Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 października 2016r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący : SSR del. Piotr Borkowski

Protokolant : sekr. sąd. Renata Borkowska

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2016r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości J. K.
w upadłości likwidacyjnej

przeciwko (...) w N.

o stwierdzenie nieważności umowy

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7217,00 zł (siedem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. I C 202/15

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 5 października 2016 roku

Powód Syndyk masy upadłości J. K. w upadłości likwidacyjnej wniósł o ustalenie nieważności czynności prawnej ustanowienia hipoteki umownej zwykłej zawartej przez J. K. działającego w imieniu i na rzecz półki pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa” z siedzibą w Z. z pozwanym (...) dnia 17 lutego 2009 roku przed notariuszem K. G. w K. zarejestrowanej w Repertorium A Nr (...). Uzasadniając żądanie podał, że w skład masy upadłości J. K. wchodzi między innymi nieruchomość położona w K. składająca się z działek nr (...) objęta księgą wieczystą nr (...). Dnia 17 lutego 2009 roku J. K., działający w imieniu i na rzecz wskazanej spółki, zawarł z pozwanym przed notariuszem K. G. ugodę w której ustanowił na nieruchomości objętej księga wieczystą (...) hipotekę umowną zwykłą na kwotę 4.500.000 zł. na rzecz (...) z siedzibą w N. (pkt IV 4 i ugody). W dacie kwestionowanej czynności 17 lutego 2009 roku w księdze wieczystej nr (...) w dziale II jako właściciel nieruchomości wpisany był J. K. na podstawie umowy zniesienia współwłasności zawartej dnia 6 października 2008 roku objętej aktem notarialnym obejmującym umowę zniesienia współwłasności oraz umowę cesji i przejęcia długu. G. A. i J. K. znieśli współwłasność nieuchronności w ten sposób, że całą nieruchomość otrzymał J. K.. Także w dniu 7 lutego 2009 roku w tej samej księdze wpisano wzmiankę dotyczącą wniosku zawartego w umowie przeniesienia własności objętej aktem notarialnym z dnia 3 grudnia 2008 roku zarejestrowanym w Repertorium A (...), zgodnie z którą J. K. na podstawie § 7 umowy spółki komandytowej zawartej w dniu 5 listopada 2008 roku przeniósł własność nieruchomości na rzecz (...) Pensjonat sp. z o. o. sp. komandytowa. Wniosek ten złożony 3 grudnia 2008 roku w dacie kwestionowanej czynności nie został wykonany - wpis prawa własności na rzecz W. Pensjonat spółka z graniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa nastąpił dopiero dnia 25 maja 2009 roku. Powód wskazał, że powołane wyżej dokumenty jednoznacznie potwierdzają, iż w dacie kwestionowanej czynności 17 lutego 2009 roku w księdze wieczystej nr (...) w dziale II jako właściciel był wpisany J. K., a nie (...) – Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa. Hipoteka umowna zwykła w kwocie 4.500.000 złotych został ustanowiona przez J. K., działającego w imieniu i na rzecz spółki pod firmą (...) na zabezpieczenie zapłaty kwoty 4.500.000 złotych stanowiącej zadośćuczynienie roszczeniu (...) dochodzonego w postępowaniu sądowym toczącym się pomiędzy stronami przed Sądem Okręgowym w Krakowie pod sygnaturą akt IX GC 15/09 o uznanie za bezskuteczną w stosunku do (...) jako wierzyciela G. A. umowy zniesienia współwłasności oraz umowy cesji i przejęcia długu. Wyrokiem z dnia 6 maja 2011 roku do sygn. akt I C 1337/08 Sąd Okręgowy w Nowym Sączu Wydział ustalił nieważność umowy spółki komandytowej zawartej w dniu 5 listopada 2008 w zakresie § 7 pkt 2 umowy spółki komandytowej, na mocy którego J. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo - (...). (...) wniósł wkład niepieniężny o wartości 6.000 000 zł w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ^{( 1 )}kc, między innymi przedmiotową nieruchomość, a także nieważność umowy przeniesienia własności zawartej w dniu 3 grudnia 2008 roku na podstawie której J. K. przeniósł na rzecz W. - Pensjonat prawo opisanej nieruchomości. Nieważność obydwu wymienionych wyżej czynności prawnych została stwierdzona, ponieważ H. K. – małżonka J. K. pozostająca z nim w ustawowej wspólności małżeńskiej nie wyraziła zgody na dokonanie tych czynności. Wspomniany wyżej wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 6 maja 2011 roku w zakresie przeniesienia własności nieruchomości do spółki (...) ma moc prawną „ex tunc”, co oznacza, iż w dniu ustanowienia hipoteki umownej na rzecz (...) z siedzibą w N., wymieniona wyżej spółka komandytowa nie była właścicielem obciążonej hipoteką nieruchomości, a tym samym J. K. w imieniu tej spółki nie mógł obciążać nieruchomości hipoteką. Zatem czynność ustanowienia hipoteki została dokonana przez podmiot do tego nieuprawniony (niebędący właścicielem), a wierzyciel hipoteczny nie jest w tym wypadku chroniony rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych w rozumieniu art. 6 u.k.w.h. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie może bowiem sanować czynności prawnej bezwzględnie nieważnej – a za taką, w ocenie powoda, należy uznać czynność prawną zdziałaną przez podmiot nie będący w dniu ustanowienia hipoteki właścicielem nieruchomości, na której hipotekę ustanowiono (art. 58 § 1 k.c). Przepisy o rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych chronią tylko tego nabywcę, którego kontrahentem jest osoba wpisana w księdze wieczystej. Nie jest wiec chroniony rękojmią nabywca, który nabył własność nieruchomości od niewpisanego właściciela. Pozwana spółka wiedziała, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym. Powód wskazał, że interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie polega na konieczności prawidłowego zabezpieczenia interesów wierzycieli w postępowaniu upadłościowym upadłego J. K. – w sytuacji nie złożenia pozwu o stwierdzenie czynności prawnej ustanowienia hipoteki umownej zawartej dnia 17 lutego 2009 roku, Syndyk byłby zobowiązany do sporządzenia listy wierzytelności z uwzględnieniem zabezpieczenia hipotecznego w kwocie 4.500.000,00 złotych na rzecz (...), co byłoby krzywdzące do pozostałych wierzycieli upadłego.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) wniosła o oddalenie powództwa w całości z uwagi na pozytywny (materialny) skutek rzeczy osądzonej w związku z prawomocnym przesądzeniem kwestii ważności czynności ustanowienia hipoteki na rzecz pozwanego na przedmiotowej nieruchomości. Strona pozwana wskazała, że przed Sądem Rejonowym w Z. toczyło się z powództwa Syndyka postępowanie przeciwko temu samemu pozwanemu o uzgodnienie treści księgi wieczystej (...). W dniu 10 maja 2012 roku Syndyk skierował przeciwko M. pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, żądając nakazania wykreślenia z działu IV księgi wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości hipoteki ustanowionej na rzecz M., powołując jako podstawę nieważności hipoteki identyczne okoliczności faktyczne oraz argumentację prawną z tą przywołaną także w niniejszym postępowaniu. Na kanwie identycznych okoliczności faktycznych zapadły prawomocne rozstrzygnięcia oddalające powództwo oraz apelację Syndyka, a sądy obu instancji wskazały wprost, że hipoteka jest ważna. Wywiedziona przez Syndyka skarga kasacyjna nie została przyjęta do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Każdy z powoływanych także w obecnym postępowaniu argumentów mających uzasadniać nieważność czynności ustanowienia hipoteki, był już przedmiotem rozstrzygnięcia sądów w poprzednim postępowaniu, żaden z nich nie został uznany za zasadny. Zaistnienie w przedmiotowej sprawie tzw. skutku pozytywnego (materialnego) rzeczy osądzonej, skutkuje niedopuszczalnością ponownego rozstrzygania tej samej kwestii (ważności hipoteki) i jednocześnie stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika, tj. istnienie ważnej i skutecznej hipoteki obciążającej nieruchomość, ustanowionej w wyniku ważnej czynności prawnej. W przypadku istnienia powagi rzeczy osądzonej nie jest także dopuszczalne czynienie odmiennych ustaleń faktycznych od tych ustalonych w prawomocnie zakończonym postępowaniu sądowym. Strona pozwana zaprzeczyła także twierdzeniu pozwu by zawierając umowę hipoteki działała w złej wierze. Tak samo oceniła brak zgody małżonka tj. H. K. na ustanowienie hipoteki przytaczając ustalenia dokonane w tej kwestii przez sądy badające zgodność treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Strona pozwana zarzuciła także brak interesu prawnego po stronie Syndyka. Interes prawny w wystąpieniu z powództwem przejawia się w istnieniu niepewności odnośnie istnienia/nieistnienia prawa, a powództwo o ustalenie jest jedynym, najdalej idącym środkiem niezbędnym do usunięcia zaistniałej niepewności. Tymczasem, w zaistniałym stanie faktycznym w ogóle nie można mówić o jakimkolwiek stanie niepewności, skoro w poprzednio wytoczonym przez Syndyka postępowaniu sądowym, zarówno Sąd I instancji, jak i Sąd II instancji, w sposób niebudzący wątpliwości wskazały wprost, że hipoteka M. obciążająca nieruchomość jest ważna jako chroniona rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Stan faktyczny w sprawie przedstawia się następująco:

W dniu 3 lutego 2008 r. Sąd Okręgowy w Krakowie wydał w sprawie I Nc 229/08 nakaz zapłaty, w którym nakazał pozwanym: 1) Firmie (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. w K.; 2) R. A.; 3) G. A.; J. P. aby zapłacili stronie powodowej (...) z siedzibą w N. USA kwotę 80.692.135 zł oraz kwotę zł 32.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Nakaz ten uprawomocnił się, a sąd nadał mu klauzulę wykonalności uprawniającą do prowadzenia egzekucji w zakresie nieruchomości pozwanych położonych na terenie kognicji Sądu Rejonowego wZ.

(nakaz k. 162)

Aktem notarialnym z dnia 12 października 2006 r. M. M. sprzedała G. A. ¾ i J. K. ¼ części prawa współwłasności nieruchomości dz. ewid. (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...). W owym akcie notarialnym J. K. zawarł stwierdzenie, że udziały nabywa do swego majątku odrębnego, nabycia dokonuje za fundusze pochodzące z majątku osobistego, a zakupu dokonuje na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Nie uzgadniał z powódką – małżonką H. K. zawarcia umów nabycia lub zbycia nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

(dowód akta I C 1337/08: akt notarialny umowa sprzedaży z dnia 12.10.2006r. Rep A nr (...)– k.155, przesłuchanie powódki – k.453v, przesłuchanie pozwanego J. K. – k.455)

W dniu 24 października 2008r. pozwany J. K. przed notariusz K. G. w K. spisał w formie aktu notarialnego akt założycielski spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (...). Umowa została zawarta bez wiedzy i zgody powódki H. K..

(dowód: akta I C 1337/08: akt notarialny akt założycielski spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z dnia 24.10.2008r. Rep A nr (...) – k.49-52, przesłuchanie pozwanego J. K. – k.455)

(...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. została zarejestrowana w KRS w dniu 30 października 2008 r. Jedynym udziałowcem spółki jest pozwany J. K., będący równocześnie prezesem zarządu. Kapitał spółki został określony na kwotę 50.000 zł.

