Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. dokonał ustalenia kapitału początkowego W. F. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych 1975 – 1984. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 84,30 %, zaś podstawa wymiaru 1.029,21 zł (84,30 % x kwota bazowa 1.220,89 zł). Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy uwzględnił 20 lat, 11 miesięcy i 7 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 9 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych. Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS nie uwzględnił okresu od 1 października 1975 r. do 11 października 1975 r. to jest okresu nauki w szkole wyższej na jednym kierunku ponad wymiar określony w programie studiów, okresu od 15 stycznia 1985 r. do 28 lutego 1985 r. z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i okresu od 1 września 1996 r. do 4 października 1996 r. z powodu zawieszenia działalności gospodarczej. Poinformowano wnioskodawcę, że w celu zaliczenia premii winien dostarczyć angaże dotyczące okresu zatrudnienia od 1 grudnia 1975 r. do 30 czerwca 1979 r. w (...). Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 118.003,49 zł / decyzja k. 55, ustalanie wartości kapitału początkowego k. 56-56 odw., obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k. 57 akt ZUS plik I/.

W dniu 7 grudnia 2015 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyżej decyzji. Decyzji zarzucił pominięcie przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału prawidłowego okresu pozostawania w ubezpieczeniu tj. okresu zatrudnienia od stycznia do czerwca 1976 roku w miejsce okresu zatrudnienia do lipca 1976 roku – w lipcu 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową (zaświadczenie Rp-7 z (...)), okresu zatrudnienia od sierpnia do grudnia 1977 roku w miejsce okresu zatrudnienia od lipca 1977 roku) – pracę po powrocie z wojska wnioskodawca podjął dopiero w sierpniu 1977 roku (zaświadczenie Rp-7 z (...)), okresu zatrudnienia od stycznia do 15 listopada 1984 roku w miejsce okresu zatrudnienia do końca listopada 1984 roku (świadectwo pracy ze Spółdzielni (...)). Ponadto decyzji zarzucił pominięcie premii regulaminowej uzyskiwanej w wysokości 10 % w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) w latach 1975-1978 na podstawie świadectwa pracy (uwzględniono jedynie premię otrzymaną w 1979 roku na podstawie książeczki zdrowia) / odwołanie k. 2-3/.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 7 stycznia 2016 roku organ rentowy wnosił o jego oddalenie. Organ rentowy wskazał, że w oparciu o przedłożone świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 1979 r. i zaświadczenie Rp-7 z dnia 26 stycznia 2007 r. organ rentowy przyjął dla okresów składkowych okres od 1 grudnia 1975 r. do 30 czerwca 1979 r. z uwzględnieniem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej od 5 lipca 1976 r. do 30 czerwca 1977 r. W żadnym z tych dokumentów zakład pracy nie umieścił informacji do kiedy wnioskodawca pracował przed powołaniem do służby wojskowej, ani kiedy podjął pracę po odbyciu tej służby zatem na zasadzie korzyści przyjęto ciągłość okresu. Wyjaśnił, że do ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto za lata 1976 -1977 stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu tych latach, tj. w roku 1976 - 7 miesięcy a w roku 1977 - 6 miesięcy. W roku 1984 zatrudnienie trwało do 15 listopada 1984 roku co zgodnie z zasadą, że każdy rozpoczęty miesiąc liczy się jako cały, prowadziło do przyjęcia wymiaru ubezpieczenia w ilości 11 miesięcy. Wskazał też, że do podstawy wymiaru za lata 1975 - 1978 przyjęto kwoty wskazane w zaświadczeniu Rp-7 wystawionym przez następcę prawnego Zakładu (...), natomiast za rok 1979 przyjęto kwotę z legitymacji ubezpieczeniowej na zasadzie korzyści jako kwotę wyższą niż wykazana w zaświadczeniu Rp-7 (może zatem zawierać premie) / odpowiedź na odwołanie k. 4-4 odw./

