Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 stycznia 2017 roku, skierowanym do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, M. P. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od Skarbu Państwa – Aresztu Śledczego w Ł., kwoty 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane krzywdy, w związku z pobytem w Areszcie Śledczym w Ł. w okresach od 30 października 2006 roku do 21 listopada 2006 roku, od 1 czerwca 2010 roku do 27 lutego 2012 roku oraz od 19 do 26 lipca 2012 roku.

W uzasadnieniu pozwu, powód sformułował szereg zarzutów dotyczących szeroko rozumianych warunków bytowych panujących w pozwanej jednostce penitencjarnej, m.in. okoliczność przebywania w brudnej i przeludnionej celi, zły stan techniczny cel (zagrzybione ściany, nieszczelne okna), brak ciepłej wody, obecność blend okiennych. Powód podniósł również zarzuty dotyczące braku intymności przy wykonywaniu codziennej higieny (z racji tego, że kąciki sanitarne w celach nie były zamurowane) oraz zbyt małej ilości środków higienicznych. Ocenił negatywnie warunki sanitarne panujące łaźni, wskazał na zbyt rzadką możliwość skorzystania z kąpieli. Zwrócił również uwagę na okoliczność lekceważącego traktowania ze strony pracowników Aresztu Śledczego w Ł., chociażby poprzez osadzenie go w celi dla palących – pomimo czynionych przezeń deklaracji, iż jest osobą niepalącą. Podniósł również zarzuty dotyczące jakości świadczonych w placówce usług medycznych (na wizytę okulisty powód czekał 6 miesięcy) oraz braku świetlicy.

(pozew, k. 3-4)

Postanowieniem z dnia 13 lutego 2017 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi, jako właściwemu rzeczowo i miejscowo.

(postanowienie z13.02.2017 r., k.16)

W odpowiedzi na pozew, pozwany Skarb Państwa – reprezentowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczpospolitej Polskiej wniósł o oddalanie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według nom przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń powoda, w jego ocenie roszczenie powoda przedawniło się najpóźniej w lipcu 2015 roku.

Według pozwanego, wytoczone powództwo nie zasługuje na uwzględnienia również z uwagi na brak zaistnienia przesłanek warunkujących odpowiedzialność Skarbu Państwa w oparciu o art. 23 k.c. i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. oraz 417 k.c.

Pozwany potwierdził okoliczność przebywania powoda w Areszcie Śledczym w Ł. w okresie od 31 października 2006 roku do 21 listopada 2006 r., od 1 czerwca 2010 roku do 27 lutego 2012 roku oraz od 19 do 26 lipca 2012 roku. Podał, iż w w/w okresach, z wyjątkiem okresu od 17 maja do 13 czerwca 2011 roku, powód miał zapewnioną normę powierzchniową (tj. minimum 3 m ² na jednego osadzonego), zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Podał, iż podstawą czasowego umieszczenia powoda w celi o metrażu mniejszym niż 3m ² , były decyzje Dyrektora Aresztu Śledczego w Ł. i Sędziego Penitencjarnego i miało to charakter jedynie incydentalny.

Pozwany wskazał nadto, iż osadzonemu została zapewniona możliwość dbania o higienę osobistą – wszystkie cele mieszkalne wyposażone były w węzły sanitarne w skład których wchodziła miska ustępowa, automat płuczący, umywalka z doprowadzeniem zimnej, bieżącej wody, zaś przybory higieny osobistej, jak również środki czystości, każdy z osadzonych otrzymywał raz w miesiącu, bądź częściej – na prośbę zgłoszoną wychowawcy. Pozwany oświadczył, iż zapewniał osadzonym warunki socjalno – bytowe zgodne z właściwym w tym zakresie przepisami prawa, tj. rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości dnia 17.10.2003r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. Nr 186 poz. 1820). Pomieszczenia sanitarne w celach, dostosowane były do potrzeb osadzonych, w taki sposób ażeby móc zapewnić im intymność, w dostatecznym stopniu. Pozwany zaprzeczył, ażeby w celach występowało zagrzybienie ścian – wskazał, że lokalne zawilgocenia były usuwane na bieżąco, zaś przy okazji malowania ścian, miejsca podatne na osadzanie się wilgoci były stosownie zabezpieczane. Podał, iż stolarka okienna w celach, w okresie pobytu powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej znajdowała się w stanie zadowalającym, zaś stan techniczny urządzeń sanitarno – grzewczych nie budził zastrzeżeń. Odnosząc się do zarzutu dotyczącego zamontowania przesłon okiennych w celach – wskazał, iż rozwiązanie takie odpowiada wymogom techniczno – ochronnym, zaś odpowiednia przenikalność płyt nie powoduje znacznego ograniczania w dopływie do celi światła słonecznego. Pozwany zwrócił przy tym uwagę na okoliczność poddawania wentylacji okresowej kontroli w zakresie przewodów kominowych, spalinowych i wentylacyjnych, której wyniki są pozytywne.

