Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 20 czerwca 2017 roku Sąd Rejonowy w Pabianicach zasądził od U. (...) w W. solidarnie na rzecz P. P. i T. P. kwotę 6630 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2149 zł tytułem kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło po ustaleniu, że 8 marca 2015 r. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki C., stanowiący przedmiot współwłasności P. J.. Sprawcą zdarzenia był inny uczestnik ruchu, który w dniu zdarzenia nie miał zawartej umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

W związku z uszkodzeniem pojazdu P. J. wynajął od B. P. pojazd zastępczy marki P. (...), na okres od 24 marca 2015 r. do zakończenia likwidacji szkody lub na życzenie najemcy. Stawka najmu pojazdu zastępczego wynosiła 170 zł brutto za dobę. 24 marca 2015 r. między P. J., a B. P. doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności. Na mocy tej umowy P. J. przelał na B. P. wierzytelność przysługującą mu wobec ubezpieczyciela (...) z tytułu obowiązku zapłaty odszkodowania za koszty najmu pojazdu zastępczego.

B. P. w dniu 3 lipca 2015 r., wystawił rachunek nr (...) na P. J. tytułem wynajmu samochodu marki P. (...) za okres od dnia 24 marca 2015 r. do dnia 1 lipca 2015 r. na kwotę 16 830 złotych.

Decyzją z 4 kwietnia 2016 r. U. (...) przyznał B. P. kwotę 10 200 złotych tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego, uznając stawkę za dobę najmu w całości i przyjmując, że uzasadniony okres wynajmu pojazdu wynosił 60 dni, tj. od 24 marca 2015 r. do 22 maja 2015 r.

W dniu 27 czerwca 2016 r. między B. P., a (...) s.c. T. P., P. P. doszło do zawarcia umowy cesji wierzytelności. Na mocy zawartej umowy B. P. przelał na (...) s.c. T. P., P. P. wierzytelność w kwocie 6630 złotych przysługującą mu wobec ubezpieczyciela (...)/ (...) z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego. P. J. sam dokonał częściowej naprawy samochodu C.. Sprzedał go w takim stanie w dniu 22 maja 2015 r. Przed wypadkiem samochód służył do celów prywatnych i jednocześnie wykorzystywany był w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W czerwcu 2015 r. P. J. kupił używany samochód, który ze względu na uszkodzenia w silniku został poddany naprawie. Poszkodowany oddał pojazd zastępczy zaraz po naprawie nowo zakupionego samochodu. Pojazd zastępczy wykorzystywany był w celach prywatnych, tj. do wożenia dzieci i rodziny.

Sąd Rejonowy uznał, że strona powodowa zasadnie domagała się zwrotu kosztów wynajęcia poszkodowanemu pojazdu zastępczego za okres 99 dni, przy zastosowaniu stawki najmu uwzględnionej w fakturze VAT. Pozwana nie kwestionowała wysokość tej stawki, zakwestionowała jedynie uzasadniony czasookres najmu pojazdu zastępczego. W ocenie Sądu Rejonowego powodowie mogli zasadnie żądać zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego przez okres 99 dni (od 24 marca 2015 r. do 1 lipca 2015 r. włącznie), tj. za okres od uszkodzenia pojazdu do pozyskania innego, sprawnego pojazdu odpowiadającego potrzebą poszkodowanego realizowanym uprzednio przez pojazd uszkodzony. Strona powodowa udowodniła, że w tym czasie poszkodowany rzeczywiście korzystał z pojazdu zastępczego na zasadzie czasowego najmu a nadto, że w tym czasie trwała naprawa pojazdu poszkodowanego, a czasokres jej trwania należy ocenić jako uzasadniony okolicznościami niniejszej sprawy. Dla ustalenia wysokości odszkodowania bez znaczenia pozostawał fakt, że poszkodowany sprzedał pojazd w stanie uszkodzonym i nabył nowy. Zdaniem Sądu Rejonowego kwestionowanie przez pozwanego długości okresu najmu pojazdu zastępczego o 39 dni było bezzasadne. Należało bowiem uwzględnić występujący w niniejszej sprawie konkretny czynnik obiektywny w postaci nabycia przez poszkodowanego nowego uszkodzonego pojazdu posiadającego wady silnika i przez to nie nadającego się do użytkowania. Czynnik ten wpływał na zasadny czasokres najmu pojazdu zastępczego. Czas naprawy nabytego uszkodzonego pojazdu mieścił się w zakresie odpowiedzialności pozwanego. Ograniczenie okresu, za który przysługuje refundacja kosztów najmu samochodu zastępczego poprzez uznanie zasadnego okresu najmu do chwili zbycia uszkodzonego wskutek kolizji pojazdu nie realizuje zasady pełnego odszkodowania oraz narażałoby poszkodowanego na poniesienie dodatkowych wydatków, które nie wystąpiłyby, gdyby nie została mu wyrządzona szkoda.

