Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2017 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania: Nadleśnictwa T. z siedzibą w G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 1 grudnia 2016 r., znak: (...)- (...)

w sprawie: Nadleśnictwa T. z siedzibą w G.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek Nadleśnictwo T. z siedzibą w G. w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r. nie ulega podwyższeniu o 50 % ,

II zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz Nadleśnictwa T. z siedzibą w G. kwotę 5 400 ( pięć tysięcy czterysta ) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Sygn. akt VI U 143/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 01.12.2016 r., nr (...)- (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w T. na podstawie art. 34 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1242 z późn. zm.) oraz art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 963), stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek Nadleśnictwo T. w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. podwyższa się o 50,00 %.

Organ rentowy wskazał, iż zgodnie z treścią art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31 , co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych , na podstawie danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe zamieszczonych w informacjach ZUS IWA złożonych za kolejne lata kalendarzowe 2013, 2014i 2015, ustalił wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy obejmujący okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. w wysokości 3,67 %. Płatnik składek w dokumentach rozliczeniowych za okres od 04/2016 do 09/2016 wykazywał stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe zgodnie z zawiadomieniem z dnia 20.03.2016 r. Płatnik składek dnia 04.10.2016 r. przekazał informację ZUS IWA o identyfikatorze (...). W skorygowanym dokumencie wykazał liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem 3 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia w liczbie 3. W informacji ZUS IWA o identyfikatorze (...) z dnia 18.01.2016 r. wykazał liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem 2 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia 2. Zmiana danych w informacjach ZUS IWA spowodowała przeliczenie stopy procentowej obowiązującej płatnika składek w okresie od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r.

Zgodnie z zawiadomieniem o wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z dnia 09.10.2016 r. obowiązująca płatnika składek w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 3,98 %.

ZUS stwierdził, że przekazanie błędnych danych w informacji ZUS IWA za rok 2015 o identyfikatorze(...) z dnia 18.01.2016 r. spowodowało zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres składkowy od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. (zawiadomienie z dnia 20.03.2016 r. wysokość stopy 3,67 %) w stosunku do ustalonej na podstawie przekazanej korekty informacji ZUS IWA za 2015 rok o identyfikatorze (...) z dnia 04.10.2016 r. (zawiadomienie z dnia 09.10.2016 r. – wysokość stopy 3,98 %).

Organ rentowy uwzględniając powyższe zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wskazał, iż stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe na cały rok składkowy obejmujący okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. wynosi 5,97 % (tj. obowiązująca podwyższona o 50 %).

Odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składek Nadleśnictwo T. w G., wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i stwierdzenie, że skarżący nie jest zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe podwyższonej o 50 % w roku składkowym obejmującym od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r. Odwołujący podnosił, iż w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ rentowy wskazał, że skarżący w informacji ZUS IWA z dnia 18 stycznia 2016 r. o identyfikatorze(...), przekazanej organowi rentowemu, wykazał liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem 2 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia w liczbie 2. Następnie skarżący dnia 4 października 2016 r. przekazał organowi rentowemu informację ZUS IWA o identyfikatorze (...), w której wykazał liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem 3 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia 3. W konsekwencji organ rentowy uznał, że przekazanie przez skarżącego danych w informacji ZUS IWA za rok 2015 o identyfikatorze (...) z dnia 18 stycznia 2016 r. spowodowało zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres składkowy od 01.04.2016 . do 31.03.2017 r. .

