Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2016 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2016 roku w S.

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2015 roku, sygn. akt I C 246/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki M. S. na rzecz pozwanej (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Sławomir Krajewski SSO Marzenna Ernest SSO Wiesława Buczek – Markowska

Sygn. akt II Ca 296/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 stycznia 2013 roku powódka M. S. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwoty 36.945,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 26 lipca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z uwzględnieniem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Na rozprawie w dniu 24 września 2013 roku strona powodowa ograniczyła powództwo o kwotę 6744,36 zł z uwagi na to, iż w grudniu 2012 roku bezpośrednio przed wniesieniem pozwu pozwana wypłaciła na rzecz powódki niniejszą kwotę. Jednocześnie cofnęła powództwo w tym zakresie, na co strona powodowa wyraziła zgodę, wnosząc o oddalenie powództwa w pozostałej części i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Na rozprawie w dniu 20 listopada 2015 roku strona powodowa wniosła o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 6744,36 zł od dnia 26 lipca 2012 roku do dnia zapłaty tej kwoty tj. 18 grudnia 2012 roku.

Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2015 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie o sygn. akt I C 246/13 zasądził od pozwanego (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki M. S. kwotę 6664,85 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2012 roku do dnia zapłaty (pkt I); umorzył postępowanie co do kwoty 6744,36 zł (pkt II); zasądził od pozwanego na rzecz powódki odsetki ustawowe od kwoty 6744,36 zł od dnia 27 lipca 2012 r. do dnia 17 grudnia 2012 r. (pkt III); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt IV); zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 853,26 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt V); nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 104,86 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt VI); nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie kwotę 23,02 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt VII).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych:

Właścicielem pojazdu marki O. (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 2001 jest K. W., zaś właścicielem samochodu osobowego marki H. (...) o numerze rejestracyjnym (...) była A. P., która zawarła z A. (...)/ (...) Spółką Akcyjną Oddział w Polsce z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązującą w dacie przedmiotowego zdarzenia tj. w dniu 25 czerwca 2012r.

W dniu 25 czerwca 2012r. około godz. 16:35 w Dobrej na ul. (...) doszło do kolizji powyższych pojazdów. K. W. jako kierowca samochodu marki O. (...), gdy stał za zjazdem z ronda na tył jego pojazdu najechał pojazd, kierowany przez A. P..

W dniu 26 czerwca 2012r. dokonano zgłoszenia szkody komunikacyjnej u pozwanego.

W dniu 26 czerwca 2012r. poszkodowany K. W. zlecił naprawę pojazdu O. (...) w warsztacie (...) A. PHU (...). Zgodnie z umową zlecenia napraw blacharsko - lakierniczych zlecono zamówienie i dokonanie zakupu części nowych oryginalnych, określono czas naprawy na około 10 dni i ustalono stawki za roboczogodziny prac blacharskich i lakierniczych na kwoty po 140 zł.

Jednocześnie poszkodowany zawarł z ww. warsztatem umowę najmu pojazdu zastępczego ustalając czynsz najmu w wysokości 350 zł netto za dobę. Wynajęty został samochód marki F. (...) o nr rej. (...).

Poszkodowany wykorzystywał swój samochód, ażeby dojeżdżać do miejsca pracy tj. ze S.-D. do Centrum na ul. (...). Także wykorzystywał pojazd dla celów osobistych, poszkodowany użytkował go 7 dni w tygodniu i nie posiadał w tym czasie innego pojazdu.

W dniu 27 czerwca 2012r. wykonano oceny technicznej pojazdu poszkodowanego. W dniu 11 lipca 2012r. dokonano przeglądu technicznego pojazdu poszkodowanego.

W dniu 7 sierpnia 2012r. poszkodowany zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności przenosząc wierzytelność - prawo do odszkodowania przysługującego mu z tytułu OC w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 25 czerwca 2012r.

Pozwane towarzystwo ubezpieczeń w dniu 22 sierpnia 2012r. określiło wartość uszkodzeń w pojeździe poszkodowanego na kwotę 1972,64 zł i wydało decyzję o wypłaceniu odszkodowania w powyższej kwocie. Decyzję co do wysokości odszkodowania pozwana oparła na kalkulacji naprawy sporządzonej w dniu 4 lipca 2012r. Niniejsza kwota została przelana w dniu 23 sierpnia 2012r.

