Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26.07.2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983, poz. Nr 8, poz. 43), odmówił ubezpieczonemu T. K. prawa do emerytury, albowiem nie udowodnił on na dzień 01.01.1999 r. 25 – letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił ubezpieczonemu:

a)  od 04.06.1976 r. do 19.12.1978 r., od 11.01.1979 r. do 21.09.1992 r., od 01.12.1992 r. do 28.02.1993 r. (Spółdzielnia Kółek Rolniczych w R.) do prac w szczególnych warunkach, ponieważ na wystawionym świadectwie z 27.02.2003 r. powołano się na zarządzenie resortowe, które straciło swą moc;

b)  od 26.07.1993 r. do 28.08.1993 r. (Spółdzielnia Kółek Rolniczych w R.) do prac w szczególnych warunkach, ponieważ brak świadectwa pracy na wystawionym świadectwie z 27.02.2003 r., gdyż powołano się na zarządzenie resortowe, które straciło swoją moc;

c)  od 15.09.1994 r. do 02.06.1997 r. oraz od 12.07.1997 r. do 31.08.1998 r. (Spółdzielnia Kółek Rolniczych w R.) do prac w szczególnych warunkach, ponieważ nie został wystarczająco udowodniony (brak świadectwa w w/wym. warunkach), natomiast informacja zawarta na świadectwie pracy z dnia 31.08.1998 r. nie jest wystarczająca (brak powołania na zarządzenie resortowe).

ZUS zaliczył T. K. do okresu składkowego i nieskładkowego 24 lata, 9 miesięcy i 21 dni. W/wym. okresy zostały zaliczone do ogólnego stażu pracy. Nie uwzględniono ubezpieczonemu jedynie okresu od 26.07.1993 r. do 28.08.1993 r., gdyż jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 09.04.1993 r. powód był zatrudniony w SKR w R. od 04.06.1976 r. do 30.04.1993 r. a zgodnie ze świadectwem pracy z 31.08.1998 r. kolejne zatrudnienie w w/wym. zakładzie ubezpieczony podjął w dniu 15.09.1994 r. Ponadto, nie zaliczono T. K. do ogólnego stażu pracy okresu od 01.04.1974 r. do 30.11.1975 r. w SKR R., gdyż świadectwo pracy zostało wystawione przez PPHU (...).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony T. K., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie odwołującemu prawa do emerytury. Odwołujący wskazał, iż ZUS w sposób nieuzasadniony nie zaliczył mu w poczet stażu pracy w szczególnych warunkach oraz w poczet ogólnego stażu pracy okresów pracy wskazanych w zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony T. K. (ur. (...)), w dniu 13.06.2016 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony nie jest członkiem OFE. Organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy w wymiarze 24 lat, 9 miesięcy i 21 dni. ZUS nie zaliczył ubezpieczonemu żadnego okresu pracy do stażu pracy w warunkach szczególnych.

- okoliczności bezsporne

Sporne pozostawało to, czy ubezpieczony T. K. legitymuje się 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym oraz 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

T. K. w dniu 07.06.1974 r. uzyskał pozytywny wynik z egzaminu na prawo jazdy kategorii T i w związku z tym w dniu 27.06.1974 r. uzyskał prawo jazdy kategorii T. Odwołujący posiada aktualnie też prawo jazdy kategorii A, B i CE.

Powód był zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. na pełen etat od 01.04.1974 r. do 31.08.1998 r. Do 26.08.1974 r. powód wykonywał pracę murarza. Ubezpieczony w okresach od 26.08.1974 r. do 30.11.1975 r., od 04.06.1976 r. do 19.12.1978 r., od 11.01.1979 r. do 21.09.1992 r., od 01.12.1992 r. do 28.02.1993 r., od 26.07.1993 r. do 28.08.1993 r., od 15.09.1994 r. do 02.06.1997 r. oraz od 12.07.1997 r. do 31.08.1998 r. świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracę na stanowiskach traktorzysty, kombajnisty oraz kierowcy pojazdu gąsienicowego.

T. K. wykonując pracę traktorzysty zajmował się na polu podorywką oraz orką a także prasowaniem słomy. W okresie żniw przez 4 bądź 5 sezonów ubezpieczony świadczył pracę jako kierowca kombajnu zbożowego. Zazwyczaj trwało to od 1 miesiąca do 2 miesięcy.