Odwołujący wskazał, iż wnosi o zmianę zaskarżonej decyzji z następujących przyczyn. Skarżący podnosi, iż informację ZUS IWA o identyfikatorze (...), w której skorygował liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia z 2 na 3 pracowników, sporządził z własnej inicjatywy niezwłocznie po stwierdzeniu omyłki przez pracownika sporządzającego informację. Ponadto, skarżący wskazał, że przed dniem wydania zaskarżonej decyzji, tj. przed 01.12.2016 r. uregulował różnicę należnej składki wraz z odsetkami.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Nadleśnictwo T. w G. w informacji o danych potrzebnych do ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA o identyfikatorze (...) z dnia 18.01.2016 r. wykazało liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem w liczbie 2 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia w liczbie 2.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadomieniem z dnia 20.03.2016 r. zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, na podstawie przekazanych przez płatnika składek danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe w informacjach ZUS IWA złożonych za kolejne lata kalendarzowe 2013, 2014 i 2015, ustalił wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla Nadleśnictwa T. w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. w wysokości 3,67 %.

Płatnik składek w informacji o danych potrzebnych do ustalenia wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA o identyfikatorze (...) z dnia 04.10.2016 r. skorygował liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem wskazując liczbę 3 zamiast 2 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia w liczbie 3 zamiast 2.

Organ rentowy zawiadomieniem z dnia 09.10.2016 r. wskazał, że obowiązująca płatnika składek w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe wynosi 3,98 %.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. Inspektorat w T. zaskarżoną decyzją z dnia 01.12.2016 r. na podstawie art. 34 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 r., stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek Nadleśnictwo T. w G. w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. podwyższa się o 50,00 %. ZUS stwierdził bowiem, że przekazanie błędnych danych w informacji ZUS IWA za rok 2015 o identyfikatorze (...) z dnia 18.01.2016 r. spowodowało zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres składkowy od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. (zawiadomienie z dnia 20.03.2016 r. - wysokość stopy 3,67 %) w stosunku do ustalonej na podstawie przekazanej korekty informacji ZUS IWA za 2015 rok o identyfikatorze (...) z dnia 04.10.2016 r. (zawiadomienie z dnia 09.10.2016 r. – wysokość stopy 3,98 %).

Pracownik Nadleśnictwa T. zatrudniony na stanowisku inspektora do spraw bhp, po weryfikacji własnej dokumentacji, stwierdził że wypadek przy pracy miał miejsce w listopadzie 2014 r. a sama dokumentacja dotycząca sporządzenia protokołu powypadkowego i przesłuchania świadków została sporządzona w styczniu 2015 roku. Pracownik ten wziął pod uwagę moment zaistnienia wypadku a nie moment sporządzenia protokołu powypadkowego. Protokół powypadkowy uznający zdarzenie za wypadek przy pracy został sporządzony po wysłaniu organowi rentowemu deklaracji ZUS IWA za rok 2015. W wyniku omyłki nie wykazano tego wypadku w deklaracji. Wskazany błąd Nadleśnictwo T. dostrzegło w październiku 2016 roku i natychmiast złożyło korektę deklaracji w ZUS, gdzie wykazano, iż przy zaliczeniu tegoż wypadku przy pracy, liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem wyniosła 3.

Po złożeniu korekty deklaracji, ZUS przesłał płatnikowi składek zawiadomienie o zmianie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, którą to składkę płatnik składek niezwłocznie zapłacił łącznie z odsetkami. Płatnik składek Nadleśnictwo T. dokonał w dniu 10.11.2016 r. przelewu na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 121.691,03 zł. Zamiarem dokonania korekty deklaracji ZUS IWA była chęć naprawienia błędu przez płatnika składek. Nadleśnictwo T. zapłaciła zaległość składkową wraz z odsetkami przed dniem 01.12.2016 r.

