Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2018r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2018 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa T. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach

z dnia 10 października 2017r., sygn. akt I C 1270/16

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda T. W. kwotę 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II – giej instancji.

SSO Cezary Olszewski SSO Joanna Walczuk SSO Małgorzata Szostak - Szydłowska

Sygn. akt I.Ca. 456/17

UZASADNIENIE

Powód T. W. wystąpił przeciwko (...) S.A. w W. z pozwem o zapłatę kwoty 2.000,00 zł tytułem odszkodowania częściowego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 marca 2016 roku do dnia zapłaty. Domagał się również zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uzasadniając swe żądanie powód podał, iż w nocy z 12 na 13 lutego 2016 roku w wyniku działań nieznanego sprawcy uległy dewastacji drzwi wejściowe do mieszkania powoda przy ul. (...) w S.. Zniszczenie spowodowane zostało żrącą, chemiczną substancją niewiadomego pochodzenia, która wniknęła głęboko w strukturę powierzchni. drzwi. Próby jej usunięcia powodują jedynie uszkodzenie powłoki drzwi, w związku z czym, zdaniem powoda, zostały one całkowicie i nieodwracalnie zniszczone. Przywrócenie do stanu poprzedniego obejmuje zatem konieczność usunięcia zniszczonych drzwi oraz zakup i montaż nowej stolarki drzwiowej. Powód powstałą szkodę zgłosił pozwanemu, u którego posiadał polisę w zakresie ubezpieczenia mienia. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania twierdząc, że nie odpowiada za szkody powstałe w następstwie pokrycia przedmiotu ubezpieczenia graffiti. Z powyższym stanowiskiem nie zgodził się powód, gdyż jego zdaniem zdarzenie, które spowodowało szkodę należy zakwalifikować jako dewastację, co uzasadnia przyznanie mu stosownego odszkodowania.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 30 maja 2016 roku w sprawie sygn. akt I. Nc. 837/16 Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Suwałkach żądanie powoda uwzględnił w całości.

Od orzeczenia powyższego pozwany (...) S.A. w W. w przepisanym terminie wniósł sprzeciw, zaskarżając je w całości i domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Argumentując swe stanowisko w sprawie pozwany przyznał, iż łączy go z powodem umowa ubezpieczenia PZU Dom. W toku likwidacji szkody pozwany ustalił, że drzwi zewnętrzne mieszkania powoda zostały oblane substancją chemiczną, co wyczerpuje definicję graffiti zawartą w § 2 pkt 32 OWU. Stąd też nie odpowiada on za przedmiotową szkodę i odmówił wypłaty odszkodowania. Pozwany nie zgadził się przy tym, że przedmiotowe zdarzenie można zakwalifikować jako dewastację w rozumieniu OWU, gdyż drzwi nie są elementem znajdującym się wewnątrz mieszkania. Z ostrożności procesowej ubezpieczyciel nie zgodził się również z wysokością szkody wskazywaną przez powoda, gdyż z kosztorysu ofertowego sporządzonego przez pozwanego wynika, iż koszt mycia i czyszczenia drzwi wyniósłby 212,81 zł.

Pismem procesowym z dnia 12 września 2017 roku powód rozszerzył żądanie powództwa do kwoty 2.809,89 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 marca 2016 roku do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa także w rozszerzonym zakresie.

Wyrokiem z dnia 10 października 2017 r. w sprawie sygn. akt: I. C. 1270/16 Sąd Rejonowy w Suwałkach zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.809,89 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 marca 2016 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 1.658,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a także nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Suwałkach) kwotę 1.079,07 zł tytułem brakujących wydatków w sprawie.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

(...) S.A. w W., jako ubezpieczyciel w dniu 01 lipca 2015 roku zawarł z T. W. umowę ubezpieczenia PZU Dom dotyczącą lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...), potwierdzoną polisą nr (...), z okresem ubezpieczenia od 02.07.2015r. do 01.07.2016 r. Umowa obejmowała m. in. ruchomości domowe i stałe elementy mieszkania w Wariancie Od Wszystkich Ryzyk. Do ubezpieczenia miały mieć zastosowanie Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 18.12.2013 r.

