/16, w sprawie z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G. przeciwko P. Z., o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny: 1. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 993,51 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 448,21 zł od dnia 25 lutego 2016 roku do dnia zapłaty; 2. umorzył postępowanie w pozostałym zakresie; 3. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 55,85 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd I instancji dokonał następujących ustaleń faktycznych i ocen prawnych:

W dniu 16 czerwca 2008 roku pozwany P. Z. zawarł z poprzednikiem prawnym powoda (...) Bank Spółką Akcyjną w G. umowę o kartę kredytową V. G. M. Banku, w ramach której bank przyznał pozwanemu limit kredytowy w wysokości 5.500 zł (2.500 zł dla transakcji gotówkowych). W ramach umowy pozwany był uprawniony do dokonywania transakcji gotówkowych oraz bezgotówkowych do wysokości przyznanego limitu. Od wykorzystanego limitu bank naliczał odsetki według zmiennej stopy procentowej, która na datę zawarcia umowy wynosiła 21,60 % dla transakcji bezgotówkowych oraz gotówkowych. Poza odsetkami bank był uprawniony do pobierania opłat i prowizji. Pozwany zobowiązał się do comiesięcznej spłaty zadłużenia w wysokości nie mniejszej niż podana w zestawieniu transakcji minimalna wymagana miesięczna spłata, na którą składały się: (1) suma miesięcznych rat spłaty z tytułu dokonanych transakcji bezgotówkowych (stałe spłaty) oraz transakcji gotówkowych – wypłata (stałe spłaty), o ile taka transakcja była dokonana, (2) miesięczna spłata określona procentowo i kwotowo w Taryfie opłat i prowizji z tytułu dokonanych transakcji bezgotówkowych (minimalna spłata) i transakcji gotówkowych – wypłata (minimalna spłata) wraz z należnymi odsetkami i prowizją od tych transakcji, (3) należne opłaty określone w Taryfie opłat i prowizji. Strony ustaliły ponadto, że dzień sporządzenia zestawień transakcji zostaje określony na 15 dzień kalendarzowy każdego miesiąca, a także, że dodatkowe zobowiązania posiadacza karty np. z tytułu przekroczenia przyznanego limitu lub niedopłaty z poprzedniego okresu rozliczeniowego, zostaną doliczone do minimalnej wymaganej miesięcznej spłaty. W umowie zastrzeżono również, że należne bankowi odsetki, opłaty i prowizje będą opłacone przez pozwanego poprzez obciążenie przyznanego limitu kredytowego. Każda dokonana przez posiadacza karty wpłata zaliczana była na pokrycie zadłużenia w następujący sposób: opłaty, odsetki, miesięczna spłata transakcji bezgotówkowych (minimalna spłata), odsetki i prowizje wynikające z w/w transakcji, miesięczna spłata transakcji gotówkowych (minimalna spłata), odsetki i prowizje wynikające z w/w transakcji, miesięczna spłata transakcji bezgotówkowych (stałe spłaty), odsetki i prowizje wynikające z w/w transakcji, miesięczna spłata transakcji gotówkowych (stałe spłaty), odsetki i prowizje wynikające z w/w transakcji. W przypadku braku dokonania minimalnej wymaganej miesięcznej spłaty w zakreślonym terminie, bank pobierał opłatę za obsługę nieterminowej spłaty w wysokości określonej w Taryfie opłat i prowizji. Posiadacz karty zobowiązany był do uiszczenia naliczonej opłaty nie później niż w kolejnym najbliższym terminie spłaty minimalnej wymaganej miesięcznej spłaty. Za okres opóźnienia w spłacie minimalnej bank nie pobierał odsetek za opóźnienie w spłacie z tym jednak zastrzeżeniem, że jeśli posiadacz karty po wypowiedzeniu umowy nie spłacił zadłużenia w określonym terminie spłaty, bank naliczał od dnia następnego po upływie okresu wypowiedzenia odsetki za opóźnienie spłaty według zmiennej stopy procentowej, określonej jako czterokrotność stopy kredytu lombardowego NBP. Umowa została zawarta na czas oznaczony odpowiadający okresowi ważności karty. Okres ten podlegał każdorazowemu przedłużeniu o okres ważności kolejnej wydanej karty. Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy, jeśli posiadacz karty nie zapłacił w terminach spłaty określonych w umowie pełnych minimalnych wymaganych miesięcznych spłat za co najmniej dwa okresy płatności, po uprzednim pisemnym wezwaniu posiadacza karty do zapłaty zaległych kwot, w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Okres wypowiedzenia wynosił 31 dni. Podstawą zawarcia przedmiotowej umowy był wniosek pozwanego. Pozwany nie wypowiedział bankowi przedmiotowej umowy przed upływem okresu, na który została zawarta, na skutek czego ulegała ona automatycznemu przedłużeniu na zasadach określonych jej treścią. W okresie obowiązywania umowy P. Z. korzystał na bieżąco z przyznanego mu limitu, uchybiając jednak warunkom jego spłaty. Na skutek powyższych działań na koncie pozwanego powstało niespłacone zadłużenie. W związku z istniejącym zadłużeniem, pismem z dnia 29 kwietnia 2014 roku powód wypowiedział pozwanemu przedmiotową umowę, wyznaczając ostateczny termin jego spłaty na dzień 5 lipca 2014 roku. Wypowiedzenie to P. Z. odebrał w dniu 14 maja 2014 roku. Na datę sporządzenia wypowiedzenia zadłużenie pozwanego wynosiło łącznie 5.872,85 zł, z czego kwota 5.409,81 zł stanowiła kapitał, 338,94 zł – odsetki, 8 zł – składki ubezpieczeniowe, 60 zł – opłaty za przekroczenie terminu spłaty, 56,10 zł – pozostałe opłaty i prowizje. Po sporządzeniu przez powoda pisma, o którym mowa wyżej, pozwany: 1) w dniu 7 maja 2014 roku dokonał wpłaty 250 zł, którą powód zaliczył na poczet odsetek (154,40 zł) oraz opłat (95,60 zł), na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 5.409,81 zł, odsetki – 184,54 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 maja 2014 roku powód naliczył odsetki umowne w kwocie 71,31 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 255,85 zł; 2) w dniu 6 czerwca 2014 roku dokonał wpłaty 450 zł, którą powód zaliczył na poczet kapitału (317,04 zł) oraz odsetek (132,96 zł), na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 5.092,77 zł, odsetki – 122,89 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach 15 czerwca 2014 roku i 4 lipca 2014 roku powód naliczył odsetki umowne w kwocie 72,14 zł i 42,44 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 237,47 zł; 3) w dniu 7 lipca 2014 roku dokonał wpłaty 450 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 4.642,77 zł, odsetki – 237,47 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 lipca 2014 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 22,67 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 260,14 zł. W dniu 30 lipca 2014 roku strony zawarły porozumienie, na mocy którego pozwany zobowiązał się spłacić swoje zadłużenie w łącznej kwocie 4.931,41 zł (4.642,77 zł + 260,14 zł + 28,50 zł) w 18 ratach po 273 zł każda, płatnych do 11-go dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 11 sierpnia 2014 roku. Ponadto pozwany zobowiązał się spłacić odsetki karne naliczane zgodnie z umowę kredytową, począwszy od dnia, w którym umowa została rozwiązana. Z zawartego porozumienia pozwany wywiązał się połowicznie, dokonując wpłat częściowo z przekroczeniem ustalonego terminu oraz częściowo w niepełnej wysokości. I tak P. Z.: 1) w dniu 12 sierpnia 2014 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 4.369,77 zł, odsetki – 260,14 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 lipca 2014 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 62,68 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 322,42 zł; 2) w dniu 12 września 2014 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 4.096,77 zł, odsetki – 322,42 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach września 2014 roku i 14 października 2014 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 58,59 zł i 50,49 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 431,50 zł; 3) w dniu 12 listopada 2014 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 3.823,77 zł, odsetki – 431,50 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 listopada 2014 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 41,27 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 472,77 zł; 4) w dniu 11 grudnia 2014 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 3.550,77 zł, odsetki – 472,77 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 grudnia 2014 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 37,15 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 509,92 zł; 5) w dniu 12 stycznia 2015 roku dokonał wpłaty 546 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 3.004,77 