Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 grudnia 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: S.S.R. Bartek Męcina

Protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2017 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasta Ł.- (...) w Ł. (poprzednio (...) Ł.)

przeciwko E. M. i M. P.

o nakazanie opróżnienia lokalu mieszkalnego

1.  utrzymuje w mocy pkt. 1 wyroku zaocznego Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi wydanego w dniu 6 czerwca 2016 r., a w pozostałej części wyrok uchyla;

2.  orzeka, że pozwanym E. M. i M. P. przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego;

3.  nakazuje wstrzymanie eksmisji pozwanych E. M. i M. P. z lokalu mieszkalnego nr. 9 położonego w Ł. przy ul. (...) do czasu złożenia pozwanym przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego;

4.  nie obciąża pozwanych kosztami procesu.

Sygn. akt VIII C 65/16

UZASADNIENIE

W dniu 11 stycznia 2016 roku powód Miasto Ł. – (...) Ł. w Ł. (obecnie Miasto Ł. – (...) w Ł.), reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanym E. M. i M. P. powództwo o nakazanie opróżnienia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ulicy (...), nadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powód podniósł, że na mocy umowy z dnia 1 grudnia 2010 roku, obowiązującej do dnia 30 listopada 2011 roku, pozwana była najemcą lokalu, o którym mowa wyżej. Pozwani w dalszym ciągu zamieszkują lokal, nie uiszczając jednak wpierw należności czynszowych, a następnie odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, na skutek czego na koncie lokalu na dzień 31 maja 2015 roku widniało zadłużenia w kwocie 14.802,02 zł.

(pozew k. 2-4)

W dniu 6 czerwca 2016 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał w przedmiotowej sprawie wyrok zaoczny, którym nakazał pozwanym opróżnienie lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ulicy (...) w Ł. wraz z rzeczami do nich należącymi (punkt 1 sentencji), orzekł, że pozwanym nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (punkt 2 sentencji), zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 510 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (punkt 3 sentencji) oraz nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w zakresie punktu pierwszego (punkt 4 sentencji).

(wyrok zaoczny k. 26)

Wyrok ten pozwani zaskarżyli sprzeciwem w całości.

(sprzeciw od wyroku zaocznego k. 31-37)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał pozew w całości wskazując, iż pozwani nie uiszczają żadnych wpłat na poczet istniejącego zadłużenia, nie podjęli również żadnych rozmów, które miałyby na celu spłatę zaległości w ratach lub zamianę lokalu na inny, z niższym czynszem.

(odpowiedź na sprzeciw k. 51)

W toku dalszego postępowania stanowiska procesowe stron nie uległy zmianie.

(protokół rozprawy k. 56-57, k. 73, k. 92-94, k. 106-106v., pismo procesowe powoda k. 60, k. 74)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwaną E. M. łączył ze stroną powodową stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ulicy (...). Przedmiotowa umowa, zawarta na czas oznaczony – do dnia 30 listopada 2011 roku, upoważniała najemcę do korzystania z tego lokalu w zamian za opłacanie czynszu oraz opłat zaliczkowych za świadczenia związane z jego eksploatacją. Solidarnie z najemcą za zapłatę czynszu oraz opłat odpowiadały mieszkające z nim osoby pełnoletnie. Wraz pozwaną w przedmiotowym lokalu zamieszkiwał jej syn – pozwany M. P..

(umowa najmu k. 10-12, oświadczenie k. 7, okoliczności bezsporne)

W dniu 30 listopada 2011 roku umowa, o której mowa wyżej, przestała obowiązywać. Powód nie przedstawił pozwanej propozycji przedłużenia umowy, czy też zawarcia nowej. Od tego czasu pozwani zajmują lokal bezumownie.

Pozwana zalegała z opłatami za wynajmowany lokal, na skutek czego na dzień 31 października 2015 roku na koncie lokalu widniało zadłużenie w kwocie 14.802,02 zł.

