Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 marca 2017 r. w Warszawie

sprawy R. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania R. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 24 października 2013 r. znak: (...)

1.zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 24 października 2013 r. znak: (...) w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. J. (1) prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych od dnia 1 lipca 2013 roku.

2.nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

3.wniosek o zaliczenie do stażu pracy praktyki zawodowej w ramach nauki zawodu w przyzakładowej szkole zawodowej przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W..

UZASADNIENIE

Ubezpieczony R. J. (1) w dniu 29 listopada 2013 roku złożył do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 24 października 2013 roku, znak: (...) odmawiającej mu prawa do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że nie zgadza się z decyzją, albowiem wbrew twierdzeniom organu rentowego w okresie od 25 czerwca 1992 r. do 25 czerwca 1994 r. wykonywał prace w warunkach szczególnych, jako kierowca autobusu (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Odwołujący podkreślił, iż pracę w warunkach szczególnych wykonywał nadto w ciągu 7 miesięcy i 23 dni – w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) jako kierowca samochodu ciężarowego. R. J. (1) wniósł o zaliczenie do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu służby wojskowej. Odwołujący wniósł ponadto o zaliczenie do stażu pracy okresu nauki w szkole zawodowej, jako czasu pracy młodocianego. W dalszej części odwołania R. J. (1) wniósł o zaliczenie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (w okresie od 7 grudnia 1989 r. do 1 lipca 2007) do wymiaru jego okresów składkowych oraz sześciu lat opieki nad matką- do wymiaru okresów nieskładkowych (odwołanie k. 2-3, tom I a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 19 grudnia 2013 r. wnosił o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ k.p.c. wskazując, że ubezpieczony nie spełnił wszystkich warunków z art. 184 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, albowiem odwołujący nie udowodnił 15-sto letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy uznał za udowodniony okres zatrudnienia odwołującego w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat, 6 miesięcy i 27 dni tj. od 2 stycznia 1975 r., do 14 grudnia 1975 r., od 15 grudnia 1975 r. do 5 lipca 1978r. oraz od 31 maja 1979 r. 21 czerwca 1989 r. z tytułu zatrudnienia w zakładzie pracy przetwarzającym azbest tj. Fabryce (...) w M.. Oddział ZUS nie uwzględnił natomiast jako zatrudnienia w szczególnych warunkach, okresu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 25 czerwca 1992 r. do 26 czerwca 1994 r., ponieważ przepisy rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze maja zastosowanie wyłącznie do pracowników, a nie osób prowadzących własną działalność gospodarczą.

ZUS podkreślił, iż zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych nie podlega również okres zatrudnienia ubezpieczonego od dnia 12 lipca 1978 r. do 3 marca 1979 r. w (...) oraz okres zatrudnienia od 1 lipca 1971 r. do 29 stycznia 1972 r. w (...), ponieważ odwołujący nie przedstawił świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Mając na uwadze powyższe organ rentowy uznał, iż odwołujący nie spełnił niezbędnych warunków przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych, a wobec tego odwołanie od decyzji R. J. (1) odmawiającej mu świadczenia jest niezasadne (odpowiedź na odwołanie, k.9-10, tom I a.s.).

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. akt VII U 3560/13, Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie R. J. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 października 2013 r., znak: (...). Uzasadniając rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy wskazał, że datę końcową badanego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych ustalił w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ spełnienie przesłanki posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 i przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach ustala się na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1 stycznia 1999 r.. Z uwagi na powyższe niezasadne i bezcelowe było badanie przez Sąd dalszych wnioskowanych przez ubezpieczonego okresów zatrudnienia tj. od dnia 1 stycznia 1999 r. do 1 lipca 2007 r..

Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca w okresie od 2 stycznia 1975 r. do 14 grudnia 1975 roku od dnia 15 grudnia 1975 r. do dnia 5 lipca 1978 r., od 31 maja 1979 r. do 21 czerwca 1989 r. wykonywał pracę w narażeniu na działanie czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących w procesie pracy. Praca odwołującego we wskazanym okresie jest ujęta w dwóch pozycjach wykazu B stanowiącego załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze tj. określonych w dziale II pod poz. 3 pkt 9 oraz w wykazie A w dziale VII pod poz. 9.

Sąd przyjął zatem, iż charakter prac wnioskodawcy wskazuje, że wykonywał on przede wszystkim czynności zawodowe związane z pracami tokarskimi, które charakteryzując się kontaktami z substancjami szkodliwymi.