W nocy z 12 na 13 lutego 2016 roku doszło do zniszczenia mienia w postaci drzwi wejściowych (drzwi antywłamaniowe typu (...)) i futryny do lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...). Zostały one oblane żrącą, chemiczną substancją, która wniknęła lub przylgnęła głęboko w strukturę powierzchni płatu. Powyższe spowodowało ich nieodwracalne zniszczenie (brak możliwości całkowitego usunięcia zniszczeń bez uszkodzenia powłoki drzwi) i konieczność wymiany.

Dochodzenie prowadzone przez K. S. w sprawie umyślnego uszkodzenia mienia (art. 288 § kk) zostało umorzone w dniu 03 marca 2016 roku z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa.

Zaistniałą szkodę w postaci zniszczenia drzwi wejściowych i futryny T. W. zgłosił (...) S.A. w W. w ramach posiadanej polisy (...) nr (...). Ubezpieczyciel przeprowadził postępowanie likwidacyjne, w wyniku którego decyzją z dnia 18 lutego 2016 roku, odmówił wypłaty odszkodowania, albowiem zgodnie z postanowieniami § 11 ust. 11 OWU nie odpowiada za szkody powstałe w następstwie pokrycia przedmiotu ubezpieczenia graffiti, przez które rozumie się napisy, rysunki lub symbole zamieszczone w sposób niezgodny z przepisami prawa i wbrew woli ubezpieczonego na m. in. drzwiach zewnętrznych, a także zabrudzenie ich farbą lub inną substancją.

T. W. złożył odwołanie od powyższej decyzji i wniósł o wypłatę odszkodowania wskazując, że drzwi są stałym elementem mieszkania i zostały zdewastowane, lecz decyzją z dnia 22 marca 2016 roku ubezpieczyciel podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko.

Koszt wymiany zniszczonych drzwi na nowe (drzwi antywłamaniowe typu „G.-S. (...)”, gdyż drzwi typu (...) nie są już produkowane) wynosi 2.809,89 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w oparciu o art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c. wskazał, że nałożenie obowiązku naprawienia szkody uzależnione jest od zaistnienia przesłanek, którymi są: 1) zdarzenie, z którym na określonych zasadach normy prawne wiążą obowiązek naprawienia szkody przez dłużnika; 2) szkoda; 3) związek przyczynowy, pozwalający ustalić, że zdarzenie jest przyczyną szkody.

Sąd Rejonowy zważył, że spór miedzy stronami dotyczył tego, czy szkoda, jakiej doznał powód, została objęta ochroną ubezpieczeniową na podstawie powyższej umowy ubezpieczenia, albowiem – zdaniem pozwanego - drzwi zewnętrzne mieszkania powoda zostały oblane substancją chemiczną, co wyczerpuje definicję graffiti zawartą w § 2 pkt 32 OWU, a tym samym wyłącza jego odpowiedzialność.

Rozstrzygając w/ sporną kwestię, Sąd Rejonowy odwołał się do umowy ubezpieczenia z dnia 01 lipca 2015 roku łączącej strony, potwierdzonej polisą (...) nr (...), której integralną częścią były Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...) ustalone uchwałą Zarządu (...) Spółki Akcyjnej nr (...) z dnia 18.12.2013 r.

W kontekście postanowień umownych Sąd Rejonowy wskazał, że polisa ubezpieczeniowa (...) z dnia 01 lipca 2015 roku obejmowała m. in. ruchomości domowe i stałe elementy mieszkania w Wariancie Od Wszystkich Ryzyk. W § 2 pkt 97 lit. h) OWU stałe elementy zostały zdefiniowane jako elementy wyposażenia znajdujące się wewnątrz mieszkania, domu, budynku mieszkalnego lub budynku niemieszkalnego lub budynku niemieszkalnego w stadium budowy, zamontowane lub wbudowane na stałe, w szczególności zamontowane na stałe: stolarkę okienną i drzwiową wraz z oszkleniami i zamknięciami.

