Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 sierpnia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kielcach V Wydział Gospodarczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 lipca 2017 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L.

przeciwko TUZ Towarzystwo (...) w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. na rzecz pozwanego TUZ Towarzystwo (...) w W. kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

3.  nakazuje pobrać od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

SSR Paweł Rozpara

Sygn. akt V GC 924/17

UZASADNIENIE

Powódka (...) Sp. z o.o. w L. wystąpiła w dniu 23 marca 2017 r. do tutejszego Sądu z pozwem przeciwko TUZ Towarzystwu (...) w W. o zapłatę kwoty 2066,40 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 lutego 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Powódka podniosła, iż w wyniku kolizji komunikacyjnej z 9 grudnia 2015 r. uszkodzeniu uległ pojazd marki S. o numerze rejestracyjnym (...) stanowiący własność S. K. (1). Pozwany jako ubezpieczyciel OC sprawcy tej kolizji uznał swoją odpowiedzialność za szkodę i wypłacił bezsporną część odszkodowania. W związku z uszkodzeniem pojazdu, poszkodowany wynajął pojazd zastępczy w okresie od 10 grudnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. Poszkodowanemu za wynajęcie pojazdu zastępczego została wystawiona faktura VAT nr (...) z 31 grudnia 2015 r. na kwotę 4003,65 zł brutto. Umową z 31 grudnia 2016 r. poszkodowany scedował na rzecz powódki roszczenie o odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Pozwany wypłacił powódce odszkodowanie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w wysokości 1937,25 zł. Odszkodowanie wypłacono za 21 dni korzystania z pojazdu zastępczego przy stawce 75,00 zł netto za jeden dzień najmu pojazdu. Żądaniem pozwu objęta jest różnica pomiędzy kosztami najmu pojazdu zastępczego, a wypłaconym z tego tytułu odszkodowaniem (4033,65 zł - 1937,25 zł = 2066,40 zł).

[pozew k. 4 – 24]

Nakazem zapłaty w sprawie V GNc 1235/17 z dnia 29 marca 2017 r. wydanym w postępowaniu upominawczym Sąd Rejonowy w Kielcach nakazał pozwanemu, aby zapłacił powódce kwotę 2066,44zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 lutego 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 643 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

[nakaz zapłaty k. 26]

Sprzeciwem od nakazu zapłaty pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa i domagał się zasadzenia kosztów procesu.

Pozwany w uzasadnieniu podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powodowej. Podkreślił, że powstanie wierzytelności z tytułu roszczenia o odszkodowanie za koszty najmu pojazdu zastępczego musiałoby wiązać się ze szkodą w majątku poszkodowanego. Powódka nie wykazała, aby poszkodowana zapłaciła powodowi czynsz za najem pojazdu zastępczego, więc w jego majątku nie powstał uszczerbek z tytułu poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego. Zdaniem pozwanego, w tym stanie rzeczy należy uznać, że po stronie poszkodowanej nie powstała wierzytelność, która mogłaby zostać zbyta na rzecz powoda. Skutkiem powyższego nie można mówić o skutecznym nabyciu przez powoda wierzytelności na podstawie przedmiotowej umowy cesji wierzytelności. Pozwany wskazał, że powód zatem nie posiada legitymacji procesowej do wystąpienia przeciwko pozwanemu z przedmiotowym roszczeniem w zakresie odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego.