W dniu 28 sierpnia 2012r. S. S. sporządził kalkulację naprawy nr (...) wyceniając koszt naprawy na kwotę 13.346 zł.

Za wynajem auta zastępczego wystawiono fakturę VAT nr (...) w dniu 29 sierpnia 2012r. na kwotę 25.399,50 zł za 59 dni wynajmu przy stawce 350 zł za dobę, powiększonej o 23 % podatek VAT.

Powódka nie zgodziła się z decyzją pozwanego i skierowała do niego pismo z dnia 5 września 2012r. zatytułowane „Wezwanie do zapłaty", w którym wezwała na podstawie kalkulacji naprawy nr (...) do wypłaty kwoty 13.518,20 zł, tytułem pełnej kompensaty kosztów naprawy w pojeździe poszkodowanego. Pismem z dnia 5 września 2012r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 22.399,50 zł, tytułem kosztów najmu auta zastępczego na podstawie faktury nr (...).

W dniu 9 września 2012r. S. S. uzupełnił kalkulację naprawy nr (...) wyliczając koszty naprawy na kwotę 13.518,20 zł.

Pismem z dnia 20 listopada 2012r. pozwane towarzystwo ubezpieczeń poinformowało powódkę, iż brak jest podstaw do wypłaty odszkodowania z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego w związku z nieudokumentowanie faktu naprawy pojazdy (czy to za pomocą faktury za naprawę czy zdjęć dokumentujących jej przeprowadzenie).

Nie zgadzając się ze stanowiskiem pozwanej powódka za pośrednictwem korespondencji e - mail wyraziła swoje stanowisko wskazując, iż nie otrzymała zwrotu kosztu najmu pojazdu zastępczego ani odpowiedzi w tym zakresie.

Pozwane towarzystwo ubezpieczeń w dniu 17 grudnia 2012r. określiło wartość naprawy pojazdu poszkodowanego na kwotę 8717,00 zł i wydało decyzję o dopłacie odszkodowania w kwocie 6744,36 zł. Decyzję co do wysokości odszkodowania pozwany oparł na kalkulacji naprawy sporządzonej w dniu 17 grudnia 2012r. Polecenie przelewu na rzecz powódki wydano 18 grudnia 2012r.

Ustalono koszt naprawy samochodu O. (...) nr rej. (...) na dzień 25 czerwca 2012r., który wyniósł 13.374,13 zł brutto przy uwzględnieniu cen części zamiennych nowych, oryginalnych, sygnowanych znakiem producenta pojazdu i przy zastosowaniu średnich stawek obowiązujących w nieautoryzowanych warsztatach naprawczych o wysokim poziomie osprzętowania na terenie województwa (...) w okresie wystąpienia szkody - prac blacharskich i mechanicznych 105 zł za 1 roboczogodzinę i prac lakierniczych 115 zł za 1 roboczogodzinę. Uszkodzone w wyniku kolizji z dnia 25 czerwca 2012r. części nie posiadały uszkodzeń sprzed zdarzenia. Przed szkodą w dniu 25 czerwca 2012r. w samochodzie O. (...) nie znajdowały się części zamienne alternatywne lub zamontowane, jako części używane. Wartość rynkowa samochodu O. (...) nr rej. (...) na dzień 25 czerwca 2012 r. wynosiła 13.700 zł brutto.

W wyniku kolizji ostre krawędzie nakładki zderzaka tylnego oraz poszerzenia błotnika tylnego prawnego znajdowały się poza obrysem samochodu O. (...). W związku z czym stanowiły one zagrożenie dla innych uczestników ruchu np. w przypadku kontaktu z pieszym, gdyż mogły spowodować znaczne obrażenia ciała. Uszkodzenia powstałe w pojeździe w wyniku przedmiotowego zdarzenia wykluczały pojazd z użytkowania.

Technologiczny czas naprawy samochodu O. (...) wyniósł 6 dni roboczych. Natomiast konieczny i niezbędny czas do przeprowadzenia naprawy samochodu O. (...) nr rej. (...) R w związku z kolizją z dnia 25 czerwca 2012r. wyniósł 11 dni roboczych.