Odwołujący w spornych okresach przez pół roku w ramach zastępstwa pracownika przebywającego na zwolnieniu chorobowym, wykonywał pracę na stanowisku operatora spycharki gąsienicowej DET-75. Po tym czasie powód powrócił do pracy traktorzysty. Zimą T. K. pracował jako kierowca ciągnika zajmując się sypaniem na drodze solanki czy piasku, transportowaniem piasku, żwiru, pospółki a także odśnieżaniem dróg. Ubezpieczony wykonywał pracę od poniedziałku do soboty a w okresie żniwnym nawet w niedzielę od 8 do 10 godzin na dzień a w czasie żniw nawet przez dłuższy czas. Skarżący otrzymywał dodatki w postaci napojów i posiłków regeneracyjnych z tytułu pracy wykonywanej w szkodliwych warunkach w okresie żniwnym jako operator kombajnu. Odwołujący nadto pracował przy transporcie materiałów zamawianych przez indywidualnych klientów, np. wożąc cegły, pustaki.

Ubezpieczony odbył zasadniczą służbę wojskową od 17.02.1977 r. do 19.12.1978 r. Po okresie 3 tygodni od zakończenia służby wojskowej ubezpieczony powrócił do pracy u powyższego pracodawcy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował przed odbywaniem służby czyli do pracy na stanowisku kierowcy ciągnika rolniczego.

- dowody: zaświadczenie z 11.04.2017 r. (k. 31 akt sądowych); zeznania ubezpieczonego T. K. (e-protokół – k. 39 akt sądowych); zeznania świadków A. B., J. T. (e-protokół – k. 47 akt sądowych); zaświadczenie z 10.06.2011 r., świadectwo pracy z 09.04.1993 r., świadectwo pracy z 31.08.1998 r., świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 27.02.2003 r., legitymacja ubezpieczeniowa T. K. (akta rentowe ZUS dot. wniosku ubezpieczonego o emeryturę z 13.06.2016 r.); dokumentacja zawarta w aktach pracowniczych ubezpieczonego

Sąd dokonał ustalenia stanu faktycznego w głównej mierze na podstawie zeznań świadków A. B. i J. T. oraz ubezpieczonego T. K., a także na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w aktach organu rentowego oraz w aktach osobowych odwołującego. Sąd uznał za w pełni wiarygodne zeznania świadków oraz ubezpieczonego, gdyż formułowali oni swoje twierdzenia w sposób jasny, rzeczowy oraz zgodny z zasadami logicznego rozumowania. Ponadto, okolicznością przemawiającą za uznaniem zeznań świadków za wiarygodne jest okoliczność, iż w spornych okresach świadczyli pracę razem z odwołującym.

Dowody które Sąd uznał za zasługujące na danie im wiary posłużyły do ustalenia okoliczności faktycznych, których ustalenie było niezbędne do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Przenosząc ustalony w sprawie stan faktyczny na grunt przepisów prawa stwierdzić należało, że odwołanie ubezpieczonego zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.) w zw. z § 3, § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983, poz. Nr 8, poz. 43), ubezpieczonemu urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A tegoż rozporządzenia, przysługuje emerytura, jeżeli spełnił łącznie następujące warunki:

- osiągnął wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego,

- w dniu wejścia w życie przepisów ustawy emerytalnej, tj. 01.01.1999 r. osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku, wynoszący co najmniej 15 lat.

Natomiast zgodnie z brzmieniem § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Należy przy tym zauważyć, iż tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub periodyczne, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008 r., II UK 133/08, LEX nr 658191).

Biorąc pod uwagę zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, w szczególności w szczególności zeznania świadków oraz odwołującego, zdaniem Sądu ubezpieczony T. K. legitymuje się 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych oraz 25 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Odwołujący w okresie zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. w okresach od 26.08.1974 r. do 30.11.1975 r., od 04.06.1976 r. do 19.12.1978 r., od 11.01.1979 r. do 21.09.1992 r., od 01.12.1992 r. do 28.02.1993 r., od 26.07.1993 r. do 28.08.1993 r., od 15.09.1994 r. do 02.06.1997 r. oraz od 12.07.1997 r. do 31.08.1998 r. świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych, świadcząc pracę na stanowiskach traktorzysty, kombajnisty oraz kierowcy pojazdu gąsienicowego. Świadczona przez ubezpieczonego w w/wym. okresach praca wypełnia przesłanki pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, uregulowanej w wykazie A, dział VIII, poz. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych).

Należy zaznaczyć, że za uznaniem, iż ubezpieczony w trakcie zatrudnienia u powyższego pracodawcy stale i na pełen etat świadczył pracę w warunkach szczególnych przemawia zgromadzony materiał w toku postępowania dowodowego. Ubezpieczony w spornych okresach w głównej mierzy świadczył pracę jako kierowca ciągnika rolniczego, zajmując się na polu podorywką i orką oraz prasowaniem słomy. W okresie nasilonych prac żniwnych, tj. od 1 do 2 miesięcy przez 4 bądź 5 sezonów odwołujący wykonywał pracę kierowcy kombajnu zbożowego. Do obowiązków T. K. na stanowisku kierowcy ciągnika w okresie zimowym należało sypanie na drodze solanki, piasku czy przewożenie piasku, żwiru, pospółki a także odśnieżanie dróg. Powód w spornych okresach przez pół roku w ramach zastępstwa pracownika przebywającego na zwolnieniu chorobowym, pracował jako operator spycharki gąsienicowej DET-75. Po tym okresie ubezpieczony powrócił do pracy traktorzysty.