zł, odsetki – 509,92 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 stycznia 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 35,37 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 545,29 zł; 6) w dniu 11 lutego 2015 roku dokonał wpłaty 275 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 2.729,77 zł, odsetki – 545,29 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 lutego 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 30,07 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 575,36 zł; 7) w dniu 9 marca 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 2.456,77 zł, odsetki – 575,36 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 marca 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 22,86 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 598,22 zł; 8) w dniu 13 kwietnia 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 2.183,77 zł, odsetki – 598,22 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 kwietnia 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 20,50 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 618,72 zł; 9) 9) w dniu 11 maja 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 1.910,77 zł, odsetki – 618,72 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach 15 maja 2015 i 15 czerwca 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 17,46 zł i 16,12 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 652,30 zł; 10) w dniu 17 czerwca 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 1.637,77 zł, odsetki – 652,30 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 lipca 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 13,44 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 665,74 zł; 11) w dniu 4 sierpnia 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 1.364,77 zł, odsetki – 665,74 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach 15 sierpnia 2015 roku i 15 września 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 12,93 zł i 11,44 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 690,11 zł; 12) w dniu 15 września 2015 roku dokonał wpłaty 273 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 1.091,77 zł, odsetki – 690,11 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniu 15 października 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 8,92 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 699,03 zł; 13) w dniu 30 października 2015 roku dokonał wpłaty 546 zł, którą powód zaliczył w całości na poczet kapitału, na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 545,77 zł, odsetki – 699,03 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach 15 listopada 2015 roku i 15 grudnia 2015 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 6,68 zł i 4,45, zwiększając należność odsetkową do kwoty 710,16 zł; 14) w dniu 5 stycznia 2016 roku dokonał wpłaty 100 zł, którą powód zaliczył na poczet kapitału (97,56 zł) oraz odsetek (2,44 zł), na skutek czego wymagalny kapitał wyniósł 448,21 zł, odsetki – 707,72 zł, opłaty – 28,50 zł; w dniach 15 stycznia 2016 roku, 15 lutego 2016 roku i 24 lutego 2016 roku powód naliczył odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 4,31 zł, 3,78 zł i 1,09 zł, zwiększając należność odsetkową do kwoty 716,90 zł. Od dnia zawarcia porozumienia do dnia wniesienia pozwu pozwany dokonał zatem 14 wpłat w kwocie łącznej 4.197 zł. Wpłaty te zostały zaliczone przez powoda na poczet spłaty wymagalnego kapitału (4.194,56 zł) oraz odsetek (2,44 zł). Na skutek wpłat pozwanego zadłużenie wymienione w treści zawartego porozumienia (4.931,41 zł) uległo zmniejszeniu do kwoty: 448,21 zł z tytułu kapitału, 716,90 zł z tytułu odsetek, 28,50 zł z tytułu opłat. Na wysokość należności odsetkowej miały przy tym wpływ naliczone przez powoda odsetki karne, które powód naliczał od zadłużenia przeterminowanego zgodnie z zawartą umową oraz porozumieniem. Łączna wartość naliczonych przez powoda po dacie zawarcia porozumienia odsetek karnych wyniosła 459,20 zł. Kwotę tę zwiększała wartość odsetek naliczonych na datę zawarcia porozumienia (260,14 zł), a zmniejszała kwota zaliczona przez powoda z wpłaty pozwanego dokonanej w dniu 5 stycznia 2016 roku (2,44 zł). Zadłużenie pozwanego na dzień