W ocenie Sądu Okręgowego nie spełniały przesłanek uznania za wykonywane w warunkach szczególnych prace wykonywane przez R. J. (1) w okresach: praktyki zawodowej w ramach nauki zawodu w przyzakładowej zasadniczej szkole zawodowej od 2 lutego 1972 r. do 24 października 1972 r. oraz zatrudnienia na stanowisku tokarz w Fabryce (...) od 13 listopada 1974 r. do 26 grudnia 1974 r., ponieważ w zgromadzonym materiale dowodowym brak jest informacji o rodzaju prac wykonywanych przez odwołującego, zaś okres pobierania nauki w szkole nie stanowi okresu równoznacznego z okresem pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto Sąd Okręgowy do spornego stażu pracy odwołującego nie zaliczył okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 25 października 1972 r. do 14 października 1974 r., okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 12 lipca 1978 r. do
3 marca 1979 r., a także okresu prowadzenia przez odwołującego działalność gospodarczej od dnia
25 czerwca 1992 r. do dnia 25 czerwca 1994 r..

Sąd Okręgowy ustalił, iż cały okres zatrudnienia wnioskodawcy w warunkach szczególnych, wyniósłby jedynie 13 lat, 6 miesięcy i 27 dni. Tym samym Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym łącznym stażem pracy wynoszącym 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnych charakterze, co powoduje brak możliwości przyznania mu prawa do świadczenia emerytalnego z warunków szczególnych (wyrok Sądu Okręgowego wraz z uzasadnieniem, k.134-141, tom I a.s.).

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie wniósł R. J. (1) zaskarżając ten wyrok w całości. Ubezpieczony wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku lub jego zmianę polegającą na uwzględnieniu odwołania poprzez: zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresu służby wojskowej, dokonanie korekty świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, (z powołaniem działu IV, wykazu B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.) w Fabryce (...) w M. w okresach od 15 grudnia1975 r. do 5 lipca 1978 r. oraz od 31 maja 1979 r. do 21 czerwca 1989 r. oraz zaliczenie trzyletniego okresu (...) Szkoły Zawodowej jako pracownikowi młodocianemu i doliczenie go do stażu sumarycznego, a także zaliczenie pracy od 12 lipca 1978 r. do 3 marca 1979 r. w Przedsiębiorstwie (...) jako pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W uzasadnieniu złożonej apelacji ubezpieczony podniósł, że spełnia warunki do przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury, wskazując jako podstawę prawną rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.. W jego ocenie przed tą datą zakłady pracy nie miały obowiązku wystawiania świadectw pracy w szczególnych warunkach i ich dokumentowania. Ubezpieczony zaznaczył, że służył w wojsku na stanowisku, które zalicza się do pracy w warunkach szczególnych. Skarżący podniósł, że zgodnie z załącznikiem 2 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca1985 r. ( dział VII, poz.9, pkt 2 wykazu A) wszystkie stanowiska pracy w Fabryce (...) w M. są zaliczane do pracy w szczególnych warunkach. Ubezpieczony wykonywał w Fabryce (...) prace wymienione w załączniku nr 2 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. ( wykaz B, dział II, poz.3, pkt 1 tj. kierowca pojazdów transportu wewnętrznego oraz poz.4 -robotnicy transportu zatrudnieni przy pracach przeładunkowych surowców i wyrobów azbestowych oraz odpadów poprodukcyjnych). W jego ocenie Sąd Okręgowy błędnie określił, że kierował samochodem ciężarowym około 6 godzin w ciągu doby. Zdaniem skarżącego Sąd Okręgowy pominął zeznania świadka R. D., który zeznał, że skarżący jeździł 12 godzin dziennie. Wobec powyższego, w ocenie skarżącego, w okresie zatrudnienia w Fabryce (...) wykonywał on prace w warunkach szczególnych (apelacja ubezpieczonego, k147-149, tom I a.s.).

Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2016 r., wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 740/15, Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, iż Sąd I instancji nie ustalił w sposób właściwy stanu faktycznego, zaś powołanie w sprawie biegłego było błędne, albowiem ustalenie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie wymaga wiadomości specjalnych uzasadniających przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Do Sądu należy bowiem ocena czy pracownik w spornym okresie wykonywał prace w szczególnych warunkach oraz czy wykonywał te pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Sąd Okręgowy nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego w zakresie zatrudnienia skarżącego w Fabryce (...) w M., a ponadto wyciągnął błędne wnioski, iż cały okres zatrudnienia skarżącego w Fabryce (...) S.A w M. jest ujęty w dwóch pozycjach tj. wykazie B dziale II pod poz. 3 PK oraz wykazie A dziale VII pod poz.9, stanowiących załączniki do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd Okręgowy nie przeprowadził postępowania dowodowego również w zakresie zatrudnienia skarżącego w Przedsiębiorstwie (...) od 12 lipca 1978 r. do dnia 3 marca 1979 r.. Nie zażądał bowiem akt osobowych skarżącego, a zatem brak jest jakichkolwiek ustaleń faktycznych, co do charakteru i rodzaju wykonywanych prac.