O odsetkach ustawowych Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. O kosztach procesu Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono naruszenie:

I.  przepisów prawa materialnego:

1.  art. 361 § 1 i 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że zachodzi adekwatny związek przyczynowo skutkowy pomiędzy wypadkiem komunikacyjnym z 8.03.2015 r., a kosztami za cały okres najmu pojazdu zastępczego (99 dni), podczas gdy:

⚫

uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego winien trwać do dnia 22.05.2015 r. jako dnia, w którym poszkodowany zbył pojazd uszkodzony C. (...) za kwotę 8800 zł, bowiem kwota ta umożliwiała nabycie takiego samego nieuszkodzonego pojazdu w miejsce pojazdu, który uległ wypadkowi, a więc poszkodowany dysponował środkami finansowymi umożliwiającymi odwrócenie negatywnych skutków zdarzenia szkodzącego,

⚫

poszkodowany po szkodzie nabył zupełnie inny, droższy i nowszy pojazd (C. (...) – rok prod. 2008), aniżeli dotychczasowy pojazd uszkodzony (C. (...) – rok prod. 2004), co sprawia, że okresu niezbędnego na wdrożenie do ruchu nowego pojazdu i najmu pojazdu zastępczego w tym czasie nie sposób uznać za normalne następstwo szkody,

⚫

fakt zakupu przez poszkodowanego lepszego (nowszego i droższego) pojazdu w miejsce dotychczas uszkodzonego nie może wywierać negatywnych skutków dla pozwanego,

⚫

biorąc pod uwagę nabycie przez poszkodowanego zupełnie innego, nowszego i droższego pojazdu bezzasadny pozostaje argument, iż poszkodowani nie dysponowali środkami finansowymi na zakup nieuszkodzonego nowego pojazdu i musieli wdrożyć naprawę nowego pojazdu, co doprowadziło do przedłużenia okresu najmu pojazdu zastępczego,

2.  art. 362 k.c. w zw. z art. 354 § 2 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy przepis ten powinien zostać zastosowany, a obowiązek odszkodowawczy obciążający pozwanego stosownie zmniejszony, bowiem poszkodowany nie dopełnił obowiązku minimalizacji szkody poprzez:

⚫

zdecydowanie się na kontynuowanie najmu pojazdu zastępczego po zbyciu pojazdu uszkodzonego (22 maja 2015 r.), mimo dysponowania kwotą 8800 zł pozwalającą na nabycie takiego samego nieuszkodzonego pojazdu w miejsce pojazdu, który uległ wypadkowi,

⚫

nabycie nowego, droższego i innego pojazdu w stanie uszkodzonym (C. (...) – rok prod. 2008), aniżeli dotychczasowy pojazd (C. (...) – rok prod. 2004), co doprowadziło do przedłużenia okresu najmu pojazdu zastępczego wobec konieczności powzięcia czynności naprawczych nowego pojazdu celem wdrożenia go do ruchu drogowego, mimo że kwota 8800 zł pozwalała na zakup takiego samego i nieuszkodzonego nowego pojazdu C. (...),

⚫

zaciągnięcie zobowiązania na łączną kwotę 16 830 zł, a więc na kwotę przekraczającą niemal trzykrotnie nie tylko wysokość szkody całkowitej (6200 zł), ale i ponad 1,5 krotnie przekraczającą wartość pojazdu przed szkodą (9800 zł),