Pozwany podał, iż umieszczenie powoda w celi dla osób palących spowodowane było poczynioną przez M. P. deklaracją, co do używania wyrobów tytoniowych, która uległa zmiennie dopiero 5 czerwca 2012 roku, podczas pobytu w Areszcie Śledczym w R.. Pozwany potwierdził przy tym okoliczność stosowania wobec powoda kar dyscyplinarnych – jednocześnie podkreślając, że były one zasadne i adekwatne do stopnia przewinienia .

( odpowiedź na pozew, k. 47-57)

Sąd Okręgowy ust alił następujący stan faktyczny:

Powód M. P. przebywał jako osadzony w Areszcie Śledczym w Ł., w okresach: od 30 października 2006 roku do 21 listopada 2006 roku, od 1 czerwca 2010 roku do 27 lutego 2012 roku oraz od 19 do 26 lipca 2012 roku.

(okoliczności bezsporne)

W czasie pobytu w pozwanym Areszcie Śledczym, powód przebywał w różnych celach, przy czym w poszczególnych okresach zakwaterowana była w nich następująca ilość osób:

–

w okresie od 1 do 9.06.2010 r., powód przebywał w celi numer 72 o powierzchni 12,54 m ²- ilość zakwaterowanych osób 4;

–

w okresie od 10.06 do 05.07.2010 r., powód przebywał w celi numer 43 o powierzchni 11,14 m ² - ilość zakwaterowanych osób od 2 do 3;

–

w dniu 6.07.2010 powód przebywał w celi numer 47 o powierzchni 11,41 m ², ilość zakwaterowanych osób 2;

–

w okresie od 6 do 20.07.2010 r. powód przebywał w celi numer 11 o powierzchni 11,25 m ², ilość zakwaterowanych osób 3;

–

w okresie od 21.07 do 3.11.2010 r. powód przebywał w celi numer 82 o powierzchni 11,39 m ², ilość zakwaterowanych osób od 2 do 3;

–

w okresie od 4.11.2010 r. do 16.05.2011 r. powód przebywał w celi numer 53 o powierzchni 9.02 m ², ilość zakwaterowanych osób od 2 do 3;

–

w okresie od 17.05 do 13.06. 2011 r., powód przebywał w celi numer 54 o powierzchni 4,48 m ², ilość zakwaterowanych osób 2.

–

w okresie od 14.06.2011 r. do 27.02.2012 r. powód przebywał w celi numer 32 o powierzchni 11,30 m ², ilość zakwaterowanych osób od 2 do 3;

–

w okresie od 19 do 26.07.2012 r., powód przebywał w celi numer 124 o powierzchni 11,05 m ², ilość zakwaterowanych osób 3.

(notatka służbowa dotycząca osadzonego M. P. – k. 59)

We wrześniu oraz październiku 2010 r., w Areszcie Śledczym w Ł. została przeprowadzona wizytacja przez Sędziego Wizytatora VI Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych Sądu Okręgowego w Łodzi. Przedmiotem wizytacji były: warunki bytowe osadzonych, stan opieki medycznej i stan sanitarny oraz organizowanie czasu wolnego osadzonych, organizowanie zajęć kulturalno – oświatowych, zajęć wychowania fizycznego i sportowych. Ustalenie poczynione w toku wizytacji wskazały, że Areszt Śledczy w Ł. funkcjonował prawidłowo, prawa osadzonych były przestrzegane, obowiązki egzekwowane, zaś osoby pozbawione wolności traktowane z poszanowaniem zasad określonych w art. 4 § 1 i 2 k.k.w.. Kary pozbawienia wolności i tymczasowe aresztowania wykonywane były zgodnie z przepisami prawa. W toku kontroli nie ujawniono uchybień i zaniedbań.

(sprawozdanie z wizytacji Sędziego Wizytatora Wydziału VI Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych Sądu Okręgowego w Łodzi, załączone do odpowiedzi na pozew, k. 60-63)

W celach mieszkalnych nie ma ciepłej wody.

