Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2017r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w W.

przeciwko Szpitalowi (...) Samodzielnemu Publicznemu Zakładowi Opieki Zdrowotnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla (...) w Warszawie

z dnia 25 czerwca 2015 r., sygn. akt II C 358/15

1. oddala apelację;

2. zasądza od Szpitala (...) Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w W. na rzecz (...) Sp. z o.o. w W. kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt XXVII Ca 1465/16

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 października 2014 roku, złożonym do Sądu Rejonowego dla (...) w Warszawie, powód - (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. - wniósł o zasądzenie od pozwanego - Szpitala (...) z siedzibą w W. - kwoty 73.976,06 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Przedmiotem żądania pozwu było także zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż powód zawarł z pozwanym szereg umów w przedmiocie zakupu i dostawy różnego rodzaju wyrobów medycznych. Ponadto w ich wykonaniu świadczył na rzecz pozwanego usługi, co zostało udokumentowane stosownymi fakturami. Na dochodzoną należność składać się miały kwoty: 65.394 złotych tytułem należności głównych oraz 8.582,06 złotych tytułem odsetek za opóźnienie naliczonych na dzień 6 października 2014 roku ( pozew k. 2-4).

Nakazem zapłaty wydanym 22 października 2014 roku w postępowaniu upominawczym referendarz sądowy w powyższym Sądzie nakazał pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu ( nakaz zapłaty k. 94).

W dniu 19 stycznia 2015 roku pozwany Szpital (...) wniósł sprzeciw od w/w nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, a ponadto o zwolnienie od wszelkich ewentualnych kosztów sądowych oraz o odstąpienie od obciążania go jakimikolwiek ewentualnymi kosztami procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu wskazano, że powód w zakresie objętym przedmiotem postępowania, został już zaspokojony przez spółkę (...) S.A. w Ł., o czym świadczyć miało potwierdzenie sald dokonane przez powoda w dniu 31 maja 2014 roku. Z potwierdzenia tego wynikać miał brak w księgach rachunkowych powoda faktur dotyczących należności objętych pozwem, co z kolei świadczyć miało o zaksięgowaniu ich przez powoda jako zapłaconych.

Ponadto pozwany podniósł, że powód udzielił pełnomocnictwa do inkasa przedmiotowych należności na rachunek bankowy spółki (...) S.A., na podstawie którego podmiot ten dochodzi de facto zapłaty należności na swoją rzecz, a nie w imieniu i na rzecz powoda. Udzielenie tego pełnomocnictwa świadczyć miało o faktycznie dokonanym obrocie wierzytelnościami pod pozorem reprezentowania powoda. Działanie to zmierzało do obejścia prawa w postaci art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej zgodnie z którym dokonanie czynności prawnej skutkującej zmianą wierzyciela szpitala bez pisemnej zgody organu założycielskiego nie jest możliwe, zaś co do czynności powoda ani pozwany, ani jego organ założycielski, takiej zgody nie wyrazili. Zdaniem pozwanego udzielenie pełnomocnictwa do inkasa na rzecz podmiotu trzeciego nie jest prawnie skuteczne, bowiem skutek tej czynności jest tożsamy z cesją wierzytelności (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 102-105). Sprawa została następnie zarejestrowana w repertorium C pod sygnaturą II C 358/15.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje żądanie. Zaprzeczył, aby w stosunku zobowiązaniowym łączącym go z pozwanym doszło do zmiany wierzyciela gdyż pełnomocnictwo zostało udzielone spółce (...) jedynie do czynności zmierzających do odzyskania wierzytelności od pozwanego Szpitala. Podniósł również, że twierdzenia pozwanego o nieważności czynności prawnej prowadzącej do zmiany wierzyciela – do której jednakże nie doszło – świadczą o intencji pozwanego do wykazania, że legitymację czynną w niniejszej sprawie ma właśnie powodowa spółka. Powód zaprzeczył, by doszło do uregulowania przedmiotowych należności wskazując, że umowa zawarta przez niego z (...) S.A. nie miała na celu ani skutku w postaci wygaszania długu pozwanego Szpitala. Umowa ta miała na celu sfinansowanie bieżącej działalności operacyjnej powoda, która jest utrudniana chociażby przez zaległość pozwanego w regulowaniu należności. Ponadto przedstawiony przez pozwanego dokument w postaci potwierdzenia salda jest jedynie dokumentem o charakterze księgowym i jako taki pozostaje w niniejszej sprawie bez znaczenia (odpowiedź na sprzeciw k. 133-141).

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy dla (...) w Warszawie w pkt. I zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 73.976.06 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 7 października 2014 roku do dnia zapłaty, a w pkt II odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postepowania ( wyrok k. 196). U podstaw powyższego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Sąd I instancji ustalił, iż w dniach 6 listopada 2012 roku oraz 16 maja 2013 roku Szpital (...) w W. jako zamawiający zawarł z (...) sp. z o.o. w W. jako wykonawcą umowy nr (...), których przedmiotem był zakup i dostawa szczegółowo określonych wyrobów medycznych. Za wykonanie przedmiotu umowy zamawiający zobowiązał się zapłacić kwotę ustaloną na podstawie cen jednostkowych za każdą dostawę częściową, przy czym zapłata za faktury miała nastąpić w terminie 100 dni od daty dostawy i złożenia faktury, przelewem na wskazany w umowie rachunek bankowy wykonawcy. Bez zgody zamawiającego wykonawca nie mógł uzyskiwać dodatkowego ubezpieczenia, gwarancji lub poręczenia spłaty od podmiotów trzecich ani przenieść wierzytelności wynikających z umowy na osoby trzecie. W przypadku niewykonania umowy przez wykonawcę z przyczyn leżących po jego stronie, zamawiający miał prawo naliczenia kary umownej w wysokości 10% wartości brutto niezrealizowanej części umowy. Kara umowna w przypadku opóźnienia w dostawie wynosiła 0,5% wartości brutto niezrealizowanego zamówienia częściowego za każdy dzień opóźnienia. Zmiany umowy mogły być dokonane wyłącznie w formie pisemnego aneksu pod rygorem nieważności.

Dalej Sąd a quo wskazał, iż w wykonaniu powyższych umów powód dostarczył pozwanemu przedmioty wskazane na poniższych fakturach VAT:

- FV nr (...) z dnia 13 maja 2013 r. na kwotę 4.914 złotych;

- FV nr (...) z dnia 20 maja 2013 r. na kwotę 7.560 złotych;

- FV nr (...) z dnia 23 maja 2013 r. na kwotę 6.804 złotych;

- FV nr (...) z dnia 24 maja 2013 r. na kwotę 6.296,40 złotych;

- FV nr (...) z dnia 27 czerwca 2013 r. na kwotę 4.287,60 złotych;

- FV nr (...) z dnia 2 lipca 2013 r. na kwotę 6.588 złotych;

- FV nr (...) z dnia 4 lipca 2013 r. na kwotę 5.400 złotych;

- FY nr (...) z dnia 8 lipca 2013 r. na kwotę 5.400 złotych;

- FV nr (...) z dnia 9 lipca 2013 r. na kwotę 3.780 złotych;

- FV nr (...) z dnia 21 czerwca 2013 r. na kwotę 3.564 złotych;

- FV nr (...) z dnia 18 lipca 2013 r. na kwotę 5.400 złotych;

- FV nr (...) z dnia 19 lipca 2013 r. na kwotę 5.400 złotych.

Następnie w dniu 26 listopada 2013 roku (...) sp. z o.o. w W. jako kontrahent zawarł z (...) S.A. w Ł. jako spółką Umowę Finansowania Należności Standard, której przedmiotem było przeprowadzenie przez spółkę w imieniu kontrahenta wszelkich czynności faktycznych i prawnych mających na celu odzyskanie wierzytelności przysługujących kontrahentowi w stosunku do określonych dłużników – w tym m.in. w stosunku do Szpitala (...) w W.. (...) oświadczył, że posiada bezsporne, wymagalne i nieprzedawnione faktury VAT wystawione w związku z realizacją umów handlowych (wskazane w załączniku nr 1 do umowy), zaś na wierzytelność składają się 1.914.543,48 złotych z tytułu należności głównych oraz odsetki ustawowe naliczone od dnia wymagalności zobowiązań dłużników. Wśród faktur opisanych w załączniku były m.in. faktury objęte niniejszym postępowaniem. W przypadku braku zapłaty ze strony dłużników spółki (...) sp. z o.o., (...) S.A. zobowiązał się do przekazania do dnia 27 listopada 2013 roku na wskazany rachunek bankowy kontrahenta kwoty 1.914.543,48 zł, pod warunkiem dopełnienia przez powodową spółkę obowiązków wskazanych w § 6 ust. 1 oraz przedłożenia zestawienia wpłat dłużników przez kontrahenta na dzień wypłaty środków finansowych.

Ponadto (...) S.A. zastrzegł na swoją rzecz (w okresie obowiązywania umowy) wyłączność w zakresie odzyskania wierzytelności będących jej przedmiotem, zaś powód zobowiązał się nie prowadzić od momentu zawarcia umowy samodzielnych rozmów z dłużnikami - w szczególności nie dokonywać czynności zmierzających do prolongat czy umorzeń długów.