W związku z powyższym, w zaleceniach Sąd Apelacyjny wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy przeprowadzi dowód z przesłuchania skarżącego w charakterze strony na okoliczności związane z charakterem i rodzajem wykonywanych prac w Fabryce (...) w M.. Ponadto Sąd Okręgowy dokona analizy akt osobowych skarżącego za okres od 1975 r. do 1978 r. oraz za okres od 1979 r. do 1989 r. nadesłanych przez (...) S.A w Likwidacji przy piśmie z dnia 30 czerwca 2014 r. i ustali, czy skarżący w całym okresie zatrudnienia wykonywał prace bezpośrednio przy produkcji azbestu ( gdzie konkretnie wykonywał swoją pracę, na jakim wydziale i stanowisku). Sąd Okręgowy został zobowiązany w zaleceniach do zażądania odpowiednich zarządzeń Ministerstwa Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego obowiązujących w całym okresie zatrudnienia skarżącego w tej fabryce w tym pełnego tekstu zarządzenia Nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym, charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urzędowy MHiPM Nr 1-3 poz. l) zwracając się o ich udostępnienie do odpowiednich organów państwowych. Na podstawie przeprowadzonych ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy miał dokonać oceny prawnej mających zastosowanie w sprawie przepisów i ocenić, czy cały okres zatrudnienia skarżącego w tym zakładzie winien być kwalifikowany według wykazu B czy też wykazu A, czy też kwalifikacja tego okresu winna być dokonana w inny sposób. Ponadto Sąd Okręgowy miał zwrócić się do Przedsiębiorstwa (...) o nadesłanie akt osobowych skarżącego, a następnie dopuścić dowód z jego przesłuchania na okoliczności związane z charakterem i rodzajem wykonywanych prac. Sąd Okręgowy miał również zapoznać się z kwestionariuszem osobowym skarżącego znajdującym się w aktach rentowych, aktami osobowymi skarżącego z Fabryki (...)’ w M. oraz uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2013 r., sygn. akt. II UZP 6/13 zajmując stanowisko czy ma ona zastosowanie w sprawie czy też nie ( wyrok Sądu Apelacyjnego wraz z uzasadnieniem, k. 166, 168-191, tom I a.s.).

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony R. J. (1) urodzony w dniu (...), w dniu 19 lipca 2013 roku złożył do organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę. Do wniosku dołączył dokumentację zatrudnienia (wniosek, k. 1-9 a.r).

Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego na podstawie dokumentacji zatrudnienia ubezpieczonego uznał, że ubezpieczony nie udowodnił faktycznego zatrudnienia w warunkach szczególnych przez wymagany okres 15 lat, a jedynie 13 lat, 6 miesięcy i 27 dni takiej pracy. Z uwagi na powyższe decyzją z dnia 24 października 2013 roku, znak: (...), organ rentowy odmówił R. J. (1) prawa do emerytury w warunkach szczególnych (decyzja ZUS, k. 18 a.r.).

W dniu w dniu 29 listopada 2013 r. ubezpieczony R. J. (1) odwołał się od decyzji organu rentowego z dnia 24 października 2012 r. do Sądu Okręgowego (odwołanie, k. 2-3 tom I a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, iż odwołujący uczęszczał do szkoły zawodowej przy ul. (...) w W.. W okresie pobierania nauki w szkole, odwołujący pracował w Warsztatach Firmy (...) w ramach praktyk zawodowych. Odwołujący po skończeniu nauki w szkole pracował w tym samym zakładzie pracy na wydziale mechanicznym, przy obsłudze tokarek. Dodatkowo Sąd ustalił, iż w okresie pobierania nauki w szkole zawodowej, odwołujący pracował w Zakładach (...) przez trzy dni w tygodniu w niepełnym wymiarze czasu pracy jako młodociany.

Ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 2 lutego 1972 r. do 26 grudnia 1974 r. na stanowisku tokarz w Fabryce (...). Praca polegała na myciu naftą kół zębatych. Od dnia 27 października 1972 r. do 14 października 1974 r. ubezpieczony pełnił służbę wojskową w M. w jednostce transportowej. Odwołujący w czasie pełnienia służby wojskowej kierował samochodem ciężarowym około 6 godzin w ciągu doby. Po zakończeniu służby ubezpieczony wrócił do pracy w Fabryce (...).