Pozwany zakwestionował przyjętą przez powoda stawkę. Poszkodowany podczas zgłaszania szkody został poinformowany o możliwości skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego w firmie (...), zapewniającej możliwość korzystania z pojazdu zastępczego. Pozwany wskazał, że poszkodowany otrzymał kontakt do wypożyczalni współpracującej z pozwanym oraz został poinformowany, że w przypadku skorzystania z oferty innej firmy, stawki na podstawie których zostanie wypłacone odszkodowanie zostaną zweryfikowane do tych, które oferuje firma (...) na podstawie umowy zawartej z pozwanym. Pozwany podał, że (...) prowadzi stałą współpracę z pozwanym w zakresie zapewnienia poszkodowanym możliwości korzystania z pojazdu zastępczego w okresie naprawy uszkodzonego pojazdu. Powód przyjął stawkę 155,00 zł netto/dobę, podczas gdy stawka za wynajem pojazdu tej samej klasy, co pojazd uszkodzony w firmie (...), wynosi 75,00 zł netto/dobę. Poszkodowany nie skorzystał z oferty firmy (...), czym doprowadził do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiarów szkody z dnia 9 grudnia 2015 r. Pozwany wskazał, że gdyby bowiem poszkodowany skorzystał z powyższej oferty, to całkowity koszt najmu pojazdu zastępczego byłby znacznie niższy. Korzystanie przez poszkodowanego z oferty znacznie droższej wypożyczalni stanowi bezpodstawne zwiększenie rozmiaru szkody, bowiem poszkodowany miał możliwość skorzystania z oferty wynajmu pojazdu zastępczego, która nie wiązałaby się dla niego bezpośrednio z jakimikolwiek kosztami, bowiem pozwany rozliczałby się bezpośrednio z firmą (...). Wskazał, iż odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń obejmuje tylko konieczne i uzasadnione wydatki związane z zaistniałą szkodą. Poszkodowany jest obowiązany do zmniejszenia skutków powstałej szkody, które należy rozumieć jako podjęcie wszelkich istotnych czynności zmierzających do zaprzestania rozprzestrzeniania się jej rozmiaru.

Pozwany podniósł również, że strona powodowa nie udowodniła faktu poniesienia przez poszkodowanego kosztów najmu pojazdu zastępczego, a tym samym istnienia wierzytelności, która mogła stać się przedmiotem przelewu. Wobec nieudowodnienia przez powoda tego faktu, pozwana wskazała, że powód nie mógł skutecznie nabyć wierzytelności. Pozwany podniósł, że załączona do pozwu faktura VAT nie stanowi dowodu poniesienia kosztów wykonania usługi.

[sprzeciw k. 31 - 39]

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W następstwie kolizji drogowej z dnia 9 grudnia 2015 roku uszkodzeniu uległ pojazd marki S. o numerze rejestracyjnym (...) należący do S. K. (1). Sprawca szkody był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym zakładzie (...) w W..

[okoliczności bezsporne]

Kierowca lawety polecił poszkodowanemu S. K. (1) firmę powoda wynajmującą samochody zastępcze. Poszkodowany nie szukał innych firm wynajmujących i nie porównywał stawek za najem. Poszkodowany nie wybierał samochodu zastępczego. Firma zajmująca się wynajmem pojazdów zastępczych podstawiła poszkodowanemu samochód zastępczy T., następnie ustaliła stawkę najmu samochodu zastępczego za dobę, na którą zgodził się poszkodowany.

Uszkodzony samochód służył poszkodowanemu w codziennym życiu, m.in. do dojazdów do pracy.

Podczas zgłaszania szkody, poszkodowany został poinformowany o możliwości skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego w firmie (...), zapewniającej możliwość korzystania z pojazdu zastępczego.

[dowód: zeznania świadka S. K. k. 54 – 55]

W dniach od 10 grudnia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. poszkodowany S. K. (1) wynajmował od powoda pojazd zastępczy marki T. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Okres najmu wynosił 21 dni. Zgodnie z umową najmu, stawka najmu pojazdu zastępczego wynosiła 155 zł netto za dobę.

[dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego z ogólnymi warunkami wynajmu samochodu zastępczego k. 17 – 19]

W dniu 31 grudnia 2015 r. poszkodowany zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności, a przedmiotem umowy była wierzytelność jaka przysługiwała poszkodowanemu wobec ubezpieczyciela sprawcy szkody w związku z koniecznością wynajęcia pojazdu pojazdu zastępczego.