W ocenie Sądu Rejonowego, powyższe jednoznacznie przemawia za tym, iż drzwi wejściowe wraz z futryną stanowią stały element mieszkania. Nie są one z pewnością elementem zewnętrznym, gdyż te ostatnie w OWU określono jako elementy wyposażenia znajdujące się na zewnątrz mieszkania, domu (…) oraz trwale i bezpośrednio z nią związane, w szczególności: rynny i rury spustowe, zabudowy balkonów i tarasów, balustrady, parapety, instalacja odgromowa, markizy, kolektory słoneczne (solary), domofon itp. (§ 2 pkt 29 OWU).

Zdaniem Sądu Rejonowego, przedmiotowe zdarzenie polegające na oblaniu drzwi i futryny mieszkania powoda przez nieznanego sprawcę trudną do usunięcia, chemiczną substancją może być zakwalifikowane jako dewastacja w rozumieniu § 2 pkt 17 OWU. Przez dewastację należy bowiem rozumieć umyślne zniszczenie lub uszkodzenie mienia przez osoby trzecie, w tym w związku z usiłowaniem lub dokonaniem kradzieży z włamaniem, przy czym (...) nie ponosi odpowiedzialności w ramach dewastacji za utratę mienia, które uległo zaborowi w celu jego przywłaszczenia. Nie ma przy tym podstaw do przyjęcia, że mienie powoda uszkodzono w sposób nieumyślny i nie przez osobę trzecią. Nie było to także kwestionowane przez stronę pozwaną.

Ponadto w § 11 ust. 11 OWU przewidziano, iż ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody powstałe w następstwie pokrycia przedmiotu ubezpieczenia graffiti, przez które rozumie się napisy, rysunki lub symbole zamieszczone w sposób niezgodny z przepisami prawa i wbrew woli ubezpieczonego na m. in. drzwiach zewnętrznych, a także zabrudzenie ich farbą lub inną substancją (§ 2 pkt 32 OWU). Przy czym, w ocenie Sądu Rejonowego, zasady doświadczenia życiowego i logicznego myślenia przemawiają za tym, iż oblanie prawie całych drzwi nieznaną substancją, której nie da się usunąć, i która powoduje ich zniszczenie i konieczność wymiany, nie da się uznać za ich „zabrudzenie” kojarzące się raczej z niewielkimi, przypadkowymi plamami, czy smugami.

Odmowę zakwalifikowania przedmiotowego zdarzenia przez pozwanego jako podlegającego ochronie ubezpieczeniowej z tytułu ubezpieczenia mienia od dewastacji, mimo spełnienia jego przesłanek, należy ponadto traktować jako rażące naruszenie interesów konsumentów w rozumieniu art. 358 ¹ k.c., czyli naruszenie równowagi interesów stron poprzez wykorzystanie przez jedną ze stron swojej przewagi przy układaniu wzorca umowy, a następnie jego jednostronnej, niekorzystnej dla drugiej strony interpretacji.

Reasumując powyższe Sąd Rejonowy uznał, iż zniszczenie drzwi wejściowych do lokalu mieszkalnego powoda stanowiło akt dewastacji w rozumieniu § 2 pkt 17 OWU, w związku z czym po stronie pozwanego powstał obowiązek naprawienia wynikłej szkody, po dokonaniu jej zgłoszenia przez powoda. Przy czym naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 363 § 1 k.c.). W przedmiotowej sprawie przywrócenie stanu poprzedniego jest możliwe jedynie przez wymianę drzwi na nowe, stąd też roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Na podstawie opinii biegłego sądowego R. S. wysokość kosztów wymiany zniszczonych drzwi na nowe (drzwi antywłamaniowe typu „G.-S. (...)”, gdyż drzwi typu (...) nie są już produkowane) Sąd Rejonowy określił na kwotę 2.809,89 zł. Stąd też Sąd ten uznał dochodzone przedmiotowym pozwem roszczenie powoda za uzasadnione w całości w jego rozszerzonej postaci.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł w myśl art. 98 k.p.c. w zw. § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych - w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu – uznając, iż na zasadach ogólnych koszty procesu ponosi strona przegrywająca (pozwany) i jest obowiązana do zwrócenia przeciwnikowi (powodowi) na jego żądanie kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony w łącznej wysokości 1.658,00 zł (w tym: 141,00 zł - opłata od pozwu, 1.217,00 zł - wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową, 300,00 zł - zaliczka na poczet opinii biegłego).