- dowody: informacja ZUS IWA o identyfikatorze (...) (k. 1 akt rentowych); zawiadomienie o wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe z 20.03.2016 r. (k. 2 akt rentowych); informacja ZUS IWA o identyfikatorze (...) (k. 3 akt rentowych); zawiadomienie o wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe z 09.10.2016 r. (k. 4 akt rentowych); potwierdzenie transakcji obciążeniowej z 10.11.2016 r. (k. 6 akt sądowych); zeznania świadka A. S. (e-protokół – k. 24 akt sądowych)

Sąd dokonał ustalenia stanu faktycznego na podstawie dokumentacji zgromadzonej w sprawie oraz na podstawie zeznań świadka A. S.. Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne, gdyż formułował swoje twierdzenia w sposób jasny, rzeczowy i zgodny z zasadami logicznego rozumowania. Dowody, które Sąd uznał za wiarygodne, posłużyły do ustalenia okoliczności faktycznych, których ustalenie było niezbędne do wydania w sprawie merytorycznego rozstrzygnięcia.

Dokonując subsumcji właściwych przepisów prawa materialnego do ustalonego wyżej stanu faktycznego Sąd Okręgowy w pierwszej kolejności wskazuje, iż w sprawie znajduje zastosowanie treść art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1242) w brzmieniu obowiązującym od dnia 01.04.2017 r. Zgodnie z treścią art. 14 pkt 1 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców z dnia 16 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255), art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych otrzymał brzmienie: Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych, jeżeli płatnik składek nie przekaże informacji, o której mowa w art. 31 ust. 6, albo korekty tej informacji w terminie 14 dni od otrzymania wezwania Zakładu, a stopa procentowa ustalona na podstawie nieprawidłowych danych przekazanych przez płatnika składek lub wykazywana przez płatnika składek w dokumentach rozliczeniowych była zaniżona w stosunku do ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Ponadto, na mocy art. 14 pkt 2 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, dodano przepis wyrażony w art. 34a ustawy wypadkowej, w myśl którego, w przypadku złożenia informacji, o której mowa w art. 31 ust. 6, lub jej korekty, albo sporządzenia tej informacji przez Zakład z urzędu, Zakład ustala stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości stopy procentowej ustalonej na podstawie danych zawartych w informacji.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne oraz zgromadzony materiał dowodowy w przedmiotowej sprawie, Sąd uznaje, iż odwołanie Nadleśnictwa T. zasługuje na uwzględnienie. W ocenie Sądu zaskarżona decyzja ZUS w przedmiocie podwyższenia o 50,00 % stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej płatnika składek od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. nie jest prawidłowa. Nie ma wątpliwości, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sposób niezgodny z treścią art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej przed wydaniem decyzji podwyższającej o 50 % stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, nie wezwał płatnika składek do nadesłania w terminie 14 dni korekty informacji, o której mowa w art. 31 ust. 6 przywołanej ustawy. Wobec tego, wydanie zaskarżonej w niniejszej sprawie przez organ rentowy decyzji z dnia 01.12.2016 r. było przedwczesne i sprzeczne z obowiązującym prawem.

Należy zauważyć, iż w treści art. 31 ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców z dnia 16 grudnia 2016 r. wskazano, iż do postępowań w sprawach, o których mowa w art. 34 ustawy zmienianej w art. 14, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się art. 34 ustawy zmienianej w art. 14, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

W ocenie Sądu nawet gdyby przyjąć za podstawę rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy treść art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych z dnia 30 października 2002 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1242), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 01.04.207 r., to w świetle poniższych rozważań, odwołanie płatnika składek zasługuje na uwzględnienie. W myśl przywołanego przepisu w poprzednio obowiązującym brzmieniu, jeżeli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawdziwe dane, o których mowa w art. 31 ustawy, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę.

Bezsporne w niniejszym postępowaniu jest to, iż w informacji o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA za 2015 rok z dnia 18.01.2016 r., przekazanej do ZUS błędnie wskazano liczbę osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem, wskazując 2 osoby oraz błędnie wskazano liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia, wskazując 2 osoby. W konsekwencji ZUS ustalił wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla Nadleśnictwa T. w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. w wysokości 3,67 %.