[dowód: umowa cesji wierzytelności nr (...) k. 15]

W dniu 31 grudnia 2016 r. powódka wystawiła na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 4003,65 zł brutto z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

[dowód: faktura VAT nr (...) k. 14]

Z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego pozwany w toku postępowania likwidacyjnego przyznał na rzecz poszkodowanego kwotę 1575 zł, nie kwestionując okresu najmu, przyjmując jednak wysokość stawki czynszu za dobę najmu w wysokości 75 zł netto.

[dowód: decyzja pozwanego z dnia 4 lutego 2016 r. k. 13]

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne należało oddalić.

W niniejszej sprawie nie jest sporne to, że samochód poszkodowanego uległ uszkodzeniu wskutek kolizji i poszkodowany został pozbawiony możliwości korzystania z pojazdu i w tym celu wynajął pojazd zastępczy u powoda, a następnie zawarł z powódką umowę cesji, na mocy której poszkodowany przelał na powódkę swoją wierzytelność obejmującą prawo do zwrotu kosztów z tytułu najmu auta zastępczego, przysługującą w związku ze szkodą komunikacyjną.

Utrata możliwości korzystania z pojazdu wskutek jego zniszczenia lub uszkodzenia jest szkodą majątkową i koszt wynajmu pojazdu na czas naprawy własnego, uszkodzonego w wyniku kolizji, samochodu stanowi stratę mieszczącą się w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu odszkodowaniem. W orzecznictwie podkreśla się, że normalnym następstwem w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. jest bardzo często niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego nie tylko w sytuacji jego uszkodzenia, ale również zniszczenia. Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne m.in. na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu (tak w wyroku Sądu Najwyższego z 8 września 2004 r., IV CK 672/03, LEX nr 146324). Podobnie w uchwale z 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28) Sąd Najwyższy stwierdził, że firma ubezpieczeniowa w ramach polisy OC sprawcy szkody ma obowiązek zwrócić poszkodowanemu wydatki na wynajęcie pojazdu zastępczego także wówczas, gdy uszkodzony czy zniszczony pojazd służył nie tylko do prowadzenia działalności gospodarczej, ale również do celów prywatnych np. dojazdu do pracy czy dowiezienia dzieci do szkoły.

Wobec tego, że pozwany uznał za zasadną długość najmu 21 dni, czyli tyle ile trwał faktycznie najem, to sporem w niniejszej sprawie objęta była wyłącznie wysokość wierzytelności z tytułu najmu pojazdu zastępczego tj. stawka najmu pojazdu zastępczego, a nie długość najmu.

Stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Powódka dochodzi odszkodowania, winna zatem wykazać kumulatywne spełnienie przesłanek w postaci wystąpienia szkody, jej wysokości, osoby odpowiedzialnej i adekwatnego związku przyczynowego. Realizację tego obowiązku w procesie reguluje przepis art. 232 k.p.c. zobowiązujący strony do wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. To powódka dochodzi w procesie odszkodowania, a nie pozwany domaga się jego obniżenia. Pozwany uregulował należność w wysokości pozostającej poza sporem, a powódka twierdząc, iż szkoda jest wyższa niż otrzymane odszkodowanie winna to udowodnić w prowadzonym procesie.

W przypadku roszczenia o odszkodowanie obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego, to powódka winna była wykazać poniesienie szkody pozostającej w adekwatnym związku przyczynowym z kolizją drogową oraz wysokość szkody. W umowie najmu i fakturze VAT nr (...) z dnia 31 grudnia 2015 r. na kwotę 4003,65 zł brutto, powódka przyjęła dobową stawkę czynszu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 155 zł netto za dobę. Podczas czynności związanych ze zgłoszeniem szkody poszkodowany został poinformowany o firmie (...), zapewniającej możliwość korzystania z pojazdu zastępczego, a współpracującej z pozwanym. Stawka za wynajem pojazdu tej klasy, co pojazd uszkodzony w firmie (...) wynosi 75 zł netto za dobę. Poszkodowany podpisał umowę najmu pojazdu zastępczego przy stawce, którą ustaliła firma wynajmująca.