Na podstawie nadesłanych akt osobowych (wytyczne Sądu Apelacyjnego) Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że odwołujący się był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) od 12 lipca 1978 r. do dnia 3 marca 1979 r. jako kierowca betonomieszarki w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem godzinowym 13,50 zł.

W okresach od 2 stycznia 1975 r. do 5 lipca 1978 r. oraz od 31 maja 1979 r. do 21 czerwca 1989 r. ubezpieczony pracował w zakładzie pracy przetwarzającym azbest tj. Fabryce (...) w M., w pełnym wymiarze czasu pracy, początkowo na stanowisku monter pojazdów i urządzeń transportu, a następnie kierowca autobusu. Praca ubezpieczonego polegała na rozładunku i wyładunku wagonów z azbestem. Ubezpieczony pracował jako jeden z dwóch operatorów dźwigu samojezdnego. Ponadto do obowiązków ubezpieczonego należał transport pracowników z i do pracy ( zeznania odwołującego k.244-245, 255-256, tom II a.s., zeznania świadka H. F., k. 245, tom II a.s., zeznania świadka J. N., k.246, tom II a.s., zeznania świadka M. P. (1), k.246-247, tom II a.s.).

Ubezpieczony w okresie od 12 lipca 1978 r. do 3 marca 1979 r., był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) jako kierowca-operator betonomieszarki.(akta osobowe ,

W dalszym toku postępowania organ rentowy został zobowiązany do wyliczenia hipotetycznego stażu pracy odwołującego w warunkach szczególnych uwzględniając prace w przedsiębiorstwie zajmującym się przetwórstwem azbestu i wyrobu przedmiotów zawierających azbest, a nadto zaświadczenie WKU W. z dnia 30 lipca 2014r. nr (...), wykaz A lub wykaz B. Organ rentowy wskazał, iż staż pracy odwołującego w szczególnych warunkach wynosi 13 lat, 6 miesięcy i 27 dni. W związku z powyższym, zostanie spełniony warunek wymaganych 10 lat pracy jako pracy wykonywanej bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu oraz w zakładzie przetwarzającym azbest. Dodatkowo, uwzględniając do okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych okres pełnienia przez ubezpieczonego służby wojskowej zostanie spełniony warunek posiadania 15 lat pracy wykonywanej stale i pełnym wymiarze czasu pracy, bowiem staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych wyniesie 15 lat 6 miesięcy i 18 dni ( stanowisko komórki merytorycznej ZUS, k.251, tom II a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie: dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, dokumentów znajdujących się w aktach rentowych oraz dołączonych akt osobowych, zeznań świadków: H. F., M. P. (1), J. N., a także zeznań ubezpieczonego złożonych przez niego w charakterze strony.

Dowody w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są spójne, logiczne i wzajemnie się uzupełniają. Sąd dał wiarę zeznaniom zarówno świadków jak i odwołującego. Zdaniem Sądu zeznania świadków oraz odwołującego korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie i brak było jakichkolwiek podstaw do ich podważenia.

Zdaniem Sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie R. J. (1) od decyzji organu rentowego z dnia 24 października 2013, znak: (...) roku, jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestię sporną w niniejszym postępowaniu było to, czy cały okres zatrudnienia skarżącego w Fabryce (...) jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach, winien być kwalifikowany według wykazu B czy też wykazu A. Ponadto ustalenia wymagało, czy praca ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) spełniała warunki uznania jej za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę, w wykonaniu zaleceń Sądu Apelacyjnego, zgromadził dodatkowe dokumenty dotyczące zatrudnienia R. J. (1) w tym mi.in. w Przedsiębiorstwie (...), a także przy azbeście. Ponadto Sąd Okręgowy dopuścił dowód z zeznań świadków na okoliczność wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Wymogi konieczne do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury określają ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 887, dalej: ustawa emerytalna) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z art. 184 ust.1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. zgodnie z art.196 ustawy - w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj., co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są ściśle określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1. posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2. wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3. osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia) oraz

4. być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

Zakwalifikowanie pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do wykazu B, będącego załącznikiem rozporządzenia modyfikuje powyższe wymogi stażowe. Zgodnie z § 8 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w dziale IV wykazu B, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 10 lat wykonywał prace wymienione w dziale IV wykazu B.