Decyzją z dnia 26 kwietnia 2016 r. ZUS I Oddział w Ł. po zakończeniu postępowania wyjaśniającego z (...) SA dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego W. F. na dzień 1 stycznia 1999 r. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz wskaźnika wysokości tej podstawy ZUS przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych 1975 – 1984, korygując podstawę wymiaru składek w roku 1976 i stosunek k podstawy wymiaru składek do proporcjonalnie do liczby miesięcy proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku 1977. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 85,48 %, zaś podstawa wymiaru 1.043,62 zł (85,48 % x kwota bazowa 1.220,89 zł). Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy uwzględnił 20 lat, 10 miesięcy i 6 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 9 miesięcy i 20 dni okresów nieskładkowych. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 118.703,64 zł. W wyniku zakończenia postępowania wyjaśniającego z okresów składkowych wyłączono okresy od 3 lipca 1976 r. do 4 lipca 1976 r., ponieważ przed podjęciem służby wojskowej wnioskodawca pracował do 2 lipca 1976 r., oraz od 1 lipca 1977 r. do 31 lipca 1977 r., ponieważ po odbyciu służby wojskowej wnioskodawca podjął pracę od 1 sierpnia 1977 r. Zgodnie z uzyskanym wyjaśnieniem za okres od 1 do 2 lipca 1976 r. przyjęto kwotę 180,64 zł wynikającą z wynagrodzenia wnioskodawcy wynoszącego 2800 zł miesięcznie. Nie przyjęto natomiast kwot premii, ponieważ złożone przez zakład pracy wyjaśnienia nie pozwalają na jednoznaczne potwierdzenie czy wnioskodawcy przysługiwała premia i w jakiej wysokości / decyzja k. 20, ustalanie wartości kapitału początkowego k. 21-21 odw., obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego k. 22 akt ZUS plik II/.

W dniu 27 maja 2016 r. wnioskodawca złożył odwołanie od powyższej decyzji. Decyzji zarzucił pominięcie przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału prawidłowego okresu pozostawania w ubezpieczeniu tj. okresu zatrudnienia od stycznia do czerwca 1976 roku w miejsce okresu zatrudnienia do lipca 1976 roku – w lipcu 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową (zaświadczenie Rp-7 z (...)). Ponadto decyzji zarzucił pominięcie premii regulaminowej uzyskiwanej w wysokości 10 % w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) w latach 1975-1978 na podstawie świadectwa pracy (uwzględniono jedynie premię otrzymaną w 1979 roku na podstawie książeczki zdrowia) / odwołanie k. 2-3 akt sprawy VIII U 1447/16/.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 czerwca 2016 roku organ rentowy wnosił o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko jak w ostatniej decyzji / odpowiedź na odwołanie k. 5-5 odw. akt sprawy VIII U 1447/16/.

W piśmie procesowym z dnia 9 maja 2016 roku wnioskodawca poparł odwołanie /pismo k. 11/

Na rozprawie z dnia 20 października 2016 roku wnioskodawca wniósł o uwzględnienie w podstawie wymiaru kapitału pracy w 1976 r. w wymiarze 6 (w miejsce 7) miesięcy oraz uwzględnienie premii w wysokości 10 % w latach 1975-1978 /stanowisko wnioskodawcy 00:07:45 - płyta CD k. 70/

W piśmie procesowym z dnia 2 listopada 2016 r. organ rentowy podniósł, że pismem z dnia 13 stycznia 2016 r. Zakład (...) zaświadczył, że wnioskodawca pracował do dnia 2 lutego 1976 r. stąd uwzględnienie w 1976 r. 7 miesięcy zatrudnienia /pismo k. 23 akt sprawy VIII U 1447/16/

Postanowieniem z dnia 7 listopada 2017 roku sprawa z odwołania wnioskodawcy od decyzji z dnia 26 kwietnia 2016 r. prowadzoną pod sygnaturą akt VIII U 1447/16 została połączona do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z odwołania wnioskodawcy od decyzji z dnia 16 listopada 2015 r. prowadzona pod sygnaturą akt VIII U 25/16 / postanowienie - k. 39 akt sprawy VIII U 1447/16/

W piśmie procesowym z dnia 4 grudnia 2017 r. wnioskodawca zakwestionował hipotetyczne wyliczenia ZUS, wskazując, że hipotetyczny wskaźnik podstawy wymiaru winien dotyczyć lat 1975-1984 (a nie 1975-1985) i winien wynosić 87,85 % (po jego zaokrągleniu z 87,848 % (a nie 87,84 %). Nadto ZUS błędnie uwzględnił w 1976 r. 7 (zamiast 6) miesięcy okresu zatrudnienia – wówczas wskaźnik winien wynieść 88,68 % /pismo k. 112/

