Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2017 roku

Sąd Rejonowy / Okręgowy w R. Wydział V

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR Sonia Lasota-Zawisza

Sędziowie

Ławnicy: Teresa Jakóbczyk

Irena Procek

Protokolant: Aldona Fojcik

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2017 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa K. P.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

o wynagrodzenie, ustalenie istnienia stosunku pracy, ekwiwalent za urlop oraz odszkodowanie

1.  ustala, że powoda K. P. oraz pozwaną (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. w okresie od 1 września 2009 r. do 30 kwietnia 2014r. łączył stosunek pracy;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4484,48 zł (cztery tysiące czterysta osiemdziesiąt cztery złote 48/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od następujących kwot i dat:

a)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za styczeń 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 lutego 2013r.,

b)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za luty 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 marca 2013r.,

c)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za marzec 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 kwietnia 2013r.,

d)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za kwiecień 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 maja 2013r.,

e)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za maj 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 czerwca 2013r.,

f)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za czerwiec 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 lipca 2013r.,

g)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za lipiec 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 sierpnia 2013r.,

h)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za sierpień 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 września 2013r.,

i)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za wrzesień 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 października 2013r.,

j)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za październik 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 listopada 2013r.,

k)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za listopad 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 grudnia 2013r.,

l)  260,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za grudzień 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 stycznia 2014r.,

m)  340,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za styczeń 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 lutego 2014r.,

n)  340,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za luty 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 marca 2014r.,

o)  340,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za marzec 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 kwietnia 2014r.,

p)  340,28 zł tytułem wynagrodzenia brutto za kwiecień 2014r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 maja 2014r.,

3.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 2491,24 zł (dwa tysiące czterysta dziewięćdziesiąt jeden złotych 24/100) tytułem ekwiwalentu za urlop brutto za lata 2012-2014;

4.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

5.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 12 zł (dwanaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

6.  nakazuje pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwoty 349 zł (trzysta czterdzieści dziewięć złotych).

Teresa Jakóbczyk SSR Sonia Lasota-Zawisza Irena Procek

Sygn. akt V P 68/15

UZASADNIENIE

Dnia 6 lutego 2015 roku powód K. P. wniósł przeciwko pozwanej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. pozew o ustalenie stosunku pracy w okresie od 1 września 2009 roku do 30 kwietnia 2014 roku oraz o zapłatę kwoty 4484,48 zł tytułem wyrównania minimalnego wynagrodzenia za okres od stycznia 2013 roku do kwietnia 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dat i kwot szczegółowo wskazanych w treści pozwu, kwoty 5046 zł tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop za okres od 2011 do 2014 roku, kwoty 5040 zł tytułem odszkodowania, a także zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazał, iż pozwana prowadzi hurtową i detaliczną sprzedaż sprzętu komputerowego oraz świadczy usługi serwisowe i informatyczne. Dnia 1 września 2009 roku przyjęła powoda do pracy na stanowisku sprzedawcy i serwisanta, jednakże nie przedstawiła do podpisu umowy o pracę zapewniając, iż formalności zostaną dopełnione w przyszłości. Dalsze próby uzyskania umowy były nieskuteczne. Mimo braku umowy powód świadczył pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w godz. od 9:00 do 17:00. Obsługiwał klientów pozwanej, zawierał w jej imieniu umowy i świadczył usługi serwisowe. Nadto, posiadał własną imienną pieczęć zakładu pracy, dysponował podpisem elektronicznym, a także reprezentował pozwaną wobec banku, w którym złożono wzór jego podpisu w celu upoważnienia powoda do zawierania w imieniu banku umów kredytowych z klientami pozwanej. Powód wykonywał pracę osobiście, w miejscu i czasie wskazanym przez pozwaną, pod jej nadzorem i kierownictwem, a także za wynagrodzeniem, co świadczy o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy.