Średnia dobowa stawka wynajmu samochodu klasy „minivan” tj. odpowiadającej samochodowi O. (...) w okresie wystąpienia szkody z dnia 25 czerwca 2012r. wyniosła 148,39 zł netto, 182,52 zł brutto.

W związku z tym, że zakwalifikowane do wymiany części nie stanowią tzw. części eksploatacyjnych (np. amortyzatory, tarcze hamulcowe, opony, akumulator) celowym i ekonomicznie uzasadnionym było zastosowanie do naprawy samochodu części nowych oryginalnych. Tylko zastosowanie części nowych oryginalnych pozwala na wykonanie naprawy w sposób prawidłowy, gdyż takie części dają gwarancję zgodności ich cech i własności z wymogami konstruktora i producenta samochodu.

Na podstawie przeprowadzonych oględzin stwierdzono, że możliwe do zweryfikowania części zamienne zastosowane do naprawy samochodu noszą ślady eksploatacji. Części te są częściami oryginalnymi pochodzącymi z rynku wtórnego.

Koszty naprawy samochodu O. (...) nr rej. (...) do stanu w jakim został on okazany do oględzin w dniu 22 maja 2014r. przy zastosowaniu założeń, że zastosowano stawki obowiązujące w warsztacie dokonującym naprawy oraz przyjęto 30 % cen części zamiennych nowych, oryginalnych, sygnowanych znakiem producenta pojazdu, jako ceny części z rynku wtórnego (dla elementów możliwych do zweryfikowania) wynosiły 5332,03 zł.

Uzasadniony czas naprawy samochodu O. (...) przy zasymulowanych kosztach naprawy wynikających z rzeczywiście poniesionej naprawy wynosił 9 dni roboczych. Przeprowadzona naprawa nie przywróciła stanu samochodu do stanu sprzed kolizji z dnia 25 czerwca 2012r.

Z treści dowodu rejestracyjnego samochodu O. (...) nr rej. (...) wynika, iż w dniu 11 lipca 2012r. samochód przeszedł z wynikiem pozytywnym badanie techniczne, a więc był on sprawny technicznie już w dniu 11 lipca 2012r., a tym samym użytkowanie samochodu zastępczego po tym dniu było już nieuzasadnione.

Biorąc pod uwagę, że samochód został już naprawiony w sposób, który nie pozwolił przywrócić stanu samochodu do stanu sprzed zdarzenia to dopłata do wysokości kosztów naprawy oszacowanych przez biegłego w kalkulacji naprawy nr (...) również nie pozwoli przeprowadzić naprawy w sposób prawidłowy. Wynika to z faktu, że naprawę trzeba będzie rozpocząć ponownie demontując elementy wcześniej zamontowane oraz dokonując naprawy zgodnie ze wskazaną kwalifikacją uszkodzeń. W takim przypadku koszty naprawy samochodu będą wyższe o już przeprowadzoną naprawę oraz koszty związane z demontażem zamontowanych części.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za uzasadnione w części.

Jako podstawę prawną żądania pozwu wskazano przepis art. 822 k.c. oraz art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003r. Nr 124, poz. 1152).

Zaznaczono, że strony pozostawały w sporze co do zasadności wynajmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego oraz wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania, co wiązało się z odmiennymi twierdzeniami stron w przedmiocie wyliczenia kosztów naprawy, wysokości stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych, czasu niezbędnego do korzystania z pojazdu zastępczego, jak również wysokości stawki czynszu za wynajem takiego pojazdu. Strona pozwana utrzymywała, że poszkodowany nie był uprawniony do korzystania z pojazdu zastępczego z uwagi zaistniałą szkodę, która nie uniemożliwiała poruszaniu się uszkodzonym pojazdem przez poszkodowanego. Natomiast poszkodowany twierdził, że w związku z uszkodzeniem pojazdu musiał korzystać z samochodu zastępczego przez 59 dni, bowiem miał prawo korzystać z pojazdu zastępczego przez rzeczywisty czas naprawy uszkodzonego pojazdu.

Ustalenia w zakresie stanu faktycznego sprawy Sąd poczynił w oparciu o ujawnione w sprawie dowody z dokumentów, których autentyczności i mocy dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a które przy tym nie wzbudziły wątpliwości Sądu. Także w oparciu o przesłuchanie świadków w osobie S. S., K. W. oraz powódki M. S.. Sąd nie zakwestionował wiarygodności tych dowodów albowiem korespondowały one ze sobą jak również z innymi dowodami w postaci dowodów z dokumentów.