Na rozprawie z dnia 12 grudnia 2017 r. wnioskodawca oświadczył, że karta obiegowa z dnia 29 lipca 1976 r. została sfałszowana, bowiem 1 i 2 lipca 1976 r. nie było go już w pracy, korzystał z urlopu bezpłatnego przed podjęciem służby wojskowej co potwierdza także druk Rp-7. Wniósł o uwzględnienie lipca 1976 r. jako okresu odbywania służby wojskowej. Pełnomocnik ZUS oświadczył, że wyliczenia dokonywane za pomocą systemu komputerowego /stanowiska 00:03:33, 00:17:13 - płyta CD k. 117/

Na ostatnim terminie rozprawy w dniu 4 stycznia 2018 r. wnioskodawca poparł odwołanie. Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania / stanowiska 00:00:55, 00:02:40, 00:11:21- płyta CD k. 124/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca W. F., urodzony (...), w dniu 7 października 2015 r. wystąpił z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem premii 10 % w latach 1975- 1979 /wniosek k. 1-3 akt ZUS plik I/.

W latach 1970-1975 wnioskodawca studiował na Wydziale Elektrycznym Politechniki (...), uzyskując tytuł magistra inżyniera elektryka / życiorys, kwestionariusz osobowy – akta osobowe – koperta k. 27, zaświadczenie o ukończeniu studiów k. 22 akt ZUS plik I/.

Od 1 grudnia 1975 r. do 30 czerwca 1979 r. wnioskodawca był zatrudniony w (...) S.A. w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy. Ze świadectwa pracy z dnia 20 grudnia 2006 r. wynika, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku samodzielnego referenta technicznego od 1 grudnia 1975 roku do 2 lipca 1976 roku oraz od 1 sierpnia 1977 r. do 30 czerwca 1979 r. i że odbywał wojskowe szkolenie studentów od 5 lipca 1976 r. do 30 czerwca 1977 r. Ze świadectwa pracy z dnia 28 czerwca 1979 r. wynika, że wnioskodawca zajmował w całym okresie zatrudnienia kolejno stanowiska inżyniera stażysty i samodzielnego referenta technicznego, na którym otrzymywał ostatnio wynagrodzenie obejmujące wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 11 – 3.400 zł oraz premię wg regulaminu premiowania w wysokości 10 %. / okoliczność bezsporna, świadectwo pracy z 20.12.2006 r., zaświadczenie z (...) z 13.12.2006 r., świadectwo pracy z 28.06.1979 r., pismo rozwiązujące umowę o pracę za porozumieniem z 6.06.1979 r. – akta osobowe – koperta k. 27, świadectwo pracy z 28.06.1979 r. – akta osobowe – koperta k. 27, k. 13 – 13 odwrót akt sprawy VIII U 1447/16 oraz k. 24-24 odwrót akt ZUS plik I, zaświadczenie z (...) z 13.12.2006 r. - akta osobowe – koperta k. 27 oraz k. 21 akt ZUS plik I/

Z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w Ł., ZUS w podstawie wymiaru składek uwzględnił wynagrodzenie podane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 26 stycznia 2007 r. za lata 1975-1978, tj. za 1975 r. w kwocie 2.100 zł, za 1976 r. – 14.700 zł, za 1977 r. – 15.500 zł, za 1978 r. – 38.700 zł i a za 1979 r. (od 1 stycznia do 30 czerwca 1979 r.) uwzględnił wynagrodzenie wskazane w legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy w kwocie 22.931 zł i 3.822 zł (na zasadzie korzyści jako wyższe niż wskazane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za 1979 r. – 20.400 zł) / zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 11 – 11 odwrót akt sprawy VIII U 1447/16 oraz k. 34-34 odwrót akt ZUS plik I, legitymacja ubezpieczeniowa k. 19 akt ZUS plik I/

W piśmie (...) S.A. w Ł. z dnia 12 lutego 2007 r. wskazano, że wobec braku dokumentacji płacowej wnioskodawcy sprzed 1980 r. nie ma możliwości wystawienia druku Rp-7 uwzględniającego faktycznie osiągane zarobki w okresie zatrudnienia w tym zakładzie. Wystawione w dniu 26 stycznia 2007 r. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu uwzględnia jedynie płacę zasadniczą – brak bowiem dokumentów o wysokości innych składników wynagrodzenia w tym premii /pismo k. 23 akt ZUS plik I, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 11 – 11 odwrót akt sprawy VIII U 1447/16, pismo k. 9 akt ZUS plik II/