W związku z powyższym pozwany przyznał i wypłacił poszkodowanemu za korzystanie z pojazdu zastępczego przez okres 21 dni odszkodowanie przy zastosowaniu dobowej stawki najmu w kwocie 75 zł, co dało łączną sumę 1575 zł.

Zatem w takiej sytuacji powódka winna była udowodnić, że stawka dobowa czynszu najmu w kwocie 155 zł netto była stawką rynkową na lokalnym rynku wypożyczalni samochodów w okresie, w którym poszkodowany wynajmował pojazd zastępczy, czyli w okresie od 10 grudnia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 28 kwietnia 2017 r., sygn. akt VII Ga 114/17).

Także w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z 9 października 2014 r. (sygn. akt VIII Ga 264/14) przyjęto, że zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu wyrażonym w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Jak wskazuje się w orzecznictwie ciężar dowodu w rozumieniu art. 6 k.c. polega z jednej strony na obarczeniu strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności. (por. wyrok SN z dnia 7 listopada 2007r., II CSK 293/07). Na dowód wysokości kosztów najmu samochodu zastępczego powódka powołała fakturę VAT, którą wystawiła na zbywcę wierzytelności, jednakże pozwana podważyła ustalone przez powoda koszty najmu określone w tej fakturze przedstawiając dokument w postaci wydruku cennika dot. stawek przyjętych w jednej z wypożyczalni, tj. (...). Wobec czego powód ponownie został obciążony obowiązkiem wykazania, że stawka przez niego przyjęta nie odbiega od cen rynkowych, czemu powód – w ocenie Sądu I instancji - nie sprostał.

Podkreślenia przy tym wymaga, że dla ustalenia prawidłowej stawki, jako podstawy określenia wysokości podlegających refundacji kosztów najmu, celowym było zawnioskowanie przez stronę powodową dowodu z opinii biegłego sądowego lub ewentualnie przedstawienie dokumentów i zeznań świadków uzasadniających przyjętą wysokość stawki jako średnią stawkę wolnorynkową. Zaznaczyć należy, że poszkodowany nie był zobowiązany poszukiwać usługodawcy, który zaoferowałby najniższą cenę wynajmu, to jednak poszkodowany, który nie wydatkuje własnych środków nie może żądać zwrotu kosztów najmu w stawkach przewyższających stawki oferowane na lokalnym rynku, tylko i wyłącznie dlatego, że de facto kosztów tych osobiście nie poniesie, albowiem takie żądanie pozostaje w sprzeczności z powinnością przeciwdziałania powiększeniu się rozmiarów szkody, tym bardziej, że od racjonalnie działającego poszkodowanego należy, aby dbał w identyczny sposób o interesy drugiej strony zobowiązania, jak o swoje własne.

W niniejszej sprawie poszkodowany i powódka mieli się rozliczyć za najem właśnie w sposób bezgotówkowy, poprzez zapłatę należności za najem zawartą umową cesji. Wysokość stawki czynszu najmu nie miała dla poszkodowanego żadnego znaczenia, to powódka całkowicie została uprzywilejowana w wykreowaniu wysokości stawki czynszu najmu, a więc winna była udowodnić rynkowość zastosowanej przez siebie wysokości stawki czynszu.