Sąd Rejonowy zauważył, że utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej uszkodzenia stanowi szkodę majątkową i to nie tylko w przypadku, gdy dotyczy pojazdu wykorzystywanego uprzednio w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W piśmiennictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu.

Postulat pełnego odszkodowania przemawia więc za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek uszkodzenia.

Jednocześnie Sąd Rejonowy podzielił stanowisko wyrażone w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11, iż „Nie wszystkie jednak wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.)”.

Wskazano, że o ile bezspornie poszkodowany, co do zasady może wstrzymać się z naprawą lub z niej zrezygnować i jednocześnie dochodzić odszkodowania liczonego według średnich cen rynkowych, to możliwość taką należy wykluczyć w sytuacji, w której rzecz została już naprawiona. Sąd, bowiem zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Nie sposób, więc przyjąć, że naprawa rzeczy nie wpływa na ocenę roszczeń poszkodowanego, co do wysokości należnego mu odszkodowania. Roszczenie w tym zakresie musi być, bowiem zawsze limitowane uszczerbkiem jego w majątku. Jeśli więc rzecz została w pełni przywrócona do stanu poprzedniego, to szkoda polegająca na uszkodzeniu rzeczy i zmniejszeniu jej wartości oraz użyteczności, przestaje istnieć i nie może być podstawą do miarkowania odszkodowania.

Wobec tego w warunkach niniejszej sprawy powód powinien wykazać, że rzeczywisty koszt naprawy jego pojazdu okazał się być wyższy niż suma wypłaconego mu odszkodowania.

Pomiędzy stronami istniał również spór, co do wysokości dobowej stawki za wynajem pojazdu klasy O. (...). Powód uzasadniając zasadność swojego żądania powołał się na treść faktury VAT nr (...), określającej stawkę dobową na kwotę 350 zł netto. Natomiast pozwana podnosząc, że kwota ta jest nadmiernie wygórowana i nie odpowiada wysokości cen za najem pojazdów zastępczych na rynku.

Sąd wskazał, że podstawowe znaczenie dla ustalenia wysokości i zakresu szkody, jako okoliczności o charakterze specjalnym, miał w niniejszej sprawie dowód z pisemnej opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego. Ustalając zakres uszkodzeń powstałych w samochodzie marki O., koszty ich usunięcia, wysokość stawki najmu pojazdu oraz rzeczywistego czasu naprawy pojazdu Sąd brał pod uwagę przede wszystkim treść pisemnych opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego R. S.. Biegły sądowy R. S. w swojej opinii dokonał wyliczenia kosztów naprawy przy przyjęciu średnich obowiązujących we czerwcu 2012 r. na terenie S. stawek za prace naprawcze w dostatecznie dobrze wyposażonych zakładach naprawczych - 105 zł za prace mechaniczne i blacharskie, 115 zł za prace lakiernicze. Wyliczył koszt naprawy pojazdu z użyciem części nowych oryginalnych dostarczonych przez producenta pojazdu wskazując, że wynosi on łączną kwotę 13.374,13 zł brutto. Biegły wskazał, iż na podstawie przeprowadzonych oględzin koszty przeprowadzonej naprawy wyniosły rzeczywiście 5332,03 zł i nie przywróciła ona stanu samochodu do stanu sprzed kolizji z dnia 25 czerwca 2012r.

W zakresie czasu niezbędnego do naprawy pojazdu poszkodowanego biegły wskazał, iż technologiczny czas naprawy pojazdu marki O. (...) wynosi 6 dni roboczych, natomiast w związku z kolizją z dnia 25 czerwca 2012r. biegły wskazał, iż czas naprawy wynosi 11 dni roboczych. W zakresie stawki za wynajem pojazdu zastępczego odpowiadającego klasie pojazdowi uszkodzonemu biegły wskazał kwotę 182,52 zł brutto za dobę.