W (...) S.A. w Ł. wnioskodawca został zatrudniony początkowo na podstawie umowy o pracę zawartej na 3 miesięczny staż pracy od 1 grudnia 1975 r. do 29 lutego 1976 r. w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem obejmującym wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 6 - 2.100 zł oraz premię zgodną z regulaminem premiowania na stanowisku inżyniera – stażysty w Wydziale Planowania i Sprawozdawczości Inwestycyjnej i Kapitalnych Remontów (w umowie przedwstępnej z dnia 22 listopada 1975 r. gwarantującej zatrudnienie wnioskodawcy jako studenta na okres 3 lat wynagrodzenie wnioskodawcy oprócz wskazanego wynagrodzenia zasadniczego obejmowało premię do 10 % a po odbyciu wstępnego stażu pracy wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 8 – 2.500 zł oraz premię). Po odbyciu wstępnego stażu wnioskodawcę zatrudniono na stanowisku samodzielnego referenta technicznego za wynagrodzeniem zasadniczym 2.800 zł. Zgodnie z angażem z dnia 30 marca 1976 r. wnioskodawcy zostało przyznane od 1 kwietnia 1976 r. wynagrodzenie obejmujące wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 9 w wysokości 2.800,00 zł oraz premię zgodną z regulaminem premiowania. Z dniem 3 lipca 1976 r. w związku z powołaniem wnioskodawcy do służby wojskowej skreślono go z listy pracowników. Po powrocie z wojska wnioskodawca został ponownie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na w czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy z dniem 1 sierpnia 1977 r. na stanowisku starszego referenta technicznego za wynagrodzeniem obejmującym wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 10 – 3.100 zł oraz premię zgodną z regulaminem premiowania. Zgodnie z angażem z dnia 9 września 1978 r. wnioskodawcy od 1 sierpnia 1978 r. przyznano wynagrodzenie obejmujące wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 11 w wysokości 3.400,00 zł oraz premię regulaminową / umowa o pracę z 22.11.1975 r., umowa przedwstępna z 22.11.1975 r., karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (przyjęcia) z 28.11.1975 r., wniosek o zatrudnienie z wyrażeniem zgody z 7.11.1975 r., karta powołania do czynnej służby wojskowej z 1.06.1976 r., wniosek pracodawcy o zatrudnienie z 12.03.1976 r. , wniosek o ponowne zatrudnienie z wyrażeniem zgody z 29.07.1977 r., karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (przyjęcia) z 19.08.1977 r., karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (przyjęcia) z 9.09.1978 r., umowa o pracę z 19.08.1977 r., karta przebiegu zatrudnienia, karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (zwolnienia) z 9.06.1976 r., karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (zwolnienia) z 15.06.1979 r., opinia z 25.07.1979 r., pismo pracodawcy z 10.06.1976 r., angaże z 30.03.1976 r., 9.09.1978 r., karta obiegowa zmiany w stosunku pracy (przyjęcia) z 9.09.1978 r., karta przebiegu zatrudnienia - akta osobowe – koperta k. 27, opinie z 10.07.1979 r. - akta osobowe – koperta k. 27 oraz koperta k. 120/

Z pisma pracodawcy wnioskodawcy z dnia 13 stycznia 2016 r. wynika, że wnioskodawca przed podjęciem służby wojskowej zatrudniony był do dnia 3 lipca 1976 r. za wynagrodzeniem 2.800 zł miesięcznie /pismo k. 4 akt ZUS plik II, pismo k. 12 akt ZUS plik II/

Wnioskodawca zasadniczą służbę wojskową podjął z dniem 3 lipca 1976 r. Za okres od 1 do 2 lipca 1976 r. nie otrzymał żadnego dokumentu potwierdzającego udzielenie przez pracodawcę urlopu bezpłatnego /zeznania wnioskodawcy 00:05:41, 00:09:33 – płyta CD k. 124/

Z opinii pracodawcy wynika, że wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia z obowiązków wywiązywał się bardzo dobrze, posiada staranne przygotowanie zawodowe i w swojej pracy wykazywał dużą samodzielność /opinie z 10.07.1979 r. - akta osobowe – koperta k. 27 oraz koperta k. 120 opinia z 25.07.1979 r. - akta osobowe – koperta k. 27/

Z dniem 16 stycznia 1978 r. wnioskodawca został dodatkowo zatrudniony w powyższym zakładzie na stanowisku inkasenta za wynagrodzeniem akordowym, w zależności od ilości załatwionych rachunków /angaż z 13.01.1978 r. - akta osobowe – koperta k. 27/

