Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Cezary Wieczorek

Protokolant: st. sekr. sądowy Beata Zięba

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2013 roku w Nowym Sączu

na rozprawie

odwołania A. D.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 21 stycznia 2013 roku znak: (...)

w sprawie A. D.

przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w N.

o ustalenie istnienia ubezpieczenia społecznego rolników

z m i e n i a zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż odwołujący A. D. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 roku do dnia 25 września 2005 roku.

Sygn. akt IV U 314/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 30 października 2013 roku

Decyzją z dnia 21 stycznia 2013 roku, znak: (...) Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P.Terenowej w N.działając na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r., nr 50, poz. 291, z późn. zm.) stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników dla A. D.od 1 kwietnia 2005 roku do 25 września 2005 roku w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego, macierzyńskiego oraz emerytalno – rentowego. Uzasadniając decyzję organ rentowy wskazał, że odwołujący w okresie od 25 stycznia 2005 roku do 25 września 2005 roku prowadził działalność gospodarczą, co spowodowało ustanie ubezpieczenia.

Od powyższej decyzji odwołał się A. D. wnosząc o stwierdzenie, iż w spornym okresie podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników. Wyjaśnił, iż brak było podstaw do stwierdzenia ustania ubezpieczenia, albowiem nie wykonywał działalności gospodarczej pomimo jej zgłoszenia. Podał, iż od wielu lat leczy się psychiatrycznie i z tych też powodów nie prowadził w 2005 roku działalności gospodarczej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy powołując argumentację, którą posłużył się w zaskarżonej decyzji, wniósł o oddalenie odwołania. Organ rentowy wskazał, iż odwołujący podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy od 1 stycznia 1991 roku do 31 marca 2006 roku. od 1 kwietnia 2006 roku A. D. pobierał świadczenie rentowe z przerwami do 29 lutego 2012 roku, w których to przerwach był objęty ubezpieczeniem społecznym rolników z mocy ustawy. W okresie od 10 maja 2012 roku do 9 listopada 2012 roku pobierał zasiłek dla bezrobotnych, a od 10 listopada 2012 roku podlega nadal ubezpieczeniu społecznemu rolników. Organ rentowy ustalił, iż odwołujący w dniu 25 stycznia 2005 roku dokonał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, natomiast w dniu 26 września 2005 roku wpis został wykreślony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący A. D.prowadził gospodarstwo rolne o powierzchni ponad 4 ha i od dnia 1 stycznia 1991 roku do 31 marca 2006 roku podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w zakresie ubezpieczeń emerytalno-rentowych oraz wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego. Jedynym źródłem jego utrzymania był praca na gospodarstwie rolnym. W pracach tych pomaga mu konkubina E. B.oraz syn, a głównym źródłem dochodów odwołującego jest sprzedaż sprasowanego siana.

A. D. od 25 stycznia 2005 roku figurował w ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Wójta Gminy N.. Prowadzenia tej działalności odwołujący nie zgłosił do ZUS jak również do Urzędu Skarbowego. Z dniem 26 września 2005 roku wykreślono działalność odwołującego z ewidencji. Odwołujący zarejestrował działalność gospodarczą, albowiem chciał prowadzić handel obwoźny i sprzedawać wyroby regionalne na terenie (...). Przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej A. D., nie robił żadnych przygotowań do jej prowadzenia, nie miał żadnego zapasu towaru. W związku z pogorszeniem stanu zdrowia, działalność ta nigdy nie została przez odwołującego rozpoczęta. A. D. nie powiadomił KRUS o podjęciu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odwołujący od 1990 roku pozostaje stale w leczeniu w (...) w N..

dowód: karta ewidencyjna ubezpieczonego k. 1 akt KRUS, zaświadczenie KRUS k. 47 akt KRUS, dokumentacja z (...)k. 7-10, pismo ZUS z 25.04.2013r.k. 32, pismo US N.z 29.04.2013r. k. 34 zeznania świadków: E. B.k. 40-41, A. W.k. 51, zeznania odwołującego k. 41-42

Sąd ustalił powyższy stan faktycznych na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, których autentyczności i mocy dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. W zakresie okoliczności spornej, tj. prowadzenia działalności gospodarczej Sąd oparł swoje ustalenia także na zeznaniach odwołującego A. D., oraz zeznaniach świadków E. B.i A. W., uznając je za wiarygodne, spójne, logiczne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Odwołujący oraz świadkowie wyjaśnili, iż prowadzenie gospodarstwa rolnego było jedynym źródłem utrzymania A. D.. Nadto wskazali, co potwierdza dokumentacja medyczna z PZP, iż stan zdrowia uniemożliwił odwołującemu rozpoczęcie tej działalności. Odwołujący poza złożeniem wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, nie podjął żadnych innych działań, takich jak zgromadzenie towaru, podpisanie umów z dostawcami itp., które mogłyby świadczyć o faktycznym rozpoczęciu prowadzenia takiej działalności.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie A. D. w ocenie Sądu zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w N. zasadnie wyłączył A. D. z ubezpieczenia społecznego rolników.

Zgodnie z treścią art. 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r., nr 50, poz. 291, z późn. zm.), rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1)złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;

2)jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;

3)nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;

4)nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;

5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2.528 zł (obecnie 3.011 zł).

Do 30 września 2009 roku niezachowanie terminu złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 5a ust. 1 pkt 1 oznaczało ustanie ubezpieczenia z końcem kwartału, w którym rolnik lub domownik rozpoczął wykonywanie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracę przy prowadzeniu tej działalności. Obecnie, niezłożenie takiego oświadczenia powoduje ustanie ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności (art. 5a ust. 5 cytowanej ustawy).

Stosownie do treści art. 5a ust. 7 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, terminy określone w ust. 1 pkt 1 i ust. 4 mogą zostać przywrócone na wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.

Odwołujący podnosił, że nie złożył oświadczenia w KRUS o podjęciu pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ nigdy nie rozpoczął prowadzenia tej działalności ze względu na pogorszenie stanu zdrowia.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że odwołujący A. D. nigdy nie powiadomił organu rentowego o fakcie rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Wskazać należy, iż z samego faktu zarejestrowania podmiotu gospodarczego nie wynika jeszcze, że prowadzenie działalności gospodarczej istotnie ma miejsce. Posiadanie zarejestrowanej działalności gospodarczej stwarza jedynie domniemanie jej prowadzenia w całym okresie rejestracji w sytuacji, gdy osoba prowadząca działalność nie złożyła organowi ewidencyjnemu oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej. Wpisy do rejestru mają bowiem charakter deklaratoryjny, a nie konstytutywny.

Zgodnie z treścią art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), za osobę prowadzącą działalność gospodarczą uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Natomiast zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2013 r., poz. 672), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu domniemanie wynikające z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej o jej prowadzeniu - może być obalone w ramach przeciwdowodu. Ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Tak, więc to na skarżącym spoczywał obowiązek wykazania, iż w okresie, w którym był wpisany do ewidencji działalności gospodarczej faktycznie takiej działalności nie prowadził.

A. D., zdaniem Sądu, wykazał, że w okresie od 25 stycznia 2005 roku do 25 września 2005 roku mimo wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, faktycznie działalności gospodarczej nie prowadził, gdyż zarówno z zaświadczenia Naczelnika Urzędu Skarbowego w N.(k. 34), jak też pisma ZUS z dnia 25 kwietnia 2013 roku (k. 32) wynika, że odwołujący nie zgłaszał rozpoczęcia działalności gospodarczej. Potwierdzają powyższe ustalenia również zeznania świadków E. B.i A. W.oraz zeznania odwołującego, z których jednoznacznie wynika, iż w spornym okresie A. D.z przyczyn zdrowotnych nie mógł prowadzić zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Odwołujący podał, że 2 tygodnie po zarejestrowaniu działalności źle się poczuł, a następnie leczył się psychiatrycznie. Zeznał, że prowadzenie działalności wyrejestrował we wrześniu 2005r., a od kwietnia 2005 roku do września 2005 roku utrzymywał się z gospodarstwa rolnego.

W ocenie Sądu, jeżeli odwołujący działalności pozarolniczej nie prowadził – sam fakt jej zarejestrowania nie powinien rzutować na jego ubezpieczenie rolnicze.

Odwołujący podał, że nie wiedział, iż fakt zarejestrowania działalności miał zgłosić w KRUS.W wyroku z dnia 29 maja 2013 roku , I UK 641/12, G.Prawna 2013/141/ Sąd Najwyższy wskazał, że rolnik prowadzący własną firmę nie może być wykluczony z ubezpieczenia rolniczego tylko dlatego, że nie zrozumiał przepisów nakazujących mu składanie deklaracji o wysokości podatku.

W wyroku z dnia 15 lutego 2012 roku, I UK 280/11 OSNP 2013/1-2/20 Sąd Najwyższy wskazał, że dla rozpoczęcia wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej nie jest wystarczające jej zgłoszenie w organie ewidencyjnym, co oznacza, że przed uzyskaniem koncesji na wykonywanie takiej działalności nie jest możliwe rozpoczęcie jej prowadzenia w rozumieniu art. 5a ust. 1 i 10 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym stanowi art. 5a ust. 1 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznych rolników odpowiada rozpoczęciu wykonywania takiej działalności w rozumieniu art. 13 pkt 4 u.s.u.s. LEX nr 1170216.

Przepisy art. 13 pkt 4 u.s.u.s. łączą obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie jedynie z deklaratywnym wpisem do ewidencji działalności gospodarczej, czy też posiadaniem numeru NIP i REGON.

Z przytoczonych wyżej poglądów judykatury jednoznacznie wynika, że obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, powodującej wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualnie znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

W ocenie Sądu pomimo, iż odwołujący A. D. nie powiadomił KRUS o tym, że w dniu 25 stycznia 2005 roku został wpisany do ewidencji działalności gospodarczej to nie podlega on wyłączeniu z ubezpieczenia rolniczego w okresie wskazanym w zaskarżonej decyzji, tj. od 1 kwietnia 2005 roku do 25 września 2005 roku, albowiem jak zostało wykazane w niniejszym postępowaniu, działalność ta nigdy nie była przez niego wykonywana.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję, w ten sposób, że ustalił iż odwołujący A. D. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 kwietnia 2005 roku do 25 września 2005 roku.