(dowód: akta I C 1337/08: odpis (...) Pensjonat sp. z o.o. – k.30-35, odpis (...) Pensjonat sp. z o.o. sp.k. – k.36-41, przesłuchanie powódki – k.454v, przesłuchanie pozwanego J. K. – k.455)

W dniu 5 listopada 2008r. przed notariusz K. G. w Z. pozwany J. K. działający w imieniu własnym oraz w imieniu spółki z o.o. (...) zawarł w formie aktu notarialnego umowę spółki komandytowej. W §7 umowy zostały określone wkłady do spółki. (...) Pensjonat sp. z o.o. wniosła wkład pieniężny w wysokości 30 000,00zł. J. K. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo - (...) D. K.” wniósł wkład niepieniężny o wartości 6 000 000,00zł w postaci przedsiębiorstwa, w skład którego wchodziły: prawo własności nieruchomości położonej w K. utworzonej z działek nr (...) o łącznej powierzchni 5 307m ² objętych KW nr (...); udziały wynoszące po 3/144 części we współwłasności nieruchomości stanowiących drogi dojazdowe do nieruchomości, utworzonej: z działki nr (...) o pow. 1 138m ² KW nr (...), z działki nr (...) obszaru 187m ² KW nr (...), z działki nr (...) obszaru 100m ² KW nr (...), z działki nr (...) obszaru 161m ² objętej KW (...)ab/.

(dowód: akta I C 1337/08: akt notarialny umowa spółki komandytowej z dnia 5.11.2008r. Rep A nr (...) – k.53-58)

(...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa została zarejestrowana w KRS w dniu 13 listopada 2008 r. Wspólnikami spółki są (...) Pensjonat sp. z.o.o. jako komplementariusz oraz J. K. jako komandytariusz odpowiadający do sumy komandytowej 1.000.000 zł, dokonujący wkładu niepieniężnego wysokości 6.000.000 zł. Spółki zostały zawiązane bez wiedzy i zgody H. K. – małżonki J. K., z którą pozostawał w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej.

Aktem notarialnym Repertorium A(...) zawartym przed notariuszem K. G. z dnia 16 października 2008 roku J. K. i G. A. znieśli współwłasność nieruchomości położonej w K. utworzonej z działek oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...) o łącznej powierzchni 5.307 m ², objętej księgą wieczystą nr (...) zawierając umowę zniesienia współwłasności oraz umowę cesji i przejęcia długu, na mocy której J. K. stał się jedynym właścicielem tejże nieruchomości.

(akt notarialny k. 168)

W dniu 3 grudnia 2008r. pozwany J. K. zawarł przed notariusz K. G. w formie aktu notarialnego, działając w imieniu własnym oraz w imieniu sp. z o.o. (...) i spółki z o.o. sp.k. W. Pensjonat, umowę przeniesienia własności. W pkt V aktu notarialnego zostało zawarte oświadczenie pozwanego J. K., iż na podstawie §7 umowy spółki komandytowej przenosi na rzecz spółki pod firmą (...) sp. z. o.o. sp. k.: prawo własności nieruchomości położonej w K., utworzonej z działek (...) o łącznej powierzchni 5 307m ² objętej KW nr (...), udział wynoszący 3/144 części nieruchomości położonej w K. utworzonej z działki (...) obszaru 187m ² objętej KW nr (...), udział wynoszący 3/120 części nieruchomości położonej w K. utworzonej z działek (...) obszaru 100m ² objętej KW nr (...), udział wynoszący 3/120 części nieruchomości położonej w K. utworzonej z działki nr (...) obszaru 161m ² objętej KW nr (...). W pkt I 10 aktu notarialnego zostało zawarte oświadczenie J. K., iż pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności ustawowej, umów majątkowych małżeńskich nie zawierał, a nieruchomości nabył za pieniądze pochodzące z majątku osobistego. Umowa została zawarta bez wiedzy i zgody powódki H. K., pomimo iż nieruchomości zostały nabyte za środki pochodzące z majątku wspólnego i wchodziły do majątku wspólnego stron.

(dowód: akta I C 1337/08: akt notarialny umowa przeniesienia własności z dnia 3.12.2008r. Rep. A nr (...) – k.60-68, przesłuchanie pozwanego J. K. – k.455)

(...) nie mogła zaspokoić swej wierzytelności objętej nakazem zapłaty z dnia 3 października 2008 r. wniosła powództwo przeciwko (...) Pensjonat sp. z o. o. sp. komandytowej o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niej umowę zniesienia współwłasności jaka została zawarta w dniu 16 października 2008 r. pomiędzy J. K., a współdłużnikiem spółki (...). Wyrokiem z dnia 26 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy w Krakowie w sprawie IX GC 15/09 uznał za bezskuteczną w stosunku do strony powodowej (...) w N. (USA) umowę zniesienia współwłasności oraz umowę cesji zawartą w dniu 16 października 2008 r., zgodnie z którą to umową: G. A. i J. K. znieśli współwłasność nieruchomości celem ochrony wierzytelności M. S. wynikającej z nakazu zapłaty wydanego w dniu 3 października 2008 r. w sprawie I Nc 229/08

(wyrok k. 161)