(...) zobowiązała się dokonać przekazu zgodnie z art. 921 ^{( 1)} i nast. kc, udzielić (...) S.A. pełnomocnictwa do prowadzenia w jej imieniu negocjacji z prawem do zawierania w jego imieniu umów, porozumień, ugód i składania wszelkich oświadczeń, które okażą się niezbędne dla prawidłowej realizacji umowy, udzielenia i przekazania w dniu zawarcia umowy pełnomocnictwa profesjonalnemu pełnomocnikowi wskazanemu przez spółkę oraz przekazania spółce w dniu zawarcia umowy zawiadomienia o udzieleniu powyższych pełnomocnictw, które to zawiadomienie miało zostać przesłane przez spółkę do dłużników kontrahenta.

(...) sp. z o.o. oświadczył, że wszelkie wpłaty dokonane przez jego dłużników po zrealizowaniu przez spółkę zobowiązania z § 3 ust. 1 należne są spółce oraz zobowiązał się do przekazania tych kwot na stosowne konto w terminie 7 dni od dnia wpłynięcia tych środków do kontrahenta. Niewykonanie przez kontrahenta obowiązków umówionych lub złożenie przez niego oświadczeń niezgodnych ze stanem faktycznym bądź prawnym prowadziło do powstania po stronie spółki uprawnienia do rozwiązania umowy na skutek złożonego wypowiedzenia w całości lub w części w trybie natychmiastowym. Kontrahent ponosił odpowiedzialność związaną z dochodzeniem roszczeń przez spółkę, jeżeli ich dochodzenie stało się niemożliwe w całości bądź części z przyczyn związanych z nieprawidłową realizacją umowy kontrahenta ze spółką bądź umowy kontrahenta z dłużnikiem.

Ponadto (...) zobowiązał się do złożenia swoim dłużnikom dyspozycji po przekazywania należnych mu kwot na rachunek wskazany w zawiadomieniu o udzieleniu pełnomocnictwa. W przypadku spełnienia przez dłużnika świadczenia na rzecz powoda na konto inne, kontrahent zobowiązał się w terminie 7 dni powiadomić o tym fakcie spółkę oraz przekazać tę kwotę bezpośrednio na rachunek bankowy (...) S.A., wraz z odsetkami w przypadku opóźnienia.

(...) S.A. dostarczał (...) sp. z o.o. środki do czasu zapłaty za faktury objęte finansowaniem przez Szpital. W przypadku uregulowania należności przez Szpital, aktualizował się obowiązek zwrotu kwoty finansowania spółce (...) w wysokości tego, co zostało wpłacone przez placówkę leczniczą. W dniu 27 listopada 2013 roku (...) S.A. w wykonaniu umowy z 26 listopada 2013 roku przelał na konto bankowe (...) sp. z o.o. kwotę 1.894.802,23 zł, w treści przelewu wskazując „umowa finansowania należności standard z dnia 26-11-2013 r.” i wykonał tym samym własne zobowiązanie.

W dniu 3 grudnia 2013 roku Szpital (...) otrzymał zawiadomienie o udzieleniu (...) S.A. przez (...) sp. z o.o. pełnomocnictwa do reprezentowania i podejmowania w imieniu powoda wszelkich czynności prawnych oraz faktycznych zmierzających do odzyskania wierzytelności (...) sp. z o.o. od Szpitala. W treści w/w zawiadomienia oraz dokumentu pełnomocnictwa spółka zawarła upoważnienie i zobowiązanie Szpitala do przekazywania należnego spółce świadczenia bezpośrednio na podany rachunek (...) S.A., skutkiem czego miało być zwolnienie z długu wobec spółki do wysokości dokonanej zapłaty. Upoważnieniem zostały objęte m.in. w/w faktury.

Pismem datowanym na 18 lipca 2014 roku oznaczonym jako „Potwierdzenie salda”, skierowanym do pozwanego, przedstawiciel powoda zwrócił się o potwierdzenie zgodności sald figurujących w księgach powoda na dzień 31 maja 2014 roku. Wśród faktur opisanych w treści w/w potwierdzenia nie wskazano faktur objętych niniejszym postępowaniem. Podpis pod potwierdzeniem złożyła E. Z. działając ze strony (...) sp. z o.o.

Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, iż strony postępowania były co do zasady zgodne co do zdarzeń stanowiących ustalony w sprawie stan faktyczny. Spór w sprawie sprowadzał się do charakteru i konsekwencji prawnych zawarcia przez powoda i (...) S.A. umowy z 26 listopada 2013 roku oraz udzielenia (...) S.A. w jej następstwie pełnomocnictwa, dokonanej przez (...) S.A. wpłaty na konto bankowe powoda z dnia 27 listopada 2013 roku oraz potwierdzenia sald z 18 lipca 2014 roku między powodem a pozwanym.

Podnoszone przez pozwanego zarzuty odnośnie nieważności czynności powoda jako stanowiących – w jego ocenie – ominięcie art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, rzutowały także na ocenę legitymacji czynnej (...) sp. z o.o. do wystąpienia z niniejszym powództwem. Sąd a quo wskazał, iż strona pozwana stała na stanowisku, iż umowa łącząca powoda i (...) S.A. wraz z udzielonym pełnomocnictwem do inkasa mają charakter pozorny, albowiem ukrywają dokonane de facto przeniesienie wierzytelności przysługujących powodowi wobec pozwanego. W konsekwencji zmierzają do obejścia ustawy, tj. art. 54 ust 5 ustawy o działalności leczniczej (tj. Dz.U. z 2015 roku, poz. 618) zgodnie z którym czynność prawna mająca na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej może nastąpić po wyrażeniu zgody przez podmiot tworzący, a więc czynność dokonana bez tej zgody jest nieważna.

W ocenie Sądu I instancji w niniejszej sprawie brak było podstaw do uznania, aby oświadczenia złożone przez powoda i (...) S.A. w umowie z 26 listopada 2013 roku miały charakter pozorny. Zgodnie z postanowieniem § 1 umowy z 26 listopada 2013 roku jej przedmiotem było przeprowadzenie przez (...) S.A. w imieniu powoda wszelkich czynności faktycznych i prawnych mających na celu odzyskanie wierzytelności przysługujących powodowi w stosunku do dłużników wskazanych w załączniku nr 1 do Umowy – m.in. w stosunku do pozwanego szpitala. Jednocześnie na podstawie tej umowy (...) S.A. przekazał powodowej spółce określone środki finansowe, jednak w konkretnym celu – po to, aby zapewnić finansowanie dalszych dostaw m. in. na rzecz pozwanego, nie zaś po to, aby tego pozwanego zwolnić z długu względem powoda. Okoliczność, iż ich wysokość wynikała z wierzytelności powoda względem innych podmiotów – w tym pozwanego – nie świadczyła w ocenie Sądu o tym, iż zamiarem stron było przeniesienie wierzytelności wbrew przepisowi art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej. Było to po prostu zapewnienie finansowania na poziomie nieuregulowanych faktur, a nie zapłata za te faktury. Suma wierzytelności z nieuregulowanych faktur, przedstawionych przez powoda, wyznaczała jedynie kwotę świadczenia (...) S.A. w ramach jej własnego zobowiązania. W związku z powyższym w ocenie Sądu a quo brak było podstaw do uznania, iż przedmiotowa umowa stanowiła ukrytą czynność prawną prowadzącą do przeniesienia wierzytelności przysługujących od pozwanego szpitala, tym samym nie zmierzała ona do obejścia ustawowego zakazu.

Sąd zważył, że przeciwko ukrytemu rzekomo przez strony umowy zamiarowi doprowadzenia do przeniesienia wierzytelności przemawia także okoliczność, iż (...) S.A. na przestrzeni lat był stroną szeregu postępowań sądowych, w których ocena ważności zawieranych przez (...) S.A. umów w świetle treści art. 53 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i art. 54 ustawy o działalności leczniczej doprowadziła do powstania bogatego orzecznictwa w przedmiocie wykładni zawartego w powyższych przepisach sformułowania „Czynność prawna mająca na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej”. Zdaniem Sądu nielogiczne jest twierdzenie o zamiarze dokonania przez (...) S.A. czynności prawnej, która w świetle przywołanych przepisów byłaby nieważna i uniemożliwiałaby temu podmiotowi dochodzenie roszczeń wprost od dłużników.

Mimo braku pozorności, Sąd rozważył wpływ postanowień art. 54 ustawy o działalności leczniczej na ważność i skuteczność zawartej przez powoda i (...) S.A. umowy z 26 listopada 2013 roku. W świetle tej regulacji, dla czynności prawnych mających na celu zmianę wierzyciela samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej wymagane jest uzyskanie zgody podmiotu tworzącego zakład na dokonanie takiej czynności, jednocześnie czynność prawna dokonana z naruszeniem tego wymogu jest nieważna.

Powołując się na w/w orzecznictwo Sąd I instancji uznał, iż z treści umowy zawartej przez powoda ze spółką (...) nie wynika, aby strony ustaliły, że w zakresie niespłaconego przez pozwanego zobowiązania (...) S.A. stawał się wierzycielem pozwanego, z żadnego bowiem z postanowień umownych nie wynika zamiar przeniesienia wierzytelności. Żadne z postanowień umowy nie dają także podstaw do stwierdzenia, aby (...) S.A. stawał się wierzycielem pozwanego w zakresie wierzytelności powoda, do odzyskiwania których upoważnił (...) S.A. Przeciwnie - w treści umowy wskazano wprost, że wszelkie czynności mające na celu odzyskanie wierzytelności dla powoda będą prowadzone przez (...) S.A. w imieniu Kontrahenta ( (...) sp. z o.o.), a także iż w celu prawidłowej realizacji umowy powód udzieli (...) S.A. pełnomocnictwa do prowadzenia w jego imieniu negocjacji. Fakt zobowiązania do udzielenia, a następnie udzielenia pełnomocnictwa spółce (...) S.A., dodatkowo potwierdza, iż zamiarem stron nie było przeniesienie wierzytelności, albowiem jedynie pod warunkiem dalszego przysługiwania wierzytelności powodowi udzielenie powyższego pełnomocnictwa byłoby celowe.