Jednocześnie, w okresie do 2013 roku pozwana wypłacała powodowi wynagrodzenie w kwocie 1300 zł, a następie w kwocie 1000 zł, tj. wynagrodzenie niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nadto, w okresie zatrudnienia powód nie korzystał z urlopu wypoczynkowego. Z końcem kwietnia 2014 roku członek zarządu pozwanej oświadczył mu, iż pozwana nie dysponuje środkami finansowymi na dalsze wynagrodzenie i nakazała zaprzestanie stawiennictwa w zakładzie pracy. Rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w sposób niezgodny z prawem. W związku z rozwiązaniem umowy powód poniósł szkodę, gdyż został pozbawiony środków do życia i popadł w depresję, która uniemożliwiła nawiązanie innego stosunku pracy i uzyskiwanie dochodów. Powód początkowo wskazywał, iż odszkodowania domaga się z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę powołując się jednakże na wyrok TK z 27 listopada (...). dopuszczający dochodzenie odszkodowań na podstawie kodeksu cywilnego oprócz roszczeń odszkodowawczych wynikających z art. 58 kp. Na rozprawie w dniu 16 stycznia 2017r. potwierdził, iż odszkodowania dochodzi na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. (vide k.2-5, 239 verte)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, a także zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Podniosła również zarzut przedawnienia roszczenia o ustalenie stosunku pracy za okres od 1 września 2009 roku do 6 lutego 2012 roku oraz zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za 2011 rok w całości, a za 2012 rok w części.

Uzasadniając zaprzeczyła okoliczności zatrudnienia powoda i wypłaty wynagrodzenia. Przyznała, iż po dostarczeniu pozytywnego świadectwa lekarskiego przewidywała jego zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy, jednakże powód nie poddał się badaniu. W jej ocenie ze względu na stan zdrowia powód nie kwalifikował się do zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. Pozwana przyznała także, iż skierowała powoda na szkolenie w zakresie zawierania umów kredytowych, jednakże powód w rzeczywistości nie zawierał umów z jej klientami. Powód wykonywał drobne roboty (dzieła) zlecane mu przez członka zarządu A. K. i również od niego otrzymywał wynagrodzenie. Nadto, roboty te były wykonywane nieregularnie i nie przez 8 godzin dziennie, a także musiały być poprawiane i uzupełniane. (vide k.60, 78-79, 109)

Sąd ustalił, co następuje:

A. K. będący członkiem zarządu pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. zaproponował powodowi K. P. zatrudnienie w pozwanej. Strony ustaliły, iż powód będzie otrzymywał minimalne wynagrodzenie, a formalną umowę otrzyma w późniejszym terminie. Powód rozpoczął wykonywanie pracy we wrześniu 2009 roku.

W okresie od 2009 do 2014 roku powód był stale widywany w siedzibie pozwanej przez jej klientów, przechodniów oraz osoby pracujące w innych lokalach budynku, w którym pozwana miała swoją siedzibę. Powód miał klucze do lokalu i był widywany w siedzibie pozwanej także pod nieobecność A. K.. Zajmował się obsługą klientów, przyjmowaniem i naprawą sprzętu komputerowego, jego wysyłką do innych podmiotów, wymianą tuszy, a także wyjeżdżał do klientów. Czasami w zastępstwie A. K. odbierał od J. M. pieniądze za wynajem garażu. Czynności te wykonywał w godzinach otwarcia siedziby pozwanej od poniedziałku do piątku od 9:00 do 17:00 oraz w co drugą sobotę od 10:00 do 14:00. Powód zwracał się do A. K. mówiąc „szefie”, pytał go o sprawy związane z wykonywanymi czynnościami. A. K. wydawał powodowi polecenia i sprawdzał czy wykonuje swoje obowiązki.

Od stycznia 2013 roku powód otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 1000 zł netto miesięcznie. Wysokość wynagrodzenia nie była zależna od ewentualnych nieobecności. Z przysługującego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni powód wykorzystywał po 10 dni rocznie, za wyjątkiem 2014 roku kiedy nie korzystał z urlopu.