Aktem notarialnym Repertorium A (...) zawartym przed notariuszem K. G. z dnia 17 lutego 2009 roku J. K. działającym w imieniu własnym i na rzecz Spółki pod firmą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa oraz W. Ś. działający w imieniu i na rzecz Spółki pod firmą (...)- jako jej pełnomocnik zawarli ugodę na mocy, której J. K. uznał umowę zniesienia współwłasności z dnia 16 października 2008 roku za bezskuteczną w stosunku do (...), jako dokonaną z pokrzywdzeniem M., w związku z tym zobowiązał się złożyć oświadczenie o uznaniu powództwa i zapłacić w imieniu spółki komandytowej kwotę: 4.500.000zł celem zwolnienia się od zadośćuczynienia roszczeniu (...) względem spółki komandytowej dochodzonego w postępowaniu Sądowym, w zamian za co (...) zobowiązał się do nieprowadzenia egzekucji sądowej z nieruchomości położonej w K.. Warunkiem było wykonanie przez spółkę komandytową (...) wszystkich zobowiązań. Na zabezpieczenie zapłaty kwoty 4.500.000,00zł J. K. działając w imieniu Spółki pod firmą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w Z. ustanowił na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Z. prowadzi księgę wieczystą nr (...) hipotekę umowną zwykłą. Jednocześnie w pkt III ugody z dnia 17 lutego 2009 roku, J. K. oświadczył, iż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka komandytowa istnieją, nie utraciły podmiotowości prawnej, nie zostały pozostawione w stan upadłości, ani likwidacji, nie został zgłoszony wniosek o postawienie ich w stan upadłości, nie zostało zgłoszone wobec nich postępowanie naprawcze, nie został odwołany z pełnionych przez siebie funkcji i nadal jest uprawniony do samodzielnej reprezentacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która nadal jest jedynym komplementariuszem spółki komandytowej. J. K. oświadczył także, iż stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej nie uległ zmianie i wolna jest ona od wszelkich obciążeń z tytułu praw i roszczeń osób trzecich nie ujawnionych w Księdze Wieczystej. Treść wpisów w rejestrze gruntów odpowiadała treści aktów notarialnych, będących podstawą nabywania własności przedmiotowej nieruchomości. Posiadanie nieruchomości przez spółkę, realizowanie przez spółkę na tych nieruchomościach inwestycji budowlanej potwierdzało treści oświadczeń J. K. oraz treści wpisów w księdze wieczystej i umów zawieranych w formie aktów notarialnych.

(ugoda k. 58)

Małżonka J. K. H. K. wytoczyła przeciwko swojemu mężowi i spółce (...) pozew o ustalenie nieważności umowy spółki komandytowej z dnia 5 listopada 2008 r. w zakresie jej punktu § 7, mocą którego jej mąż wniósł do spółki wkład niepieniężny w postaci nieruchomości objętej księga wieczystą (...). Prawomocnym wyrokiem z dnia 6 maja 2011 roku, sygn. akt; I C 1337/08 Sąd Okręgowy w Nowym Sączu ustalił nieważność umowy spółki komandytowej zawartej w dniu 5 listopada 2008 roku w formie aktu notarialnego w kancelarii notarialnej w K., przed notariuszem K. G., Repertorium A (...) w zakresie § 7 pkt 2 umowy oraz stwierdził nieważność umowy przeniesienia własności zawartej w dniu 3 grudnia 2008r. w kancelarii Notarialnej w K. przed notariuszem K. G., repertorium A (...). Równolegle ze sprawą o ustalenie nieważności umów zbycia, H. K. wytoczyła powództwo o uzgodnienie treści ksiąg wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym, jednakże sprawa o uzgodnienie treści księgi wieczystej prowadzona z art.10 u.k.w.h została przez Sąd Rejonowy w Z. sygn. I C 52/09 zawieszona do czasu zakończenia postępowania o ustalenie nieważności umowy zbycia. Sąd Okręgowy (w sprawie I C 1337/08) ustalił, że J. K. wnosząc nieruchomość wchodzącą w skład majątku wspólnego jego oraz H. K. nie posiadał zgody małżonki na dokonanie takiej czynności. Fakt dokonania czynności zbycia przedmiotowych nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie uchylił obowiązku uzyskania zgody małżonki. Małżonek, który na podstawie art. 36 § 3 zd.1 kro samodzielnie zarządza przedmiotami majątkowymi służącymi mu do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej, nie może bez zgody drugiego małżonka dokonywać wobec tych przedmiotów czynności prawnych objętych dyspozycją normy ujętej w tym przepisie. Zgoda małżonka, o której mowa w art. 37 kro, to tzw. zgoda obligatoryjna, a więc zgoda potrzebna do ważności czynności prawnej dokonanej przez współmałżonka. Zgoda małżonka na dokonanie czynności prawnej przez drugiego małżonka jest zgodą osoby trzeciej w rozumieniu art. 63 § 1 k.c. Udzielona zgoda powoduje, że dokonana czynność prawna jest ważna. Przepisy art. 37 § 2 i 4 k.r.o. wskazują na sankcję, jaka dotyka czynność prawną dokonaną przez małżonka bez wymaganej zgody drugiego małżonka. Umowa zawarta przez małżonka bez zgody drugiego małżonka jest dotknięta sankcją określaną jako bezskuteczność zawieszona. Jest to czynność prawna niezupełna. Jeżeli małżonek potwierdzi taką umowę, staje się ona ważna już od chwili jej zawarcia (art. 63 § 1 zd. 2 k.c). Potwierdzenie powoduje więc ustanie stanu bezskuteczności zawieszonej, a umowa rodzi wówczas skutek ex tunc, tj. od chwili jej zawarcia. Stan bezskuteczności zawieszonej ustaje również wtedy, gdy małżonek odmówi potwierdzenia lub termin do potwierdzenia upłynie bezskutecznie bądź z innej przyczyny możliwość potwierdzenia ustanie. W tych jednak przypadkach umowa zawarta bez zgody współmałżonka będzie bezwzględnie nieważna od chwili jej zawarcia. Powódka wytaczając powództwo o ustalenie nieważności umowy, równocześnie wyraziła wolę braku potwierdzenia czynności zdziałanej przez małżonka. Tym samym czynności prawne pozwanego dotyczące zbycia nieruchomości poprzez wniesienie ich jako wkładu niepieniężnego do spółki i przeniesienia własności na spółkę, są bezwzględnie nieważne.