Postanowienia umowy nie dawały także podstaw do uznania, iż strony skorzystały z instytucji uregulowanej w art. 518 kc, a więc aby na skutek przekazania powodowi przez (...) S.A. środków finansowych, o których mowa w § 2 umowy, (...) S.A. nabywał wierzytelności opisane fakturami, które stanowiły podstawę do obliczenia wysokości finansowania udzielonemu powodowi.

Nie budziła wątpliwości Sądu słuszność poglądu, iż uregulowanie zawarte w art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej obejmuje umowy faktoringowe, które pozostają umowami sprzedaży wierzytelności i tak należy je traktować. Wskazał jednak, iż zbyt daleko idące jest określanie przez powoda umowy z 26 listopada 2013 roku mianem umowy faktoringowej. Wynika to z faktu, że na skutek umowy z 26 listopada 2013 roku nie doszło do przejścia wierzytelności, które w dalszym ciągu przysługiwały (...) sp. z o.o., uniemożliwia określenie tejże umowy jako stricte faktoringowej, a jedynie za elementy takiej zawierającą. Podkreślić przy tym należy, iż elementy te, jak udzielenie przez (...) S.A. finansowania powoda czy faktyczne podejmowanie działań zmierzających do ściągnięcia należności pozwanego przez (...) S.A., w braku postanowień skutkujących przeniesieniem wierzytelności nie powodują, aby umowa powoda z (...) S.A. podlegała regulacji art. 54 ust. 5 i 6 ustawy o działalności leczniczej, zatem aby dla swej ważności wymagała zgody organu założycielskiego pozwanego na jej zawarcie.

Sąd uznał, iż celem umowy z 26 listopada 2013 roku było uzyskanie przez powoda finansowania swojej działalności, tak aby mógł on dalej świadczyć usługi m.in. na rzecz pozwanego Szpitala, który z kolei permanentnie pozostawał w opóźnieniu z płatnością. Powód potrzebował bowiem określonych środków na prowadzenie swojej działalności i wykonywanie własnych zobowiązań. Brak uzyskiwania należności od swoich kontrahentów – w tym pozwanego – nie mogło nie pozostawać bez wpływu na stan finansowy i płynność księgową powoda. Jednocześnie powód nie mógł po prostu wstrzymać świadczeń na rzecz pozwanego, z uwagi na zastrzeżone w umowach kary umowne. W wypadku bowiem gdyby zaprzestał realizowania kolejnych dostaw, nawet mimo braku zapłaty przez pozwanego za wcześniejsze dostawy, byłby zobowiązany do zapłaty kar umownych, co doprowadziłoby w sposób oczywisty do zwiększenia jego pasywów. W konsekwencji jako logiczne, celowe i uzasadnione ekonomicznie jawi się uzyskanie finansowania swojej działalność poprzez umowę z podmiotem trzecim.

Jednocześnie w ocenie Sądu I instancji niezasadny był zarzut pozwanego, aby na skutek udzielenia (...) S.A. pełnomocnictwa, zgodnie z którego treścią pozwany został zobowiązany do spełnienia świadczenia z w/w faktur na rachunek należący do (...) S.A., spółka ta egzekwowała wierzytelności na swoją rzecz. Pozwany w sposób nieuzasadniony zrównywać miał ewentualne wpłaty na konto (...) S.A. z dokonaniem zapłaty na jego rzecz – innymi słowy, utożsamia czynność faktyczną z czynnością prawną. Tymczasem na gruncie niniejszej sprawy tożsamość taka nie zachodziła. Wierzyciel może wskazać dowolny numer rachunku, a nawet raz wskazany zmienić i świadczenie na takie konto będzie nadać świadczeniem na rzecz wierzyciela, a nie posiadacza rachunku. Istotne jest na czyją rzecz się świadczy, nie zaś to, na czyj rachunek dokonuje się wpłaty.

Sąd przypomniał też, iż z § 6 ust. 1 pkt a umowy z 26 listopada 2013 roku wynika wprost, że powód zobligowany był dokonać przekazu zgodnie z art. 921 ¹ kc. Przepis ten pozwala uniknąć dwukrotnego spełniania świadczeń. Osoba uprawniona do otrzymania określonego świadczenia od jakiegoś podmiotu i jednocześnie zobowiązana do spełnienia takiego samego świadczenia na rzecz innego podmiotu, może bowiem jednym oświadczeniem woli dokonać podwójnego upoważnienia (do spełnienia świadczenia i do jego przyjęcia), w wyniku którego wierzytelność upoważniającego zostaje zaspokojona i jego dług zostaje wykonany przez jedną czynność spełnienia świadczenia. Podobna potrzeba może zaistnieć, gdy stosunki zobowiązaniowe pomiędzy pewnymi podmiotami jeszcze nie istnieją, ale ktoś zmierza do ich nawiązania i wykonania w taki właśnie uproszczony sposób.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy w świetle treści pełnomocnictwa udzielonego 26 listopada 2013 roku (...) S.A. Sąd uznał, iż powód złożył spółce (...) także oświadczenie o dokonaniu przekazu, zaś z otrzymaniem 3 grudnia 2013 roku zawiadomienia o udzieleniu pełnomocnictwa pozwany otrzymał także zawiadomienie o złożeniu oświadczenia o dokonaniu przekazu.

Podkreślono, że sam przekaz nie stwarza bezpośredniego stosunku zobowiązaniowego między przekazanym a odbiorcą przekazu. Na podstawie przekazu jego odbiorca nie może więc dochodzić świadczenia od przekazanego . Zgodnie z art. 921 ² § 1 kc, w przypadku akceptu przekazany obowiązany jest względem odbiorcy do spełnienia świadczenia określonego w przekazie. Na skutek powyższej czynności faktycznej – wpłaty na konto (...) S.A. – pozwany dokonałby czynności zapłaty, czym spełniłby świadczenie na rzecz (...) sp. z o.o., co z kolei prowadziłoby do umorzenia wierzytelności przysługującej powodowi w stosunku do pozwanego, jak też do umorzenia ewentualnej wierzytelności przysługującej (...) S.A. w stosunku do powoda, ale nie do umorzenia wierzytelności przysługującej (...) S.A. wobec pozwanego wynikającej ewentualnie z innego stosunku zobowiązaniowego.

Sąd miał także na względzie potencjalne inne przypadki, w których czynność faktyczna pozwanego – wpłata na konto (...) S.A. – stanowiłaby czynność prawną o innej treści. Przykładowo, w braku akceptu pozwanego, wpłata na konto (...) S.A. mogłaby zostać dokonana z zamiarem dokonania czynności prawnej w postaci zapłaty na rzecz (...) S.A., spełnienia świadczenia z tytułu wierzytelności przysługującej (...) S.A. wobec pozwanego Szpitala. W tym przypadku nie nastąpiłoby umorzenie długu pozwanego wobec powoda ani powoda wobec (...) S.A., a jedynie pozwanego wobec (...) S.A.

W realiach sprawy niniejszej nie ustalono, aby przekazany Szpital dokonał wobec przekazanego (...) S.A. akceptu przekazu, (...) S.A. nie mógł więc dochodzić w imieniu własnym świadczenia od pozwanego. Postanowienia umów zawartych przez powoda z pozwanym, wprost wskazywały numer rachunku bankowego powoda, na który pozwany winien spełniać świadczenia w ich wykonaniu. Umowy te przewidywały również konieczność pisemnego aneksu do nich dla ważności zmian dokonywanych w umowie – a zatem również w zakresie konta, na które pozwany winien dokonać zapłaty. W braku akceptu pozwanego na przekaz, nie było zatem dla niego wiążące wskazane w treści pełnomocnictwa udzielonego (...) S.A. zobowiązanie do spełniania świadczenia na rzecz powoda na konto (...) S.A. Pozwany zatem w ocenie Sądu mógł skutecznie zwolnić się z długu wobec powoda przez zapłatę na jego konto, a nie na konto spółki (...), co przemawia dodatkowo za bezzasadnością twierdzeń pozwanego o tożsamości sytuacji prawnej z przeniesieniem wierzytelności na (...) S.A.

Konsekwentnie zatem, umowa między powodem a (...) S.A. z 26 listopada 2013 roku nie prowadziła do skutku tożsamego z przeniesieniem wierzytelności powoda na rzecz (...) S.A. i nie była nieważna z przyczyn i w rozumieniu art. 54 ust. 6 ustawy o działalności leczniczej. W efekcie (...) sp. z o.o. posiadał zatem legitymację czynną do dochodzenia w niniejszym postępowaniu wierzytelności z zawartych z pozwanym umów.