Powódka nie wykazała, że stawka w przyjętej przez niego wysokości odpowiada wartości rynkowej, co w przypadku rozliczenia bezgotówkowego jest konieczne do wykazania. Podkreślić należy, że w przyjętym przez powódkę modelu rozliczeń z klientami wartość wskazana w fakturze nie jest bowiem wartością kosztów obciążających poszkodowanego. Zatem nie można uznać na podstawie faktury (stanowiącej de facto dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c.) wystawianej w ramach opisanego wyżej modelu rozliczeń, że koszt wskazany na fakturze jest równoznaczny z wartością wydatków poniesionych przez poprzednika prawnego powódki lub choćby stanowi odwzorowanie wzrostu obciążeń (pasywów) poszkodowanego, tym bardziej, że jak poszkodowany sam oświadczył - nie było dla niego w istocie ważne to, jakie stawki - rynkowe czy też od rynkowych odbiegające - będzie stosował powód w rozliczeniach z ubezpieczycielem po nabyciu wierzytelności o zapłatę odszkodowania. W istocie więc przy najmie bezgotówkowym konieczne jest odwołanie się do rynkowych cen za danego rodzaju usługi przy założeniu, że sytuacja poszkodowanego nie powinna ulec pogorszeniu. Podkreślić przy tym należy, że nie może też być tak, że w sytuacji gdy stronom umowy cesji wiadomo, że te koszty wynajmu będą „ściągane” bezpośrednio od firmy ubezpieczeniowej z pominięciem poszkodowanego i praktycznie niezależnie od stawki za jaką jest wynajmowany pojazd obowiązanym do jej uiszczenia będzie zakład ubezpieczeń. Przeciwne przyjęcie mogłoby prowadzić do nadużyć dlatego, że oderwane by to było od pojęcia szkody zdefiniowanej w art. 361 k.c.

Brak było zatem podstaw do przyjęcia jako elementu szkody poniesionej przez poszkodowaną wysokości dziennej stawki wynajmu wskazanej w fakturze VAT powoda – w sytuacji gdy brak jest dowodu na fakt, że jest to stawka rynkowa, a więc taka do której poniesienia byłby zobowiązany poszkodowany.

Powódka winna był zażądać przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego sądowego odpowiedniej specjalności, na okoliczność ustalenia czy stawka najmu zastosowana przez powoda i poszkodowanego w umowie najmu nie przekraczała maksymalnych stawek obowiązujących na rynku wynajmu pojazdów zastępczych.

Poza tym w toku sporu strona powodowa mogła również przedłożyć choćby cenniki innych wypożyczalni samochodów, na okoliczność wykazania, że stawka stosowana przez powódkę była podobna do stawek z innych wypożyczalni oferujących podobne pojazdy zastępcze. Niestety, powódka nie uczyniła tego.

To nie na ubezpieczycielu spoczywał ciężar dowodu, że stawka najmu pojazdu zastępczego wynajętego przez poszkodowanego była nieadekwatna lub zbyt wysoka.

Prawdą jest, że poszkodowany nie miał obowiązku poszukiwania i wyboru najtańszej oferty najmu pojazdu zastępczego. Niemniej jednak nie można zapominać, że z drugiej strony na poszkodowanym ciążą cywilistyczne obowiązki współdziałania w celu minimalizacji szkody oraz że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania, z którego wynikła szkoda.

Jak wynika z zeznań świadka S. K. (1), został on poinformowany o możliwości skorzystania z oferty firmy (...), którą zaproponował konsultant pozwanego. S. K. (1) miał nie skorzystać z oferty pozwanego.

Jednakże w cytowanym już wyżej wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z 28 kwietnia 2017 r., sygn. akt VII Ga 114/17, stwierdzono, że żaden przepis prawa, w tym art. 826 kc w zw. z art. 354 kc, z którego wynika powinność minimalizacji szkody, nie nakładają na poszkodowanego obowiązku wynajęcia pojazdu zastępczego z wypożyczalni samochodów współpracującej z pozwanym ubezpieczycielem. Poszkodowany, tak jak w wypadku wyboru warsztatu naprawczego, ma prawo wybory wypożyczalni, a zakład ubezpieczeń nie może mu tego wyboru narzucić i ograniczyć wysokości kosztów najmu pojazdu zastępczego do stawek obowiązujących w wypożyczalni zaakceptowanej przez ubezpieczyciela. Poszkodowany ma prawo wyboru oferty wypożyczalni dla siebie najkorzystniejszej. Nie zawsze decyduje o tym wyłącznie stawka najmu, ale w grę wchodzą także inne czynniki i warunki, np. pobieranie kaucji, płatność z góry, bliskość wypożyczalni i miejsce zamieszkania poszkodowanego.

Zatem poszkodowany nie miał obowiązku wynajęcia pojazdu w wypożyczalni wskazanej przez pozwanego.