II.  przepisów prawa procesowego, co miało wpływ na wynik sprawy tj. art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego pozwanego o wystąpienie przez tutejszy Sąd do Starosty (...) o nadesłanie dokumentacji dotyczącej rejestracji w 2015 r. pojazdów mechanicznych przez E. J. oraz P. J., dołączenie tej dokumentacji do akt niniejszej szkody oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów znajdujących się na kartach od pierwszej do ostatniej oraz do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców – (...) Ośrodek (...) w K. o przesłanie informacji dotyczących pojazdów zarejestrowanych na E. J. oraz P. J. za okres 2015 r., dołączenie tej dokumentacji do akt niniejszej szkody oraz przeprowadzanie dowodu z dokumentów znajdujących się na kartach od pierwszej do ostatniej; podczas gdy okoliczności których dotyczył wniosek dowodowy były istotne dla rozstrzygnięcia, bowiem miały na celu wykazanie w jakiej dacie i za jaką kwotę nabyto nowy pojazd w miejsce uszkodzonego oraz jaki to był pojazd (czy odpowiadał pojazdowi dotychczasowemu), a także za jaką kwotę zbyto pojazd uszkodzony, co było istotne w kontekście ustalania uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego.

W konkluzji strona pozwana wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie solidarnie od powodów na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania przed Sądem I instancji według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Nadto, wniesiono o zasądzenie solidarnie od powodów na rzecz strony pozwanej kosztów postępowania przed Sądem II instancji według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 54,20 zł tytułem kosztów korespondencji.

W odpowiedzi na apelację powodowie wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie na ich rzecz od strony przeciwnej kosztów zastępstwa adwokackiego za postepowanie apelacyjne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W apelacji znalazły się zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego, jak i prawa materialnego. Niemniej jednak strona apelująca nie zakwestionowała prawidłowości ustaleń faktycznych, poczynionych przez sąd I instancji, które Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

W pierwszej kolejności, odnosząc się do zawartego w apelacji zarzutu naruszenia przez Sąd Rejonowy przepisu art. 217 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. należy wskazać, że wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji prawidłowo oddalił wniosek dowodowy o wystąpienie do Starosty (...) i (...) o nadesłanie wskazanych dokumentów i dołączenie ich do akt sprawy. Należy zauważyć, że skuteczność zarzutu naruszenia przez sąd rozpoznający sprawę dyspozycji art. 227 k.p.c. ma rację bytu jedynie w takiej sytuacji, gdy wykazane zostanie, że sąd przeprowadził dowód na okoliczności niemające istotnego znaczenia w sprawie i ta wadliwość postępowania dowodowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy, bądź też gdy sąd odmówił przeprowadzenia dowodu na fakty mające istotne znaczenie w sprawie, wadliwie oceniając, iż nie mają one takiego charakteru (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 47/08, Lex nr 500202, z dnia 11 lipca 2012 r., II CSK 677/11, Lex nr 1228438, z dnia 4 października 2012 r., I CSK 124/12, Lex nr 1250552; postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 11 maja 2005 r., III CK 548/04, Lex nr 151666; z dnia 23 stycznia 2001 r., IV CKN 970/00, Lex nr 52753). Wskazać także należy, że przepis art. 227 k.p.c. ma zastosowanie przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych i przewiduje uprawnienie sądu do selekcji zgłaszanych dowodów, jako skutku dokonanej oceny istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. Dowody, które nie odpowiadają tym kryteriom sąd jest uprawniony pominąć (art. 217 § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c.). W ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzenie dowodów z punktów X i XI odpowiedzi na pozew prowadziłoby wyłącznie do przedłużenia czasu trwania postępowania, gdyż dowody te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia. Należy podkreślić, że zarówno P. J. (poszkodowany), jak i E. J. w toku procesu byli przesłuchiwani na okoliczność zakupu nowego samochodu (tj. wskazaną w pkt X i XI odpowiedzi na pozew) i strona pozwana miała swobodną możliwość uzyskania wszelkich informacji w tym zakresie. Tym samym nie sposób zgodzić się z argumentacją strony apelującej, podniesioną w tym przedmiocie w treści apelacji.