(wyrok k. 75, uzasadnienie k. 76)

Po ustaleniu przez Sąd Okręgowy w sprawie I C 1337/08 nieważności umowy z dnia 3 grudnia 2008 r. mocą której J. K. przeniósł na spółkę (...) własność (między innymi) nieruchomości objętej księga wieczystą (...), wyrokiem z dnia 8 lutego 2013 r. wydanym w sprawie I C 52/09 (zawieszonej uprzednio z uwagi na toczące się przed Sądem Okręgowym w Nowym Sączu postępowanie w sprawie I C 1337/08) Sąd Rejonowy uzgodnił treść kilku ksiąg wieczystych, w tym i księgi (...) w ten sposób, że w dziale drugim w miejsce J. K. jako wyłącznego właściciela nakazał wpisać J. K. i H. K.. W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy powołał się na prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu wydany w sprawie I C 1337/08, a także na fakt nabycia przez pozwanego nieruchomości w trakcie trwania małżeństwa i łączący go z powódką ustawowy ustrój małżeński

(wyrok k. 91, uzasadnienie k. 92 – 96)

Postanowieniem z dnia 14 grudnia (...). Sąd Rejonowy w Nowym Sączu – Sąd Gospodarczy ogłosił upadłość J. K. obejmującą likwidację majątku dłużnika i wezwał wierzycieli do zgłaszania swoich wierzytelności. Pismem z dnia 29 lutego 2012 r. swoją wierzytelność zgłosił (...) w N.. Wierzyciel wskazał wierzytelność zasądzoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 8 grudnia 2011 r. wydanym w sprawie I C 852/11. Wskazał również, że głoszenie nie obejmuje wierzytelności pieniężnej z tytułu długu hipotecznego istniejącego na nieruchomości położonej w K. objętej księgą wieczystą o numerze (...) z uwagi na fakt, iż na dzień sporządzenia niniejszego zgłoszenia w dziale II księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości jako jej właściciel wpisana jest spółka (...) sp. z o.o. sp. k. Wierzyciel zaznaczył, że w przypadku wpisania Upadłego jako właściciela nieruchomości w związku z ustaleniem przez Sąd Okręgowy w Nowym Sączu nieważności umowy przeniesienia własności nieruchomości z dnia 3 grudnia 2008, Rep. A Nr(...) oraz § 7 ust. 2 umowy spółki komandytowej z dnia 5 listopada 2008 r., Rep. A Nr (...) (sprawa I C 13337/08) wierzytelność M. z tytułu istniejącej na nieruchomości hipoteki w kwocie 4.500.000 zł winna zostać umieszczona na liście wierzytelności z urzędu po myśli art. 236 w związku z art. 256 ust. 2 Prawa upadłościowego.

(postanowienia k. 38, zgłoszenie wierzytelności k. 98)

Na wniosek syndyka masy upadłości Sąd Rejonowy w Z. Wydział V Ksiąg Wieczystych, zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 6 maja 2011 r. sygn. akt I C 1337/08, w księdze nieczystej KW Nr NSlZ/ (...) wykreślił jako właściciela (...) Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w Z., wpisując jako właściciela J. K., odmawiając jednocześnie wykreślenia hipoteki w drodze postępowania wieczysto-księgowego, zaznaczając, iż jest to kognicja Sądu Rejonowego Wydziału Cywilnego w Z.. W związku z powyższym, nieruchomość została przejęta przez Syndyka masy upadłości i ujęta jako składnik majątku masy upadłości J. K. w upadłości likwidacyjnej.