W dalszej kolejności Sąd Rejonowy odniósł się do zarzutu zaspokojenia powoda przez spółkę (...) S.A. w Ł., o czym świadczyć miałoby potwierdzenie sald dokonane przez powoda w dniu 18 lipca 2014 roku. Odnosząc się do tej kwestii Sąd wskazał, iż spółka (...) z mocy ważnej umowy zawartej 26 listopada 2013 roku zobowiązana była spełnić na rzecz powoda świadczenie, o którym mowa w § 2 umowy. Dokonując w dniu 27 listopada 2013 roku przelewu środków pieniężnych na konto powoda, (...) S.A. w treści przelewu wskazał treść „umowa finansowania należności standard z dnia 26-11-2013 r.”. W ocenie Sądu powyższe jednoznacznie świadczyło o zamiarze (...) S.A. spełnienia świadczenia wynikającego z umowy z 26 listopada 2013 roku, nie zaś działania za pozwanego w wykonaniu umów zawartych z (...) sp. z o.o. Pozwany wbrew spoczywającego na nim w tym zakresie ciężaru dowodu nie wykazał zaś, aby spółka (...) dokonując wpłaty na rachunek powoda działała z zamiarem świadczenia w imieniu pozwanego szpitala. Brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, iż (...) S.A. działał w celu spełnienia świadczenia pozwanego, zwłaszcza w świetle, iż z materiału dowodowego wynika w sposób przejrzysty, że spełniał on świadczenie do którego był osobiście względem powoda zobowiązany.

W ocenie Sądu a quo działanie (...) S.A. nie spełniało także przesłanek z art. 518 § 1 pkt 3 kc zgodnie z którym osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie. W sprawie niniejszej nie ustalono, aby dłużnik zgodę taką w formie pisemnej wyraził, ani też, by zgodę na taką czynność wyraził organ założycielski pozwanego, która to zgoda również – w myśl art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej – byłaby wymagana. Sam pozwany w toku niniejszego postępowania konsekwentnie twierdził, że takiej zgody nie było. Ponadto finansowanie na podstawie umowy z 26 listopada 2013 roku nie skutkowało zwolnieniem szpitala z długu. Z powyższych względów Sąd uznał, iż skutkiem przelewu środków pieniężnych z dnia 27 listopada 2013 roku na rzecz powoda przez (...) S.A. nie było wstąpienie (...) S.A. w miejsce dotychczasowego wierzyciela pozwanego.

Za wygaśnięciem świadczenia pozwanego, do którego zobowiązany był na rzecz powoda, nie przemawia także bynajmniej fakt sporządzenia przez powoda i przedstawienia pozwanemu potwierdzenia sald z 18 lipca 2014 roku. Dokument powyższy jest dokumentem księgowym, rachunkowym, nie stanowi on samodzielnego źródła wierzytelności. Dokumenty księgowe zaś, w postępowaniu cywilnym, co do istnienia zobowiązania czy wysokości wierzytelności mają co do zasady walor taki sam, jak oświadczenie strony. Zaksięgowanie przez wierzyciela faktur tak, jakby były zapłacone, nie przesądza automatycznie o wygaśnięciu zobowiązania dłużnika. W ocenie Sądu w sprawie niniejszej brak było przy tym podstaw do przyjęcia przedstawionego przez powoda pozwanemu potwierdzenia salda z 18 lipca 2014 roku jako oświadczenia o nieistnieniu wierzytelności opisanych w/w fakturami. Zamiarowi takiemu przeczą podnoszone przez powoda przyczyny pominięcia w potwierdzeniu sald przedmiotowych faktur.

Podobnie uzgadnianie między stronami w sprawie niniejszej sald Sąd ocenił także w kontekście potencjalnego zwolnienia przez powoda Szpitala z długu. Tym niemniej skoro przedstawienie sald do potwierdzenia można by w pewnych sytuacjach uznać za złożenie oświadczenia – oferty zwolnienia z długu, treść tego dokumentu oraz okoliczności związane z uzgadnianiem na jego podstawie sald przez strony należałoby także ocenić przez pryzmat ogólnych dyrektyw interpretacyjnych oświadczeń woli. W niniejszej sprawie przedstawienie przez powoda pozwanemu potwierdzenia salda z 18 lipca 2014 roku stanowiłoby ofertę zawarcia umowy o zwolnienie z długu nie tylko pod warunkiem ustalenia, że działanie wierzyciela było ukierunkowane na osiągnięcie takiego skutku, ale również – że zostało złożone przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w imieniu powoda. Konsekwentnie, potwierdzenie tychże sald przez pozwanego stanowiłoby oświadczenie o przyjęciu oferty zawarcia umowy o zwolnienie z długu pod warunkiem ustalenia takiego zamiaru pozwanego oraz pod warunkiem, iż potwierdzenie zostałoby dokonane przez osobę uprawnioną do reprezentacji pozwanego. Dopiero bowiem w przypadku łącznego spełnienia powyższych przesłanek czynności powyższe mogłyby zostać zakwalifikowane jako zawarcie umowy między (...) sp. z o.o. a Szpitalem o zwolnienie z długu.

Tymczasem w niniejszej sprawie nie wykazano, że osoba upoważniona do reprezentacji pozwanego zaakceptowała w jego imieniu to potwierdzenie. Ponadto nie zostało wykazane, aby na dzień 18 lipca 2014 roku osoba podpisująca potwierdzenie sald ze strony (...) sp. z o.o. - E. Z. - była uprawniona czy należycie umocowana do złożenia w imieniu powoda oświadczenia – oferty zawarcia umowy o zwolnienie z długu. Zatem już tylko wobec niewykazania powyższych faktów brak było podstaw do przyjęcia, aby między powodem a pozwanym została skutecznie zawarta umowa o zwolnieniu pozwanego z długu. Z tego też względu bezcelowym było dokonywanie analizy treści i okoliczności uzgodnienia sald na podstawie ich potwierdzenia z 18 lipca 2014 roku w zakresie potencjalnego zamiaru osiągnięcia takiego skutku.

Reasumując swoje rozważania Sąd Rejonowy wskazał, iż wierzytelność legitymowanego czynnie powoda wobec pozwanego, w zakresie opisanym w/w fakturami nie została przeniesiona na (...) S.A., świadczenie nie zostało spełnione za pozwanego przez (...) S.A., ani też powód nie zwolnił pozwanego z długu. Ponadto pozwany nie wykazał, aby spełnił na rzecz powoda roszczenie dochodzone pozwem ( uzasadnienie k. 199 - 213).

Apelację od w/w wyroku złożył pozwany. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1.Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 kpc mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na niedopełnieniu przez Sąd I instancji obowiązku pełnego, rzetelnego i wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności pominięciu przy ocenie tego materiału istotnych okoliczności faktycznych wskazanych w toku postępowania przez stronę pozwaną gdzie pozwany podnosił szereg merytorycznych i prawnych argumentów wskazujących na fakt, iż - wobec jednoznacznie wskazanego w ustawie (art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, a wcześniej art. 53 ust. 6 i 7 ustawy o ZOZ) zakazu dokonywania zmiany wierzyciela. W ocenie apelującego nie ulega wątpliwości, że powód zawarł ze spółką (...) S.A. (jako podmiotem profesjonalne zajmującym się windykacją i obrotem wierzytelnościami) umowę finansowania/factoringu w celu faktycznego przejęcia wierzytelności objętych postępowaniem (gdyż na podstawie umowy finansowania/factoringu (...) S.A. staje się rzeczywistym beneficjentem wszelkich należności uzyskanych przez powoda w związku z wcześniejszą spłatą dokonaną przez spółkę (...) S.A. względem powoda), a nie udzielania finansowania (pożyczki, finansowania obrotowego etc), na co wskazuje także potwierdzenie sald sporządzone przez powoda, w którym brak jest należności objętych przedmiotem postępowania (oznacza to, że - wobec faktu dokonania na rzecz powoda płatności przez (...) S.A. - powód dokonał wyksięgowania faktur objętych spłatą przez (...) S.A. traktując zapłatę poczynioną przez (...) S.A. jako spełnienie świadczenia, a nie rodzaj finansowania, gdyż udzielenie finansowania/pożyczki nie stanowi podstawy do wyksięgowania faktur w księgach rachunkowych danego podmiotu), co miało znaleźć odzwierciedlenie w wyrokach Sądu Okręgowego w Warszawie wydanych w sprawach o niemal identycznym stanie faktycznym i prawnym.

2.Naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów wyrażonej w art. 233 § 1 kpc mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na niedopełnieniu przez Sąd I instancji obowiązku pełnego, rzetelnego i wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności pominięciu przy ocenie tego materiału istotnych okoliczności faktycznych wskazanych w toku postępowania przez stronę pozwaną, gdzie pozwany podnosił szereg merytorycznych i prawnych argumentów wskazujących na fakt, iż powód został w całości zaspokojony w zakresie objętym przedmiotem niniejszego postępowania przez podmiot trzeci - spółkę (...) S.A. (na co wskazuje także potwierdzenie sald dokonane przez samego powoda) i tym samym roszczenie względem pozwanego wygasło, przy czym działanie spółki (...) S.A. - także wobec treści zawartej między spółką (...) S.A. i powodem umowy finansowania/factoringu - miało charakter nakierowany na spełnienie świadczenia za pozwanego i następnie dochodzenia należności na swoją rzecz (tj. na rzecz (...) S.A. jako beneficjenta umowy finansowania/factoringu) w sytuacji, w której formalnie stroną postępowania jest powód (tego typu konstrukcja wynikała ze świadomości zarówno (...) S.A. oraz powoda w zakresie dotyczącym prawnych ograniczeń w obrocie wierzytelnościami szpitalnymi określonymi w art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, a wcześniej art. 53 ust. 6 i 7 ustawy o ZOZ).

3. Naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 kpc i 232 kpc oraz 278 kpc jak też 227 kpc mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na tym, iż Sąd I instancji uwzględniając powództwo nie zbadał istotnych okoliczności sprawy, w szczególności w zakresie dotyczącym legitymacji procesowej w sytuacji, w której umowa finansowania/factoringu pomiędzy (...) S.A. i powodem została zawarta w celu uzyskania (m.in. przy wykorzystaniu konstrukcji przekazu) efektu tożsamego z obrotem wierzytelnościami bez formalnej zmiany wierzyciela, przy czym - wobec okoliczności wskazanych w pkt 1 i 2 - rzeczywistym beneficjentem wpłat na rzecz powoda nie jest powód (gdyż ten został wcześniej zaspokojony), ale (...) S.A. będącym - w myśl zapisów umowy finansowania/factoringu - faktycznym wierzycielem, co winno być przedmiotem ustaleń Sądu I instancji z urzędu.

4.  Naruszenie prawa procesowego w rozumieniu art. 328 § 2 kpc mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegające na tym, iż Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ograniczył się jedynie do lakonicznego stwierdzenia, iż - z uwagi na fakt, że wobec braku postanowień umowy finansowania/factoringu wprost skutkujących przeniesieniem wierzytelności brak jest przesłanek do uznania, że umowa ta podlegała regulacji art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, a wcześniej art. 53 ust. 6 i 7 ustawy o ZOZ, podczas gdy okoliczności wskazane w pkt 1, 2 i 3 przeczą temu stanowisku.

5.  Naruszenie prawa procesowego w rozumieniu art. 227 kpc w związku z art. 258 § 1 kpc co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, polegające na oddaleniu wniosków dowodowych strony pozwanej w zakresie dotyczącej m.in. tzw. lustracji finansowej dotyczącej stosunków gospodarczych pomiędzy powodem i (...) S.A. w sytuacji, w której przeprowadzenie tych dowodów ma kluczowe znaczenie dla ustalenia w sprawie prawdy obiektywnej (co jest podstawą każdego postępowania sądowego), w szczególności wykazania powiązań gospodarczych pomiędzy powodem i (...) S.A. (umowa finansowania/factoringu), jak również dokonania spłaty należności objętej postępowaniem przez (...) S.A. i tym samym z jednej strony wygaśnięciem zobowiązania względem powoda, a z drugiej dokonaniem niezgodnej z ustawą o której mowa w pkt 1, 2, 3 i 4 czynności prawnej skutkującej obrotem długami szpitalnymi.

6.  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 5 kc poprzez niezastosowanie tego przepisu oraz naruszenie prawa materialnego w postaci w art. 353 ¹ kc poprzez niewłaściwą wykładnię w sytuacji, w której ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ewidentnie wynika, iż działanie powoda związane z zawarciem ze spółką (...) S.A. umowy finansowania/factoringu było nakierowane na osiągnięcie skutku w postaci faktycznego przejęcia długu przez (...) S.A. (na podstawie umowy finansowania/factoringu (...) S.A. jest rzeczywistym beneficjentem należności dochodzonych przez powoda wobec faktu wcześniejszej spłaty należności objętych pozwem) i tym samym w rzeczywistości powód występujący formalnie jako strona postępowania w rzeczywistości dochodzi zapłaty nie na swoja rzecz, ale na rzecz podmiotu trzeciego - (...) S.A.

7.  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 58 § 1 i 2 kc poprzez niezastosowanie tego przepisu w sytuacji, w której - wobec istnienia w ustawie (art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, a wcześniej art. 53 ust. 6 i 7 ustawy o ZOZ) zakazu dokonywania jakichkolwiek czynności skutkujących obrotem wierzytelnościami szpitalnymi oraz orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, jak też orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawie VCSK 111/14, które zakwestionowały dotychczas stosowaną formę handlu długami szpitalnymi przy wykorzystaniu instytucji poręczenia - powód oraz (...) S.A. zawarły umowę finansowania/factoringu (stanowiącego formę zmiany wierzyciela wobec wykorzystanej w tej umowie konstrukcji przekazu) i na tej podstawie dokonano faktycznego obrotu długami szpitalnymi wbrew ustawowe i osiągnięcia skutku tożsamego z przeniesieniem wierzytelności, mimo iż formalnie z powództwem wystąpił powód, a nie (...) S.A.

8.  Naruszenie prawa materialnego w postaci art. 65 § 1 i 2 kc poprzez niewłaściwą wykładnię tego przepisu w sytuacji, w której oświadczenia stron należy analizować w zakresie zamiaru i celu, jakim kierowały się strony składając to oświadczenie, co - wobec zapisów umowy finansowania/factoringu zawartej pomiędzy powodem i (...) S.A. oraz następujących później działań powoda (m.in. w zakresie dotyczącym wyksięgowania faktur objętych powództwem z uwagi na wcześniej dokonaną spłatę należności z tych faktur przez (...) S.A. - na co wskazuje potwierdzenie salda przekazane pozwanemu) świadczy jednoznacznie, że celem zawarcia umowy finansowania/factoringu nie było dokonanie finansowania działalności powoda przez (...) S.A. ale spłata wierzytelności szpitalnych przez (...) S.A. i możliwość odzyskania tych kwot rzez (...) S.A. jako faktycznego beneficjenta analizowanej umowy.

9.  Naruszenie art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej oraz 53 ust. 6 ustawy o ZOZ poprzez błędną wykładnię tych przepisów i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, w której dokonanie jakiejkolwiek czynności polegającej na faktycznej spłacie wierzytelności (m.in. poprzez wykorzystanie konstrukcji przekazu zastosowanej w umowie finansowania/factoringu) skutkuje faktyczną zmianą wierzyciela jako podmiotu uprawnionego tym samym wymaga ustawowo uzyskania zgody organu założycielskiego pozwanego, co w niniejszej sprawie nie zostało dokonane, przy czym beneficjentem należności uzyskiwanych przez powoda był na podstawie umowy finansowania/factoringu nie powód, ale (...) S.A. (który wcześniej dokonał spłaty zobowiązań pozwanego względem powoda).

10.  Naruszenie art. 95 § 1 i 2 kc oraz art. 96 kc poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tych przepisów w sytuacji, w której Sąd I instancji przyjął, że (...) S.A. został jedynie upoważniony do odzyskania wierzytelności na rzecz powoda, podczas gdy - jak wskazano w pkt 1-9 - wobec wcześniejszej spłaty zobowiązań przez spółkę (...) S.A. zawarcie umowy finansowania/factoringu i udzielenie spółce (...) S.A. pełnomocnictwa do inkasa w sytuacji, w której - na podstawie umowy finansowania/factoringu - (...) S.A. staje się rzeczywistym beneficjentem uzyskanego świadczenia nie mamy w żadnym razie do czynienia z działaniem spółki (...) S.A. na rzecz powoda.

11.  Naruszenie art. 509 § 1 kc oraz art. 518 § 1 kc poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tych przepisów w sytuacji, w której w niniejszej sprawie działania powoda i (...) S.A. wynikające z zawarcia umowy finansowania/factoringu i dokonanej na tej podstawie przez (...) S.A. spłacie wierzytelności na rzecz powoda (wobec ustawowych ograniczeń dotyczących przenoszenia wierzytelności) były nakierowana na osiągniecie skutku tożsamego z przejęciem spłaconej wierzytelności przez (...) S.A. a nie finansowaniu działalności powoda, przy czym charakter umowy finansowania/factoringu nie pozostawia wątpliwości, że beneficjentem wszelkich płatności jest nie powód, ale (...) S.A. (jako m.in. pełnomocnik powoda).

12.  Naruszenie art. 356 § 1 i 2 kc poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tego przepisu w sytuacji, w której nie ulega wątpliwości, że (...) S.A. dokonując spłaty zobowiązania pozwanego objętego przedmiotem postępowania działał za dłużnika (a nie w celu dokonania rzekomego finansowania), co znajduje potwierdzenie m.in. w czynnościach dokonywanych przez powoda polegających na wyksięgowaniu faktur objętych przedmiotem postępowania jako zapłaconych (potwierdzenie sald) oraz w treści umowy finansowania/factoringu, zgodnie z którą beneficjentem płatności jest nie powód (gdyż ten został wcześniej zaspokojony przez (...) S.A.), ale spółka (...) S.A. będąca jednocześnie pełnomocnikiem powoda z udzielonym pełnomocnictwem do inkasa należności na swoją rzecz.

13.  Naruszenie art. 921 ¹ kc poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tego przepisu w sytuacji, w której Sąd I instancji przyjął, że na podstawie umowy finansowania/factoringu i zastosowanej w niej konstrukcji przekazu wpłaty pozwanego nie są tożsame ze skutkiem jakie nastąpiłyby w przypadku przeniesienia wierzytelności na rzecz (...) S.A. podczas gdy - wobec spłaty wierzytelności objętej postępowaniem przez (...) S.A. który działał za dłużnika (co znajduje potwierdzenie m.in. w potwierdzeniu sald) oraz treści umowy finansowania/factoringu - beneficjentem płatności jest nie powód (gdyż ten został wcześniej zaspokojony przez (...) S.A.), ale spółka (...) S.A. będąca jednocześnie pełnomocnikiem powoda z udzielonym pełnomocnictwem do inkasa należności na swoją rzecz.

14.  Naruszenie art. 921 ¹ kc poprzez błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie tego przepisu w sytuacji, w której - wobec okoliczności szczegółowo wskazanych w treści uzasadnienia niniejszej apelacji - stanowi on formę zmiany wierzyciela i tym samym obejścia zakazu wyrażonego w art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej (poprzednio w art. 53 ust. 6 ustawy o ZOZ).