( opinia biegłego z zakresu budownictwa K. H. z dnia 16 czerwca 2014 roku wydana w sprawie o sygn. akt I C 818/13 Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi k. 72-77)

Przesłony okienne w Areszcie Śledczym w Ł. (tzw. blendy) zostały zaprojektowane i wykonane zgodnie z przepisami i normami, nie ograniczają dopływu powietrza, jak również z uwagi na wielkość otworów okiennych, nie ograniczają przenikania światła do pomieszczeń. Montaż przesłon wynika z przepisów specjalnych dla zakładów karnych i aresztów śledczych. Przesłony posiadają wymagane przepisami aprobaty i certyfikaty i zostały wykonane z materiałów dopuszczonych do obrotu w budownictwie . Przesłony umożliwiają wymianę powietrza w pomieszczeniu poprzez napływ powietrza po obwodzie. Materiał, z którego wykonano przesłony z uwagi na znaczną przeźroczystość nie ogranicza dostępu światła.

( kserokopia opinii biegłego z zakresu budownictwa K. Ś. (1) z dnia 4 maja 2014 r. wydana w sprawie o sygn. akt I C 18/11 Sądu Rejonowego dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi k. 84 - 87 )

Podczas pobytu w Areszcie Śledczym w Ł. powód deklarował używanie wyrobów tytoniowych.

( przeglądarka zmian (...), k. 93)

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o złożone do akt sprawy dowody z dokumentów. W pełni przydatne do ustalenia stanu faktycznego były również opinie wydane na potrzeby innych spraw przez biegłych z zakresu budownictwa: K. Ś. (2) i K. H. (ich zakres czasowy obejmuje również okresy, w których powód przebywał w Areszcie Śledczym w Ł.). Według Sądu, stanowią one miarodajny obraz warunków panujących w tamtejszych pomieszczeniach. Sąd ma przy tym na uwadze, że takowe ekspertyzy posiadają jedynie walor dowodu z dokumentu prywatnego, a nie opinii biegłego zleconej w sprawie, jednakże podkreślić należy, że przepisy postępowania cywilnego nie znają gradacji mocy czy ważności dowodów, a dokumenty te stanowią istotny materiał, na którym można oprzeć ustalenia. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd oparł się również, w tym zakresie na treści sprawozdania z wizytacji Sędziego Wizytatora Wydziału VI Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych Sądu Okręgowego w Łodzi.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez stronę pozwaną zarzut przedawnienia.

Zgodnie z art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Powód niewątpliwie posiadał wiedzę o fakcie zaistnienia szkody (krzywdy) i jej charakterze, wyrządzonej w jego ocenie w związku z osadzeniem go w Areszcie Śledczym w Ł.. Uzasadnione jest zatem przyjęcie 3-letniego terminu przedawnienia roszczeń.

Według Sądu, termin przedawnienia roszczeń powoda w stosunku do wyżej wymienionej jednostki penitencjarnej, rozpoczął swój bieg najpóźniej, wraz z opuszczeniem przez M. P. Aresztu Śledczego w Ł., co miało miejsce odpowiednio: 21 listopada 2006 roku, 27 lutego 2012 roku oraz 26 lipca 2012 roku. W tym stanie rzeczy należy uznać, że przedawniły się roszczenia powoda wobec Aresztu Śledczego w Ł. dotyczące jego osadzenia we wszystkich trzech wskazanych przez niego okresach.

Pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu 24 stycznia 2017 roku, a więc niemal 8 lat po upływie terminu przedawnienia roszczenia za okres od 30 października 2006 roku do 21 listopada 2006 roku (co nastąpiło najpóźniej z dniem 21 listopada 2009 roku, przy czym odnośnie tego okresu obowiązywał art. 442 k.c.) oraz niemal 3 lata po upływie terminu przedawnienia roszczeń za okresy od 1 czerwca 2010 roku do 27 lutego 2012 roku oraz od 19 do 26 lipca 2012 roku, (co nastąpiło odpowiednio: najpóźniej 27 lutego 2015 roku i 26 lipca 2015 roku).

Należy mieć na uwadze, że roszczenie przedawnione nie wygasa, lecz przekształca się w tzw. roszczenie niezupełne, które nie może być zasądzone i przymusowo wyegzekwowane. Po upływie terminu przedawnienia ten przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 k.c.). Ponieważ uchylenie się od skutków przedawnienia stanowi wykorzystanie przysługującego dłużnikowi prawa podmiotowego, podniesienie zarzutu może zostać w konkretnej sprawie uznane za nadużycie prawa podmiotowego, jeśli sąd uzna, iż byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). W realiach niniejszej sprawy, brak jest jakichkolwiek okoliczności wskazujących na zaistnienie takiej sytuacji. Uznać, zatem należało, iż podniesienie przez pozwanego w odpowiedzi na pozew zarzutu przedawnienia było skuteczne.

Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczające do oddalenia powództwa bez konieczności ustalenia czy zachodzą przesłanki odpowiedzialności pozwanego w świetle art. 417 KC: a) bezprawność działania pozwanego, b) związek przyczynowy między działaniem pozwanego a ewentualną szkodą, c) szkoda i jej wysokość. Nie mniej jednak – i w tym aspekcie żądania powoda nie zasługiwało na uwzględnienie.

Realizacja spoczywających na administracji Aresztu Śledczego obowiązków w zakresie organizowania miejsc, w których przebywają osoby pozbawione wolności należy do działań władczych państwa i mieści się w pojęciu wykonywania zadań z zakresu władzy publicznej. Ocena, czy obowiązki te zostały zrealizowane, winna być dokonana z uwzględnieniem uprawnień skazanego, szczegółowo uregulowanych w przepisach art. 102 - 120 i w innych przepisach ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.) a także z uwzględnieniem treści przepisów wykonawczych rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz.U. 2003 Nr 152, poz. 1493), rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz.U. 2003 Nr 186, poz. 1820), rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 kwietnia 2006 r. w sprawie trybu postępowania właściwych organów w wypadku, gdy liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekroczy w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów (Dz.U. 2006 Nr 65, poz. 459).

Z mocy art. 6 k.c. na powodzie ciążył obowiązek wykazania konkretnych uchybień jednostki penitencjarnej (zaniechania podjęcia działań zapewniających powodowi realizację jego uprawnień w zakresie warunków bytowych wynikających ze wskazanych powyżej przepisów), naruszających jego dobra osobiste w rozumieniu art. 24 § 1 k.c.. Pozwanego zaś obciążał obowiązek udowodnienia, że działał zgodnie z prawem i nie naruszył dóbr osobistych osobistego powoda (art. 6 k.c. w związku z art. 24 k.c.).

Zdaniem Sądu, pozwany zapewnił powodowi w pełni zgodne z prawem warunki odbywania izolacji penitencjarnej, zaś podnoszone w pozwie ograniczenia – mieściły się w nakreślonych przez ustawodawcę ramach dozwolonego działania władzy publicznej.

Zgodnie z treścią art. 110 § 2 k.k.w, powierzchnia w celi mieszkalnej, przypadająca na skazanego, powinna wynosić nie mniej niż 3 m ². Cele w których powód przebywał, co do zasady spełniały tę normę. Wyjątek miał miejsce w okresie od 17 maja do 13 czerwca 2011 roku, kiedy to powód przebywał w celi o metrażu mniejszym niż 3 m ² na jednego osadzonego.

Przy dokonywaniu oceny, czy umieszczenie powoda w celi nie spełniającej normy 3 m ² na osobę, stanowiło naruszenie jego dóbr osobistych, nie może umknąć z pola widzenia okoliczność, że odbywanie kary pozbawienia wolności niesie ze sobą w sposób immanentny wiele dolegliwości wyrażających się nie tylko w pozbawieniu możliwości swobody i w dużej mierze intymności, z uwagi na konieczność wykonywania powyższych środków w ściśle określonych, niekomfortowych warunkach. Mając na względzie powyższe, biorąc pod uwagę długość okresu pobytu powoda w celi o metrażu mniejszym niż 3 m ² na jednego osadzonego, ogólny czas przebywania powoda w Areszcie Śledczym w Ł., Sąd doszedł do przekonania, że pozbawienie powoda dodatkowej powierzchni w celi – przez okres 28 dni nie narusza jego godności, czy też prawa do intymności.

Odnosząc się do zarzutów powoda dotyczących braku należytego utrzymania cel mieszkalnych Sąd uznał je za nieudowodnione - powód, nie wykazał bowiem, ażeby po stronie pozwanej placówki penitencjarnej – występowały uchybienia w zakresie stanu oraz warunków sanitarnych cel mieszkalnych. Należy mieć na uwadze, że samo niezadowolenie powoda ze standardów pomieszczeń mieszkalnych nie daje jeszcze podstaw do przyjęcia istnienia uchybień w funkcjonowaniu aresztu śledczego. Nie można oczekiwać, iż miejsca, w których przebywają osoby pozbawione wolności, będą odpowiadały standardom hoteli czy innych zakładów prowadzących działalność komercyjną.