W maju 2012 r. Syndyk złożył do Sądu Rejonowego w Z. pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej (...) z rzeczywistym stanem prawnym domagając się wykreślenia z tej księgi hipoteki wpisanej na rzecz M. S.. W uzasadnieniu wskazanego pozwu Syndyk podniósł, że wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu sygn. akt I C 1337/08 ma moc prawną ex tunc, co oznacza, iż w dniu ustanowienia hipoteki umownej na rzecz (...) z siedzibą w N., spółka komandytowa nie była właścicielem nieruchomości obciążonej hipoteką, a tym samym J. K. jako komplementariusz spółki komandytowej nie mógł obciążać nieruchomości wspomnianą hipoteką. Czynność ustanowienia hipoteki została dokonana bowiem przez podmiot do tego nieuprawniony (niebędący właścicielem, a to wobec wstecznego skutku prawomocnego wyroku stwierdzającego nieważność umowy przeniesienia własności tej nieruchomości), a wierzyciel hipoteczny nie jest w tym wypadku chroniony rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie może bowiem sanować czynności prawnej bezwzględnie nieważnej – a za taką należy uznać czynność prawną zdziałaną przez podmiot nieistniejący, a więc pozbawiony osobowości prawnej (art. 58 § 1 k.c.). Syndyk stwierdził dalej, że konieczne jest także stwierdzenie nieważności ugody z dnia 17 lutego 2009 r. w zakresie w jakim doszło w niej do ustanowienia hipoteki umownej na rzecz (...). Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2013 r. wydanym w sprawie I C 257/12 Sąd Rejonowy w Z. oddalił powództwo Syndyka. Sąd odniósł się do instytucji z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, jaką jest rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, przyjmując iż chroni ona ustanowienie hipoteki przymusowej zwykłej jako ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości na rzecz (...). Uznał, że w sprawie nie zachodzi możliwość obalenia działającego na korzyść pozwanej spółki domniemania dobrej wiary z art. 7 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przez wykazanie, że spółka mogła z łatwością dowiedzieć się o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W ocenie Sądu Rejonowego zarzut ten nie jest trafny skoro w chwili podpisywania ugody z J. K., pozwana spółka nawet przy zachowaniu najwyższej staranności, nie mogła z przyczyn obiektywnych, usunąć wątpliwości co do tego czy (...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa była jedynym właścicielem tej nieruchomości i czy J. K. był uprawniony do dokonania czynności ustanowienia hipoteki przymusowej zwykłej na tej nieruchomości. Drugą kwestią jest fakt, czy wchodziła ona w skład jego majątku odrębnego, czy też w skład majątku wspólnego z jego żoną H. K.. W ocenie Sądu twierdzenia jakoby pozwana spółka mogła z łatwością dowiedzieć się, iż J. K. w chwili podpisania ugody z daty 17 luty 2009r., działając w imieniu własnym i na rzecz (...) – Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa nie był do tego uprawniony nie są trafne. Są to tezy dalekosiężne i obecny stan prawny nie nakłada obowiązku, aż tak szczegółowego badania relacji majątkowych małżeńskich osoby, która w sferze stosunków gospodarczych traktowana jest jako profesjonalista, a która chce dokonać rozporządzenia swoim majątkiem, w przekonaniu tej osoby majątkiem odrębnym. Na dzień zawierania ugody, jak i na dzień ujawnienia wniosku o wpis hipoteki przymusowej zwykłej, brak było w księdze wieczystej prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości jakichkolwiek wzmianek, które wskazywałyby iż oświadczenia J. K. co do stanu prawnego nieruchomości nie są zgodne ze stanem faktycznym. Sąd Rejonowy uznał, że kwestionowana czynność prawna była czynnością odpłatną. Odpłatność ustanowienia hipoteki nie wynika z samej czynności ustanowienia hipoteki, lecz ze stosunku podstawowego, którym w tym przypadku było zobowiązanie (...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa do zapłaty kwoty: 4.500.000 zł w zamian za niewszczynanie egzekucji z nieruchomości. Nie można powiedzieć, aby (...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa nie otrzymała niczego w zamian za ustanowienie hipoteki. W zamian za hipotekę dostała ekwiwalent w postaci niewszczynania egzekucji z nieruchomości. Pozwany zawarł ugodę z osobą legitymowaną według treści księgi wieczystej do ustanowienia hipoteki. Późniejsze ustalenie w wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu sygn. akt I C 1337/08 ustalającego nieważność spółki komandytowej nie może prowadzić do

wykreślenia hipoteki z uwagi na art. 5 u.k.w.h. Umowa z dnia 17 lutego 2009r. jest oczywiście bezskuteczna. Bezskuteczność wynika wprost z treści wyroku SO w Nowym Sączu w sprawie IC 1337/08. Na skutek spełnienia przesłanek z art. 5 ustawy o księgach wieczystych i hipotece nie można tej umowie przypisać przymiotu nieważności, a tylko nieważność powodowałaby konieczność uwzględnienia powództwa. W dacie zawierania ugody J. K. był należycie umocowany do reprezentowania (...) - Pensjonat spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa i mógł on jako prezes jednoosobowego zarządu ustanowić hipotekę na nieruchomości, której właścicielem była ta spółka. Posiadał on także pełną zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych, a ugoda była zawarta zgodnie z prawem przepisanym, a jej zawarcie nie sprzeciwiało się ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

(pozew k. 181 - 188, wyrok k. 189, uzasadnienie k. 190 – 206)

Od powyższego wyroku Syndyk złożył apelację. Zarzucił w niej między innymi naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art. 5, 6, 7 i 10 u.k.w.h. w związku z art. 37 k.r.o. przez niewłaściwą wykładnię powyższych przepisów i przyjęcie, że nie obalono domniemania dobrej wiary, podczas gdy w toku sprawy wykazano, że strona pozwana wiedziała lub z łatwością mogła dowiedzieć się o niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Dodatkowo, wobec braku zgody małżonki J. K. na ustanowienie hipoteki czynność jest nieważna w świetle art. 37 § 1 pkt. 1 k.r.o. Wyrokiem z dnia 3 października 2013 r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w sprawie III Ca 438/13 oddalił apelację Syndyka. Wskazał, że wyrok sądu I instancji opierał się na przyjęciu że wierzyciela chroniła rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych, a samo ustanowienie hipoteki nie było czynnością nieważną (k. 215). Sąd II instancji badając merytorycznie sprawę uznał, że nie ulega wątpliwości, iż strona pozwana zawierając ugodę działała w dobrej wierze. Za bezzasadny uznał także Sąd Okręgowy zarzut, że ustanowienie hipoteki przez J. K. bez zgody - H. K. jest nieważne, na podstawie przepisu art. 37 k.r.o. Stosownie do tego przepisu do dokonania czynności prawnej prowadzącej do obciążenia nieruchomości konieczna jest zgoda drugiego małżonka. Ważność umowy zawartej przez jednego z małżonków bez zgody drugiego zależy od jej potwierdzenia przez drugiego małżonka, umowa nie jest bezwzględnie nieważna. W świetle przepisu art. 38 k.r.o. jeżeli na podstawie czynności prawnej dokonanej przez jednego małżonka bez wymaganej zgody drugiego osoba trzecia nabywa prawo lub zostaje zwolniona od obowiązku, stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie osób, które w dobrej wierze dokonały czynności prawnej z osobą nieuprawnioną do rozporządzania prawem. Oceny sytuacji nie zmienia fakt, że wyrokiem z dnia 8 lutego 2013 roku w sprawie IC 52/09 Sąd Rejonowy w Z. uzgodnił treść księgi wieczystej (...), w ten sposób, że w dziale II wpisał małżonków J. K. w 1/2 części i H. K. w ½ części.