15.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego wyroku, którym miał wpływ na treść tego orzeczenia w sytuacji gdy w rzeczywistości powód formalnie występując jako strona postępowania został wcześniej w całości zaspokojony finansowo w zakresie należności objętych postępowaniem przez (...) S.A. i tym samym faktycznie dochodzi należności nie na swoją rzecz, ale na rzecz podmiotu trzeciego, który spełnił świadczenie za pozwanego.

16.  Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wydanego wyroku, którym miał wpływ na treść tego orzeczenia w sytuacji gdy w rzeczywistości powód oraz (...) S.A. mieli świadomość ograniczeń w zakresie dotyczącym przenoszenia wierzytelności, a jego celem było - poprzez zawarcie umowy finansowania/factoringu - osiągnięcie skutku w postaci uzyskania przez (...) S.A. świadczenia od pozwanego jako beneficjenta płatności (wobec wcześniej dokonanej spłaty wierzytelności objętej postępowaniem), mimo iż z powództwem formalnie występuje powód.

Wobec powyższych zarzutów pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie powództwa w całości, względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z pozostawieniem temu sądowi kwestii rozstrzygnięcia o kosztach postępowania. Wniósł także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym także kosztów zastępstwa procesowego według obowiązujących przepisów za obydwie instancje.

W pierwszej kolejności podniesiono, iż powód został zaspokojony przez podmiot trzeci - (...) S.A. a należności powód dochodzi nie na swoją rzecz, ale na rachunek spółki (...) S.A. jako wyspecjalizowanego podmiotu zajmującego się obrotem wierzytelnościami szpitalnymi i beneficjenta umowy finansowania/factoringu. Zatem z jednej strony powód w zakresie objętym przedmiotem postępowania został zaspokojony przez spółkę (...) S.A. a z drugiej dokonał czynności prawnej (zawarł umowę finansowania/factoringu, udzielił pełnomocnictwa do inkasa oraz złożył oświadczenie o ustanowieniu zarządu wierzytelnością i upoważnienia do administrowania wierzytelnością) z naruszeniem ustawy (art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej a wcześniej art. 53 ust. 6 ustawy o ZOZ).

Biorąc pod uwagę rodzaj i treść udzielonego przez powoda pełnomocnictwa do inkasa, jak też treść oświadczenia o ustanowieniu zarządu wierzytelnością i upoważnienia do administrowania wierzytelnością (oświadczenie nieodwołalne) oraz zapisy umowy finansowania/factoringu charakter (...) S.A. jako wyspecjalizowanej firmy prowadzącej obrót wierzytelnościami oraz złożone przez powoda potwierdzeni sald (z którego jednoznacznie wynika, że należność, której formalnie dochodzi w ramach niniejszego postępowania została zapłacona) zasadne jest twierdzenie pozwanego, że spłaty tej należności dokonała spółka (...) S.A. i na podstawie udzielonego pełnomocnictwa do inkasa dochodzi de facto należności objętej pozwem na swoją rzecz wykorzystując konstrukcję przekazu.

W ocenie apelującego w świetle postanowień tej umowy (zawartej pomiędzy spółką powodem i (...) S.A.) kwestia celu i zamiaru stron tej umowy nie może budzić wątpliwości. Wszelkie wpłaty dokonane po zrealizowaniu przez (...) S.A. zobowiązania względem powoda należne są (...) S.A. Ponadto na podstawie analizowanej umowy powód zobowiązał się, iż wszelkie kwoty jakie otrzyma pozwanego przekaże na rzecz (przekaz). Kardynalne znaczenie miało mieć postanowienie dotyczący uzgadniania przez powoda sald z (...) S.A. co potwierdzać miało, że przekazane Szpitalowi potwierdzenie sald, w którym brak jest faktur objętych przedmiotem postępowania jest prawidłowe i odzwierciedla rzeczywisty stan zobowiązań (po spłacie przez (...) S.A.). Nie można bowiem akceptować sytuacji, w której strona powodowa zostaje zaspokojona przez (...) S.A. i równocześnie występuje z roszczeniem o zapłatę tych samych należności od pozwanego Szpitala. Przekazane pozwanemu przez powodową spółkę potwierdzenie sald, które nie zawiera faktur objętych przedmiotem postępowania jednoznacznie wskazuje, że dokument ten rzetelnie i obiektywnie określa stan faktycznych wzajemnych zobowiązań Stron niniejszego postępowania.

Podkreślono, iż stosowane umowy finansowania/factoringu stanowią de facto formę nabywania wierzytelności szpitalnych z ominięciem art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej (wcześniej art. 53 ust. 6 ustawy o ZOZ).

Powołując się na orzecznictwo sądowe wskazano, iż w niniejszej sprawie w rzeczywistości należności dochodził nie powód (gdyż ten został zaspokojony), ale podmiot trzeci. Nie ulega wątpliwości, że działania polegające na udzieleniu pełnomocnictw do inkasa na rzecz podmiotu trzeciego o określonej treści oraz dokonanie czynności prawnej w postaci złożenia nieodwołalnego oświadczenia o ustanowieniu zarządu wierzytelnością i upoważnieniu do administrowania wierzytelnością, zawarcia umowy finansowania/factoringu oraz potwierdzenia przez powoda sald, w którym należność objęta pozwem nie jest wykazana świadczy o faktycznie dokonywanym obrocie wierzytelnościami szpitalnymi i wcześniejszej spłacie w/w należności przez spółkę (...) S.A. Tego typu działanie obok stosowanego gwarancji, ubezpieczenia, tzw. prefinansowania faktur etc. stanowi kolejną (nową) formę obrotu długami szpitalnymi z ominięciem ustawy i umowy. W takiej sytuacji - niezależnie od dokonania spłaty powoda i spełnienia świadczenia przez (...) S.A. - mamy więc do czynienia z faktyczna zmianą podmiotu (podobnie jak w przypadku stosowanych przez niektóre podmioty umów poręczenia, gwarancji etc), mimo iż formalnie z roszczeniem występuje kontrahent Szpitala.

Wskazano, że w przedmiotowym postępowaniu w rzeczywistości mamy do czynienia z jednej strony ze spłatą długów szpitalnych przez (...) S.A. (o czym świadczą m.in. potwierdzenia sald oraz treść umowy finansowania/factoringu), a z drugiej strony z czynnością mającą na celu obejście zakazów ustawowych i umownych dotyczących dokonywania obrotu wierzytelnościami. Stanowisko pozwanego w tym względzie potwierdza wielość postępowań toczących się w ostatnim czasie m.in. przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Sam charakter wspomnianego już podmiotu finansowego także nie jest bez znaczenia przy ocenie sprawy.

Pozwany wskazał, iż w przedmiotowej sprawie Sąd I instancji winien dokonać analizy sprawy nie tylko z punktu widzenia nazwy czynności (udzielenia pełnomocnictwa do inkaso, zawarcia umowy finansowania/ factoringu etc.), ale przede wszystkim mając na uwadze zamiar, cel oraz skutek jaki został osiągnięty. W ocenie pozwanego zastosowana przez powoda i (...) S.A. instytucja stanowić może narzędzie prawne do osiągnięcia celu, jakim jest faktyczne nabycie wierzytelności Szpitala przez podmiot trzeci. Ustawodawca wprowadził zmiany do ustawy o ZOZ (art. 53 ust. 6), a następnie zawarł stosowne regulacje w ustawie o działalności leczniczej (art. 54 ust. 5) w konkretnym celu - aby uniemożliwić obrót długami szpitalnymi bez zgody organów założycielskich. Przyjmując racjonalny charakter Ustawodawcy oraz mając na uwadze konkretny i jednoznacznie określony przez pozwanego w zawieranych umowach cel i zamiar polegający na uniemożliwieniu obrotu długami, należy uznać iż każde tego typu działanie bez względu na przyjętą konstrukcję prawna, skutkujące obrotem wierzytelnościami szpitalnymi jest niezgodne z ustawą.

Gdyby nie ustawowy zakaz obrotu wierzytelnościami szpitalnymi, to nie byłoby jakiegokolwiek uzasadnienia dla zawierania przez powoda i spółkę (...) S.A. umowy finansowania/factoringu. W sytuacji braku ograniczeń w obrocie długami szpitalnymi w razie braku płatności ze strony Szpitala, powód mogłaby dokonać przelewu wierzytelności na rzecz (...) S.A. (co było powszechną praktyką przed wejściem w życie przepisów dotyczących ograniczeń w obrocie wierzytelnościami szpitalnymi). Szerokie ujmowanie zakazu wymienionego w art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej prowadzi do wykluczenia możliwości zawarcia przez powoda ze spółką (...) S.A. umowy poręczenia lub innych umów, w przypadku których dochodzi do wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela, czyli także zmiany wierzyciela w znaczeniu prawnym. Zatem zawarcie umowy finansowania/factoringu, a następnie wskazanie w tej umowie spółki (...) S.A. jako beneficjenta należności miało na celu stworzenie dla spółki (...) S.A. możliwości faktycznego przejmowania długów szpitalnych. To powoduje, iż zbędnym jest odwoływanie się do przelewu wierzytelności, skoro wierzytelność (...) S.A. może de facto wyegzekwować na podstawie zawartej w umowie finansowania/factoringu konstrukcji przekazu. W tej sytuacji postanowienia umowy finansowania/factoringu należy uznać jako zmierzające do obejścia prawa (art. 58 § 3 kc).