Dowód: zeznania świadka I. J. k.97-98; zeznania świadka P. D. k.98-100; zeznania świadka J. M. k.100; zeznania świadka D. C. k.175 verte-176; zeznania świadka P. N. k.176-176 verte; zeznania świadka R. Ż. k.176 verte; przesłuchanie stron – powoda k.177-178; przesłuchanie stron – za pozwaną członek zarządu A. K. k.178-178 verte

W złożonych do Ośrodka Pomocy (...) wnioskach o przyznanie dodatków mieszkaniowych w okresie od września 2009 do kwietnia 2014 roku powód nie wskazywał, iż uzyskuje dochody za pracę w pozwanej.

Dowód: pismo (...) z 9 lutego 2016 roku wraz z wnioskami o przyznanie dodatku mieszkaniowego k.122-151; przesłuchanie stron – powoda k.177-178

W dniu 26 lutego 2011 roku pozwana zawarła z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną umowę o współpracy. W związku z tą umową powód złożył w banku wzór podpisu w celu upoważnienia przez bank osoby wykonującej na rzecz pośrednika kredytowego banku czynności faktycznych związanych z czynnościami bankowymi. Nadto, w okresie od 26 lutego 2011 roku do 2 lutego 2012 roku powód był umocowany do zawierania w imieniu banku umów kredytu z klientami pozwanej, jednakże nigdy nie skorzystał z takiej możliwości. Powód jedynie przygotowywał umowy oraz uczestniczył w szkoleniach organizowanych przez bank.

Dowód: pismo banku (...) z 25 czerwca i 12 sierpnia 2015 roku k.29, 49; protokół ze szkolenia k.116; przesłuchanie stron – powoda k.177-178

W okresie od 21 listopada 2011 roku do 3 czerwca 2014 roku powód pełnił obowiązki inspektora ds. rejestracji w (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością świadczącej usługi certyfikacyjne w związku z podpisem elektronicznym i posiadał certyfikat kwalifikowany. Obowiązki były pełnione w oparciu o umowy zawarte pomiędzy spółką (...) a pozwaną, (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością oraz ITWeb.com M. Ż..

Dowód: pismo spółki (...) z 10 czerwca 2015 roku wraz z załącznikami k.31-42; upoważnienie z 10 października 2011 roku k.53

Pozwana skierowała powoda na wstępne badania lekarskie w związku z planowanym od dnia 1 kwietnia 2012 roku zatrudnieniem na stanowisku serwisanta-sprzedawcy. Powód poddał się badaniu, w wyniku którego w dniu 12 kwietnia 2012 roku stwierdzono brak przeciwwskazań do pracy na ww. stanowisku.

Dowód: skierowanie na badanie k.93; karta badania profilaktycznego k.198-201 verte; skierowanie na badanie k.202; konsultacja okulistyczna k.202 verte; przesłuchanie stron – powoda k.177-178

Po powrocie z weekendu majowego w 2014 roku A. K. poinformował powoda w rozmowie telefonicznej, iż nie ma już dla niego pracy. Pół roku po zakończeniu pracy powód chorował w związku ze stopą cukrzycową, którą ostatecznie usunięto. Był także nerwowy, jednakże z uwagi na stan zdrowia psychicznego od chwili zakończenia pracy w pozwanej powód był zdolny do nawiązania umowy o pracę z innym pracodawcą.

Dowód: przesłuchanie stron – powoda k.177-178; wspólna opinia biegłych sądowych psychiatry lek. med. M. K. oraz psychologa mgr B. B. k.211-216

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci ww. dokumentów, a także w oparciu o dowód z opinii biegłych oraz zeznań świadków i co do zasady przesłuchania stron, które wraz z dowodami z dokumentów tworzą spójny i logiczny obraz przedstawiający stan faktyczny sprawy. Podkreślenia przy tym wymaga, iż żadna ze stron nie kwestionowała wniosków opinii biegłych (vide k.239).