Od wyroku sądu II instancji Syndyk wniósł skargę kasacyjną. Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2014 r. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia jej do rozpoznania.

(wyrok SO k. 207, uzasadnienie k. 208 - 219, postanowienie SN k. 220)

Pismem z dnia 29 grudnia 2014 r. Syndyk wezwał stronę pozwana do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej (...). W uzasadnieniu żądania powołał wcześniej podnoszone w postępowaniach sądowych zarzuty.

(pismo k. 108)

W dniu 28 listopada 2015 r. J. K. zmarł.

(odpis aktu zgonu k. 269)

Stan faktyczny w sprawie jest niesporny. Wynika on z dokumentów przedłożonych przez strony i wzajemnie przez nie niekwestionowanych, a także (w głównej mierze) z dokumentów zgromadzonych w trakcie powołanych powyżej postępowań sądowych. Ostatecznie powód cofnął dowód z zeznań H. K. bowiem także okoliczność, na która miał zeznawać świadek, a to brak zgody małżonka na ustanowienie hipoteki nie był ostatecznie kwestionowany przez stronę pozwaną.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z kilku niezależnych od siebie przyczyn:

1.  powód nie miał interesu prawnego w wytoczeniu niniejszego powództwa,

2.  żądanie ujęte w pozwie było już przedmiotem badania przez sądy w sprawie miedzy tymi samymi stronami o uzgodnienie treści księgi wieczystej co powoduje powagę rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 366 kpc,

3.  same twierdzenia przytoczone w uzasadnieniu pozwu (przy założeniu nieistnienia wcześniej wymienionych przeszkód w uwzględnieniu powództwa) nie prowadzą do uznania żądania za zasadne.

Ad. 1

Zgodnie z art. 189 k.p.c. każdy kto ma w tym interes prawny może żądać ustalenia przez Sąd istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego. Powód domagał się ustalenia nieważności czynności prawnej polegającej na ustanowieniu na nieruchomości upadłego hipoteki. Swój interes prawny którego posiadanie jest warunkiem sine qua non skuteczności powództwa wytoczonego na podstawie art. 189 k.p.c. upatrywał w konieczności zabezpieczenia wszystkich wierzycieli, którzy zgłosili do masy upadłości swoje wierzytelności (k. 13) bowiem „ w sytuacji nie złożenia pozwu Syndyk byłby zobowiązany do sporządzenia listy wierzytelności z uwzględnieniem zabezpieczenia hipotecznego w kwocie 4.500.000 zł. na rzecz (...) co byłoby krzywdzące dla pozostałych wierzycieli, których jest 27”. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości. Powyższe określenie interesu prawnego in extenso znalazło aprobatę w judykaturze (por. m.in. wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/05, LEX nr 257445; wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014 r., I ACa 408/13, LEX nr 1437870). Przy tak ujętej definicji interesu prawnego trudno uznać, że takowy istnieje po stronie Syndyka w niniejszej sprawie. Spór dotyczący braku nieważności hipoteki został już rozstrzygnięty przez sądy wszystkich instancji w sprawie z powództwa syndyka przeciwko temu samemu pozwanemu. Trudno w takiej sytuacji uznać, że nadal istnieje. Nie chodzi przy tym o subiektywną ocenę jednej ze stron sporu. Strona sporu może cały czas uznawać, że dana kwestia jest nadal sporna pomimo rozstrzygnięcia jej przez kompetentne i powołane do tego organy. Nie wiadomo także jaki konkretnie interes powoda miałby chronić pozytywny wyrok w sprawie. Zadaniem Syndyka jest (w wielkim skrócie) niezwłoczne objęcie majątku upadłego, zarządzanie nim, zabezpieczenie przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub zabraniem przez osoby postronne oraz jego, w końcowym efekcie, likwidacja (art. 174 p.upadł). Syndyk jest zobowiązany podejmować działania z należytą starannością, w sposób umożlwiający optymalne wykorzystanie majątku upadłego w celu zaspokojenia wierzycieli w jak najwyższym stopniu, w szczególności przez minimalizację kosztów postępowania (art. 179 p.upadł.). O ile zatem do zadań Syndyka niewątpliwie należało doprowadzenie do stanu, w którym w urzędowym rejestrze (księdze wieczystej) jako właściciel nieruchomości zostanie ujawniony upadły (do czego Syndyk doprowadził), o ile zasadnym było usunięcie niepewności co do charakteru wpisu przedmiotowej hipoteki – co także zostało dokonane w prawomocnie zakończonej sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej, o tyle trudno znaleźć interes prawny Syndyka w dalszym podnoszeniu przed sądem kwestii, które były już przedmiotem merytorycznego badania. Powyższe w zasadzie zamyka kwestie interesu prawnego. Inna byłaby ocena sytuacji gdyby z identycznym powództwem wystąpił inny podmiot, np. jeden z wierzycieli upatrując swego interesu w większym niż w przypadku funkcjonowania wpisu hipoteki zaspokojeniu jego wierzytelności w postpowaniu upadłościowym. Tu taka sytuacja jednak nie zachodzi.