Odnosząc się do kwestii zastosowanej w umowie finansowania/factoringu konstrukcji przekazu wskazano, na skutek zastosowanej konstrukcji przekazu dochodzi de facto do powstania stosunku między przekazanym a odbiorca przekazu (stosunku zapłaty), który ma charakter abstrakcyjny, przy jednoczesnym istnieniu stosunku pokrycia (między przekazanym a przekazującym). W konsekwencji dochodzi do zmiany wierzyciela, albowiem przekazany aby doprowadzić do spełnienia świadczenia ze stosunku pokrycia musi wykonać przekaz. W konsekwencji należy uznać, iż przekaz prowadzi do zmiany wierzyciela, czyli obejścia ustawy i w konsekwencji nieważność tej czynności prawnej.

Reasumując stwierdzono, iż Sąd I instancji w sposób niewłaściwy i nieobiektywny dokonał oceny w zakresie zebranego w sprawie materiału dowodowego. W opinii skarżącego Sąd I instancji dokonał tego ustalenia w sposób oderwany od rzeczywistego stanu, naruszając tym samym zasadę swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 § 1 kpc oraz nie wskazał konkretnych i rzeczywistych przesłanek uzasadniających taki sposób dokonanej oceny sprawy i rozstrzygnięcia ( apelacja k. 216 – 224).

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych. W ocenie powoda apelacja pozwanego jest chaotyczną próbą polemiki z orzeczeniem sądu I instancji. Wskazano, iż pozwany multiplikuje kolejne zarzuty starając się przez to wywołać wrażenie skrajnej wadliwości skarżonego orzeczenia, jednocześnie nie uzasadniając swoich zarzutów, poprzestając nierzadko jedynie na wymienieniu numeru przepisu. Tymczasem stan sprawy jest bardzo prosty – powód sprzedał pozwanemu wyroby medyczne i wystawił faktury VAT, a pozwany odebrał zakupione odczynniki, odebrał faktury lecz mimo tego nie uregulował stwierdzonych nimi należności (odpowiedź na apelację k. 237 - 242).

W 5 grudnia 2016 roku doszło do połączenia powoda z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 ksh (informacja z KRS k. 298 - 301). Zgodnie z art. 494 § 1 ksh (...) sp. z o.o. wstąpiła we wszelkie prawa powoda – także w niniejszej sprawie - trybie sukcesji uniwersalnej (podobnie: M. Nowak, Z. Olech: Sukcesja uniwersalna w ramach łączenia się spółek prawa handlowego a połączenie pozwanego z powodem w świetle kodeksu postępowania cywilnego , (...) 2009, Nr 4, s. 38).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i dlatego podlega oddaleniu. W ocenie Sądu Okręgowego rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego oparte zostało na właściwie i szczegółowo ustalonym stanie faktycznym, co poprzedzone było wnikliwą i zasadną oceną materiału dowodowego zgromadzonego w aktach niniejszej sprawy. Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy wydał poprawny wyrok, mający odzwierciedlenie nie tylko w treści obowiązujących przepisów prawa, ale odpowiadający także stanowisku ugruntowanemu w judykaturze. Z tych względów argumentacja zawarta w uzasadnieniu kwestionowanego wyroku zasługuje na akceptację, a tut. Sąd w pełni podziela ją w całości i przyjmuje za własną.

Sąd meriti trafnie wskazał, iż Umowa Finansowania Należności Standard z 26 listopada 2013 roku była ważna gdyż nie naruszała zakazów określonych w art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tj. Dz.U. z 2016 roku, poz. 1638 ze zm.). Co istotne - umowa ta jednak w żadnym wypadku nie wywołała skutku w postaci przeniesieniem wierzytelności powoda na rzecz (...) S.A.. W efekcie powód niewątpliwe posiadał legitymację czynną do dochodzenia w niniejszym postępowaniu wierzytelności wynikających z zawartych z pozwanym umów.

Sąd Okręgowy akceptuje wywód prawny oraz rozważania Sądu I instancji i w tym zakresie przyjmuje je za swoje. Nie ma więc potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania ich treści - wypada jedynie odesłać do lektury tych motywów. W niniejszej sprawie brak było także podstaw do uznania, aby oświadczenia złożone przez powoda i (...) S.A. w w/w umowie miały charakter pozorny. Na podstawie w/w umowy (...) S.A. przekazał powodowej spółce określone środki finansowe, jednak w konkretnym celu – po to, aby zapewnić jej finansowanie dalszych dostaw , nie zaś po to, aby zwolnić pozwanego z długu względem powoda. W toku procesu nie wskazano żadnego dowodu na to, że w/w spółka miała jakikolwiek interes prawny czy ekonomiczny w zwolnieniu pozwanego z długu. Apelujący w absolutnie żaden sposób nie wskazał, na czym rzekomo miałaby polegać kauza takiej czynności, tymczasem umowa o zwolnienie z długu jest czynnością prawną kauzalną ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2013 roku, II PK 328/12, Legalis nr 734531). Zasady doświadczenia życiowego wskazują, iż tego typu altruistyczne pobudki w profesjonalnych stosunkach gospodarczych nie mają racji bytu. Tym samym nie zmaterializowały się przesłanki z art. 508 kc i oczywiście nie doszło do zwolnienia pozwanego z długu.

Sąd meriti zasadnie zwrócił uwagę, iż przeciwko rzekomo ukrytemu przez strony umowy z 26 listopada 2013 roku zamiarowi doprowadzenia do przeniesienia wierzytelności przemawia także okoliczność, iż (...) S.A. na przestrzeni lat był stroną szeregu postępowań sądowych, w których ocena ważności zawieranych przez (...) S.A. umów w świetle treści art. 53 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej i art. 54 ustawy o działalności leczniczej. Istotnie nielogiczne jest twierdzenie o zamiarze dokonania przez (...) S.A. czynności prawnej, która w świetle przywołanych przepisów oraz rozstrzygnięć byłaby nieważna i uniemożliwiałaby temu podmiotowi dochodzenie roszczeń wprost od dłużników.

Sąd Okręgowy podziela bowiem stanowisko, iż o tym, czy konkretna czynność prawna, została dokonana w celu zmiany wierzyciela, w rozumieniu art. 53 ust. 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 roku o zakładach opieki zdrowotnej (tj. Dz.U. z 2007 roku, Nr 14, poz. 89 ze zm.) oraz art. 54 ust. 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej, świadczy nie tyle jej konstrukcja prawna i typowe skutki do jakich ona prowadzi, ale to czy w konkretnych okolicznościach związanych z jej dokonaniem może ona być wykorzystana dla osiągnięcia skutku w postaci zmiany wierzyciela z osoby, która jest bezpośrednim wierzycielem samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej na podmiot trudniący się profesjonalnie obrotem takim wierzytelnościami, wyspecjalizowany w przymusowym ich egzekwowaniu ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2015 roku, V CSK 400/14, Legalis 1337783). W realiach niniejszej sprawy umowa z dnia 26 listopada 2013 roku nie doprowadziła do zbycia wierzytelności powoda na rzecz (...) S.A.

Wbrew twierdzeniom zawartym w apelacji – w obszernym uzasadnieniu Sąd Rejonowy wskazał podstawę faktyczną swojego rozstrzygnięcia, jednocześnie właściwie ocenił wszystkie zgromadzone w sprawie dowody, ponadto w sposób wyczerpujący wyjaśnił podstawę prawną, przytaczając odpowiednie przepisy. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc mający polegać na tym, iż Umowa Finansowania Należności Standard nie podlega regulacji art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej, jest oczywiście bezzasadny, gdyż Sąd I instancji w sposób kompleksowy uargumentował swoje stanowisko, na poparcie swojego stanowiska wskazując jednocześnie orzecznictwo Sądu Najwyższego i innych sądów dotyczące analogicznych spraw.

Zdaniem składu orzekającego w niniejszym postępowaniu odwoławczym, zarzuty naruszenia licznych przepisów prawa materialnego, w tym m.in. art. 58 kc i art. 65 kc, podniesione w apelacji, były bezzasadne, nieudowodnione i nie zdołały skutecznie podważyć uzasadnienia prawnego oraz zaprezentowanych w nim przez Sąd Rejonowy interpretacji przywoływanych przepisów prawa. Nie wykazano też tego by pozwany Szpital dokonał wobec przekazanego (...) S.A. akceptu przekazu, (...) S.A. nie mógł więc dochodzić w imieniu własnym świadczenia od pozwanego. Udzielone pełnomocnictwo dawało (...) S.A. prawo do działania w imieniu i na rzecz powoda – a nie na swoją rzecz. Nie doszło zatem do naruszenia przez Sąd Rejonowy ani art. 921 ¹ kc, ani art. 95 – 96 kc.

Należy podzielić stanowisko powoda zawarte w odpowiedzi na apelację, iż główna oś zarzutów sformułowanych przez pozwanego koncentrowała się wokół próby przekonania, często za pomocą wielokrotnego powtarzania dokładnie tych samych argumentów, iż powód został już zaspokojony z tytułu dochodzonych należności przez podmiot trzeci - spółkę (...). Tym niemniej pozwany nie uzasadnił na czym miałoby polegać uchybienie Sądu i jedynie powielał swoją dotychczasową argumentację. Zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych stanowią zdublowanie wcześniejszych już zarzutów dotyczących naruszenia zasad swobodnej oceny dowodów. Również zarzuty skupiające się wokół naruszenia przez Sąd art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej czy też art. 53 ust. 6 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej czy też przepisów dotyczących wykładni oświadczeń woli, są chybione.