Powyższe okoliczności doprowadziły sąd do uznania, że powództwo jest niezasadne. Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd na podstawie art. 361 § 1 k.c. i art. 6 kc i art. 805 kc i art. 822 kc oddalił powództwo orzekając, jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 kpc w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r. poz. 1804 ze zm.). Powód jako strona przegrywająca winien zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty, tj. koszt zastępstwa procesowego w wysokości 900 zł i koszt opłaty skarbowej od udzielenia pełnomocnictwa 17 zł. (pkt 2 wyroku).

Sąd nakazał pobrać od powódki jako przegrywającej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 60 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd orzekł w pkt 3 wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 r. Nr 167 poz. 1398 ze zm.) w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Koszty te wyniknęły z uwagi na przyznanie świadkowi kwoty 60 zł z sum Skarbu Państwa.

Pismo przygotowawcze pełnomocnika powoda z dnia 7 czerwca 2017 r. stanowiące odpowiedź na sprzeciw zostało przez sąd zwrócone postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 25 lipca 2017 r. na podstawie art. 203 § 3 i 7 kpc albowiem sąd nie zezwolił stronie powodowej na złożenie pisma przygotowawczego.

Zarzut pozwanego, że powód nie posiadał legitymacji do wystąpienia z powództwem albowiem poszkodowany nie zapłacił mu należności za najem okazał się nietrafny. Zgodnie z umową najmu i § 2 ogólnych warunków wynajmu samochodu zastępczego, „zapłata za samochód zastępczy następuje na podstawie faktury VAT w postaci wystawionej przez wynajmującego. Sposób zapłaty – cesja wierzytelności. Najemca ceduje prawo do uzyskania należności za wynajem na podstawie faktury kierowanej do Towarzystwa (...)”. Powszechną jest praktyka polegająca na rozliczeniu się przez strony umów najmu w sposób bezgotówkowy, tj. poprzez przeniesienie przez cedenta na rzecz wynajmującego (cesjonariusza) roszczenia o zapłatę czynszu, który to czynsz ma zapłacić zakład ubezpieczeń albowiem to zakład ubezpieczeń jest odpowiedzialny za zapłatę odszkodowania, a przecież jak to już wyjaśniono, utrata możliwości korzystania z pojazdu wskutek jego zniszczenia lub uszkodzenia jest szkodą majątkową i koszt wynajmu pojazdu na czas naprawy własnego, uszkodzonego w wyniku kolizji, samochodu stanowi stratę mieszczącą się w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu odszkodowaniem. Firma ubezpieczeniowa w ramach polisy OC sprawcy szkody ma obowiązek zwrócić poszkodowanemu wydatki na wynajęcie pojazdu zastępczego.

Poza tym w niniejszej sprawie powód wystawił na rzecz poszkodowanego fakturę za wynajęcie pojazdu zastępczego. Zatem powód jest wierzycielem wobec poszkodowanego z tytułu wynajęcia pojazdu zastępczego, a w istocie to poszkodowany jest zobowiązany do zapłaty czynszu najmu powodowi. Podzielić należy dominujący już w orzecznictwie i doktrynie pogląd, zgodnie z którym szkoda majątkowa, mająca postać straty w rozumieniu przepisu art. 361 § 2 k.c. może polegać także na powstaniu wymagalnej wierzytelności w stosunku do osoby trzeciej, czyli pasywów majątkowych. W takim przypadku wyrównanie szkody polegać będzie na uzyskaniu od bezpośredniego sprawcy szkody, czy od ubezpieczyciela sprawcy szkody, środków pozwalających na zlikwidowanie powstałego pasywa i zbilansowanie w ten sposób swego majątku (por. np.: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2008 r. w spr. III CZP 62/08, OSNC, z. 7-8 z 2009 r., poz. 106, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2010 r. w spr. I CSK 554/09, LEX nr 607241, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 września 2012 r. w spr. V CA 368/12, Legalis nr 717262).

SSR Paweł Rozpara