Sąd Rejonowy za w pełni przekonujące uznał wyjaśnienia biegłego przedstawione na rozprawie w dniu 20 listopada 2015r., iż stawki za roboczogodzinę zostały zastosowane według stawek średnich w warsztatach nieautoryzowanych na terenie S. i okolic oraz, iż nie zastosował amortyzacji z uwagi na własną wiedzę i doświadczenie, iż pojazdy sprowadzane z zachodu zwykle reprezentują lepszą jakość i mniejsze zużycie niż pojazdy od nowości eksploatowane na terenie Polski. Sąd uznał argumentację biegłego za w pełni przekonującą, konsekwentną i logicznie uargumentowaną, stąd zaaprobował ją w całej rozciągłości.

Dokonując oceny zgłoszonego w sprawie żądania dotyczącego kosztów najmu pojazdu zastępczego Sąd Rejonowy uznał, że twierdzenia pozwanego, co do czasu niezbędnego do korzystania z pojazdu zastępczego zasługują na aprobatę. Do kolizji doszło w dniu 25 czerwca 2012 r., poszkodowany zgłosił szkody bezpośrednio po zdarzeniu. Poszkodowany korzystał, zatem w dniach od 26 czerwca 2012 r, do 26 września 2012 r. z pojazdu zastępczego w ramach pełnej naprawy uszkodzonego pojazdu z uwzględnieniem uszkodzeń wynikłych ze zdarzenia z dnia 25 czerwca 2012 r. Biegły R. S. sporządzając opinię oparł się na cenach za wynajem pojazdu klasy O. (...) w kilku firmach, co pozwoliło na dokonanie ustaleń w zakresie średniej ceny na rynku lokalnym. Biegły wskazał, że średnia cena dobowego wynajmu pojazdu wynosi 182,52 zł brutto. Odnośnie czasu najmu pojazdu zastępczego biegły wskazał, że wynosi on 11 dni. Z punktu widzenia technicznego na dzień zgłoszenia szkody samochód poszkodowanego nie był zdatny do ruchu jednakże w toku badania materiału dowodowego biegły wskazał, iż w dniu 11 lipca 2012r. samochód poszkodowanego był już zdatny do ruchu z uwagi na pozytywną ocenę w czasie badania technicznego.

W zakresie kosztów naprawy pojazdu poszkodowanego należało uznać, iż pozwany zakład ubezpieczeń zobowiązany jest wobec powódki do dodatkowego świadczenia odszkodowawczego obejmującego koszt koniecznych prac zmierzających do przywrócenia pojazdu poszkodowanego do stanu sprzed szkody. Koszty naprawy należało za biegłym ustalić na kwotę 13.374,13 zł brutto. Tak określona suma odpowiadała według biegłego kosztom naprawy samochodu przy użyciu części oryginalnych przy uwzględnieniu cen z 2012 r. (w tym stawek za 1 roboczogodzinę w wysokości 105 zł dla prac mechanicznych i blacharskich i 115 zł dla prac lakierniczych), a przy tym była adekwatna do średnich cen stosowanych w tym samym okresie w odpowiednio wyposażonych, nieautoryzowanych warsztatach naprawczych na naszym rynku. W ocenie sądu szacowanie kosztów naprawy w oparciu o takie właśnie założenia pozwalało określić wysokość należnego odszkodowania w sposób najbardziej adekwatny i zgodny z wytycznym zawartymi w art. 363 k.c. Ponadto Sąd Rejonowy wziął pod uwagę, że biegły sądowy w pisemnej opinii nadmienił, iż pojazd poszkodowanego pomimo, iż naprawiony nie odzyskał w pełni swojej wartości i cech sprzed kolizji. W zakresie kwoty wypłaconej przez pozwaną według biegłego nie sposób było doprowadzić uszkodzony pojazd do stanu będącemu zbliżonym do stanu sprzed szkody. Przy czym należało również podkreślić, iż w opinii biegłego dokonanie pełnej naprawy pojazdu poszkodowanego generowałoby w tej chwili koszty wyższe ponad samą wartość pojazdu z uwagi na potrzebę ponownego wykonania prac naprawczych, które generowałyby kolejne koszty.

Ostatecznie przyjęto, że wartość koniecznych kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu poszkodowanego zamyka się kwotą 13.374,13 zł. Mając na względzie dotychczas wypłacone przez pozwanego odszkodowanie w kwocie 1972,64 zł i (...),36 Sąd uznał, że pozwany w dalszym ciągu pozostaje zobowiązany wobec powódki do zapłaty kwoty 4657,13 zł, tytułem pełnej rekompensaty wydatków związanych z naprawą pojazdu, a nadto kwoty 2007,72 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego (11x 182,52 zł).