Okoliczności świadczenia przez powoda pracy na rzecz pozwanej oraz okres zatrudnienia został ustalony w szczególności na podstawie zgodnych ze sobą zeznań świadków. I. J. wskazywał, iż w latach 2009-2014 widział powoda stale w siedzibie pozwanej. Okoliczność tę potwierdziły również relacje J. M., D. C. (która w okresie od września 2010 roku do grudnia 2013 roku pracowała w pobliżu siedziby pozwanej), P. N. (odbywającego w pozwanej miesięczny staż w 2012 roku) oraz R. Ż. (klienta pozwanej w latach 2010-2013). P. D. oraz R. Ż. podali również, iż powód przyjmował od nich w siedzibie pozwanej laptopy do naprawy, a także iż zajmował się w pozwanej naprawą komputerów. Zakres obowiązków powoda obejmujący nadto obsługę klienta, przyjmowanie sprzętu do naprawy oraz wymianę tuszy i wyjazdy do klientów wskazała z kolei D. C.. Okres pracy oraz sposób jej wykonywania został potwierdzony również przesłuchaniem stron. Sąd nie dał wiary przesłuchaniu członka zarządu pozwanej A. K. jedynie w zakresie, w jakim wskazywał, iż powód miał mu pomagać w pracy „prywatnie”, a nie wykonywać pracę na rzecz pozwanej. W trakcie przesłuchania sam A. K. wskazywał bowiem m.in., iż powód kasował klientów pozwanej oraz dysponował kluczem do jej lokalu. Potwierdził również okres współpracy z powodem.

Mimo formalnego dopuszczenia, podstawą ustalenia stanu faktycznego sprawy nie stały się w ostateczności karta ewidencji czasu pracy oraz świadectwo pracy (vide k.94-95), bowiem nie stwierdzały faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Na podstawie art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy z powołanego przepisu nie wynika żadne ograniczenie w wytaczaniu powództwa o ustalenie stosunku prawnego, poza interesem prawnym powoda w żądaniu tego rodzaju. Nie ma interesu prawnego w ustaleniu stosunku prawnego ten kto może skorzystać równocześnie z innej istniejącej formy ochrony swych praw. Jakkolwiek przyjmuje się niemal powszechnie, że możliwość dochodzenia przez powoda świadczeń z określonego stosunku prawnego wyklucza istnienie interesu prawnego w ustaleniu tego stosunku, to poglądowi temu należy przypisać znaczenie zasady, od której istnieją wyjątki. W szczególności decydujące w tym zakresie powinny być właściwości stosunku prawnego. Swoistość stosunku pracy polega na tym, że jego byt stanowi przesłankę powstania innych stosunków prawnych (i to ex lege, jak np. stosunku ubezpieczenia społecznego). Świadczenia wynikające ze stosunku pracy nie obejmują ogółu świadczeń przysługujących pracownikowi z tytułu zatrudnienia (np. należnych ze stosunków prawnych związanych ze stosunkiem pracy). Interes prawny pracownika w ustaleniu istnienia stosunku pracy nie wyczerpuje się przeto w żądaniu świadczeń należnych z tego stosunku prawnego. Ustalenie istnienia stosunku pracy warunkuje prawo do niektórych bieżących i przyszłych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a także rzutuje, poprzez konstrukcję stażu ubezpieczenia, na ich wysokość. Może mieć znaczenie dla uzależnionych od okresu zatrudnienia przyszłych świadczeń – prawa do nich lub ich wymiaru – z kolejnych stosunków pracy (np. dodatku stażowego czy nagrody jubileuszowej). Art. 189 k.p..c nie ma przy tym charakteru wyłącznie prewencyjnego (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 r., I PKN 333/00, OSNP 2003/1/12, Prok.i Pr.-wkł. (...), OSNP-wkł. (...), M.Prawn. 2001/19/957).

Wobec powyższego, uznać należało, iż powód miał interes prawny w domaganiu się ustalenia istnienia stosunku pracy, mimo zgłoszonych innych roszczeń wynikających ze stosunku pracy.

Zgodnie z normą art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. W myśl regulacji art. 22 § 1 ¹ k.p. zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.

Stosunek pracy posiada szczególne cechy, które pozwalają na jego odróżnienie od innych stosunków prawnych do niego zbliżonych, a mianowicie umowy o świadczenie usług (do której z mocy art. 750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu) oraz umowy o dzieło. Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy i na jego ryzyko, a ponadto odpłatnością pracy. W razie ustalenia, że w łączącym strony stosunku prawnym występowały elementy obce stosunkowi pracy (np. brak podporządkowania, możliwość zastąpienia pracownika przez osobę trzecią), nie jest możliwa ocena, że zawarta została umowa o pracę.