Nie znajdują potwierdzenia zarzuty naruszenia prawa materialnego przez Sąd Rejonowy. Sądu I instancji prawidłowo ocenił kwestię zaistnienia związku przyczynowo skutkowego pomiędzy wypadkiem z 8 marca 2015 r., a kosztami za cały 99-dniowy okres najmu pojazdu zastępczego, jak również kwestii zakupu nowego pojazdu przez poszkodowanego w miejsce uszkodzonego. Strona pozwana na gruncie przedmiotowej sprawy stoi na stanowisku, że poszkodowany mógł zasadnie wynajmować samochód do dnia 22 maja 2015 r. tj. do dnia sprzedaży uszkodzonego pojazdu. Takie twierdzenie uzasadniane jest argumentem, że tylko w tym okresie istnieje związek przyczynowo skutkowy pomiędzy wypadkiem komunikacyjnym, a koniecznością korzystania z pojazdu zastępczego, albowiem po sprzedaży uszkodzonego samochodu poszkodowany posiadał już środki i możliwości zakupu nowego i sprawnego pojazdu, a w związku z tym nie musiał wynajmować pojazdu zastępczego. Nie można podzielić tej argumentacji. Nie można zgodzić się ze stroną apelującą, że w okresie tym, tj. od sprzedaży uszkodzonego pojazdu do 1 lipca 2015 r. poszkodowany bezpodstawnie korzystał z wynajmu pojazdu zastępczego. Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego poszkodowany w tym czasie, mimo nabycia już nowego samochodu w dalszym ciągu nie był w stanie z niego korzystać i dopiero przeprowadzenie niezbędnych napraw silnika pozwoliły mu na użytkowanie go od 1 lipca 2015 r. Tym samym uznać należy - co słusznie też zrobił Sąd Rejonowy - że w w/w okresie w dalszym ciągu niezbędne było wynajmowanie pojazdu zastępczego przez poszkodowanego, albowiem w dalszym ciągu – na skutek wypadku komunikacyjnego z dnia 8 marca 2015 r., był on pozbawiony prywatnego środka transportu. Apelujący zdaje się nie dostrzegać, że w okresie kiedy poszkodowany korzystał z samochodu zastępczego (w tym po sprzedaży uszkodzonego pojazdu), nie wypłacił mu należnego odszkodowania związanego z wypadkiem z 8 marca 2015 r. Gdyby pozwany Fundusz zakończył postępowanie szkodowe we wcześniejszym terminie i dokonał należnej wypłaty odszkodowania, poszkodowany nie musiałby zaciągać pożyczki celem zdobycia części funduszy na zakup i naprawę nowego pojazdu. Równocześnie czas koniecznego wynajmu pojazdu zastępczego uległby znaczącemu skróceniu. Zatem bezzasadna jest argumentacja apelacji, odnosząca się do obowiązku poszkodowanego minimalizacji szkody. W realiach niniejszej sprawy poszkodowany sprostał temu wymaganiu, ponieważ przestał korzystać z pojazdu zastępczego w chwili uzyskania możliwości korzystania z w pełni sprawnego własnego pojazdu.

Zupełnie można pominąć argumentację apelującego co do faktu zakupu przez poszkodowanego lepszego (nowszego i droższego) pojazdu w miejsce dotychczas uszkodzonego oraz wywodzonego stąd wniosku o posiadaniu przez poszkodowanych środków finansowych na zakup nieuszkodzonego nowego pojazdu. Przepis art. 361 k.c. ustanawia zasadę pełnego odszkodowania; z mocy tego przepisu zakład ubezpieczeń zobowiązany jest do naprawienia całej szkody powstałej w wyniku zdarzenia ubezpieczeniowego. Podstawową funkcją odszkodowania jest funkcja kompensacyjna: odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Natomiast przywołany przepis, ani żaden inny, nie zajmuje się sposobem zagospodarowania przez poszkodowanego uzyskanego odszkodowania. Jest to element zarządzania własnym majątkiem przez poszkodowanego, za który ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności, ale i na który nie może wpływać. W rozpoznawanej sprawie istotne nie jest to, jaki samochód (sprawny, niesprawny, nowy, używany, lepszej klasy) kupił poszkodowany, ale czy we właściwym czasie (w terminie wyznaczonym przepisami) uzyskał należne odszkodowanie. Wypłata odszkodowania powoduje uzyskanie przez poszkodowanego środków na wyrównanie wyrządzonej mu szkody i zwalania ze zobowiązania wynikającego z czynu niedozwolonego sprawcę szkody oraz ubezpieczyciela (tu: Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w W.). Dopóki nie nastąpi wyrównanie szkody, nie może być mowy o zwolnieniu się ze zobowiązania przez pozwanego. Sprzedaż pozostałości uszkodzonego samochodu jest indyferentna dla istnienia zobowiązania pozwanego.

Z uwagi na powyższe apelacja strony pozwanej podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. jako niezasadna.

Z uwagi na oddalenie apelacji w całości pozwany jako przegrywający postępowanie apelacyjne powinien na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zwrócić powodowi koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu wywołanym apelacją. Jest to kwota 900 zł, której wysokość ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800).