Płatnik składek w dniu 04.10.2016 r. złożył korektę informacji ZUS IWA za 2015 r. wskazując, iż liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem wynosi 3 zamiast 2 a liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia wynosi 3 zamiast 2. Wobec tego, organ rentowy zawiadomieniem z dnia 09.10.2016 r. wskazał, że obowiązująca płatnika składek w roku składkowym obejmującym okres rozliczeniowy od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. wynosi 3,98 %.

Trzeba wskazać, iż zgodnie z poglądami judykatury dotyczącymi poprzednio obowiązującej treści art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, w sprawie o podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) nie można abstrahować od przyczyn i okoliczności, z powodu których jednostka wadliwie przekazała informacje. Stwierdzenie, czy strona nie ponosi, czy też ponosi odpowiedzialność na zasadzie art. 34 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, musi być podejmowane indywidualnie, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, których dopiero łączna ocena może doprowadzić do konkluzji, że w tej konkretnej sprawie wymierzenie składki wypadkowej podwyższonej było zgodne lub nie do pogodzenia z normą prawną zawartą w powołanym przepisie i ocenianą także przez pryzmat zasady zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez to państwo prawa ( vide wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 16 czerwca 2011 r., I UK 15/11, Legalis nr 443680). Organ rentowy nie ma prawa odgórnie zakładać, że pracodawca celowo zaniżał liczbę pracowników, aby zmniejszyć koszty odprowadzanych składek na ubezpieczenie wypadkowe (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 lutego 2013 r., III UK 53/12, Legalis nr 636405).

W ocenie Sądu płatnik składek w niniejszym postępowaniu wykazał, iż podał obiektywnie nieprawdziwe dane z przyczyn od niego niezależnych (niezawinionych) co skutkuje uwolnieniem płatnika składek od odpowiedzialności przewidzianej w art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej. Poczynione ustalenia faktyczne pozwalają na stwierdzenie, iż błąd polegający na podaniu w deklaracji ZUS IWA za 2015 rok z dnia 18.01.2016 r. nieprawidłowej liczby osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz nieprawidłowej liczby zatrudnionych w warunkach zagrożenia, skutkujący ustaleniem zaniżonej stopy procentowej, był wynikiem zwykłej omyłki pracownika, co winno się rozpatrywać w kategoriach „nieprawidłowych”, a nie „nieprawdziwych” danych.

Sankcja określona w art. 34 ustawy wypadkowej, może znaleźć zastosowanie jedynie w takiej sytuacji, gdy płatnik składek, przekaże organowi rentowemu nieprawdziwe dane lub w ogóle nie przekaże danych dotyczących liczby ubezpieczonych, za których w danych okresach odprowadza składki. Takie zachowanie płatnika musi doprowadzić do zaniżenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie. W orzecznictwie rozróżnia się podanie danych nieprawidłowych od podania danych nieprawdziwych; przyjmuje się, że to ostatnie musi być umyślne i jedynie takie podlega sankcji określonej w omawianym przepisie ustawy wypadkowej (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 6 września 2012 r., II UK 39/12, Legalis nr 550518).

Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, w tym z treści zeznań świadka A. S., pełniącego w Nadleśnictwie T. funkcję głównego księgowego od 30 lat, które to zeznania zdaniem Sądu zasługują w pełni na uwzględnienie, pracownik Nadleśnictwa T. zatrudniony na stanowisku inspektora do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, po dokonaniu we własnym zakresie weryfikacji dokumentacji, stwierdził, że wypadek przy pracy, który to w efekcie nie został wskazany w informacji ZUS IWA z 18.01.2016 r., miał miejsce w listopadzie 2014 r. a dokumentacja dotycząca sporządzenia protokołu powypadkowego i przesłuchania świadków została sporządzona w styczniu 2015 r. Pracownik ten w sposób omyłkowy wziął pod uwagę moment zaistnienia wypadku a nie moment sporządzenia protokołu powypadkowego. W wyniku omyłki nie wykazano tegoż wypadku przy pracy w informacji ZUS IWA skierowanej do ZUS. W ocenie Sądu w świetle okoliczności faktycznych niniejszej sprawy brak przesłanek do uznania, iż przekazanie nieprawidłowej informacji o liczbie osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz o liczbie osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia w treści informacji ZUS IWA z 18.01.2016 r. miało na celu wprowadzenie w błąd organ rentowy.