Nie rodzą stosunku pracy takie umowy, jak np. umowa o dzieło, umowa zlecenie lub umowa agencyjna, mimo że ich przedmiot jest pozornie bardzo zbliżony do umowy o pracę. Świadczenie pracy w ramach umowy o pracę różni się od pracy świadczonej na podstawie wymienionych wyżej umów cywilnoprawnych również tym, że pracownik jest podporządkowany pracodawcy co do czasu, miejsca i sposobu wykonywania pracy oraz podlega innym rygorom przewidzianym w przepisach o dyscyplinie pracy. Cywilnoprawne umowy o świadczenie usług nie muszą być z reguły wykonywane osobiście przez osobę zobowiązującą się wykonać określone czynności lub dzieło. Wykonywane są w zasadzie na ryzyko osób przyjmujących zlecenie bądź zobowiązujących się do wykonania określonego dzieła.

Niezbędnym warunkiem zakwalifikowania umowy o świadczenie usług jako umowy o pracę jest ustalenie, że cechy istotne dla umowy o pracę mają charakter przeważający. Do tych cech należy przede wszystkim podporządkowanie pracownika, obowiązek osobistego świadczenia pracy oraz obciążenie podmiotu zatrudniającego ryzykiem prowadzenia zakładu pracy (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 1975 r., I PRN 42/75, LEX nr 14292). Zawierając umowę cywilnoprawną, strony dają wyraz swojej woli, iż praca nie będzie wykonywana w warunkach ścisłego podporządkowania i kooperacji wymaganych w stosunkach pracy (zob. uzasadnienie wyr. Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 r., I PKN 642/98, OSNP 2000/11/417, M.Prawn. 2000/7/446). W świetle art. 22 § 1 i 1 ¹ k.p. sąd może ustalić istnienie stosunku pracy także wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiada cechom stosunku pracy. Ponadto w świetle art. 22 § 1 ¹ k.p. oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz przede wszystkim na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania (zob. wyr. Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 września 2015 r., III AUa 1634/14, LEX nr 1842376).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż w okresie od 1 września 2009 roku do 30 kwietnia 2014 roku powoda łączył z pozwaną stosunek pracy.

We wrześniu 2009 roku powód rozpoczął wykonywanie na rzecz pozwanej czynności polegających na obsłudze klientów, przyjmowaniu i naprawie sprzętu komputerowego, jego wysyłce do innych podmiotów, wymianie tuszy, a także wyjazdach do klientów. Obowiązki te były wykonywane nieprzerwanie niemal przez 5 lat pod kierownictwem i nadzorem członka zarządu pozwanej A. K., we wskazanym miejscu i ustalonych godzinach. Jednocześnie, strony przewidziały także, iż za wykonaną pracę powodowi przysługiwać będzie wynagrodzenie. Tym samym, okoliczności sprawy jednoznacznie wskazują, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki konieczne do uznania, iż powód był zatrudniony w pozwanej w ramach stosunku pracy.

Podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia o ustalenie stosunku pracy za okres od 1 września 2009 roku do 6 lutego 2012 roku nie zasługiwał na uwzględnienie. Zgodnie z podzielanym przez Sąd stanowiskiem możliwość wystąpienia z powództwem o ustalenie oparty na art. 189 k.p.c. nie jest roszczeniem i nie podlega wobec tego przedawnieniu (zob. wyr. Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CSK 183/06, Legalis numer 177285).

Z mocy art. 80 k.p. wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.

Termin wypłaty wynagrodzenia za pracę został ustalony w art. 85 k.p. Zgodnie z przepisami wypłaty wynagrodzenia dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie (§ 1). Wynagrodzenie płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego (§ 2).