Z kolei o brakujących kosztach sądowych w sprawie, Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o przepis art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. i nakazał pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Suwałkach) kwotę 1.079,07 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany (...) S.A. w W., zaskarżając go w całości i zarzucając:

1)  naruszenie prawa materialnego, tj. § 11 pkt 11 w zw. z § 2 pkt 32 ogólnych warunków ubezpieczenia (...) (ustalonych uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 18 grudnia 2013 r.) w zw. z art. 805 § 1 i § 2 pkt 1 k.c. poprzez nałożenie na pozwanego obowiązku naprawienia szkody z powodu oblania farbą drzwi zewnętrznych prowadzących do mieszkania powoda w sytuacji, gdy brak jest odpowiedzialności pozwanego za szkody powstałe w następstwie pokrycia przedmiotu ubezpieczenia tzw. graffiti w świetle w/w ogólnych warunków ubezpieczenia (...),

2)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób niewszechstronny, uchybiający zasadzie właściwego kojarzenia faktów poprzez błędne uznanie, że fakt oblania substancją chemiczną drzwi zewnętrznych mieszkania powoda spełnia definicję graffiti określoną w ogólnych warunkach ubezpieczenia (...) (ustalonych uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 18 grudnia 2013 r.).

Wskazując na powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych (z uwzględnieniem wyodrębnionych kosztów zastępstwa procesowego), a także zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, z uwzględnieniem wyodrębnionych kosztów zastępstwa procesowego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Suwałkach do ponownego jej rozpoznania wraz z rozstrzygnięciem o kosztach drugiej instancji.

W odpowiedzi na apelację, powód T. W. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie i podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną. Ustalenia, stanowiące podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie przez Sąd I instancji, Sąd Okręgowy przyjmuje jako podstawę własnego rozstrzygnięcia. Tym samym nie można się zgodzić, że doszło do naruszenia któregokolwiek z przepisów wskazanych w apelacji.

W niniejszej sprawie rzeczywiście ogólne warunki ubezpieczenia zostały zredagowane, co również wskazał Sąd I instancji, w sposób, który może budzić wątpliwości co do ich zapisu i zakresu ubezpieczenia objętego umową. W związku z treścią § 2 pkt 97 OWU można powziąć wątpliwości, co jest przedmiotem ubezpieczenia. Tym niemniej, w ocenie Sądu Okręgowego, analiza całej treści tegoż przepisu pozwala na wyciągnięcie wniosków, iż do „stałych elementów” należy zaliczyć również drzwi wejściowe do mieszkania. Z treści tego postanowienia wynika bowiem, że za stałe elementy uważa się elementy wyposażenia znajdujące się wewnątrz mieszkania, domu, budynku niemieszkalnego lub budynku niemieszkalnego w stadium budowy, zamontowane lub wbudowane na stałe, o których mowa w pkt a) – l), a także elementy zewnętrzne: urządzenia klimatyzacyjne, urządzenia wentylacyjne, kraty, rolety antywłamaniowe, czujki, sygnalizatory, inne elementy zabezpieczeń przeciwkradzieżowych i zabezpieczeń przeciwpożarowych trwale związane z mieszkaniem, domem, budynkiem niemieszkalnym lub budynkiem niemieszkalnym w stadium budowy.