Odwołujący T. K. w spornych okresach na rzecz wspomnianego pracodawcy wykonywał pracę od poniedziałku do soboty a w okresie żniwnym nawet w niedzielę. Skarżący świadczył pracę przez przynajmniej 8 godzin dziennie, gdyż jak wynika z treści ustalonego w sprawie stanu faktycznego powód świadczył pracę od 8 do 10 godzin dziennie a w czasie żniw nawet przez dłuższy czas. T. K. otrzymywał dodatki w postaci napojów i posiłków regeneracyjnych z tytułu pracy wykonywanej w szkodliwych warunkach w okresie żniwnym jako operator kombajnu.

Okolicznością przemawiającą za tym, iż odwołujący w spornym okresie w spółdzielni Kółek Rolniczych w R. wykonywał pracę w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze jest to, że T. K. w dniu 07.06.1974 r. uzyskał pozytywny wynik z egzaminu na prawo jazdy kategorii T i w dniu 27.06.1974 r. uzyskał prawo jazdy kategorii T. Odwołujący posiada aktualnie też prawo jazdy kategorii A, B i CE. Powyższe oznacza, iż w spornym okresach zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. ubezpieczony był uprawniony do prowadzenia ciągnika rolniczego oraz ciągnika rolniczego z przyczepą.

W orzecznictwie wskazuje się, że w świetle przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego. Niemniej jednak w postępowaniu sądowym ubezpieczony może za pomocą wszelkich środków dowodowych, w tym także zeznań świadków, wykazywać, że w spornym okresie świadczył pracę w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 marca 2015 r., sygn. akt III AUa 961/14; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt III AUa 1931/14). Sąd podnosi również, iż zgodnie z treścią wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 marca 2015 r., III AUa 699/14, o uznaniu danego zatrudnienia za pracę w szczególnych warunkach nie decyduje ani treść dokumentów wystawionych przez pracodawcę, ani też nazwa stanowiska pracy, lecz charakter faktycznie wykonywanych czynności.

Sąd wskazuje, iż dokonał weryfikacji treści okoliczności faktycznych ustalonych w oparciu o przeprowadzone dowody z dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego poprzez dopuszczenie innych dowodów w sprawie, w szczególności dowodów z zeznań ubezpieczonego i świadków. Nie ulega wątpliwości, iż odwołujący spełnia przesłankę legitymowania się 15 – letnim stażem pracy w warunkach szczególnych.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych należy zaliczyć ubezpieczonemu także okres odbywania zasadniczej służbę wojskową od 17.02.1977 r. do 19.12.1978 r. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż ubezpieczony w ciągu 30 dni po opuszczeniu wojska podjął się pracy w warunkach szczególnych na tym samym stanowisku które zajmował w Spółdzielni Kółek Rolniczych w R. przed odbywaniem służby wojskowej, tj. pracy traktorzysty. Warto w tym miejscu przywołać wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 2014 r., sygn. akt I UK 442/13, który stwierdził, iż czas zasadniczej służby wojskowej zalicza się do okresu uprawniającego do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach a takie doliczenie jest możliwe tylko wówczas, gdy zainteresowany podjął prace w szkodliwych warunkach w ciągu 30 dni od opuszczenia wojska.

Należy zauważyć, iż po zaliczeniu T. K. okresu pracy u w/wym. pracodawcy od 01.04.1974 r. do 30.11.1975 r. w SKR R. do ogólnego stażu pracy, ubezpieczony spełnia przesłankę legitymowania się 25 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Z treści przeprowadzonych dowodów, w szczególności z treści zeznań osób przesłuchanych w sprawie wynika, iż w przywołanym okresie ubezpieczony rzeczywiście świadczył pracę na rzecz wspomnianego pracodawcy.

W konsekwencji Sąd uznaje, że ubezpieczony spełnia łącznie wszystkie przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury uregulowanej w art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. z dnia 26 lipca 2016 r., znak: (...)i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 9 lipca 2016 r.

W punkcie 2 wyroku, Sąd zgodnie z treścią przepisu art. 118 ust. 1a ustawy emeryturach i rentach z FUS z urzędu orzekł w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności przedmiotowej sprawy nie zaistniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego, pomimo uwzględnienia odwołania ubezpieczonego. Sąd wziął pod uwagę sformalizowany przebieg postępowania przed organem rentowym, jak również występujące ograniczenia dowodowe do przyznania ubezpieczonemu prawa do żądanego świadczenia, konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego.

W punkcie 3. wyroku Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2, § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), zasądził od pozwanego na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Karolina Chudzinska – Koczorowicz