Powód zarzucał pozwanej, iż nie wypłaciła mu pełnego wynagrodzenia za pracę, tj. iż mimo obowiązujących przepisów wypłacała mu wynagrodzenie poniżej obowiązującego minimum. Zgodnie z właściwymi przepisami minimalne wynagrodzenie za pracę wynosiło 1600 zł brutto w 2013 roku [zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 września 2012 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 1026)] oraz 1680 zł brutto w 2014 roku [zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1074)]. Tymczasem, począwszy od stycznia 2013 roku pozwana wypłacała mu kwotę 1000 zł netto, co daje kwotę 1339,72 zł brutto. Różnica pomiędzy wynagrodzeniem należnym, a otrzymywanym wynosiła: 260,28 zł brutto miesięcznie w roku 2013 roku oraz 340,28 zł brutto miesięcznie w roku 2014.

Łączna różnica w wynagrodzeniu powoda za okres od stycznia 2013 roku do kwietnia 2014 roku wynosi 4484,48 zł (= 12 x 260,28 zł + 4 x 340,28 zł). Powód jest także uprawniony do otrzymania odsetek od zaległego wynagrodzenia liczonych każdorazowo od dnia następującego po ustalonym dniu wypłaty.

Zgodnie z art. 152 § 1 k.p. pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Art. 154 § 1 k.p. stanowi, iż wymiar urlopu wynosi: 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat; 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Co do zasady, z mocy art. 161 k.p. pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Jednakże z mocy art. 168 k.p., w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 roku, urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 k.p., tj. zgodnie z planem urlopów, należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Od dnia 1 stycznia 2012 roku przepis ten stanowi, iż urlopu zaległego należy udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

Na podstawie art. 171 § 1 k.p. w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Art. 117 § 2 zd. pierwsze k.c. stanowi natomiast, iż po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia.

Jednocześnie, zgodnie z art. 291 § 1 k.p. roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Zaznaczyć jednakże należy, iż roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 KP), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 KP), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 KP) (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 2001 r., I PKN 367/00, OSNAPiUS 2003 nr 2, poz. 38, Legalis, MoP 2003 nr 4, str. 176).

Okoliczność posiadania przez powoda stażu pracy uprawniającego do urlopu wypoczynkowego w rocznym wymiarze 26 dni była bezsporna między stronami. Zaznaczyć przy tym należy, iż zgodnie z art. 155 ¹ § 1 pkt 1 k.p. w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy. Powodowi przysługiwał zatem urlop wypoczynkowy w rocznym wymiarze 26 dni w latach 2011-2013 oraz w wymiarze 9 dni (= 26 dni / 12 miesięcy x 4 miesiące) za rok 2014, przy czym powód wykorzystał jedynie urlop w wymiarze 10 dni rocznie w latach 2011-2013.

Jednakże, wobec wniesienia powództwa w dniu 6 lutego 2015 roku stwierdzić należy, iż niewykorzystany urlop w wymiarze 16 dni za 2011 rok uległ przedawnieniu z dniem 1 stycznia 2015 roku. Okoliczności sprawy nie wskazują bowiem, iż zaległy za 2011 rok urlop został przesunięty na kolejny rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy. Tym samym, początek 3-letniego okresu przedawnienia roszczenia rozpoczął się w dniu 1 stycznia 2012 roku i upłynął z końcem dnia 31 grudnia 2014 roku. Przedawnieniu nie uległ natomiast nawet częściowo urlop za rok 2012, bowiem powództwo w niniejszej sprawie zostało wniesione przed końcem okresu przedawnienia, który upłynąłby w dniu 31 grudnia 2015 roku. Bieg przedawnienia został zatem przerwany zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

W konsekwencji, wobec rozwiązania stosunku pracy, powód jest uprawniony do otrzymania od pozwanej ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w wymiarze 16 dni za rok 2012, 16 dni za rok 2013 oraz 9 dni za rok 2014. Kwoty ekwiwalentu wynoszą odpowiednio 925,08 zł, 984,62 zł oraz 581,54 zł.