Powyższe zaś pozwala w ocenie Sądu na dokonanie ustalenia, że pozwany w dalszym ciągu pozostaje zobowiązany wobec powódki do świadczenia odszkodowawczego z tytułu kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu oraz kosztów wynajmu pojazdu zastępczego. Z uwagi na okoliczność, że powódka otrzymała już od pozwanego łącznie kwotę 8717 zł oraz uwzględniając zakres żądania powoda zasadnym było uznanie, iż towarzystwo zobowiązane jest jeszcze do wypłaty na jego rzecz kwoty 6664,85 zł, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. Sąd Rejonowy miał też na względzie unormowanie art. 14 ust 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003r. Nr 124, poz. 1152), który stanowi, że zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Szkoda została zgłoszona w dniu 26 czerwca 2012r., stąd przyjęto, że 30-dniowy okres na przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego i wypłacenie odszkodowania minął w dniu 26 lipca 2012 r. i od dnia następnego pozwany bez wątpienia pozostawał już w opóźnieniu w zapłacie spornej należności, stąd nie wykraczając poza granice żądania, Sąd zasądził wskazane odsetki ustawowe zgodnie z żądaniem wyrażonym w pozwie. Ponadto w pkt III wyroku Sąd zasądził odsetki ustawowe od kwoty 6 744,36 zgodnie z powyższym od dnia 27 lipca 2012r. do dnia 17 grudnia 2012r., poprzedzającego wypłatę tej kwoty na rzecz powódki w dniu 18 grudnia 2012r.

Wskazano również, że pełnomocnik powódki na rozprawie w dniu 24 września 2013r. cofnął pozew w zakresie roszczenia co do kwoty 6744,36 zł. Mając na uwadze przyczyny takiego stanu rzeczy i nie wystąpienie żadnej z okoliczności, o których mowa w art. 203 § 4 k.p.c. Sąd Rejonowy umorzył postępowanie co do kwoty 6744,36 zł.

O kosztach postępowania przy uwzględnieniu wyniku procesu orzeczono w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 2 k.p.c., art. 99 k.p.c. w zw. z art. 100 zd. 1 k.p.c. i art. 13 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2003 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu - t. j.: Dz. U. z 2013 r. Nr 490).

Uwzględniając wynik postępowania kosztami sądowymi w wymiarze różnicy pomiędzy uiszczoną zaliczką, a rzeczywistymi kosztami sporządzenia opinii biegłego sądowego należało obciążyć proporcjonalnie strony. Podstawą takiego rozstrzygnięcia stanowił przepis art. 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła powódka i zaskarżając wyrok w części w pkt. IV w zakresie w jakim sąd oddalił roszczenie powódki w zakresie zasądzenia na jej rzecz dodatkowo kwoty 912,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 27 lipca 2012 r., tytułem dodatkowego odszkodowania za najem pojazdu zastępczego i pkt. V, VI w całości, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz powódki od pozwanej dodatkowo odszkodowania w wysokości 912,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 27 lipca 2012 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów postępowania łącznie z kosztami postępowania apelacyjnego.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1. Naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. art. 361 § 1 k.c. przez przyjęcie, że pozwana jest zobowiązana do zwrotu na rzecz powódki odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego wyłącznie za okres 11 dni, choć tak zeznania świadków jak również dokumenty prywatne jak i dowód z opinii biegłego sądowego w sposób jednoznaczny wskazują, że czas najmu pojazdu zastępczego, który pozostaje w adekwatnym związku przyczynowo skutkowym ze zdarzeniem szkodowym a tym samym mieści się w granicach odpowiedzialności pozwanej to okres 16 dni, 

2. naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 233 k.p.c., poprzez dokonanie całkowicie dowolnej oceny dowodów, niekorespondującej z zasadami logiki jak i doświadczenia życiowego poprzez przyjęcie, że poszkodowany miał możliwość oraz obowiązek przeprowadzić naprawę pojazdu uszkodzonego przez sprawcę ubezpieczonego w towarzystwie pozwanej spółki niezwłocznie po zaistnieniu szkody, wydatkując na to własne środki pieniężne, a tym samym w ogóle nie czekając na wypłatę należnego odszkodowania od pozwanej, i w konsekwencji że obowiązek takiego zachowania poszkodowanego tj. konieczności wygospodarowania z własnego budżetu domowego środków pieniężnych niezbędnych na przeprowadzenie naprawy pojazdu, obciąża zawsze poszkodowanego jeszcze przed przyznaniem i wypłatą odszkodowania ze strony towarzystwa ubezpieczeń, nadto że technologiczny czas naprawy pojazdu jest równoznaczny z rzeczywistym czasem naprawy pojazdu, oraz choć w orzeczeniu sąd wyrokujący w sprawie wskazał, że najem pojazdu zastępczego winien się zakończyć dnia 11 lipca 2012 r., bowiem w tym dniu pojazd przeszedł pomyślnie badania techniczne, to zasądził na rzecz strony powodowej odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego za okres 11 dni poczynając od dnia 26 czerwca 2012 roku, choć biorąc pod uwagę argumentację stanowiącą podstawę rozstrzygnięcia sądu I instancji w tym zakresie, należne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego winno obejmować okres 16 dni poczynając od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia 11 lipca 2012 rok, tj. przejścia badań technicznych,

3. naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że strona powoda nie wykazała konieczności najmu pojazdu zastępczego przez od dnia 26 czerwca 2012 roku do dnia 11 lipca 2012 roku,

4. Sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że:

- czas najmu pojazdu zastępczego w przedmiotowej sprawie jest tożsamy z technologicznym czasem naprawy pojazdu, choć na czas najmu pojazdu zastępczego wpływa nie tylko technologiczny czas naprawy pojazdu jak również treść umowy zlecenia naprawy blacharsko-lakierniczej łączącej poszkodowanego i warsztat naprawczy jak również charakter, zakres oraz czas podejmowanych przez pozwaną czynności, które to działanie pozwanej uniemożliwiło (mimo starań poszkodowanego) przeprowadzenie naprawy w terminie 11 dni,

- poszkodowany- mimo braku przyjęcia odpowiedzialności za powstałą szkodę przez pozwaną oraz braku wypłaty przez nią bezspornej części odszkodowania - zobowiązany był do przeprowadzenia naprawy przy wykorzystaniu własnych środków przed ich przyznaniem przez pozwaną, a w konsekwencji przyjęcie, że działanie pozwanej w żaden sposób nie wpłynęło na czas naprawy samochodu a tym samym na czas najmu pojazdu zastępczego,

- pomiędzy zdarzeniem a szkodą w postaci najmu pojazdu ponad 11 dni nie zachodzi związek przyczynowo-skutkowy.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o oddalenie w całości apelacji powódki jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

Nie może budzić wątpliwości, że zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC wyznaczany jest granicami odpowiedzialności bezpośredniego sprawcy szkody, a ten ponosi odpowiedzialność tylko w granicach normalnego związku przyczynowego, normowanego w art. 361 § 1 k.p.c.

Reguły ukształtowane z mocy art. 361 § 1 i 2 k.c., co słusznie podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 września 2004 roku, IV CK 672/03, nakazują przestrzeganie zasady pełnego odszkodowania w granicach adekwatnego związku przyczynowego (por. także uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01 i uchwałę Sądu najwyższego z dnia 21 marca 2003 r., III CZP 6/03). Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem, jak wywodzi w cytowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy, kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, jak podkreślał Sąd Najwyższy, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy (por: uzasadnienia wyroku z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 1273/00 i wyrok z dnia 16 maja 2002 r., V CKN 1273/00).

Odnosząc się natomiast do kwestii szkody związanej z najmem pojazdu zastępczego, wyjściowo wskazać należy, iż utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia czy uszkodzenia stanowi szkodę majątkową i to nie tylko w przypadku, gdy dotyczy pojazdu wykorzystywanego uprzednio w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W piśmiennictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego, nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne, na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Stanowisko takie znalazło również wyraz w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 r. (IV CK 672/03). Postulat pełnego odszkodowania przemawia więc za przyjęciem stanowiska o potrzebie zwrotu przez ubezpieczyciela tzw. wydatków koniecznych, potrzebnych na czasowe używanie zastępczego środka komunikacji w związku z niemożliwością korzystania z niego wskutek zniszczenia lub uszkodzenia. W wyroku z dnia 5 listopada 2004 roku, sygn. II CK 494/03, Sąd Najwyższy przekonywająco przyjął, że jeżeli uszkodzony pojazd nadaje się do naprawy to koszty najmu przez poszkodowanego tzw. samochodu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (art. 361 § 1 k.c.).