Z dniem 4 lipca 1978 r. wnioskodawca został dodatkowo zatrudniony w powyższym zakładzie w niepełnym wymiarze godzin w Zespole Usług (...). Zezwolenie na podjęcie pracy dodatkowej wydano do 31 grudnia 1978 r. Zastrzeżono, że praca ta może być wykonywana wyłącznie po godzinach pracy /angaż z 4.07.1978 r. - akta osobowe – koperta k. 27/

U powyższego pracodawcy wnioskodawca pracował w dziale inwestycji (dziale wykonawstwa i planowania inwestycji) w wydziale Przygotowania Inwestycji.

/zeznania świadka A. G. 00:14:59 – płyta CD k. 70, zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70/

Wynagrodzenie pracowników u powyższego pracodawcy składało się z wynagrodzenia zasadniczego w stałej wysokości i premii w stałej wysokości od wynagrodzenia zasadniczego. Premia była stałym składnikiem wynagrodzenia za pracę. Każdy pracownik przy przyjęciu do pracy otrzymywał premię w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego. Jej wysokość zależna była od zajmowanego stanowiska i wynikała z angaży. Wnioskodawca miał premię w wysokości 10 %. Wynagrodzenie wraz z premią wypłacano co miesiąc w tej samej wysokości. Nie było sytuacji aby kogoś pozbawiano premii /zeznania świadka A. G. 00:14:59 – płyta CD k. 70, zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70, zeznania wnioskodawcy 00:05:41, 00:09:33 – płyta CD k. 124/

Wnioskodawcy nigdy nie pozbawiono premii regulaminowej. Nie korzystał w spornym okresie ze zwolnień lekarskich /zeznania wnioskodawcy 00:05:41 – płyta CD k. 124/

Zatrudniony jako inspektor nadzoru A. K. miał przyznaną premię w wysokości 15 % / zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70, zeznania wnioskodawcy 00:05:41, 00:09:33 – płyta CD k. 124/

Wysokość premii głównych kierowników wynosiła 37% /zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70/

Pracownika można było pozbawić premii za przewinienia wynikające z kodeksu pracy bądź z powodu wystąpienia wyjątkowych okoliczności, np. długiej absencji w pracy. O potrąceniu premii decydował kierownik działu i dyrektor zakładu pracy /zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70/

Poza powyższymi składnikami wynagrodzenia za pracę były także tzw. trzynastki i premie uznaniowe /zeznania świadka A. G. 00:14:59 – płyta CD k. 70, zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70/

Premie uznaniowe nie były płacone co miesiąc /zeznania świadka A. K. 00:20:23 – płyta CD k. 70/

Hipotetyczna wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego W. F. na dzień 1 stycznia 1999 roku przy uwzględnieniu wynagrodzeń przyjętych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ustalenia kapitału początkowego nie będących przedmiotem sporu, a także przy przyjęciu za lata 1975-1978 premii od wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 10 % wskazanej w dokumentacji osobowej wnioskodawcy a w 1979 r. pozostawiono wynagrodzenia wskazanego w legitymacji ubezpieczeniowej jako korzystniejszego wyniosłyby 87,84 % (przy przyjęciu lat 1975-1984 – omyłkowo wskazano lata 1975-1985) /bezsporne, hipotetyczne wyliczenie ZUS – k. 110 odwrót, wyliczenia ZUS – k. 60 - 64 odwrót akt ZUS plik I/