Okolicznością przemawiającą na korzyść płatnika składek, w kontekście rozpatrywania zasadności podwyższenia przez organ rentowy o 50,00 % stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe za okres wymieniony w treści zaskarżonej decyzji ZUS, jest to, iż zgodnie z twierdzeniami strony odwołującej, czego nie zakwestionował organ rentowy, płatnik składek dotychczas opłacał składki na ubezpieczenia społeczne w prawidłowych wysokościach. Co więcej, po dostrzeżeniu omawianego błędu Nadleśnictwo T. w październiku 2016 r. natychmiast złożyło informację ZUS IWA o identyfikatorze (...) z dnia 04.10.2016 r. (k. 3 a.r.), w której to skorygowało liczbę poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem wskazując, iż liczba ta powinna wynosić 3 a nie 2 oraz liczbę zatrudnionych w warunkach zagrożenia, która to liczba powinna wynosić 3 zamiast 2.

Po przesłaniu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych płatnikowi składek zawiadomienia o zmianie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, płatnik składek niezwłocznie zapłacił zaległą składkę łącznie z odsetkami (k. 6 akt sądowych). Niepoślednie znaczenie ma również to, iż Nadleśnictwo T. zapłaciło zaległość składkową wraz z odsetkami przed dniem wydania zaskarżonej decyzji ZUS w dniu 01.12.2016 r. Wobec tego - w ocenie Sądu Okręgowego - Zakład Ubezpieczeń Społecznych we wskazanej decyzji w sposób nieprawidłowy dokonał podwyższenia o 50,00 % stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w roku składkowym obejmującym okres od 01.04.2016 r. do 31.03.2017 r. Organ rentowy bowiem wykazał się nieuzasadnionym automatyzmem w wymierzaniu sankcji uregulowanej w art. 34 ust. ustawy wypadkowej. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż płatnik składek z własnej inicjatywy i bez zbędnej zwłoki dokonał korekty informacji ZUS IWA i opłacił zaległą składkę wraz z odsetkami.

Jakkolwiek obligatoryjny charakter sankcji z art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.) uniemożliwia sięganie wprost do względów celowości (co jest możliwe przy fakultatywnej sankcji z art. 24 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), to również prawo do stosowania tej sankcji musi być rozpatrywane przy uwzględnieniu ratio legis przepisu. Nie ma żadnych podstaw logicznych i słusznościowych do aprobowania poglądu co do możliwości stosowania sankcji w momencie, gdy płatnik nie tylko skorygował uchybienie ale też usunął jego skutki w postaci zaniżonej składki opłacając ją z należnymi odsetkami. Z istoty deklaracji korygującej wynika cel doprowadzenia poprzez korektę podanych informacji do stanu zgodnego z prawem. W wyniku zaś wyrównania składek z odsetkami przestała istnieć sytuacja opisana w art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, tj. sytuacja przekazania „nieprawdziwych danych”, gdyż dane te zostały zastąpione danymi prawdziwymi, zaś należności zostały wyrównane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 listopada 2012 r., III AUa 696/12, Legalis nr 754512).

