Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 sierpnia 2017 r.

Sąd Okręgowy w (...) Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Jaworska

Ławnicy :

Protokolant: : starszy sekretarz sądowy Bożena Nieczypor

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2017 r. w (...)

przy udziale : /

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w (...) –

J. G.

o zapłatę

1.  Oddala powództwo.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w (...) na rzecz adwokata M. P. kwotę 3.600,- zł (trzy tysiące sześćset złotych) powiększoną o obowiązującą stawkę podatku VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Maria Jaworska

Sygn. akt I C 2186/16

UZASADNIENIE

Powód M. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) J. G. kwoty 200.000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty . Powód oparł swoje żądanie na podstawie art. 77 ust. 1 Konstytucji RP.

W piśmie z dnia 30 kwietnia 2017r. ( k. 58) powód wskazał, że pozwany bezprawnie zajął środki pieniężne, znajdujące się na jego rachunku bankowym, stanowiące dotacje z Unii Europejskiej. Powód podał, że w późniejszym czasie zaciągnął pożyczkę w banku w wysokości 10.000 zł, z czego pobrał kwotę 3.000 zł, zaś pozostałą kwotę, tj. 7.000 zł, pozostawił na rachunku bankowym. Następnie, powód otrzymał informację z banku, iż komornik dokonał zajęcia pozostałej kwoty.

W piśmie procesowym z dnia 9 czerwca 2017r. ( k. 69-70 ) pełnomocnik powoda sprecyzował żądanie pozwu, wskazując, że powód domaga się zasądzenia kwoty 200.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, solidarnie od pozwanych, tj. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) J. G. i Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w (...) . Jednocześnie, powód wniósł o wezwanie w charakterze pozwanego Skarbu Państwa, reprezentowanego przez Prezesa Sądu Rejonowego w (...).

Powód stanął na stanowisku, że niezgodne z prawem działanie komornika sądowego polegało na zajęciu przez komornika w toku postępowania likwidacyjnego środków pieniężnych pochodzących z unijnych dotacji, jakie zostały przyznane powodowi. Zdaniem powoda, potencjalne błędy komornika, powinny być skorygowane przez Sąd Rejonowy w (...). Zaniechanie jakiego w ocenie powoda dopuścił się pozwany, jest jego zdaniem wystarczające dla przyjęcia solidarnej odpowiedzialności Skarbu Państwa, przewidzianej w art. 23 ust. 3 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

W odpowiedzi na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu ( k. 82 ).

W uzasadnieniu, pozwany zakwestionował stanowisko powoda. Wskazał, że prowadził przeciwko M. K. jako dłużnikowi postępowanie egzekucyjne o sygn. KM 650/14, które zostało umorzone wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji. Pozwany podniósł, że w niniejszej sprawie, wierzyciel skierował egzekucję m.in. do rachunków bankowych powoda. Zgodnie z wnioskiem wierzyciela, w dniu 26 marca 2014 roku zostało dokonane zajęcie rachunku bankowego w Banku (...). W dniu 11 kwietnia 2014r. bank udzielił pozwanemu informacji, że saldo na rachunku bankowym dłużnika było niewystarczające do rozpoczęcia realizacji zajęcia rachunku bankowego. Pozwany podał, że w dniu 8.05.2014r. z rachunku bankowego w Banku (...) wpłynęła kwota 1699,69 zł, nie zaś 7.000 zł jak wskazywał powód. Pozwany podniósł, że było to jedyne potrącenie które, wpłynęło na poczet zadłużenia , a egzekucja w dalszym toku postępowania okazała się bezskuteczna.

Na rozprawie w dniu 10 sierpnia 2017r., Sąd oddalił wniosek pełnomocnika powoda o wezwanie do udziału w sprawie Skarbu Państwa -Sądu Rejonowego w (...), w charakterze pozwanego, złożony w piśmie z dnia 9 czerwca 2017 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. K. jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego o pow. 18.1306 ha, położonego w miejscowości M.. Szacunkowy roczny dochód z gospodarstwa rolnego powoda, wynosi 27.908,00 zł. Powód otrzymywał dotacje unijne z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

(dowód: zaświadczenie z Urzędu Gminy L., k. 81, informacja z (...) o wysokości przyznanych dopłat, k. 80)

W dniu 23 września 2013r., do pozwanego komornika sądowego J. G. wpłynął wniosek Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W., o wszczęcie egzekucji przeciwko powodowi, na podstawie nakazu zapłaty z dnia 04.06.2013r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Lublinie w sprawie o sygn. VI Nc-e 937375/13. Egzekucja została skierowana do ruchomości, wynagrodzenia za pracę, rachunków bankowych, wierzytelności, nieruchomości i świadczenia emerytalno-rentowego powoda. W tym samym dniu, pozwany wydał postanowienia o wszczęciu egzekucji i zajęciu wierzytelności.

(dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji, akta Km 650/14, k. 1, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, k. 10; zajęcie wierzytelności, k. 11)

Od marca 2014r. pozwany dokonywał czynności egzekucyjnych. W marcu 2014r., na wniosek wierzyciela pozwany dokonał zajęcia 23/48 niewydzielonej części nieruchomości, której współwłaścicielem jest powód, położonej w miejscowości M. I, dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Następnie, pozwany dokonał zajęcia rachunku bankowego powoda w Banku (...). W dniu 11 kwietnia 2014r. otrzymał odpowiedź z banku, że saldo na rachunku bankowym powoda jest niewystarczające do rozpoczęcia realizacji zajęcia tego rachunku.

W dniu 16 października 2014r. pozwany dokonał zajęcia rachunku bankowego dłużnika w banku (...) S.A. W dniu 30 października 2014r. pozwany otrzymał informację z banku, że brak środków pieniężnych na rachunku bankowym powoda, uniemożliwia realizację zajęcia.

Pozwany otrzymał informację z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, iż w przypadku pozytywnej decyzji, powodowi zostaną przyznane środku unijne w okresie od 1 grudnia 2014r. do 30 czerwca 2015r. W związku z dokonanym zajęciem rachunku bankowego, w dniu 4 marca 2015r., pozwany uchylił zajęcie co do kwot wpływających na rachunek powoda z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa tytułem dopłat ze środków unijnych. O ograniczeniu zajęcia, pozwany poinformował powoda.

(dowód: akta sygn. Km 650/14, k. 26, 60, 81, 93, 94; postanowienie z dnia 04.03.2015r. k. 103, 105)

W dniu 3 czerwca 2015r., pozwany zakończył postępowanie egzekucyjne z udziału w nieruchomości należącej do powoda, z uwagi na to, że wierzyciel w ciągu roku nie dokonał czynności potrzebnych do dalszego prowadzenia postępowania z nieruchomości.

(dowód: postanowienie z dnia 03.06.2015r. , akta Km 650/14 k. 107)

Postanowieniem z dnia 5 października 2015 roku pozwany umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec powoda, z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

(dowód: postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 05.10.2015r. akta Km 650/14, k. 140)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz aktach sprawy egzekucyjnej Km 650/14.

Oddalając wniosek powoda o wezwanie do udziału w sprawie Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego w (...)w charakterze pozwanego, Sąd miał na uwadze następujące okoliczności:

Z brzmienia art. 194 § 3 kpc wynika, że to Sąd decyduje o uwzględnieniu wniosku powoda o wezwanie do udziału w sprawie. Sąd nie jest związany takim wnioskiem. W orzecznictwie wypracowano stanowisko, że zgłoszenie odpowiedniego wniosku o dopozwanie, nie oznacza automatycznego wezwania wskazanej osoby w charakterze pozwanego (uchw. SN z 16.6.1968 r., III CZP 69/67, OSNCP 1969, Nr 7–8, poz. 122; orz. SN z 10.11.1970 r., II CZ 139/70, OSPiKA 1971, Nr 10, poz. 178; orz. SN z 3.12.1971 r., III CRN 376/71, OSPiKA 1972, Nr 11, poz. 207; wyr. SN z 22.12.1973 r., I CR 614/73, OSNCP 1974, Nr 12, poz. 213; uchw. SN z 25.4.1980 r., III CZP 21/80, OSNCP 1980, Nr 11, poz. 207).

Zatem, oceniając zasadność zgłoszonego wniosku, sąd może wydać postanowienie pozytywne (wzywające do udziału w sprawie) lub postanowienie negatywne (oddalające wniosek). Wniosek powoda był w ocenie Sądu bezzasadny. Powód nie wykazał, że działanie pozwanego było bezprawne. Jednocześnie w sprawie nie istnieją przesłanki pozwalające na przyjęcie odpowiedzialności Skarbu Państwa.

Bezspornym w niniejszej sprawie było to, że powód jako współwłaściciel gospodarstwa rolnego położonego w M., był dłużnikiem oraz że w dniu 23 września 2013r. do pozwanego wpłynął wniosek Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. o wszczęcie egzekucji przeciwko powodowi. W tym samym dniu, pozwany wydał postanowienia o wszczęciu egzekucji i zajęciu wierzytelności. Od marca 2014r. pozwany dokonywał czynności egzekucyjnych.

Powód stanął na stanowisku, że niezgodne z prawem działanie pozwanego, polegało na zajęciu przez pozwanego środków pieniężnych, pochodzących z dotacji unijnych, jakie zostały przyznane powodowi.

Spór w analizowanej sprawie koncentrował się wokół oceny, czy zachowanie pozwanego komornika w toku prowadzonej egzekucji było działaniem niezgodnym z prawem w rozumieniu art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sądowych i egzekucji (dalej: KomSEgzU) komornik jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności. Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę razem z komornikiem.

Do przypisania komornikowi odpowiedzialności za szkodę miarodajne są więc ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej, tj. zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, powstanie szkody oraz wystąpienie związku przyczynowego między zdarzeniem a powstałą szkodą. Przypisanie komornikowi odpowiedzialności odszkodowawczej musi zostać poprzedzone bezwarunkowym stwierdzeniem, iż jego zachowanie (działanie lub zaniechanie) było zachowaniem niezgodnym z prawem. Za zachowanie niezgodne z prawem należy rozumieć takie zachowanie, które jest sprzeczne z powszechnie obowiązującymi źródłami prawa Rzeczypospolitej Polskiej.