Ustalenia powyższego stanu faktycznego Sad dokonał przede wszystkim w oparciu o dokumentację zawartą w aktach rentowych, dokumentację osobową wnioskodawcy z okresu zatrudnienia w (...) S.A. w Ł., zeznania świadków A. G. – żony byłego pracownika wskazanego zakładu (...), zatrudnionego w spornych latach na stanowisku referenta w tym samym poddziale co wnioskodawca (P. Przygotowania Inwestycji w D. Inwestycji) i A. K. – byłego pracownika wskazanego zakładu zatrudnionego w spornych latach na stanowisku inspektora nadzoru w tym samym dziale (Dziale Inwestycji) - a także w oparciu o zeznania wnioskodawcy. Zeznania świadków i wnioskodawcy są zgodne i spójne co do tego, że wnioskodawca w spornych latach otrzymywał w zakładzie premię regulaminową w stałej wysokości 10 % od wynagrodzenia zasadniczego wypłacaną co miesiąc. W ocenie Sądu zeznania świadków i wnioskodawcy znajdują ponadto potwierdzenie w dokumentach załączonych do akt – aktach osobowych wnioskodawcy obejmującego sporny okres czasu. Przesłuchani w sprawie świadkowie są osobami obcymi w stosunku do wnioskodawcy i nie są zainteresowani wynikiem procesu. Sąd nie dopatrzył się w ich zeznaniach żadnych okoliczności, które pozwalałyby na odmówienie im wiarygodności. Podnieść również należy ,iż świadkowie potwierdzili ,iż wnioskodawca w spornym okresie czasu zarabiał więcej niż wynika to z wysokości jego pensji zasadniczej . W zakładzie poza premią regulaminową była wypłacana też premia uznaniowa .Brak jest jakichkolwiek przesłanek aby podważyć zeznania świadków i wnioskodawcy ,że wnioskodawcy nigdy nie pozbawiono premii regulaminowej. A akt osobowych wynika bowiem ,że cieszył się on dobrą opinią pracodawcy.

Sąd Okręgowy ocenił i zważył, co następuje :

Odwołania są częściowo zasadne.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 roku, poz. 1383, z późn. zm.), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53,
z uwzględnieniem ust. 2-12.

Natomiast zgodnie z ust. 2 tego przepisu przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

W myśl ust. 3 w/w przepisu podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się przed dniem 1 stycznia 1999 roku.

Natomiast w myśl ust. 7 analizowanego przepisu do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 roku. Ustęp 8 powyższego przepisu stanowi, że przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 roku.

Z kolei z mocy art. 15 ust. 1 analizowanej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę.

Z kolei ust. 6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z ust. 4 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia
7 maja 2003 roku w sprawie o sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z art. 16 cytowanej ustawy przy ustalaniu kolejnych dziesięciu lat kalendarzowych – przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe.

Wskazana regulacja § 21 ust. 1 powołanego rozporządzenia stanowiąca odpowiednik obowiązującego do dnia 23 listopada 2011 roku § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak stanowi m. in. teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324, a także wyroki: Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 4 marca 1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7, Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 czerwca 1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sądu Apelacyjnego Białymstoku - III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6).

Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia wnioskodawcy oraz dopuścił dowód z zeznań świadków i wnioskodawcy.

Pierwszą kwestią sporną w niniejszej sprawie było przyjęcie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) S.A. w Ł. tj. od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 30 czerwca 1979 r. wynagrodzenia w oparciu o zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (na druku Rp-7) wydane przez pracodawcę wnioskodawcy w dniu 26 stycznia 2007 r. za lata 1975-1978 i w oparciu o legitymacji ubezpieczeniową wnioskodawcy za 1979 r. (jako korzystniejsze względem wskazanego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu) z pominięciem uzyskiwanych w toku tego zatrudnienia premii regulaminowej w wysokości 10 % od wynagrodzenia zasadniczego.

Wnioskodawca ostatecznie wnosił o uwzględnienie przy ustalaniu kapitału początkowego faktycznego wynagrodzenia z uwzględnieniem premii regulaminowej w wysokości 10 % za okres od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1978 r. na podstawie zachowanej z tego okresu dokumentacji osobowej w tym świadectw pracy i angaży oraz zeznań świadków.

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że dla potrzeb obliczenia wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, w przypadku nieudowodnienia przez osobę ubezpieczoną (za pomocą dostępnych w postępowaniu sądowym środków dowodowych) wysokości podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych (wysokości rzeczywiście otrzymywanego wynagrodzenia) w danym roku lub latach - należy przyjmować, iż podstawa ta wynosi – dla niewątpliwie udowodnionego okresu ubezpieczenia w danym czasie, a więc zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy i w dawnym uspołecznionym zakładzie pracy – najniższe wynagrodzenie dla pracowników uspołecznionych zakładów pracy w danym roku czy w latach oraz przy znajomości stawki godzinowej – wynagrodzenie wyliczone przez przyjęcie wysokości dziennej normy czasu pracy obowiązującej w tym okresie, przy uwzględnieniu niewątpliwie otrzymywanych dodatków i premii.