W judykaturze podkreśla, iż oceny zastosowania sankcji z art. 34 ustawy wypadkowej, należy dokonywać w konkretnej sprawie mając na uwadze nie tylko jej represyjny ale także prewencyjny charakter. Celem tej instytucji powinno być bowiem zdyscyplinowanie płatników składek do należytego wykonywania ciążących na nich obowiązków i przekonanie ich o nieopłacalności podawania nieprawdziwych danych, nie zaś wzbogacanie funduszu ubezpieczeń kosztem płatników, którzy przez omyłkę podali błędne dane (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 października 2015 r., III AUa 683/15, Legalis nr 1359644). Sankcje za zaniżenie należności składkowej w deklaracji wypełnionej przez płatnika, stosowane automatycznie, z mocy ustawy z tytułu jego winy obiektywnej mają znaczenie przede wszystkim prewencyjne. Zmierzają do przekonania płatnika, iż rzetelne i staranne wypełnienie deklaracji zusowskiej leży w jego interesie. Ujawnienie błędu w deklaracji pociąga za sobą obowiązek zapłacenia podwyższonej kwoty składki. Nie jest to jednak odpowiedzialność absolutna. Stosowanie przepisów o zabarwieniu penalnym nie może bowiem prowadzić do rezultatu, który byłby sprzeczny z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi wywodzonymi z klauzuli demokratycznego państwa prawnego - zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przezeń prawa oraz zasady bezpieczeństwa prawnego. Podmiot, który wadliwie wypełnia swój obowiązek musi mieć możliwość obrony i wykazania, że niedopełnienie tego obowiązku było następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Nie chodzi tu o winę podmiotu, lecz obiektywną odpowiedzialność z możliwością zwolnienia w określonych okolicznościach (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 16 czerwca 2011 r., I UK 15/11, Legalis nr 443680).

Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 20 maja 2004 r., II UK 403/03, Legalis nr 67307, w którym to Sąd Najwyższy wskazał, że funkcją dodatkowej opłaty jest zdyscyplinowanie płatników składek na ubezpieczenia społeczne do wykonania (opłacania składek) i to należytego wykonania (terminowego ich opłacania w należnej wysokości) ciążącego na nich obowiązku. Nie jest nią jednak "rekompensata, wyrównująca straty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynikające z braku prawidłowego, zgodnego z ustawą opłacania składek". Taką funkcję, poza sankcyjną, spełniają bowiem odsetki. Opłata dodatkowa stanowi natomiast sui generis sankcję za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązku opłacania składek. Jej zastosowanie ma sens wówczas, gdy - przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności - można przewidywać (oczekiwać), że spełni ona lub może spełnić założony, dyscyplinujący cel. To zaś zależy przede wszystkim od przyczyn nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości. Te mogą być zależne lub niezależne od płatnika, zawinione przez niego lub niezawinione. Inaczej powinien być traktowany płatnik, który opóźnia się z wykonaniem obowiązku opłacania składek pomimo dobrej kondycji ekonomicznej; inaczej taki, który boryka się z trudnościami finansowymi. Przy stosowaniu opłaty dodatkowej powinien być wzięty pod uwagę także dotychczasowy stosunek płatnika do obowiązku opłacania składek. Utrwalony bądź incydentalny charakter opóźnienia to tylko jeden z obiektywnych elementów ważnych dla ustaleń w tym zakresie. Dotychczasowy stosunek do spełniania obowiązku to bowiem także wykazanie zainteresowania jego należytym wykonaniem, w tym podejmowanie czynności zmierzających do prawidłowego jego wykonania. Mówiąc lapidarnie - o zastosowaniu dodatkowej opłaty powinny decydować okoliczności każdego indywidualnego przypadku, zwłaszcza te które wskazują na winę płatnika w nieopłaceniu składek albo ich opłaceniu w zaniżonej wysokości lub jej brak.

Mając powyższe na uwadze, Sąd w punkcie I wyroku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz a contrario art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że stwierdził, iż stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca płatnika składek Nadleśnictwo T. z siedzibą w G. w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2016 r. do 31 marca 2017 r. nie ulega podwyższeniu o 50 %.

W punkcie II wyroku Sąd, stosownie do wyniku sporu oraz na podstawie art. 98 § 1 I § 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6, § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804), zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz Nadleśnictwa T. z siedzibą w G. kwotę 5.400 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.