Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bożenna Zalewska

Protokolant: sekr. sąd. Joanna Synak

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy (...) Spółka Akcyjna w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wydanie zaświadczenia o wygaśnięciu należności składkowych

na skutek odwołania (...) Spółka Akcyjna w G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 10 marca 2017r. nr (...)

I.  oddala odwołanie

II.  zasądza od (...) Spółka Akcyjna w G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 180 (słownie sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego

SSO Bożenna ZalewskaSygn. akt VII U 3237/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 marca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił wydania zaświadczenia o treści żądanej przez wnioskodawcę - (...) S.A. w S. - tj. zaświadczenia o wygaśnięciu należności składkowych stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 973.650,67 zł w księdze wieczystej (...).

W uzasadnieniu decyzji pozwany, powołując się na treść art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazał, iż w jego ocenie, należności składkowe za okres od sierpnia 1997 r. do września 1998 r. określone tytułem wykonawczym (...) z dnia 16 września 1999 r. w łącznej kwocie 973.650,67 zł, zabezpieczone wpisem do hipoteki przymusowej w księdze wieczystej (...), nie wygasły tj. nie zostały spłacone, nie uległy przedawnieniu, ani nie zostały umorzone, dlatego też nie ma podstaw do wydania zaświadczenia umożliwiającego wykreślenie hipoteki.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł płatnik składek (...) S.A. w S., zarzucając naruszenie prawa materialnego tj.

a) art. 24 ust. 5 ustawy systemowej poprzez jego zastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy i przyjęcie, że należności objęte tytułem wykonawczym (...) z dnia 16 września 1999 roku, które zostały zabezpieczone poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej w kwocie 973 650,67 złotych na nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Szczecinie XII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi KW nr (...) nie ulegają przedawnieniu, podczas, gdy do należności tych, zgodnie z art. 109 ustawy systemowej należy stosować przepisy ustawy z dnia 25 listopada 1986 roku o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (dalej: u.o.i.f.u.s.), a co za tym idzie należności te uległy przedawnieniu po upływie 10 lat od dnia ich wymagalności.

b) art. 35 ust. 3 u.o.i.f.u.s. poprzez jego niezastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy i przyjęcie, że należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu, podczas, gdy przepis ten jako obowiązujący w dacie naliczenia wskazanych składek powinien zostać zastosowany, a co za tym idzie należy przyjąć, że należności składkowe objęte tytułem wykonawczym nr (...) uległy przedawnieniu najpóźniej z upływem 10-letniego okresu liczonego od dnia ich wymagalności.

c) art. 24 ust. 5 ustawy systemowej poprzez jego błędną wykładnie polegająca na przejęciu, że należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem nie ulegają przedawnieniu podczas, gdy prawidłowa i zgodna z Konstytucją RP wykładnia powołanego przepisu powinna prowadzić do uznania, że należności podlegające zabezpieczeniu hipotecznemu również ulegają przedawnieniu.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o uchylenie skarżonej decyzji i stwierdzenie, że należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 973.650,67 złotych ustanowionej w oparciu o tytuł wykonawczy o sygn. akt: (...) z dnia 6 września 1999 roku na nieruchomości o numerze KW (...) wygasły z uwag: na ich przedawnienie, ewentualnie o uchylenie skarżonej decyzji i nakazanie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wydanie na rzecz Spółki zaświadczenia o wygaśnięciu należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej w kwocie 973.650,67 złotych ustanowionej w oparciu o tytuł wykonawczy (...) z dnia 16 września 1999 roku na nieruchomości o numerze KW (...).

Jednocześnie skarżący wniósł o zwrócenie się - w oparciu o art. 33 ust. 3 ustany z dnia 30 listopada 2016 roku o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. (Dz. U poz. 2072) z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego co do oceny zgodności art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ ubezpieczeniowy wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych – podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek (...) S.A. w S., obecnie z siedzibą w G., wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...), prowadzi działalność gospodarczą w zakresie poligrafii.

okoliczność bezsporna, nadto: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego k. 8-9 a.s.