(dowód z przesłuchania pozwanej 00:02:54-00:07:52 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 17 listopada 2016 roku w zw. z 00:09:36 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 8 grudnia 2017 roku, kartoteka finansowa konta k. 8, okoliczności bezsporne)

W dniu 21 grudnia 2016 roku powód zawarł z pozwaną umowę ugody, na mocy której E. M. uznała swoje zadłużenie w kwocie 20.625,31 zł i zobowiązała się je spłacić w 48 ratach płatnych do 10-go dnia każdego miesiąca, począwszy od dnia 10 stycznia 2017 roku.

Pozwana wywiązuje się z treści zawartej ugody, uiszcza ponadto bieżące należności czynszowe za lokal.

(umowa ugody k. 71-71v., harmonogram spłaty k. 72-72v., potwierdzenia przelewu k. 65-70, k. 80-91, k. 97-102, okoliczności bezsporne)

Pozwana E. M. ma 56 lat. Posiada orzeczony II stopień niepełnosprawności, jest po przebytym udarze mózgu, choruje na serce, nerki i ciśnienie. Pozwana od dnia 30 października 2017 roku jest zatrudniona na umowę o pracę na stanowisku inkasenta parkingowego z wynagrodzeniem 4,80 zł/godz. + premia + 20% za pracę w godzinach nocnych. Umowa ta obowiązuje do dnia 31 stycznia 2018 roku. Ponadto pozwana utrzymuje się z renty chorobowej w wysokości 650 zł.

Pozwany M. P. jest uczniem IV klasy technikum. Pracuje jako kelner z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 900 zł.

(dowód z przesłuchania pozwanej 00:02:54-00:07:52 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 17 listopada 2016 roku w zw. z 00:09:36 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 8 grudnia 2017 roku, 00:10-30-00:11:28 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 8 grudnia 2017 roku, dowód z przesłuchania pozwanego 00:09:33-00:11:17 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 17 listopada 2016 roku w zw. z 00:13:00 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 8 grudnia 2017 roku, 00:14:26 protokołu elektronicznego rozprawy z dnia 8 grudnia 2017 roku, zaświadczenie k. 32, dokumentacja medyczna k. 33-36, umowa o pracę k. 95, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 96-96v., okoliczności bezsporne )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie znajdujących się w aktach sprawy dowodów z dokumentów, które nie budziły wątpliwości, co do prawidłowości ani rzetelności ich sporządzenia, nie były także kwestionowane przez żadną ze stron procesu. Za podstawę ustaleń faktycznych Sąd przyjął ponadto dowód z przesłuchania pozwanych.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w całości.

Podstawą żądania nakazania opróżnienia lokalu mieszkalnego jest art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

W myśl zaś przepisu art. 675 § 1 k.c., po zakończeniu najmu najemca obowiązany jest zwrócić rzecz w stanie niepogorszonym.

Pozwani władają rzeczą cudzą, będącą własnością Miasta Ł., reprezentowanego w tej sprawie przez jego jednostkę organizacyjną, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie. Dlatego też jedynym przypadkiem, w którym roszczenie powoda nie podlega uwzględnieniu jest skuteczność uprawnienia pozwanych do władania rzeczą. Tak dzieje się, jeżeli wiąże ich z powodem np. umowa najmu. W sprawie zaś okolicznością bezsporną między stronami było to, że pozwani nie posiadają żadnego tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w Ł. przy ul. (...) i w konsekwencji zbędnym było przeprowadzanie szczegółowego postępowania dowodowego w tym zakresie. Podkreślić należy, że pozwani nie tylko nie kwestionowali tej okoliczność, ale wręcz wprost ją przyznawali. W tym miejscu godzi się przypomnieć, że dla oceny zasadności przedmiotowego powództwa bez znaczenia pozostaje okoliczność, że powód zawarł z pozwaną umowę ugody dotyczącą spłaty zadłużenia lokalu, z której to umowy pozwana wywiązuje się, a także, iż pozwana począwszy od stycznia 2017 roku uiszcza bieżące należności za lokal, powództwem tym powód nie domaga się bowiem spłaty zaległości czynszowych, a nakazania opróżnienia lokalu mieszkalnego. Niesporne jest przy tym, że zadośćuczynienie powyższemu żądaniu nie zwalnia strony pozwanej z obowiązku spłaty zadłużenia względem powoda.