Dodatkowo zważyć należy, że warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych jest spełnienie przesłanki posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 i przesłanki stażu pracy w szczególnych warunkach w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. 1 stycznia 1999 r., nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązanie stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Sąd Okręgowy zważył, że w dziale II oraz dziale VII poz.9 pkt 2 załącznika nr 2 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30 marca 1985 r., zmienionego zarządzeniem nr 28 Ministra Przemysłu z 8 grudnia 1988 r., stanowiących lex specialis do § 8 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., jako prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu wskazano pracę w Fabryce (...) w M., a jako prace wykonywane w zakładach przetwarzających azbest wszystkie stanowiskach pracy w Fabryce (...) w M..

Oceniając charakter pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w Fabryce (...) S.A., Sąd Okręgowy zakwalifikował cały okres zatrudnienia skarżącego od 2 stycznia 1975 r. do 5 lipca 1978 r. i od 31 maja 1979 r. do 21 czerwca 1989 r., tj. łącznie 13 lat 6 miesięcy 27 dni, jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach zgodnie z działem IV, pkt 1, wykazu B rozporządzenia (Prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu).

W ocenie Sądu Okręgowego ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w tym w szczególności: z zeznań wszystkich powołanych w sprawie świadków oraz z zeznań ubezpieczonego jednoznacznie wynika, że w Fabryce (...) S.A wykonywał on przede wszystkim czynności polegające na rozładunku i wyładunku azbestu. Praca była wykonywana bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu, w pełnym wymiarze czasu pracy. jak wynika z zeznań świadków praca trwała co najmniej 12 godzin dziennie

Tym samym Sąd Okręgowy uznał, iż ubezpieczony legitymuje się wymaganym łącznym stażem pracy wynoszącym 10 lat pracy w warunkach szczególnych.

W związku z powyższym R. J. (1) spełnił wszystkie przesłanki wynikające z § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zw. z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej i ma prawo do wcześniejszej emerytury.

Z tych względów Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Odnośnie ustalenia terminu od jakiego Sąd Okręgowy przyznał odwołującemu prawo do emerytury zastosowanie znajduje w tym zakresie art. 129 pkt. 1. ustawy emerytalnej, w oparciu o który świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Sąd zważył, że ubezpieczony złożył wniosek o prawo do wcześniejszej emerytury w dniu 19 lipca 2013 r. Dlatego też, na podstawie powołanego art. 129 ust.1 ustawy emerytalnej, prawo do wcześniejszej emerytury zostało mu przyznane od dnia 1 lipca 2013 roku.

Sąd Okręgowy zważył ponadto stosownie do wytycznych Sądu Apelacyjnego, że z uwagi na dokonane ustalenia co do stażu pracy w warunkach szczególnych według wykazu B nie było konieczne ustalanie czy w niniejszej sprawie ma zastosowanie uchwała Sądu Najwyższego II UZP 6/13 dotycząca zaliczania służby wojskowej do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i powołanych przepisów ustawy emerytalnej oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1983 r. orzekł jak w sentencji orzeczenia w punkcie 1 wyroku.

Na podstawie art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. 2016, poz. 963 z późn.zm.) w zw. z art. 118 ust. 1 i 1a ustawy emerytalnej Sąd Okręgowy uznał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatnich okoliczności niezbędnych do wydania decyzji, albowiem niezbędne okoliczności faktyczne uzasadniające nabycie prawa do wcześniejszej emerytury przez ubezpieczonego zostały ustalone dopiero w postępowaniu przed Sądem, a sama odmowa przyznania świadczenia nie była również wynikiem błędu w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego przez organ rentowy. Opóźnienie w wypłacie świadczenia było następstwem okoliczności, za które organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności. Wskazać bowiem należy, że pomimo podjęcia przez organ rentowy- w ramach posiadanych kompetencji i nałożonych obowiązków - wszystkich niezbędnych czynności, organ ten nie dysponował materiałem dowodowym pozwalającym na dokonanie ustaleń faktycznych umożliwiających wydanie decyzji zgodnej z treścią wniosku ubezpieczonego. Organ rentowy wydał zatem zaskarżoną decyzję w oparciu o przeprowadzoną formalną weryfikację złożonych przez odwołującego dokumentów zatrudnienia. Organ rentowy nie miał przy tym możliwości przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego (np. z zeznań świadków, dokonania oceny wiarygodności zgromadzonych dowodów). Było to prawnie możliwe dopiero przed Sądem. Wobec powyższego Sąd Okręgowy w punkcie 2. wyroku ustalił na podstawie wyżej wymienionych przepisów, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Wniosek o zaliczenie do stażu pracy praktyki zawodowej w ramach nauki zawodu w przyzakładowej szkole zawodowej Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. przekazał (stosownie do wytycznych Sądu Apelacyjnego) do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.. Kwestia ta nie była bowiem przedmiotem rozstrzygnięcia organu rentowego.