Płatnik składek nie opłacił składek na ubezpieczenia za okres od sierpnia 1997 do września 1998 r.

dowód: wydruk stanów należności i odsetek – nienumerowane karty akt składkowych (koszulka)

Jeszcze w 1998 r. strony sporu zawarły układ ratalny dotyczący zadłużenia płatnika składek z tytułu należności składkowe, który ostatecznie w 2000 roku został zerwany z powodu nie wywiązywania się przez spółkę z ustalonych warunków spłaty zadłużenia i wszczęcie postępowania egzekucyjnego, w ramach którego doszło m.in. do zajęcia rachunku bankowego płatnika składek:

okoliczności bezsporne, nadto: pismo płatnika z 29.10.1998 r. k. 1-3 akt składkowych (skoroszyt 1), pismo ZUS z 03.01.2000 r. k. 15 akt składkowych (skoroszyt 1)

Na dzień 30 sierpnia 1999 r. na koncie płatnika w związku z nieopłaconymi składkami od sierpnia 1997 do września 1998 r. powstała zaległość (wraz z odsetkami) w kwocie 973.650,67 zł, która została objęta tytułem wykonawczym nr (...) z 16 września 1999 r.

dowód: wydruk stanów należności i odsetek, tytuł wykonawczy (...) – nienumerowane karty akt składkowych (koszulki)

Na podstawie tytułu wykonawczego (...) z dnia 16 września 1999 r., na wniosek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Rejonowy w Szczecinie – Wydział Ksiąg Wieczystych dokonał w dniu 11 października 1999 r. wpisu hipoteki przymusowej w księdze wieczystej (...). prowadzonej dla nieruchomości położonej w S. przy al. (...) (działka nr (...)).

okoliczności bezsporne, nadto dowód: wniosek o wpis hipoteki przymusowej, zawiadomienie SR w Szczecinie – XII Wydział Ksiąg Wieczystych z 11.10.1999 r. - nienumerowane karty akt składkowych

Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Szczecinie w sprawie I KM 640/01 zostało umorzone wobec bezskuteczności egzekucji postanowieniem z dnia 30 czerwca 2006 r.

dowód: postanowienie Komornika sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w Szczecinie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie I KM 640/01 – nienumerowane karty akt składkowych (skoroszyt 2),

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2013 r. pozwany organ określił stan należności z tytułu nieopłaconych składek płatnika składek (...) S.A. w S. na koncie płatnika, na którym prowadzone są rozliczenia z tytułu składek za okres do dnia 31 grudnia 1998 r. na kwotę 475.778,55 zł powiększona o odsetki za zwłokę tytułem składek na ubezpieczenia społeczne za okres od sierpnia 1997 r. do stycznia 1998 r. oraz od marca 1998 r. do września 1998 r.

W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, iż na podstawie dokumentacji zaewidencjonowanej na koncie płatnika, na którym prowadzone są rozliczenia z tytułu składek za okres do dnia 31 grudnia 1998 r. oraz w oparciu o dane posiadane przez oddział pozwanego według stanu na dzień 22 kwietnia 2013 r., organ dokonał rozliczenia, w oparciu o które stwierdzono zaległość z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w kwocie 475.778,55 zł plus odsetki za zwłokę.

Pozwany wskazał, iż objęta przedmiotową decyzją należność jest zabezpieczona hipoteką przymusową – a więc nieopłacone składki zabezpieczone hipotecznie nie uległy przedawnieniu.

Organ podał, iż w myśl art. 24 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Wskazano także, iż płatnik – pomimo poinformowania o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i wypowiedzenia co do zebranych dowodów – z prawa takiego nie skorzystał.

dowód: decyzja pozwanego o ustalenia wysokości należności składkowych z dnia 22 kwietnia 2013 r. – k. 87 akt składkowych (skoroszyt 3)

Wyrokiem z dnia 22 marca 2016 r., wydanym w sprawie VII U 1043/14, tut. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie (...) S.A. w G. od powyższej decyzji. Wyrok od dnia 13 kwietnia 2016 r. jest prawomocny.

dowód: odpis wyroku z dnia 22.03.2016 r. wraz z informacją o prawomocności – nienumerowane karty akt składkowych (skoroszyt 3)