W ocenie Sądu Okręgowego zachowane w aktach osobowych W. F. m.in. świadectwo pracy z dnia 28 czerwca 2009 r. (z którego wynika, że wnioskodawca otrzymywał ostatnio wynagrodzenie obejmujące wynagrodzenie zasadnicze wg kat. 11 – 3.400 zł oraz premię wg regulaminu premiowania w wysokości 10 %), umowa o pracę z dnia 22 listopada 1975 r. (z której wynika, że wnioskodawca otrzymywał premię zgodną z regulaminem premiowania), umowa przedwstępna z dnia 22 listopada 1975 r. (z której wynika, że wnioskodawca otrzymywał premię do 10 % a po odbyciu 3 miesięcznego wstępnego stażu premię), angaż z dnia 30 marca 1976 r. (z którego wynika, że wnioskodawca otrzymywał premię zgodną z regulaminem premiowania), umowa o pracę z dnia 19 sierpnia 1977 r. (z której wynika, że wnioskodawca otrzymywał premię zgodną z regulaminem premiowania), angaż z dnia 9 września 1978 r. (z którego wynika, że wnioskodawca otrzymywała premię regulaminową) z okresu zatrudnienia w (...) S.A. w Ł. zawierające informacje o przyznanym wynagrodzeniu, dają podstawę do ustalenia stałych składników wynagrodzenia w okresie od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1978 r., jakie niewątpliwie otrzymywał. Dodatkowo wskazać należy, że pracodawca wnioskodawcy wskazał m.in. w piśmie z dnia 12 lutego 2007 r., że zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 26 stycznia 2007 r. uwzględnia jedynie płacę zasadniczą – brak bowiem dokumentów o wysokości innych składników wynagrodzenia w tym premii.

Zdaniem Sądu w odniesieniu do niebudzącego żadnych wątpliwości zatrudnienia wnioskodawcy na cały etat w (...) S.A. w Ł., należy uwzględnić oprócz wynagrodzenia zasadniczego także premię regulaminową w wysokości wynikającej z powołanych wyżej dokumentów oraz zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, tj. w wysokości 10 % za okres od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1978 r.

W ocenie Sądu wnioskodawca wykazał w niniejszym postępowaniu, że od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1978 r. otrzymywał premię w wysokości 10 %. Wskazać bowiem należy, że zapisy odnoszące się do wysokości premii znajdujące się w świadectwie pracy z dnia 28 czerwca 2009 r. z w/w okresu określa stałą stawkę procentową tego składnika wynagrodzenia, co pozwala na przyjęcie, że była to premia regulaminowa. Zapisy znajdujące się w wymienionych wyżej dokumentach, nie zawierają zwrotów świadczących o tym, że premia W. F. była premią uznaniową, uzależnioną od jakichkolwiek czynników, której kwota była zmienna. Podkreślić również trzeba, że w zachowanej dokumentacji osobowej wnioskodawcy brak jest jakichkolwiek dokumentów świadczących o złej ocenie pracy skarżącego lub o pozbawieniu go regulaminowej premii. Natomiast w dokumentacji tej znajdują się trzy opinie pracodawcy dotyczące pracy wnioskodawcy, świadczące o tym, że wnioskodawca w całym okresie zatrudnienia wywiązywał się bardzo dobrze ze swoich obowiązków itp. Wynosić stąd należy,
że wnioskodawca nie był pozbawiany premii regulaminowej, co zostało również potwierdzone przez niego w złożonych zeznaniach.

Zeznania przesłuchanych w sprawie świadków potwierdzają, że wnioskodawca otrzymywał stałą premię regulaminową w wysokości 10 % od wynagrodzenia zasadniczego. Każdy pracownik przy przyjęciu do pracy otrzymywał premię w wysokości 10 % wynagrodzenia zasadniczego. Jej wysokość zależna była od zajmowanego stanowiska i wynikała z angaży. Zatrudniony jako inspektor nadzoru i przełożony wnioskodawcy A. K. miał przyznaną premię w wysokości 15 %. Wysokość premii głównych kierowników wynosiła 37%. Wynagrodzenie wraz z premią wypłacano co miesiąc w tej samej wysokości. Pracownika można było pozbawić premii za przewinienia wynikające z kodeksu pracy bądź z powodu wystąpienia wyjątkowych okoliczności, np. długiej absencji w pracy. O potrąceniu premii decydował kierownik działu i dyrektor zakładu pracy. Z zeznań świadków również wynika, że nie było przypadków pozbawiania pracowników zakładu premii. Dodatkowo z zeznań wnioskodawcy wynika , że nie korzystał w spornym okresie ze zwolnień lekarskich.