Co do zasady przyjąć trzeba, że fakt nierozliczenia szkody przez zakład ubezpieczeń i brak wypłaty odszkodowania w czasie naprawy pojazdu nie uzasadnia przedłużania najmu pojazdu zastępczego ponad ustalony w powyższy sposób okres. Przypomnienia wymaga, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Gdyby więc przyjąć, że decydującą dla ustalenia okresu najmu pojazdu zastępczego jest data wypłaty odszkodowania, to najem ów zwykle byłby uzasadniony przez cały czas trwania postępowania likwidacyjnego, co jest zupełnie nieuzasadnione i nie mieściłoby się w granicach normalnych następstw szkody w postaci uszkodzenia pojazdu.

Nie można więc zaakceptować stanowiska apelującej, że każdorazowo uzasadniony jest najem pojazdu zastępczego aż do chwili wypłaty odszkodowania obejmującego właściwe koszty naprawy pojazdu.

Podkreślenia wymaga, że w okolicznościach sprawy w postępowaniu apelacyjnym powódka dochodziła już takich kosztów jedynie do dnia 11 lipca 2012 roku, tymczasem wypłata pierwszej kwoty przez pozwaną z tytułu kosztów naprawy pojazdu nastąpiła dopiero w dniu 23 sierpnia 2012 roku.

W okolicznościach sprawy niemiarodajną dla ustalenia końcowej daty uzasadnionego najmu pojazdu zastępczego jest kwestia poddania auta w dniu 11 lipca 2012 roku badaniom technicznym w stacji kontroli pojazdu, gdzie pojazd został dopuszczony do ruchu.

Okoliczność ta, podobnie jak podzielenie naprawy pojazdu na etapy mechanicznej, który skończył się przedmiotowym badanem i późniejszej lakierniczej, pozostawała w sferze decyzji poszkodowanego i warsztatu naprawczego i nie może wpływać na zakres odpowiedzialności pozwanej.

Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego należało ustalić w oparciu o opinię biegłego w sprawie, która jest w pełni przekonywająca.

Podkreślenia wymaga, że okres 11 dni, określony przez biegłego jako niezbędny czas naprawy nie jest tożsamy z tak zwanym technologicznym czasem naprawy, który w przedmiotowym przypadku wynosił 6 dni, a tym samym uwzględnia dodatkowe okoliczności, związane z koniecznością zgłoszenia szkody, zamówienia części zamiennych itd.

Przypomnieć trzeba, że do szkody doszło w dniu 25 czerwca 2012 roku, w dniu 26 czerwca 2012 roku została ona zgłoszona pozwanej i w tym samym dniu poszkodowany zlecił naprawę pojazdu zakładowi mechaniki pojazdowej specjalizującemu się w naprawach powypadkowych aut. Zauważyć trzeba, że w zleceniu naprawy określono jej czas na około 10 dni, co pokrywa się z wnioskami opinii biegłego.

W tym stanie niezbędny czas naprawy, determinujący ustalenie okresu najmu pojazdu zastępczego, liczący 11 dni - upłynął w dniu 7 lipca 2012 roku.

Brak jest podstaw do uznania, że okres ten powinien być przedłużony do 11 lipca 2012 roku, to jest do chwili opisanego powyżej badania technicznego, która jest irrelewantna dla ustalenia uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego i w konsekwencji także dla poziomu należnego powódce z tego tytułu świadczenia.

Mając na uwadze wszystko powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c., orzeczono jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu w postępowaniu apelacyjnym, zawarte w punkcie II. tejże sentencji, wydane zostało na podstawie art. 108 § 1 k.p.c., w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c., przy uwzględnieniu konieczności uznania powódki za przegrywającą to postępowanie w całości i wysokości jego kosztów poniesionych przez pozwaną, w postaci wynagrodzenia jej pełnomocnika procesowego.

SSO Sławomir Krajewski SSO Marzenna Ernest SSO Wiesława Buczek – Markowska