Ad. 2

Sąd podzielił również zarzut strony pozwanej powagi rzeczy osądzonej w rozumieniu art. 365 k.p.c., który normuje kwestię prawomocności materialnej w jej aspekcie pozytywnym. Całość problematyki prawomocności orzeczeń należy do spornych w nauce procesu. Według jednego z poglądów (m.in. Z. R.), każde orzeczenie prawomocne formalnie jest, w szerokim tego słowa znaczeniu, skuteczne czyli wywołuje wiele skutków prawnych. W takim ujęciu skuteczność ta, czyli moc wiążąca orzeczenia, jest utożsamiana z pojęciem prawomocności materialnej. Ujmując rzecz inaczej, prawomocność materialna oznacza ogół skutków prawnych orzeczenia prawomocnego formalnie, z tym że art. 365 k.p.c. reguluje prawomocność materialną w aspekcie pozytywnym, a art. 366 k.p.c. w aspekcie negatywnym. Za dominujące w doktrynie uznać należy stanowisko, że związanie stron, o którym mowa w art. 365 k.p.c., polega na związaniu tych osób dyspozycją zawartej w sentencji wyroku skonkretyzowanej, zindywidualizowanej i trwałej normy prawnej wywiedzionej przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych. Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające w sprawach innych niż karne, są związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych. W przedmiotowej sprawie występuje wskazany powyżej abstrakcyjnie stan. Brak było podstawy do odrzucenia pozwu ponieważ przy tożsamości stron oraz podstawy faktycznej (co wprost wynika z porównania obu pozwów – w sprawie niniejszej oraz I C 257/13), inne było żądanie (ustalenia nieważności i uzgodnienia treści księgi wieczystej), oraz jego podstawa prawna. Bezsporne jest natomiast, że w ramach oceny dokonanej na gruncie identycznej podstawy faktycznej sądy prawomocnie ustaliły, że sporna ugoda z 17 lutego 2009 r. nie była nieważna, a oceny takiej nie zmienia brak zgody małżonki. Wynika to wprost z uzasadnień orzeczeń sądów obu instancji. Oddalenie żądania uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wiązało się nie tylko z przyjęciem zadziałania rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, ale również z oceną jako ważnej dokonanej przez J. K. czynności. Brak potrzeby by powtarzać w tym miejscu argumentację przytoczoną przez sądy w omawianej sprawie I C 257/12. Wystarczy stwierdzić, że każdy powoływanych także w obecnym postępowaniu argumentów mających uzasadniać nieważność czynności ustanowienia hipoteki, był już przedmiotem rozstrzygnięcia sądów w poprzednim postępowaniu, żaden z nich nie został uznany za zasadny. Zaistnienie w przedmiotowej sprawie tzw. skutku pozytywnego (materialnego) rzeczy osądzonej, skutkuje niedopuszczalnością do ponownego rozstrzygania tej samej kwestii (tu: ważności hipoteki) i jednocześnie przyjęciem, że rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu Sądu Rejonowego w Z. z dnia 22 stycznia 2013 roku (w sprawie o sygn. I C 257/12) stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika, tj. istnienie ważnej i skutecznej hipoteki obciążającej nieruchomość, ustanowionej w wyniku ważnej czynności prawnej.

Ad. 3

Nawet gdyby jednak nie podzielić twierdzenia o braku możliwości ponownego badania przez sąd w niniejszym postępowaniu zarzutów powoda, dokonanie merytorycznej oceny zasadności powództwa także musiałoby doprowadzić do jego oddalenia. Zawarte w pozwie żądanie ustalenia nieważności ugody z dnia 17 lutego 2009 r. powód oparł na twierdzeniach, że: 1) spółka (...) (w imieniu której działał J. K.) nie mogła ustanowić hipoteki nie będąc w dacie czynności właścicielem nieruchomości (uznanie nieważności przeniesienia przez J. K. wkładu niepieniężnego w sprawie I C 1337/08 nastąpiło ze skutkiem ex tunc); 2) nabywcy prawa nie chroni rękojmia z uwagi na brak dobrej wiary; 3) umowa była nieważna wobec braku zgody małżonki. Kwestia rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych (ad 2) poza tym, że była przedmiotem szczegółowej analizy sądów w sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej (I C 257/12) nie ma znaczenia w przedmiotowej sprawie. Jest to instytucja przewidziana dla ochrony nabywcy nieruchomości, nie wpływa bezpośrednio na samą oceną czy czynność jest ważna czy nie. Dla przykładu: także przy bezspornie ważnej czynności rękojmia może nie zadziałać (np. w przypadku braku dobrej wiary czy istnienia innej przesłanki wyłączającej jej działanie).

Kwestia braku zgody małżonki J. K. (faktycznej współwłaścicielki nieruchomości w dacie ugody) została szczegółowo zbadana i przedstawiona w sprawie I C 257/12, najbardziej dobitnie znajduje to odzwierciedlenie w treści uzasadnienia sądu II instancji (k. 217), który wyraźnie wskazał na brak sankcji bezwzględnej nieważności w sytuacji braku zgody małżonka.

Także zarzut niemożności ustanowienia hipoteki przez spółkę (...) z uwagi na brak po jej stronie własności. Także ten stan nie powoduje nieważności czynności. W takiej sytuacji powstaje stan nabycia (tu hipoteki) od osoby nie będącej właścicielem. Stan taki nie powoduje nieważności bezwzględnej samej czynności, pociąga natomiast (w pewnych warunkach) działanie rękojmi z art. 5 u.k.w.h., ta zaś kwestia została omówiona wcześniej.

Powyższe powodowało oddalenie powództwa. Konsekwencją takiego orzeczenia co do zasady było obciążenie przegranego powoda poniesionymi przez pozwanego kosztami zastępstwa procesowego o czym orzeczono w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 k.p.c.