W ocenie Sądu, brak było podstaw do oddalenia powództwa w niniejszej sprawie na podstawie art. 5 k.c., a więc w oparciu o to, iż roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Powód był wynajmującym i jest jednocześnie właścicielem przedmiotowego lokalu. Prawo własności jest zaś prawem chronionym przez Konstytucję i równocześnie jednym z fundamentalnych praw ustrojowych. Wobec tego, jak wynika z utrwalonego, aktualnego stanowiska judykatury i doktryny, stosowanie art. 5 k.c. w ogóle, a w przypadku roszczeń związanych z prawem własności w szczególności, winno mieć charakter wyjątkowy i winno być szczególnie uzasadnione.

Zdaniem Sądu, w oparciu o ustalony stan faktyczny nie sposób stwierdzić, aby taka sytuacja zachodziła w przedmiotowej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd, w oparciu o przepis art. 347 k.p.c., utrzymał w mocy punkt 1 wyroku zaocznego wydanego przez Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi w dniu 6 czerwca 2016 roku, a w pozostałej części wyrok ten uchylił.

Na podstawie art. 14 ust. 1, ust. 4 pkt 2 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. 2014, poz. 150), Sąd orzekł, że pozwanym przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Zgodnie z brzmieniem wskazanych przepisów, w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy (art. 14 ust. 1 ustawy). Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego m.in. wobec niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2013, poz. 182 ze zm.) oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą.

Zgodnie z ustalonym w sprawie stanem faktycznym, pozwana E. M. ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, zaś pozwany M. P. wspólnie z nią zamieszkuje i sprawuje nad nią opiekę. W konsekwencji Sąd był zobligowany do orzeczenia względem pozwanych o ich uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 14 ust. 6 ustawy, orzekając o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego, Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Miasto Ł. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., mając na uwadze szczególnie trudną sytuację życiową pozwanych, która, zdaniem Sądu, oceniana przez pryzmat zasad współżycia społecznego, uzasadnia odstępstwo od podstawowych zasad decydujących o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest przy tym suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 25.03.2011 r., IV CZ 136/10, LEX nr 785545; postanowienie SN z dnia 19.01.2012 r., IV CZ 118/11, LEX nr 1169157; postanowienie SN z dnia 26.01.2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012/7-8/98; postanowienie SN z dnia 9.02.2012 r., III CZ 2/12, LEX nr 1162689). W ocenie Sądu taki właśnie szczególny wypadek zachodzi w stosunku do pozwanych, analiza ich sytuacji życiowej i majątkowej doprowadziła bowiem Sąd orzekający w sprawie do przekonania, że pozwani nie posiadają wystarczających środków na pokrycie kosztów procesu. Pozwana ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, jest osobą przewlekle chorą, po przebytym udarze mózgu. Z kolei pozwany jest jeszcze uczniem technikum, utrzymującym się z prac dorywczych wykonywanych weekendowo. Uzyskiwane przez pozwanych środki finansowe uznać należy, za obiektywnie niewysokie, przy czym zaznaczyć należy, że pozwani poza bieżącymi kosztami utrzymania ponoszą również koszty związane ze spłatą zadłużenia u powoda. Powyższe, w ocenie Sądu, uzasadnia zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. do rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu (por. m.in. wyrok SA w Białymstoku z dnia 11.04.2014 r., I ACa 9/14, LEX nr 1455540; wyrok SA w Łodzi z dnia 27.11.2013 r., I ACa 725/13, LEX nr 1409197; wyrok SA w Szczecinie z dnia 25.10.2012 r., I ACa 571/12, LEX nr 1237890).