wniesienia pozwu wyglądało zatem następująco: kwota zadłużenia z porozumienia (4.931,41 zł) + kwota naliczonych odsetek karnych (459,20 zł) – dokonane przez pozwanego wpłaty (4.197 zł) = 1.193,61 zł. W wyciągu z ksiąg banku z dnia 24 lutego 2016 roku powód określił wysokość zobowiązania dłużnika na łączną kwotę 1.193,61 zł, z czego kwota 448,21 zł stanowiła należność główną. W dacie wystawienia wyciągu zadłużenie pozwanego z tytułu niespłaconych odsetek umownych, naliczonych od dnia 16 marca 2014 roku do dnia 4 lipca 2014 roku wyniosło 235,03 zł, z tytułu niespłaconych odsetek karnych, naliczonych od dnia niespłacenia przez kredytobiorcę zadłużenia w terminie oznaczonym w wypowiedzeniu do dnia 24 lutego 2016 roku wyniosło 481,87 zł, z tytułu opłat – 28,50 zł. Po dacie wniesienia pozwu P. Z. dokonał dwóch kolejnych wpłat w kwocie po 100 zł każda, co miało miejsce w dniach 7 marca 2016 roku oraz 5 maja 2016 roku, na skutek czego zadłużenie pozwanego uległo zmniejszeniu z kwoty 1.193,61 zł do kwoty 993,61 zł. Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił bądź jako bezsporny bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach spraw, których prawidłowość i rzetelność sporządzenia nie budziła wątpliwości, nie była również kwestionowana przez strony. W tak ustalonym stanie faktycznym powództwo po modyfikacji dokonanej w piśmie procesowym opatrzonym datą 11 lipca 2016 roku Sąd I instancji uznał za zasadne w całości. Sąd meriti wskazał, że w piśmie procesowym, o którym mowa wyżej, powód cofnął pozew co do kwoty 200 zł, wpłaconej przez pozwanego już po wytoczenia powództwa. Uznając, że częściowe cofnięcie powództwa przez powoda wraz ze zrzeczeniem się roszczenia nie jest sprzeczne z prawem ani zasadami współżycia społecznego, nie zmierza również do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.), na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w sprawie w części, której dotyczyło cofnięcie, orzekając jak w punkcie 2 sentencji wyroku. Sąd Rejonowy argumentował, że w przedmiotowej sprawie niesporne były twierdzenia faktyczne powoda o tym, że pozwany zawarł z (...) Bank Spółką Akcyjną w G. (poprzednik prawny powoda) umowę o kartę kredytową, na mocy której bank udzielił pozwanemu limitu kredytowego w kwocie 5.500 zł (2.500 zł dla transakcji gotówkowych). Pozwany nie wywiązał się z warunków umowy, na skutek czego przedmiotowa umowa została wypowiedzenia, a całość zadłużenia postawiona w stan wymagalności, co nastąpiło z dniem 5 lipca 2014 roku. Sąd podkreślił, że pozwany choć kwestionował powództwo w całości, na rozprawie w dniu 15 lutego 2017 roku przyznał, że na skutek niewywiązania się przez niego z warunków zawartej umowy ta została wypowiedziana przez bank. Oświadczył ponadto, że podpisał z powodem porozumienie, na mocy którego zobowiązał się do spłaty zadłużenia w kwocie 4.931,41 zł w 18 miesięcznych ratach po 273 zł każda, a nadto zapłaty dodatkowej kwoty 1.000 zł. Jednocześnie pozwany nie zaprzeczał, że zobowiązanie wynikające z powyższego porozumienia nie było przez niego spłacane w sposób terminowy. Odnosząc się do twierdzeń pozwanego Sąd podkreślił, że pozwany nie kwestionował wysokości swojego zadłużenia na dzień zawarcia porozumienia, wysokość ta wynika nadto z załączonego przez powoda wykazu konta pozwanego. Zadłużenie to uwzględnia wpłaty pozwanego dokonane od dnia 6 maja do dnia 7 lipca 2014 roku w łącznej kwocie 1.150 zł (250 zł + 450 zł + 450 zł), albowiem jego pierwotna wysokość, liczona na dzień sporządzenia przez powoda oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, wynosiła 5.872,85 zł, co wynika wprost z tegoż oświadczenia, jak i wspomnianego wykazu. Zarówno oświadczenie, o którym mowa wyżej, jak również załączony przez powoda wykaz konta, nie były kwestionowane przez pozwanego, jednocześnie operacje finansowe wymienione w treści wykazu korespondują ze złożonymi przez pozwanego historią rachunku i porozumieniem, co dało Sądowi asumpt do przyjęcia, iż przedkładając przedmiotowe dokumenty powód udowodnił zadłużenie pozwanego w wysokości wskazanych w ich treści. P. Z. nie kwestionował swojego zadłużenia oznaczonego w porozumieniu, jak również tego, iż wcześniej bank wypowiedział mu umowę o kartę