Przebywając w zakładzie karnym nie powinno się oczekiwać warunków podobnych do domowych, które dla wielu ludzi bywają trudne, a nie wynikają z odbywania żadnej kary. W warunkach pozbawienia wolności komfort ulega pewnemu obniżeniu. Różnego rodzaju ograniczenia i niedogodności, na które skarży się powód: dotyczące braku ciepłej wody w celach, możliwości korzystania z łaźni jedynie raz w tygodniu, wydzielania środków higienicznych, czy też umieszczenia w otworach okiennych blend, które w ocenie powoda ograniczają dopływ światła i powietrza - mieszczą się, w nakreślonych przez ustawodawcę ramach dozwolonego działania władzy publicznej.

Powód nie udowodnił okoliczności, stosownie do której obecność przesłon okiennych w celach mieszkalnych mogłaby stwarzać dla osadzonych jakikolwiek dyskomfort. Załączone do akt sprawy ekspertyzy (wskazujące, że takie rozwiązanie pozostaje w zgodzie z przepisami techniczno – ochronnymi), które należy traktować jako umotywowane z punktu widzenia wiadomości specjalnych stanowisko strony pozwanej, winny stanowić dla powoda impuls do podjęcia czynności celem wykazania zasadności swych twierdzeń.

Odnośnie zaś sposobu zabudowy kącików sanitarnych, Sąd pragnie zauważyć, że przyjęte rozwiązania architektoniczne, muszą (z uwagi na szczególny charakter placówki) godzić ze sobą dwa, istotne z punktu widzenia izolacji penitencjarnej aspekty: konieczność zapewnienia osadzonym wykonywania czynności higienicznych oraz zagwarantowanie standardów bezpieczeństwa. Kąciki sanitarne w celach, w okresie objętym pozwem, były oddzielone od obszaru mieszkalnego. Zabudowa taka według Sądu zapewniała wystarczający poziom intymności, pozostający w korelacji z charakterem pozwanej placówki.

Jeżeli chodzi zaś o nieprawidłowości w zakresie udzielania osadzonemu pomocy medycznej – w ocenie Sądu zarzut ten również należy uznać za nieudowodniony. Powód bowiem nie wskazał, na czym konkretnie miały polegać uchybienia co do jakości udzielanej mu pomocy medycznej, wskazał jedynie, że na wizytę u okulisty i dentysty czekał 6 miesięcy. Sąd pragnie nadmienić, że konieczność oczekiwania na świadczenia medyczne nie jest specyfiką Aresztu, a w ogóle działania systemu służby zdrowia.

Powód również w żadnym wypadku nie udowodnił okoliczności złego traktowania go, przez osoby pracujące i administrujące pozwaną placówką penitencjarną, nie wskazał konkretnych okoliczności świadczących o nagannym zachowaniu personelu aresztu śledczego. Okoliczność umieszczenia powoda w celi dla palących, wynikała – jak wskazał pozwany – z poczynionej przez powoda deklaracji w zakresie używania wyrobów tytoniowych.

Reasumując stwierdzić należy, że ustalone przez Sąd fakty nie dają podstaw do przypisania pozwanemu naruszenia dóbr osobistych powoda. Zachowanie pozwanego nie miało cechy bezprawności. A zatem, powództwo podlegałoby oddaleniu nawet niezależnie od faktu przedawnienia roszczenia.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania powoda obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej Zgodnie z brzmieniem powołanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

W odniesieniu do zasady słuszności zawartej w art. 102 k.p.c. określone zostały przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami. Obejmują one wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego ( uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2013 r., I CZ 183/12, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r., V CZ 131/12, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2013 r., II CZ 154/12). Podkreślić przy tym należy, że wskazany przepis nie precyzuje pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawiając w tym zakresie, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi orzekającemu swobodę oceny (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 października 2013 r., IV CZ 61/13).

Dokonując rozstrzygnięcia w zakresie obowiązku zwrotu kosztów procesu, Sąd wziął pod uwagę dwa aspekty: sytuację majątkowo - życiową powoda oraz charakter wysuniętego żądania, w tym okoliczność, że wytaczając powództwo, M. P. był subiektywnie przekonany o słuszności dochodzonego przez siebie roszczenia.

Z tych samych przyczyn, na podstawie art. 113 ust 4 u.k.s.c., Sąd odstąpił od obciążania M. P. nieuiszczoną opłatą sądową od pozwu, tymczasowo poniesioną przez Skarb Państwa.