Co do roszczeń o odszkodowanie, podkreślić należy, iż powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który działając w jego imieniu sprecyzował, iż odszkodowania dochodzi na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego

Na podstawie art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić należy, iż mimo ciążącego na nim ciężaru dowodu z art. 6 k.c. oraz obowiązku dowodzenia swoich twierdzeń z art. 232 k.p.c., powód w żadnym stopniu nie wykazał zasadności swojego roszczenia o odszkodowanie. W szczególności nie wykazał szkody.

W doktrynie powszechnie przyjmuje się, iż do przesłanek odpowiedzialności deliktowej należą: zdarzenie, z którym system prawny wiąże odpowiedzialność na określonej zasadzie, oraz szkoda i związek przyczynowy między owym zdarzeniem a szkodą. Powód argumentował, iż dokonane w sposób niezgody z prawem rozwiązanie umowy o pracę spowodowało u niego szkodę w postaci pozbawienia środków do życia. Popadł bowiem w depresję, która uniemożliwiła mu nawiązanie innego stosunku pracy i uzyskiwanie dochodów. Jednakże, powód w żadnym stopniu nie udowodnił, iż taka szkoda w rzeczywistości zaistniała. Przeciwnie, z opinii biegłych sądowych psychiatry lek. med. M. K. oraz psychologa mgr B. B. bezsprzecznie wynika, iż z uwagi na stan zdrowia psychicznego od chwili zakończenia pracy w pozwanej powód był zdolny do nawiązania umowy o pracę z innym pracodawcą. Podkreślić przy tym należy, iż powód nie kwestionował wniosków opinii biegłych i nie składał do niej jakichkolwiek zastrzeżeń. Niezależnie od powyższego, powód w żadnym stopniu nie wykazał także wysokości ewentualnej szkody jaka miała powstać w jego majątku.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne oraz rozważania prawne, na podstawie przywołanych przepisów, Sąd ustalił, iż powoda łączył z pozwaną stosunek pracy w okresie od 1 września 2009 roku do 30 kwietnia 2014 roku, a także zasądził na jego rzecz kwoty: 4484,48 zł tytułem wynagrodzenia za pracę za okres od stycznia 2013 roku do kwietnia 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dat i kwot szczegółowo wskazanych treści wyroku, przy czym o odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 k.c. oraz kwotę 2491,24 zł tytułem ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy za lata 2012-2014. W pozostałym zakresie powództwo należało oddalić.

O kosztach zastępstwa procesowego stron w zakresie żądania ustalenia istnienia stosunku pracy orzeczono na mocy art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, a w zakresie żądania zapłaty na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia biorąc pod uwagę wynik sprawy. Powód wygrał z pozwaną w całości sprawę o ustalenie stosunku pracy, wobec czego pozwana winna zwrócić na jego rzecz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 60 zł, tj. w stawce zgodnej z § 12 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 461 j.t.). Natomiast w zakresie żądania zapłaty powoda należy uznać za stronę przegrywająca, bowiem z łącznej kwoty 14.570,48 zł zasądzono na jego rzecz łączną kwotę 6975,72 zł. Powód ostał się w zakresie swojego żądania jedynie w 48% (= 6975,72 zł / 14.570,48 zł). Koszty procesu poniesione przez strony w sprawie o zapłatę obejmowały łącznie 3600 zł. Obie strony poniosły koszty zastępstwa procesowego w kwotach po 1800 zł, zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz § 6 pkt 5 w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 490 j.t.), w brzmieniu obowiązującym w dacie wszczęcia postępowania. Pozwana wygrała sprawę w 52%, zatem winna ponieść koszty procesu jedynie w zakresie zasądzonej kwoty, tj. koszty w kwocie 1728 zł (= 48% x 3600 zł). Powód winien zwrócić pozwanej w tym zakresie kwotę 72 zł (= 1800 zł – 1728 zł). W konsekwencji, dokonując rozliczenia kosztów należnych i poniesionych Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 12 zł (= 72 zł – 60 zł) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c., Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Rybniku) kwotę 349 zł (= 6975,72 zł x 5%) tytułem opłaty od pozwu w zakresie żądania zapłaty, której powód nie miał obowiązku uiścić .