kredytową i postawił całość zadłużenia w stan wymagalności. W ocenie Sądu twierdzenia pozwanego jakoby dokonane przez niego wpłaty pokryły z naddatkiem istniejące na jego koncie zadłużenie są chybione. Wprawdzie faktycznie pozwany dokonał łącznie 19 wpłat na konto powoda, to jednocześnie o czym była już mowa, 3 z nich przypadały na okres pomiędzy wypowiedzeniem umowy a zawarciem porozumienia. Następne 14 wpłat zostało dokonanych przed wytoczeniem powództwa, a 2 ostatnie już po wniesieniu pozwu. Sąd Rejonowy podkreślił, że na poczet zadłużenia wymienionego w porozumieniu, oznaczonego na łączną kwotę 4.931,41 zł pozwany wpłacił łącznie kwotę 4.397 zł. Zatem wpłaty pozwanego nie mogły pokryć całości jego zadłużenia. P. Z. powołując się na spłatę zadłużenia nie zauważa, że początkowe 3 wpłaty w łącznej wysokości 1.150 zł zostały uiszczone przed dniem 30 lipca 2014 roku, a zatem zadłużenie oznaczone w treści porozumienia uwzględnia już ich dokonanie. Pozwanemu umknęło ponadto, że na mocy zawartej ugody zobowiązał się on do spłaty nie tylko kwoty 4.931,41 zł, ale także odsetek karnych (tj. od zadłużenia przeterminowanego) naliczanych zgodnie z umową kredytu. Odsetki te zostały naliczone przez powoda za okres do dnia wniesienia pozwu w łącznej wysokości 459,20 zł. Jeśli zatem dodać do kwoty 4.931,41 zł, kwotę 459,20 zł (co daje kwotę 5.390,61 zł), a następnie odjąć od wyniku kwotę wpłaconą przez pozwanego po dniu 30 lipca 2014 roku (4.397 zł), otrzymuje się kwotę 993,61 zł, a więc dochodzoną przez powoda po modyfikacji dokonanej w treści odpowiedzi na sprzeciw (bez uwzględnienia kwot uiszczonych przez pozwanego po wniesieniu pozwu, mamy zaś: 5.390,61 zł – 4.197 zł = 1.193,61 zł = kwota dochodzona pierwotnie pozwem). Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 993,61 zł z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 448,21 zł od dnia 25 lutego 2016 roku do dnia zapłaty. Sąd Rejonowy dodał, że strona powodowa miała prawo, oprócz żądania należności głównej, żądać za czas opóźnienia odsetek w umówionej wysokości, jako że zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, przy czym dłużnik jest w opóźnieniu jeżeli nie spełnia świadczenia w określonym terminie. Jeżeli zaś stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe; jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 k.c.). Sąd Rejonowy podkreślił, że zgodnie z zawartą umową bankową, od przeterminowanego kapitału kredytodawca mógł domagać się za okres po wypowiedzeniu umowy zapłaty odsetek według stopy stanowiącej równowartość czterokrotności bieżącej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Jednocześnie w myśl art. 481 § 2 ¹ k.c. w brzmieniu od dnia 1 stycznia 2016 roku, maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Powód wygrał proces w całości (pozwany uiścił kwotę 200 zł już po wniesieniu pozwu), a zatem należy mu się od pozwanego zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości. Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: 30 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa procesowego udzielonego przez powoda oraz 8,85 zł tytułem kosztów związanych z notarialnym uwierzytelnieniem odpisu pełnomocnictwa oraz odpisu z KRS powoda. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 55,85 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od wyroku złożył pozwany, zaskarżając orzeczenie w całości. Pozwany podniósł, że tytuł egzekucyjny nie może mieć nadanej klauzuli wykonalności na rzecz Banku (...), bowiem podmiot ten przestał funkcjonować i świadczenie jest nienależne. Wskazał, że brak jest oświadczenia o poddaniu się egzekucji na rzecz Banku (...), egzekwowane świadczenie zostało spełnione w całości, a Bank udzielił zwłoki w spełnieniu świadczenia i zawarł z pozwanym ugodę (porozumienie).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie jest zasadna i podlega oddaleniu. Nietrafne są zarzuty podniesione w apelacji. Mając na uwadze, że niniejsza sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu uproszczonym i Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, to stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. uzasadnienie wyroku zostaje ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.