Zasada swobodnej oceny dowodów przez Sąd orzekający wyrażona w art. 233 § 1 k.p.c. z jednej strony uprawnia Sąd do oceny tychże dowodów ,,według własnego przekonania” z drugiej natomiast strony zobowiązuje Sąd do ,,wszechstronnego rozważenia zebranego materiału ‘’. Uprawnienie sądu do oceny dowodów według własnego przekonania nie oznacza oczywiście dowolności w tej ocenie, bowiem poza sporem winno być, iż dokonując tej oceny Sąd nie może ignorować zasad logiki, osiągnięć nauki, doświadczenia czy też wyciągać wniosków nie wynikających z materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 września 2013 roku, sygn. akt III AUa 329/13, LEX nr 1378585).

W związku z powyższym - w ocenie Sądu - brak jest podstaw do odmowy wiarygodności zgromadzonym w toku postępowania dokumentom oraz zeznaniom świadków i wnioskodawcy, a zatem brak jest prawnych przesłanek do zaniechania przez organ rentowy obliczenia wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego z lat 1975-1984, z uwzględnieniem oprócz niespornych kwot, premii wyliczonej na podstawie dokumentacji osobowej zachowanej ze spornego okresu zatrudnienia oraz zeznań świadków, tj. premii w wysokości 10% wynagrodzenia podstawowego w okresie od dnia 1 grudnia 1975 r. do dnia 31 grudnia 1978 r., natomiast za 1979 rok na podstawie wpisu do legitymacji ubezpieczeniowej.

Podkreślić jeszcze raz należy, że w ocenie Sądu takie wyliczenia pozwolą ustalić przynajmniej taką wysokość wynagrodzenia, jaką wnioskodawca niewątpliwie otrzymywał. Formułując to stanowisko należało mieć na względzie powszechnie znane trudności
w dokumentowaniu nie tylko wysokości wynagrodzenia, ale nawet samego zatrudnienia
w latach odległych od daty wniosku, związane z brakiem dokumentów (te podlegały bowiem niszczeniu po upływie określonego czasu), czy wręcz likwidacją zakładów pracy.

Organ rentowy dokonał stosownego hipotetycznego wyliczenia wysokości wskaźnika podstawy wymiaru kapitału początkowego W. F., przy uwzględnieniu wynagrodzeń przyjętych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ustalenia kapitału początkowego nie będących przedmiotem sporu, a także przy przyjęciu za lata 1975-1978 premii od wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 10 % wskazanej w dokumentacji osobowej wnioskodawcy a w 1979 r. pozostawieniu wynagrodzenia wskazanego w legitymacji ubezpieczeniowej jako korzystniejszego wyniosłyby 87,84 % (przy przyjęciu lat 1975-1984 – omyłkowo wskazano lata 1975-1985), który na dzień 1 stycznia 1999 roku wyniósł: 87,84 %.

Na uwzględnienie nie zasługuje natomiast roszczenie wnioskodawcy o przyjęcie przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału okresu zatrudnienia od stycznia do czerwca 1976 roku w miejsce okresu zatrudnienia do lipca 1976 roku – w lipcu 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową. Po pierwsze co wynika ze świadectwa pracy wnioskodawcy z dnia 20 grudnia 2006 r. wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku samodzielnego referenta technicznego od 1 grudnia 1975 roku do 2 lipca 1976 roku oraz od 1 sierpnia 1977 r. do 30 czerwca 1979 r. i odbywał wojskowe szkolenie studentów od 5 lipca 1976 r. do 30 czerwca 1977 r. Fakt zatrudnienia wnioskodawcy do 2 lipca 1976 r. znajduje także potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Brak przy tym dowodów, że w tym okresie przebywał na urlopie bezpłatnym. Skoro wnioskodawca bez wątpienia był zatrudniony do 2 lipca 1976 r. słusznie organ rentowy ustalił stosunek podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku 1976 tj. 7 miesięcy, zgodnie z powszechnie obowiązującą w świetle przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych zasadą, że każdy rozpoczęty miesiąc liczy się jako cały.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przeliczył kapitał początkowy W. F. z zastosowaniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 87,84 % (punkt 1 sentencji). W pozostałym zakresie odwołania od decyzji podlegały oddaleniu (punkt 2 sentencji).

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i protokołami rozpraw doręczyć pełnomocnikowi ZUS z pouczeniem o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia

środka zaskarżenia, wypożyczając akta rentowe.

25.01.2017

K.W.