W ocenie Sądu Okręgowego, skoro tego rodzaju rzeczy znajdujące się na zewnątrz obiektu są objęte ubezpieczeniem, nie można przyjąć, iż drzwi nie są objęte ochroną ubezpieczeniową. Co więcej, tego typu redakcja zapisu umownego, który został sporządzony przez profesjonalistę na rynku ubezpieczeń, nakazuje traktować wszelkie wątpliwości co do znaczenia postanowień umownych na korzyść konsumenta (powoda). W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2007 r., IV CSK 307/06, stwierdzono, że umowa ubezpieczenia należy do umów szczególnego zaufania, w której działania kontrahentów powinny być lojalne, a postanowienia umowy jasne, zrozumiałe i jednoznaczne, przy czym spełnienie funkcji ochronnej przez tę umowę wymaga, by przed jej zawarciem ubezpieczający miał świadomość, jakie wypadki nie są objęte ubezpieczeniem lub ograniczają albo wyłączają odpowiedzialność ubezpieczyciela. W wyroku tym Sąd Najwyższy wykluczył możliwość takiej wykładni o.w.u., by usprawiedliwiała ona odmowę wypłaty odszkodowania w sytuacji, gdy ubezpieczający dopiero po zajściu zdarzenia dowiaduje się, że nie było ono objęte ubezpieczeniem. Musi on bowiem już przy zawieraniu umowy wiedzieć dokładnie, co jest przedmiotem ubezpieczenia, jaki jest jego zakres oraz jakie wypadki nie są nim objęte. Ogólne warunki ubezpieczenia, które są niejasne, niejednoznaczne, niezrozumiałe, muszą być wykładane na korzyść ubezpieczającego, o czym stanowi wprost art. 385 § 2 k.c. (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 25 września 2002 r., I CKN 969/00) oraz ustalone na gruncie art. 65 k.c. zasady wykładni oświadczeń woli prowadzących do zawarcia umowy (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 29 czerwca 1995 r., III CZP 66/95, OSNC 1995, nr 12, poz. 168, uchwałę Sądu Najwyższego z 11 września 1997 r., III CZP 39/97, OSNC 1997, nr 12, poz. 191, wyroki Sądu Najwyższego z 8 października 2004 r., V CK 670/03, OSNC 2005, nr 9, poz. 162 i z 5 lipca 2013 r., IV CSK 1/13).

Umowy ubezpieczenia są zawierane masowo. Ubezpieczyciele posługują się przy tym wzorcami, ale z ofertą zawarcia umowy występują zainteresowani uzyskaniem ochrony ubezpieczeniowej. Osoby takie akceptują zapoznane warunki umowy, proponowane im w o.w.u. stosowanych przez wybranego ubezpieczyciela, chyba że w konkretnym stosunku prawnym prawa i obowiązki stron zostaną określone w inny sposób, wynegocjowany indywidualnie.

Należy zwrócić uwagę, że przy zawarciu umowy powodowi zostały wydane o.w.u. stosowane przez pozwanego, co powód potwierdził. Tego rodzaju ustalenie nie rozstrzyga jednak o tym, czy postanowienia o.w.u. wręczone powodowi przy zawarciu umowy były jednoznaczne, i nie wyjaśnia, w jaki sposób obie strony umowy rozumiały te postanowienia o.w.u., które są doniosłe dla oceny roszczeń powoda zgłoszonych w niniejszej sprawie.

Konsekwencje niejasności wzorca umowy obciążają tego, kto stworzył wzorzec i się nim posługuje. Stosowanie tej reguły interpretacyjnej jest konieczne szczególnie w odniesieniu do tych postanowień wzorca, które nadają stosunkowi prawnemu nawiązanemu przy jego wykorzystaniu inną treść niż determinowana samym tylko brzmieniem przepisów ustawy. Dotyczy to także postanowień dotyczących przedmiotu ubezpieczenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie uznał, że przedmiotem umowy ubezpieczenia objęte były drzwi wejściowe do mieszkania. Stanowią one element trwale związany z mieszkaniem i wchodzą w zakres ubezpieczenia. Niewątpliwie, uległy one dewastacji na skutek oblania substancją chemiczną, o której mowa w § 2 pkt 17 OWU, a zatem pozwany ubezpieczyciel obowiązany jest naprawić szkodę, do której się zobowiązał w umowie ubezpieczenia z dnia 1 lipca 2015 r.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał apelację pozwanego za bezzasadną i oddalił ją na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804 z późn. zm.).

SSO Cezary Olszewski SSO Joanna Walczuk SSO Małgorzata Szostak - Szydłowska