Zgodnie z dyspozycją art. 382 k.p.c. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Postępowanie apelacyjne ma merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego, Sąd Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji, ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związanym zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, OSN 2008/6/55.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd I instancji ustalenia faktyczne, sąd II instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania orzeczenia sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej z dnia 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124). Dokonanie własnych ustaleń faktycznych pozwala sądowi II instancji na określenie właściwej podstawy prawnej rozstrzygnięcia, tj. wybór właściwego przepisu prawa materialnego, jego wykładnię i dokonanie subsumcji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt I CSK 509/12, LEX nr 1353054).

Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne dokonane przez Sąd I instancji. Sąd Rejonowy przeprowadził postępowanie dowodowe zgodnie z wnioskami stron, dokonując trafnych ustaleń i wyjaśniając wszystkie istotne okoliczności mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. To zaś spowodowało, że Sąd Okręgowy zaakceptował w całości ustalenia faktyczne i rozważania Sądu I instancji, traktując je jako własne i nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. akt I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999/24/776).

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w sędziowskiej ocenie materiału dowodowego żadnych uchybień. Nie doszło więc do obrazy art. 233 § 1 k.p.c. Sąd i instancji przejawił w wysokim stopniu staranność w toku prowadzonego postępowania dowodowego, jak i przy motywowaniu swojego stanowiska, a wyrok wydał prawidłowo, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy i w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa. W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że swobodna sędziowska ocena dowodów może być podważona jedynie wówczas, gdyby okazała się rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyrok z dnia 18 lutego 1997 r., II UKN 77/96, OSNAPiUS z 1997 r., nr21, poz. 426, lub wyrok z dnia 27 lutego 1997 r., I PKN 25/97, OSNAPiUS z 1997 r., nr 21, poz. 420), co w ocenianej sprawie nie występuje. „Wobec szerokiej autonomii zastrzeżonej sądom przy ocenie przeprowadzonych dowodów, ingerencja sądu drugiej instancji w ocenę dokonaną przez sąd pierwszej instancji dopuszczalna jest wyjątkowo wówczas, gdy w sposób zupełny naruszone zostały zasady określone w art. 233 § 1 k.p.c. (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 6 grudnia 1996 r., II UKN 26/96, OSNAPiUS 1997 r., nr 14, poz. 256; z dnia 6 czerwca 1997 r., II UKN 167/97, OSNAPiUS 1998 r., nr 8, poz. 251). Również, gdy z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne (tak; Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 września 2002 r., IV CKN 1316/00, LEX nr 80273). Wreszcie, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 stycznia 2002 r. (II CKN 572/99, LEX nr 53136) stwierdził, że zarzut obrazy przepisu art. 233 § 1 k.p.c., nie może polegać jedynie na zaprezentowaniu własnych, korzystnych dla skarżącego ustaleń stanu faktycznego, dokonanych na podstawie własnej, korzystnej dla skarżącego oceny materiału dowodowego. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy była prawidłowa. Pozwany podnosi, że spłacił całość zadłużenia. Nie złożył jednak żadnych dowodów na potwierdzenie swojego stanowiska. Sąd natomiast dokonał szczegółowego rozliczenia w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, którego poprawność nie budzi wątpliwości. Twierdzenia pozwanego są lakoniczne, gołosłowne, co nadaje apelacji jedynie polemiczny charakter. Jednocześnie na rozprawie w dniu 15 lutego 2017 roku pozwany oświadczył, że poza dowodami wpłat, które zostały złożone do akt nie było innych wpłat. Sąd Rejonowy dokonał zaś szczegółowego i prawidłowego rozliczenia zadłużenia pozwanego, co czyni zbędnym jego ponowne przytaczanie.

Należy wskazać, że rozkład ciężaru dowodu określony w art. 6 k.c. i w art. 232 k.p.c. nie może być rozumiany w ten sposób, że ciężar dowodu zawsze spoczywa na powodzie. W razie sprostania przez powoda ciążącym na nim obowiązkom dowodowym, na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających oddalenie powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2013r. sygn. akt II PK 304/12, LEX 1341274). Jeżeli więc powód wykazał wystąpienie faktów istotnych z punktu widzenia zastosowania konkretnej normy prawa materialnego, a więc faktów przemawiających za słusznością dochodzonych pretensji, wówczas to pozwanego obarcza ciężar udowodnienia okoliczności niweczących żądanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982r., sygn. I CR 79/82, niepublikowany, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2011r., sygn. I PK 228/10, LEX 896458). W konsekwencji więc strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013r., sygn. I ACa 613/12, LEX 1294695). Jeśli więc materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012r., sygn. I ACa 1320/11, LEX 1108777). Należy też powołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 roku sygn. IV CSK 299/06 (LEX nr 233051) stanowiący, że ciężar dowodu w postępowaniu cywilnym nie zawsze spoczywa na powodzie; ten kto odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Podstawy takiego rozumowania wywodzą się z prawa rzymskiego. Znana mu była zasada „ ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat”. Towarzyszy temu reguła „ excipiendo reus fit actor” (pozwany, który podnosi zarzuty, staje się powodem); w zakresie zarzutów podnoszonych przez pozwanego zajmuje on rolę powoda i na nim spoczywa ciężar dowodu. (por. K. Piasecki teza 6 komentarza do art. 6 kodeksu cywilnego [w:] K. Piasecki, Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze, 2003, por. także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9.07.2009r. sygn. III CSK 341/08 LEX 584753 oraz z dnia 20.04.1982r. sygn. I CR 79/82 LEX 8416).

Oznacza to, że skoro pozwany miał wobec powoda i jego poprzednika prawnego konkretne zobowiązanie, to pozwany powinien był wykazać, że je zaspokoił, tym samym obalając twierdzenie powoda o braku dalszych wpłat. Tego pozwany jednak nie uczynił, wobec czego należy uznać, że długu w wysokości dochodzonej przez stronę powodową nie spłacił. Powód w praktyce nie może, a i nie musi, wykazywać faktów negatywnych, tj. braku wpłat.

Twierdzenia pozwanego, że Bank (...) przestał istnieć nie są prawdziwe. Bank ten nie został wykreślony w Krajowego Rejestru Sądowego. Również twierdzenia pozwanego, że w momencie przejęcia przez Bank (...) banku (...) pozwany nie zalegał z jakimikolwiek płatnościami są gołosłowne. Przeczy temu choćby porozumienie zawarte z powodem w dniu 30 lipca 2014 roku w sprawie spłaty zadłużenia. Zarzut, że tytuł egzekucyjny wystawiony przez G. M. Bank nie może zostać zaopatrzony klauzulą wykonalności budzi zdziwienie, gdyż w przedmiotowej sprawie nie został złożony bankowy tytuł egzekucyjny.

Z tych względów na podstawie art. 385 k.p.c. apelacja pozwanego podlegała oddaleniu jako niezasadna.