Wywołana szkoda musi być normalnym następstwem niezgodnego z prawem działania bądź zaniechania komornika. Ciężar udowodnienia istnienia związku przyczynowego spoczywa – zgodnie z ogólną zasadą z art. 6 KC – na poszkodowanym, tak samo jak obowiązek udowodnienia powstania szkody i naruszenia prawa ( H. C., J. A. , Status prawny komornika, s. 5).

Zgodnie z treścią art. 804 KPC organ egzekucyjny (komornik) nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Oznacza to, że komornik nie został uprawniony do oceny merytorycznej zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.

W toku postępowania, precyzując żądanie pozwu, powód zarzucał pozwanemu naruszenie treści art. 831 § 1 pkt 2a k.p.c. W myśl w/w przepisu, nie podlegają egzekucji środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r., poz. 885 ze zm.), chyba że egzekwowana wierzytelność powstała w związku z realizacją projektu, na który te środki były przeznaczone. Środki wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o finansach publicznych, to – będące środkami publicznymi - środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej i niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oraz inne środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi.

Zajęcie rachunku bankowego nie może obejmować środków, o których mowa w art. 831 § 1 pkt 2a k.p.c., chyba że egzekwowana wierzytelność powstała w związku z realizacją projektu, na który te środki były przeznaczone. (uchwała SN z dnia 26.02.2015r. sygn. III CZP 104/14).

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu pozwany -komornik sądowy J. G., wykonywał wszystkie czynności zgodnie z przepisami prawa, stosując się ściśle do wniosku wierzyciela o wszczęcie egzekucji, który wskazał następujące sposoby egzekucji: rachunki bankowe, ruchomości, wynagrodzenie za pracę, wierzytelności, nieruchomości i świadczenia emerytalno-rentowe powoda. Wierzyciel inicjując egzekucję, musi we wniosku dokładnie oznaczyć świadczenie, jakie ma być spełnione oraz wskazać sposób egzekucji, zaś komornik nie może zastosować żadnego innego sposobu egzekucji niż zgłoszony we wniosku. Organ egzekucyjny jest bowiem związany wnioskiem wierzyciela i nie może wyjść poza jego żądanie, nawet jeżeli z tytułu wykonawczego wynika co innego.

W toku postępowania egzekucyjnego, pozwany ustalił, że w przypadku pozytywnej decyzji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w okresie od 1.12.2014r. do 30.06.2015 roku powodowi zostaną przyznane środki unijne, które zostaną przekazane na rachunek bankowy w banku (...) SA. Następnie, w dniu 4 marca 2015r. pozwany skutecznie dokonał uchylenia zajęcia co do kwot wpływających na rachunek dłużnika z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, tytułem dopłat ze środków unijnych, o czym powód został poinformowany ( k. 103-105 akt Km 650/14).

Sąd ustalił, że żadna kwota z rachunku bankowego powoda nie została wyegzekwowana przez pozwanego, tym samym postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne. Na rachunkach bankowych powoda, brak było bowiem środków przekraczających kwotę wolną od zajęcia. Pozwany, wbrew twierdzeniom powoda, nie dokonał zajęcia środków, które stanowiły przyznane mu dotacje unijne. Postanowieniem z dnia 5 października 2015r., pozwany umorzył postępowanie egzekucyjne jako bezskuteczne. Tym samym, zarzut powoda dotyczący naruszenia przez pozwanego treści art. 831 § 1 pkt 2a k. p. c, okazał się bezpodstawny.

Na postawie dowodów zgromadzonych w aktach sprawy, w szczególności akt komorniczych o sygn. Km 650/14, niewątpliwym jest, że postępowanie egzekucyjne wobec powoda, prowadzone było przez pozwanego w sposób zgodny z prawem. Działań pozwanego komornika nie można oceniać jako bezprawne, skoro opierały się na obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa. W toku postępowania egzekucyjnego w żaden sposób nie zostały naruszone prawa powoda. W ocenie Sądu, nie wystąpiły w sprawie żadne przesłanki odpowiedzialności komornika, o jakich mowa w przepisie art. 23 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.

Twierdzenia powoda zawarte w pismach z dnia 30.04.2017r. oraz z dnia 9.06.2017r. były gołosłowne. Powód w żaden sposób nie wykazał ich zasadności i nie przedstawił żadnych dowodów, które mogłyby wskazywać na to, że działanie pozwanego w trakcie prowadzonego przez niego postępowania egzekucyjnego, było niezgodne z prawem.

Wobec bezzasadności powództwa, Sąd oddalił je w całości w punkcie pierwszym wyroku.

W punkcie drugim orzeczenia, Sąd zasądził od Skarbu Państwa -Sądu Okręgowego w (...)na rzecz adw. M. P. kwotę 3.600 zł plus należny podatek VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu stosownie do treści § 4 oraz § 8 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1801). Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, Sąd zasądził połowę opłaty wskazanej w § 8 pkt 6 w/w rozporządzenia .