Z treści umowy zawartej przez powoda ze spółką (...) nie wynika, aby strony ustaliły, że w zakresie niespłaconego przez pozwanego zobowiązania, (...) S.A. stawał się wierzycielem pozwanego, z żadnego bowiem z postanowień umownych nie wynika zamiar przeniesienia wierzytelności. Żadne z postanowień umowy nie dają także podstaw do stwierdzenia, aby (...) S.A. stawał się wierzycielem pozwanego w zakresie wierzytelności powoda, do odzyskiwania których został upoważniony. Przeciwnie - w treści § 1 ust. l w/w umowy wskazano wprost, że wszelkie czynności mające na celu odzyskanie wierzytelności powoda będą prowadzone przez (...) S.A. w imieniu (...) sp. z o.o. pomiędzy powodem a (...) S.A., a także, iż w celu prawidłowej realizacji umowy powód udzieli (...) S.A. pełnomocnictwa do prowadzenia w jego imieniu (§ 1 ust. 6 ust. 1 lit. b umowy). Fakt zobowiązania do udzielenia, a następnie udzielenie pełnomocnictwa spółce (...) S.A. dodatkowo potwierdza, iż zamiarem stron nie było przeniesienie wierzytelności powodowi, albowiem jedynie pod warunkiem dalszego przysługiwania wierzytelności powodowi udzielenie pełnomocnictwa było celowe.

Wskazana wcześniej okoliczność, że na skutek umowy nie doszło do przejścia wierzytelności, które w dalszym ciągu przysługiwały powodowi, istotnie uniemożliwia określenie tej umowy jako faktoringowej. Podkreślić przy tym należy, iż pewne elementy umowy faktoringowej, takie jak udzielenie przez (...) S.A. finansowania powodowi czy faktyczne podejmowanie działań zmierzających do ściągnięcia należności pozwanego przez (...) S.A., w braku postanowień skutkujących przeniesieniem wierzytelności nie powodują, aby umowa powoda z (...) S.A. podlegała regulacji art. 54 ust. 5 i 6 ustawy o działalności leczniczej.

Jednym z elementów w/w umowy było udzielenie powodowi tymczasowego finansowania, które jednak nie może być utożsamiane z umową przenoszącą wierzytelność powoda na osobę trzecią. Nie było też umową której celem lub skutkiem miałoby być umorzenie przez w/w spółkę długu pozwanego względem strony powodowej. Nie dochodziła bowiem do zmiany podmiotu uprawnionego z danej wierzytelności, lecz do restrukturyzacji zobowiązania połączonej z jego finansowaniem w okresie opisanym w umowie. Wskazana umowa była zatem środkiem pozwalającym powodowi na sfinansowanie jego bieżącej działalności operacyjnej.

W ocenie Sądu Okręgowego zachowanie (...) S.A. nie spełniało także przesłanek z art. 518 § 1 pkt 3 kc. W sprawie niniejszej nie wykazano, aby dłużnik wyraził w formie pisemnej zgodę na zmianę wierzyciela. Nie było też zgody na taką czynność ze strony organu założycielskiego pozwanego, która to zgoda również – w myśl art. 54 ust. 5 ustawy o działalności leczniczej – byłaby wymagana.

Nie zasługiwał także na uwzględnienie podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 356 kc. Przepis art. 356 § 2 kc stanowi, że wierzyciel nie może odmówić przyjęcia zapłaty wymaganej wierzytelności pieniężnej od osoby trzeciej, nawet gdyby działała ona bez wiedzy dłużnika. Brak jest tu bowiem uzasadnionego interesu dla takiej odmowy. Warunkiem zaistnienia takiej sytuacji jest jednak to, by spełniający świadczenie działał za dłużnika . Regulacja ta nie znajdzie zastosowania wówczas, gdy działanie osoby trzeciej nie będzie spełnieniem świadczenia za dłużnika, ale będzie realizacją zobowiązania tego podmiotu wynikającą z umowy zawartej z wierzycielem ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2010 roku, sygn. IV CSK 239/10, Legalis nr 414632). W realiach niniejszej sprawy pozwany nie wykazał w żaden sposób, by (...) S.A. spełniał świadczenie za niego. Przeciwnie – jego świadczenie wobec powoda wynikało z łączącej go z nim umowy z 26 listopada 2013 roku – co potwierdza jednoznacznie treść potwierdzenia przelewu z dnia 27 listopada 2013 roku ( k. 178).

Za wygaśnięciem świadczenia pozwanego, do którego zobowiązany był na rzecz powoda, nie przemawia także bynajmniej fakt sporządzenia przez powoda i przedstawienia pozwanemu potwierdzenia sald z 18 lipca 2014 roku ( k. 117 – 120). Istotnie w/w dokument ma jedynie charakter księgowy, rachunkowy i dlatego w żadnym wypadku nie stanowi on samodzielnego potwierdzenia świadczącego o zbyciu czy wygaśnięciu wierzytelności. Zaksięgowanie przez wierzyciela faktur tak, jakby były zapłacone, w żadnym wypadku nie przesądza samodzielnie o wygaśnięciu zobowiązania dłużnika. Poza tym fakt braku ujęcia danych należności w powyższym potwierdzeniu sald może wynikać z innych przyczyn niż te, na które wskazuje pozwany, np. ze zwykłej pomyłki.

Za oczywiście bezzasadne należało także uznać podniesione w apelacji zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania cywilnego dotyczące prawidłowości oceny dowodów. Dokonana przez niego analiza dowodów była w pełni prawidłowa, oparta na regułach logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. Z kolei argumentacja strony pozwanej zaprezentowana w tym względzie wskazująca na dowolność owej oceny stanowiła niczym nieuzasadnioną i bezpodstawną polemikę. Należy wskazać, iż samo stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącej odpowiada rzeczywistości, nie jest wystarczające. Konieczne jest bowiem wykazanie, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, gdyż tylko takie uchybienie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (podobnie uznał Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 19 grudnia 2013 roku, I ACa 868/13, LEX nr 1416146). W realiach niniejszej sprawy tego rodzaju okoliczności pozwany w żaden sposób nie wykazał i nie udowodnił.

Sąd Rejonowy oddalając wnioski dowodowe strony pozwanej w zakresie dotyczącej m.in. tzw. lustracji finansowej dotyczącej stosunków gospodarczych pomiędzy powodem i (...) S.A. nie naruszył art. 227 kpc. Powyższe okoliczności zostały bowiem dogłębnie wykazane za pomocą innych dowodów zgromadzonych w sprawie.

Nie zasłużył także na uwzględnienie podniesiony w apelacji zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 5 kc. Trzeba pamiętać, że norma art. 5 kc ma charakter wyjątkowy i może być zastosowana tylko po wykazaniu wyjątkowych okoliczności. Zasady współżycia społecznego jest to w prawie pojęcie niedookreślone, nieostre, a powoływanie się na sprzeczność danej czynności prawnej z tymi zasadami powinno wiązać się z konkretnym wykazaniem, o jakie zasady współżycia społecznego w konkretnym przypadku chodzi, na czym polega konkretna zasada współżycia społecznego oraz uzasadnieniu, na czym polega sprzeczność czynności prawnej z tymi zasadami. Zawarty w apelacji ogólnikowy zarzut pozwanego rzekomego naruszenia art. 5 kc nie spełnia powyższych kryteriów i stanowi jedynie subiektywną ocenę pozwanego i powielanie podniesionych wcześniej, bezzasadnych argumentów.

Dodatkowo należy wskazać, iż na zasady współżycia społecznego nie może powoływać się podmiot, który sam postępuje wbrew tym zasadom ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1967 roku, sygn. III CR 383/66, Legalis 12968, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 1979 roku, III CRN 273/78, Legalis 21275). Tymczasem w niniejszej sprawie to pozwany nie spełnił własnych, wymagalnych zobowiązań wobec powoda w określonym umownie, stosunkowo długim terminie. Tym samym z pewnością nie było to zachowanie zgodne z art. 354 § 1 kc.

Reasumując należy wskazać, iż powód wykazał fakt zaciągnięcia zobowiązania przez pozwanego, wysokość należnego świadczenia oraz opóźnienie pozwanego w realizacji obowiązków umownych. Wszystkie w/w okoliczności nie były kwestionowane na żadnym etapie prowadzonego postępowania. Całokształt okoliczności niniejszej sprawy wskazuje, iż wierzytelność legitymowanego czynnie powoda wobec pozwanego, w zakresie opisanym w/w fakturami VAT nie została przeniesiona na (...) S.A., świadczenie nie zostało spełnione za pozwanego przez (...) S.A., ani też powód nie zwolnił pozwanego z długu . Ponadto pozwany nie wykazał, aby spełnił na rzecz powoda roszczenie dochodzone pozwem. Z tych względów powództwo zasługiwało na uwzględnienie, a w konsekwencji apelacja, na podstawie art. 385 kpc, podlegała oddaleniu - o czym Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł w pkt 2 sentencji na podstawie art. 98 kpc. Na zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego adwokatem w wysokości 1.800 złotych – ustalone zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 461 ze zm.).

Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie taki wypadek nie zachodzi. Sprzeczne z zasadą słuszności - wyrażoną w powyższym przepisie - byłoby nieobciążenie pozwanego kosztami procesu poniesionymi przez powoda w sytuacji, gdy pozwany swoim niesumiennym postępowaniem doprowadził do zainicjowania procesu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności oraz treść przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji.