Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z., z urzędu, przeliczył, od 10 lipca 2016 roku, emeryturę D. W.. Do obliczenia emerytury przyję to:

- kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 12.421,41 zł;

- kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 230.357,06 zł;

- średnie dalsze trwanie życia – 251,30 miesięcy;

- wysokość emerytury wynosi 966,09 zł (obliczona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono zwiększenie z tytułu ubezpieczenia społecznego rolników za okres 17 lat i 4 miesięcy. Z. to wynosi 152,95 zł.

Łączna wysokość emerytury to kwota 1.119,04 zł brutto (do wypłaty 950,33 zł).

(decyzja k.23-24 akt ZUS).

W dniu 15 września 2016 roku wnioskodawczyni, działająca przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżyła decyzję. Zaskarżonej decyzji zarzucono pominięcie okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców od 11 VIII 1971 roku do 26 X 1973 roku; wadliwe zwaloryzowanie kapitału początkowego, błędne ustalenie kwoty zaewidencjonowanych składek z uwzględnieniem waloryzacji ( bez okresu prowadzenia przez wnioskodawczynię działalności gospodarczej przez 4 lata, od 1 XI 2012 roku); niepodanie w oparciu o dane, z których lat wyliczono świadczenie (odwołanie k. 2-4).

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie powtarzając argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podniesiono, że z materiału zgromadzonego w sprawie wynika, iż decyzją z dnia: 18 IV 2016 roku Zakład ponownie ustalił skarżącej kapitał początkowy na dzień 1 I 1999 roku w kwocie: 67.145,43,-zł. Przy ustalaniu stażu ubezpieczeniowego, na dzień 31 XII 1998 roku, do wyliczenia przyjmuje się udowodniony okres składkowy i nieskładkowy obliczony na zasadach analogicznych jak okresy składkowe i nieskładkowe wymagane do przyznania emerytury. Do stażu pracy nie uwzględnia się okresów pracy w gospodarstwie rolnym.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawczyni przyjęto 12 lat, 1 miesiąc okresów składkowych, 5 lat, 11 miesięcy okresów opieki nad dzieckiem (z przyjęciem za okresy sprawowania opieki nad dziećmi przelicznika 1,3% - zgodnie z art. 174 ust.2 pkt 3 w/w ). Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni Zakład uwzględnił wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z lat 1984-1993 ze wskaźnikiem wysokości kapitału początkowego wynoszącym 37,14%. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenia wynikające z załączonego zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z (...) CENTRAL w Ł. z zarobkami od 27 X 1973 roku do 25 V 1974 roku, z karty płacy z wynagrodzeniem za lata 1979-1980 z okresu zatrudnienia w (...) w Ł., podstawę wymiaru składek z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej za okresy od 1 IV 1984 roku do 31 VII 1989 roku, od 1 XI 1989 roku do 30 VI 1990 roku, od 1 X 1990 roku do 31 III 1991 roku, od 1 X 1991 roku do 30 VI 1992 roku, od 1 IX 1992 roku do 31 I 1993 roku, zasiłek chorobowy za okres od 15 VIII 1989 roku do 29 X 1989 roku. Za okres zatrudnienia od 11 VI 1974 roku do 13 II 1976 roku przyjęto - zgodnie z art. 15 ust.2a w/w ustawy - minimalne wynagrodzenie w j.g.u.

Podstawa wymiaru kapitału początkowego obliczona przez pomnożenie wskaźnika 37,14% przez kwotę bazową 1.220,89,-zł. wyniosła: 453,44,-zł.

Współczynnik proporcjonalny obliczony z uwzględnieniem wieku ubezpieczonej oraz stażu ubezpieczeniowego w dniu 31 XII 1998 roku tj. 18 lat, 1 miesiąc i 13 dni - wyniósł: 73,43 (odpowiedź na odwołania k.18-19).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. W. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna).

W dniu 13 września 2016 rok wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę.

(wniosek k. 1- 4 akt ZUS).

Decyzją a dnia 10 grudnia 2007 roku organ rentowy ustalił dla wnioskodawczyni wysokość kapitału początkowego na kwotę 58.906,65 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości jego podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj., z okresu od 1 stycznia 1984 roku do 31 grudnia 1993 roku w wysokości 27,81 %.

(decyzja k.34 akt kapitałowych ZUS).

W dniu 18 kwietnia 2016 roku ZUS przeliczył wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej i ustalił jego wysokość na kwotę 67.145,43 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawczyni przyjęto 12 lat, 1 miesiąc i 14 dni okresów składkowych (145 miesięcy), 5 lat, 11 miesięcy i 29 dni (71 miesięcy) okresów opieki nad dzieckiem (z przyjęciem za okresy sprawowania opieki nad dziećmi przelicznika 1,3% za każdy rok - zgodnie z art. 174 ust.2 pkt 3 w/w ). Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawczyni Zakład uwzględnił wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z lat 1984-1993 ze wskaźnikiem wysokości kapitału początkowego wynoszącym 37,14%.

Decyzją z dnia 18 lipca 2016 roku ZUS przyznał, od 10 lipca 2016 roku, czyli od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zaliczkę na poczet przyszłej emerytury. Wysokość emerytury ustalono na kwotę 966,01 zł brutto, do wypłaty 826,07 zł ( decyzja k.19 akt ZUS).

W latach 1971 – 1972 ubezpieczona pracowała w gospodarstwie rolnym swoich rodziców ( okoliczność bezsporna – pismo ZUS k.39).

W okresie od 27 października 1973 roku do 25 maja 1974 roku zatrudniona była (...)/ (...) Central w Ł., na stanowisku sprzedawcy (świadectwo pracy k.3 akt ZUS).

Wnioskodawczyni wykazała wysokość wynagrodzeń za ten okres:

- 4.047,- zł za 1973 rok;

- 8.653,- zł za 1974 rok ( druk Rp-7 k. 6).

Od 11 czerwca 1974 roku do 26 stycznia 1984 roku ubezpieczona pracowała w Przedsiębiorstwie Handlu (...) w Ł. na stanowisku sprzedawcy. W okresach od 14 lutego 1976 roku do 13 lutego 1979 roku i od 27 stycznia 1981 roku do 26 stycznia 1984 roku korzystała z urlopów wychowawczych (świadectwo pracy k.4).

Wnioskodawczyni otrzymywała od 11 VI 1974 roku wynagrodzenie w kwocie 1.500,- zł miesięcznie plus prowizja, od 14 II 1979 roku w kwocie 1.900,- zł plus prowizja 3,831 ⁰/00 od osiągniętego obrotu miesięcznego w grupie pracowników działu ( karta obiegowa zmiany k.60, angaż k.64).

Prowizja była naliczana od utargu i wzystkie pracownice działu ją otrzymywały. Był to ważny element wynagrodzenia bo obroty były duże (zeznanie świadka D. P. e-protokół z 19 X 2017 roku, 00:07:42, zeznanie świadka K. L. e-protokół z 19 X 2017 roku, 00:12:06, zeznanie świadka H. S. e-protokół z 19 X 2017 roku, 00:18:26, przesłuchanie wnioskodawczyni D. W. e-protokół z 19 X 2017 roku, 00:28:55).

Oprócz prowizji była jeszcze wypłacana premia uznaniowa (przesłuchanie wnioskodawczyni D. W. e-protokół z 19 X 2017 roku, 00:28:55).

Wysokość wynagrodzenia wnioskodawczyni wyniosła:

- za 1979 rok – 31.140,71 zł;

- za 1980 rok - 23.399,30 zł (karty wynagrodzeń k.7-10 akt ZUS).

Odwołująca podlegała ubezpieczeniu jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej w okresach:

- od 1 IV 1984 roku do 30 VI 1990 roku;

- od 1 X 1990 roku do 31 III 1991 roku;

- od 1 X 1992 roku do 30 VI 1992 roku;

- od 1 IX 1992 roku do 31 I 1993 roku.

Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzone zostałały za okresy:

- od 1 IV 1984 roku do 31 VII 1989 roku;

- od 1 XI 1989 roku do 30 VI 1990 roku;

- od 1 X 1990 roku do 31 III 1991 roku;

- od 1 X 1992 roku do 30 VI 1992 roku;

- od 1 IX 1992 roku do 31 I 1993 roku.

Podstawa wymiaru składek wyniosła:

- za 1984 rok – 51.300,- zł;

- za 1985 rok – 90.000,- zł;

- za 1986 rok – 97.200,- zł;

- za 1987 rok – 126.000,- zł;

- za 1988 rok – 162.000,- zł;

- za 1989 rok – 430.500,- zł;

- za 1990 rok – 3.193.605,- zł;

- za 1991 rok – 5.223.653,- zł;

- za 1992 rok – 15.903.600,- zł;

- za 1993 rok 1.854.000,- zł.

W miesiącach sierpień - październik 1989 roku wnioskodawczyni przebywała za zasiłku chorobowym (zaświadczenie k.11 i potwierdzenia ubezpieczenia k.11 i k.20-22 akt ZUS).

Wskaźniki wysokości podstawy wymiaru składek za poszczególne lata wynoszą:

- w 1973 rok – 4.047,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 48,21%;

- w 1974 rok – 16.320,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 42,70%;

- w 1975 rok – 14.400,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 30,67%;

- w 1976 rok – 1.758,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 20,53%;

- w 1979 rok – 31.140,71 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 53,14%;

- w 1980 rok – 23.399,30 zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 32,28%;

- w 1981 rok – 2.013,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 26,18%;

- w 1984 rok – 51.300,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 33,85%;

- w 1985 rok – 90.000, zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 37.49%;

- w 1986 rok – 97.200, zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 33,62%;

- w 1987 rok – 126.000,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 35,98%;

- w 1988 rok – 162.000,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 25,43%;

- w 1989 rok – 514.354,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 20,73%;

- w 1990 rok – 3.193.605,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 34,46%;

- w 1991 rok – 5.223.653,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 49,19%;

- w 1992 rok – 15.903.600,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 54,19%;

- w 1993 rok – 1.854.000,- zł, stosunek do przeciętnego wynagrodzenia – 46,41%;

Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie, które stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z lat 1984-1993 ze wskaźnikiem wysokości kapitału początkowego wynoszącym 37,14%.

(wyliczenia i poświadczenie ubezpieczenia k.39 i k. 42 akt kapitałowych ZUS).

Przy przyjęciu dodatkowych wynagrodzeń określonych w stawkach miesięcznych z okresu pracy w (...) za lata:

- 1974 – 10.000,- zł wysokość wskaźnika wyniosła – 48,80%;

- 1975 – 12.000,- zł wysokość wskaźnika wyniosła – 38,33% ;

- 1976 – 2.196,43 zł wysokość wskaźnika wyniosła – 25,65% ;

- 1981 – 1.593,55 zł wysokość wskaźnika wyniosła – 20,73%

(wyliczenie k.75).

Od 1 XI 2012 roku wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podstawy wymiaru składek wyniosła:

- za 2012 rok – 900,- zł;

- za 2013 rok – 5.760,- zł;

- za 2014 rok – 9.535,20 zł;

- za 2015 rok – 28.504,80 zł;

- za 2016 rok – 7.299,- zł (potwierdzenie ubezpieczenia k.10 i k.12 akt ZUS).

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdziła podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników przez wnioskodawczynię w okresie od 1 IV 1995 roku do 31 XII 1999 roku i od 1 IV 2000 roku do 31 X 2012 roku ( zaświadczenie k.13-15 akt ZUS).

Przy ustalaniu stanu faktycznego sąd odmówił wiary zeznaniom świadków jak również wnioskodawczyni w zakresie wysokości kwot prowizji uzyskiwanej przez odwołująca w okresie pracy w (...). Składając spontaniczne zeznania świadkowie nie pamiętali zasad ani wysokości wypłacanej prowizji. Dopiero dopytani przez pełnomocnika zeznali, iż prowizja mogła stanowić od 25 % do 35 % wynagrodzenia ( nawet do 40% - wnioskodawczyni). Jest to stwierdzenie niedostatecznie kategoryczne, aby na jego podstawie można było ustalić, ponad wszelką wątpliwość, wysokość rzeczywistego wynagrodzenia otrzymywanego przez odwołującą. Obliczenie świadczeń z ubezpieczenia społecznego może opierać się natomiast jedynie na kwotach wynagrodzeń uzyskiwanych w sposób pewny przez stronę a nie na podejrzeniach, przypuszczeniach czy pradowdopodobieństwie.

Jednocześnie sąd oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego celem wyliczenia wysokości emerytury wnioskodawczyni. Podkreślić należy, iż pełnomocnik nie wskazał nawet jakiej specjalności miałby to być biegły. Nadto dowód z opinii biegłego dopuszczany jest w sytuacji gdy zachodzi potrzeba uzyskania wiadomości specjalnych. Wyliczenie wysokości świadczenia w oparciu o znane dane nie wymaga wiadomości specjalnych a jedynie podstawienia danych do wzoru czyli zastosowania przepisów prawa. Dowód ten nie może zostać dopuszczony w szczególności w sytuacji gdy pełnomocnik strony nie zna czy też nie chce zrozumieć treści norm prawnych – jak to ma miejsce w niniejszej sprawie. Podkreślić należy, iż organ rentowy dokonuje, na zlecenie sądu, wszelkich wymaganych symulacji wysokości świadczenia jeśli tylko strona skarżąca jest w stanie skutecznie podważyć informacje (dane) stanowiące podstawę wcześniejszego obliczenia. Dowód z opinii biegłego może zostać dopuszczony dopiero jeśli strona skutecznie wykaże błędy jakich dopuścił się organ rentowy. Sytuacja taka nie dotyczy jednak niniejszej sprawy. ZUS sporządził wymaganą symulację a pełnomocnik wnioskodawczyni nie wskazał błędów, podając, że nie jest w stanie zweryfikować prawidłowości wyliczeń. W związku z powyższym brak było podstaw do uwzględnienia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Organ rentowy prawidłowo obliczył wysokość zarówno kapitału początkowego jak i emerytury.

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Ubezpieczonym (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, Nr 887) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 według art. 25. ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Emerytura, ustalana według zreformowanych zasad dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wieko­wi, w jakim ubezpieczony przechodzi na emeryturę (art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury i obliczaniu jej wysokości okresy składkowe i nieskładkowe zostały wyszczególnione odpowiednio w art. 6 i 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na mocy art. 26a ust. 1 wysokość emerytury ustalonej zgodnie z art. 26 ulega zwiększeniu za okresy opłacania składek na Fundusz Emerytalny (...), Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (...) i ubezpieczenie emerytalno-rentowe, o których mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników. Zwiększenie to ustala się według zasad wymiaru części składkowej emerytury rolniczej przewidzianych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników na podstawie zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o okresach opłacania składek.

2. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje osobie mającej ustalone prawo do emerytury na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

3. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 1, przyznaje się ubezpieczonemu, który legitymuje się okresami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, krótszymi niż 25 lat.

4. Emeryturę, o której mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tej emerytury w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości obliczonej zgodnie z ust. 1 podlegają refundacji z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Natomiast na mocy art 173 ust. 1 dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy (...)

2. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.

W oparciu o przepis art. 174 ust. 1 kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

2a. Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.

3. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r.

3b. Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu.

Na mocy art. 177 cytowanej ustawy w dniu wejścia w życie ustawy kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. i wynosi 1220,89 zł.

W myśl art. 15 ust. 1 podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176 (…)

6. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W oparciu o art. 16 przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Jednocześnie zgodnie zaś z art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych emerytura wynosi:

1)  24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Wnioskodawczyni kwestionuje wiele elementów zakarżonej decyzji, a to:

1.  nieuwzględnienie do ustalenia wysokości emerytury okresu od 11 VIII 1971 roku do 26 X 1973 roku pracy w gospodarstwie rolnym rodziców;

2.  nieuwzględnienie do ustalenia wysokości emerytury okresu od II 1993 roku do 1 IV 1995 roku, kiedy opłacany był podatek na rzecz KRUS;

3.  wadliwe zwaloryzowanie kapitału początkowego;

4.  nieuwzględnienie składek z okresu prowadzenia działalności gospodarczej od 1 XI 2012 roku do chwili obecnej;

5.  brak poprawnego wyliczenia kapitału początkowego i emerytury;

6.  brak podania sposobu ustalenia dodatku z tytułu ubezpieczenia rolnego;

7.  przyjęcie za okres od 11 VI 1974 roku do 13 II 1976 roku wynagrodzenia minimalnego w sytuacji gdy przedstawione zostały karty wynagrodzeń;

8.  brak wykazania, iż 10 lat przyjętych przez ZUS jest to 10 najlepszych lat;

9.  niewykazanie czy do wyliczenia emerytury przyjęto także staż ubezpieczeniowy po 2012 roku;

10.  brak uwzględnienia świadczeń wypłacanych wnioskodawczyni od sierpnia do grudnia 1980 roku z tytułu macierzyństwa, w tym zasiłku rodzicielskiego.

Podkreślić należy, iż większość tych zarzutów wynika z braku zapoznania się przez pełnomocnika wnioskodawczyni z rzeczywistymi danymi przyjętymi przez organ rentowy przy naliczaniu wysokości świadczenia.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów wskazać należy, iż nie zasługują one na uwzględnienie.

Podstawę obliczenia emerytury wnioskodawczyni, zgodnie z cytowanymi przepisami stanowi suma składek na ubezpieczenia emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji (zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego od dnia: 1 I 1999 roku do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury) oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Zatem na wysokość emerytury obliczonej według nowych zasad ma wpływ wysokość zwaloryzowanego kapitału początkowego ustalanego na dzień 1 I 1999 roku oraz wysokość zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie społeczne zaewidencjonowanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego od dnia: 1 I 1999 roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc przyznania emerytury.

Ad. 1. Przy ustalaniu stażu ubezpieczeniowego na dzień 31 XII 1998 roku (na potrzeby ustalenia wysokości kapitału początkowego) do wyliczenia przyjmuje się udowodniony okres składkowy i nieskładkowy obliczony na zasadach analogicznych jak okresy składkowe i nieskładkowe wymagane do przyznania emerytury. Do stażu pracy nie uwzględnia się okresów pracy w gospodarstwie rolnym. Stanowi o tym art. 174 ust. 2 cytowanej ustawy. Nie wymienia on art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy, który to pozwala zaliczyć przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, do okresu wymaganego do nabycia prawa do emeytury.

Zatem organ rentowy nie miał podstaw do uwzględnienia tego okresu przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego.

Ad. 2. Okres opłacania składek na ubezpieczenie rolników jest brane pod uwagę przy obliczniu tzw. zwiększenia rolnego, jednak jedynie za okres, za który opłacono składki na ubezpieczenie społeczne rolników. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdziła podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników przez wnioskodawczynię w okresie od 1 IV 1995 roku do 31 XII 1999 roku i od 1 IV 2000 roku do 31 X 2012 roku. W. nie udowodniła i nie zakwestionowała danych zawartych w zaświadczeniu wydanym przez KRUS. Organ rentowy nie mógł zatem uwzględnić okresu od II 1993 roku do 1 IV 1995 roku. Podkreślić przy tym należy, iż pełnomocnik wnioskodawczyni nie wskazywał, iż za ten okres odwołująca opłacała składki na ubezpieczenie w KRUS tylko podatek rolny. Organ rentowy do emerytury przyznał zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników za okres 17 lat i 4 miesięcy w wysokości 152,95zł.

Ad. 3. Zupełnie niezrozumiały jest zarzut wadliwego zwaloryzowania kapitału początkowego. Pełnomocnik odwołującej w żaden sposób zarzutu tego nie uzasadnił. Jest on zatem gołosłowny, zwłaszcza w sytuacji gdy zasady waloryzacji wynikają wprost z przepisów. Waloryzacja kapitału początkowego odbywa się na takich samych zasadach jak waloryzacja składek na ubezpieczenie emerytalne, z tym że:

•pierwsza waloryzacja przeprowadzona była za rok 1999 - według wskaźnika waloryzacji kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego - 115,60%,

•kolejne waloryzacje kapitału początkowego (za rok 2000 i lata następne), przeprowadzane były według wskaźników waloryzacji - analogicznie jak dla składek na ubezpieczenie emerytalne - ogłaszanych w Monitorze Polskim w obwieszczeniu ministra pracy i polityki społecznej.

Wskaźniki waloryzacji skłądek za pszczególne lata wynoszą: za rok 2000 - 112,72% (M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2001- 106,68% (M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2002- 101,90% ( M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2003- 102,00% (M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2004 -103,63% ( M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2005 - 105,55% ( M.P. z 2006 r. Nr 42, poz. 453), za rok 2006 - 106,90% (M.P. z 2007 r. Nr 39, poz. 453), za rok 2007- 112,85% (M.P. z 2008 r. Nr 44, poz. 388, za rok 2008 - 116,26% (M.P. z 2009 r. Nr 32, poz. 469), za rok 2009 -107,22% (M.P. z 2010 r. Nr 37, poz. 520), za rok 2010 -103,98% (M.P. z 2011 r. Nr 35, poz. 418), za rok 2011- 105,18% (M.P. z 2012 r. poz. 297), za rok 2012 - 104,68% (M.P. 2013 r. poz. 425), za rok 2013- 104,54% (M.P. z 2014 r. poz. 334), za rok 2014 102,06% (M.P. z 2015 r. poz. 442), za rok 2015- 105,37% (M.P. z 2016 r. poz. 456), za I kwartał 2016 r. - 112,16% (M.P. z 2016r.poz. 583).

Waloryzacja polega na pomnożeniu ustalonej wysokości kapitału początkowego: 67.145,43 zł przez pierwszy wskaźnik waloryzacji a następnie uzyskanego wyniku przez kolejny wskaźnik i tak dalej. Sąd nie dopatrzył się żadnego błędu matematycznego a pełnomocnik wnioskodawczyni takiego błędu nie wskazał.

Ad. 4. Z materiału dowodowego wynika, iż uwzględniono, zgodnie z cytowanymi przepisami składki na ubezpieczenie społeczne opłacane od 1 XI 2012 roku do 31 III 2016 roku.

Ad. 5. Zarzut ten nie poddaje się weryfikacji z uwagi na brak szczegółów dotyczących wadliwego naliczenia kapitału początkowego i emerytury. Sąd w postępowaniu odwoławczym zajmuje się sprawdzeniem konkretnych zarzutów podniesionych w odniesieniu do decyzji a nie ponownym naliczeniem świadczeń.

Ad. 6. W toku procesu, organ rentowy przedstawił szczegółowy sposób obliczenia dodatku rolnego wskazując, iż zgodnie z cytowanymi przepisami pomnożono wysokość najniższej emerytury, obowiązującej w dacie przyznania świadczenia wnioskodawczyni, przez okres ubezpieczenia rolnego czyli pomnożono kwotę 882,56 zł przez 17,33% (17 lat i 4 miesiące) co dało kwotę 152,95 zł.

Ad. 7. Pełnomocnik wnioskodawczyni błędnie podał, iż za okres od 11 VI 1974 roku do 13 II 1976 roku przedstawiono karty wynagrodzeń. Wnioskodawczyni dostarczyła bowiem karty płacy za lata 1979 i 1980, które zostały uwzględnione, a także dokument Rp-7 z lat 1973 – 1974, również przyjęty w obliczeniach przez ZUS. W latach 1974- 1976 odwołująca zatrudniona była w Przedsiębiorstwie Handlu (...). Dopiero w toku procesu możliwe było ustalenie wysokości zarobków wnioskodawczyni zarówno w tym okresie jak i w całym okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, poza okresem, za którym zachowały się karty wynagrodzeń. Przyjęcie jednak wyłącznie stawek wynagrodzenia zasadniczego odpowiednio w kwotach 1.500,- zł od VI 1974 roku i 1.900,- zł od 14 II 1979 roku nie spowodowało zmiany wskaźnika wysokości kapitału początkowego. W tym miejscu odnieść należy się do wniosku pełnomocnika wnioskodawczyni o przyjęcie stawki 2.800, - zł od 1980 roku. Z materiału dowodowego wynika, iż stawka ta pojawiła się dopiero w wydanym wnioskodawczyni świadectwie pracy. W aktach osobowych nie zachował się angaż podwyższający wynagrodzenie zasadnicze do takiej kwoty. W braku innych dowodów Sąd nie mógł zatem przyjąć tej stawki wynagrodzenia. Z uwagi na nieudowodnienie wysokości kwot uzyskiwanej prowizji również ona nie podlegała wliczeniu do podstawy wymiaru kapitału początkowego.

Wskazać należy, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 2011 roku, nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku obowiązuje od 23 listopada 2011 roku i ma zastosowanie do wniosków w sprawach świadczeń złożonych od daty jego wejścia w życie. Zastąpiło ono rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 roku, nr 10, poz. 49, ze zm.), które dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości określało w sposób podobny. I tak zgodnie z § 20 punkt 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników były zaświadczenia zakładów pracy wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków. Osoba ubiegającą się o emeryturę lub rentę musi więc wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia. Za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia.

Orzeczenia Sądu Najwyższego jakie zapadły jeszcze na gruncie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku są zgodne co do tego, że ograniczenie co do środków dowodowych wynikające z §20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku obowiązujące w postępowaniu przed organem rentowym nie ma zastosowania w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem może być udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za celowe i pożądane. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazano, iż w postępowaniu sądowym nie obowiązuje ograniczenie co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty określane w §20 Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, II UKN 186/97, Lex nr 32696). W sprawach emerytalno – rentowych wyliczenie wysokości świadczenia może nastąpić jedynie na podstawie zarobków faktycznie otrzymanych i to tych, od których istniał obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie społeczne, co wynika jednoznacznie z treści art.15 ww. ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W postępowaniu cywilnym przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawie o przeliczenie wysokości emerytury możliwe jest dopuszczenie i przeprowadzenie wszelkich dowodów, w tym także dowodu z zeznań świadków lub przesłuchania samego ubezpieczonego. Nie jest jednak możliwe przeliczenie wysokości emerytury w oparciu o jakąś hipotetyczną uśrednioną wielkość wynagrodzenia uzyskiwanego przez ubezpieczonego, bowiem uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 roku, I UK 36/07, Lex nr 390123). Co za tym idzie, zasada obliczania świadczeń w oparciu o rzeczywiste zarobki nie może zostać zastąpiona domniemaniem wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym. Zgodnie zaś ze stanowiskiem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 9 stycznia 1998 roku (II UKN 440/97, Lex nr 34199), zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Prymat nadany dokumentacji pracowniczej prowadzi do gradacji mocy dowodowej polegającej na tym, że dokumentacja ta stanowi podstawę weryfikacji pozostałych dowodów przedłożonych przez strony.

Wysokość uzyskiwanego uposażenia może być zatem ustalana także przy pomocy innych pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia zainteresowanego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku sygn. akt II UKN 186/97, Lex 32696; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku sygn. I UK 115/06, Lex 303869). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd podziela ww. stanowiska podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2013 roku o sygnaturze akt III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Podkreślić bowiem należy, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, a określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą a jego konkretnym pracownikiem.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, jedynie wynagrodzenie ubezpieczonej ustalone w sposób niewątpliwy, wobec którego nie istnieje wątpliwość, iż zostało ono zawyżone, może być podstawą do ustalenia współczynnika wysokości podstawy wymiaru a następnie kwoty świadczenia emerytalnego.

Ad. 8. Okoliczność, iż organ rentowy wybrał najlepsze 10 kolejnych lat wynika z materiałów znajdujących się w aktach ZUS a także danych ustalonych przez Sąd. Podkreślić należy, iż w przypadku wnioskodawczyni istnieje jedynie ( z uwagi na zbyt krótki okres ubezpieczeniowy) możliwość ustalenia 10 kolejnych lat a nie 20 najkorzystniejszych. Do obliczenia wskaźników przyjęto udowodnione podstawy wymiaru składek. Ustalenie wskaźnika jest już tylko czynnością czysto matematyczną. Najkorzystniejszy wskaźnik uzyskała wnioskodawczyni z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. z lat 1984-1993 i wynosi on 37,14%. Wnioskodawczyni wykazała podstawy wymiaru składek za lata 1973 – 1981 1984 – 1993. Zatem jedynie w kolejnych 10 latach 1984 – 1993 wykazała podstawy wymiaru składek. Przy przyjęciu innych 10 kolejnych lat konieczne byłoby uwzględnienie za lata 1982 – 1983 0% wskaźnika, który w sposób zasadniczy obniża ustalenie wskaźnika wysokości kapitału początkowego.

Ad. 9. Zostało wyjaśnione w ad. 4.

Ad. 10. Wnioskodawczyni nie udowodniła ewentulanej wysokości świadczeń uzyskiwanych w tym okresie, zaś zasiłek rodzinny nie był podstawą naliczania składek na ubezpieczenia społeczne zatem nie może stanowić podstawy do obliczenia wskaźnika za ten okres.

W związku z powyższym uznać należy, iż organ rentowy prawidłowo obliczył wysokość zarówno kapitału początkowego jak i emerytury.

Sąd Okręgowy mając powyższe okoliczności na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.

20 XI 2017 roku.