W dniu 02 lutego 2017 r. płatnik składek (...) S.A. w G. wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o wygaśnięciu należności składkowych stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej zwykłej na sumę 973.650,67 zł, podnosząc zarzut przedawnienia należności stanowiących podstawę wpisu do hipoteki.

okoliczność bezsporna, nadto: wniosek z 02.02.2017 r. nienumerowane karty akt składkowych

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach składkowych oraz w aktach sprawy, których prawdziwość nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do kwestionowania ich wiarygodności z urzędu. Ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dokumentację dostarczoną przez strony. Dowód z dokumentów zgromadzonych w sprawie w zakresie w jakim posłużyły do ustalenia stanu faktycznego Sąd uznał za w pełni wiarygodny, gdyż dokumenty te nie budziły żadnych wątpliwości i nie były przez strony kwestionowane. Dowody w postaci dokumentów urzędowych Sąd ocenił na podstawie art. 244 § 1 k.p.c. ustalając, że skoro w toku procesu nie zostały skutecznie podważone, stanowią świadectwo tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. Powyższe dowody układają się zdaniem Sądu w spójną całość, wzajemnie się potwierdzając lub uzupełniając. Nie były też kwestionowane przez strony i Sąd dał im wiarę w całej rozciągłości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie płatnika składek (...) S.A. w nie jest zasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie.

Rozważania rozpocząć należy od wskazania, że przedmiot rozpoznania w postępowaniu sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych wyznacza konkretna decyzja organu rentowego, a sąd rozstrzyga sprawę przy uwzględnieniu aktualnego na dzień wydania decyzji stanu faktycznego i prawnego (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 6 lutego 2013 r., I UK 485/12 i z dnia 11 maja 2012 r., I UK 411/11; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 4 lipca 2014 r., III AUa 2031/13).

Wnioskodawca wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o wygaśnięciu należności składkowych stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej zwykłej na sumę 973.650,67 zł, podnosząc zarzut przedawnienia tych należności.

Podstawę prawną wniosku zgłoszonego przez (...) S.A. w G. stanowił art. 217 § 1 i 2 kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Stosownie do §2 zaświadczenie wydaje się, jeżeli urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa albo osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Kodeks postępowania administracyjnego wskazuje, że odmowa wydania zaświadczenia bądź zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (art. 219 k.p.a.), lecz na gruncie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych, modyfikację w tym zakresie wprowadza art. 83b ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 121 ze zm.), który stanowi, że jeżeli przepisy kodeksu postępowania administracyjnego przewidują wydanie postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, Zakład w tych przypadkach wydaje decyzję.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 10.06.2015r. (III AUa 53/15, Lex nr 1761789), który zapadł na tle sprawy o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami, wskazał, że postępowanie o wydanie zaświadczenia na podstawie art. 83b u.s.u.s. w zw. z art. 217 k.p.a., mimo, że toczy się przed sądem powszechnym, nie jest postępowaniem merytorycznym. Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek nie jest decyzją, natomiast odmowa wydania takiego zaświadczenia przez pozwanego nie może być postanowieniem tylko decyzją. Postępowanie o wydanie zaświadczenia nie stanowi rozstrzygnięcia sprawy, nie poprzedza go żadne postępowanie, co najwyżej postępowanie wyjaśniające. Równolegle z nim może toczyć się postępowanie w sprawie sensu stricte.

Z dorobku judykatury sądów administracyjnych i powszechnych wynika, iż treścią zaświadczenia może być jedynie pozytywne załatwienie wniosku osoby ubiegającej się o potwierdzenie faktu lub stanu prawnego; w sytuacji gdy dowody posiadane przez organ nie pozwalają na uwzględnienie wniosku, organ ten może wydać jedynie orzeczenie odmawiające wydania zaświadczenia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. z dnia 10 marca 2011 r., II SA/Gd 971/10). Właściwy organ może odmówić wydania zaświadczenia o żądanej treści, jeżeli miałoby to prowadzić do poświadczenia stanu prawnego niezgodnego z danymi wynikającymi z prowadzonej przez organ ewidencji (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 17 września 2010 r., VII SA/Wa 1072/10). Od decyzji organu rentowego odmawiającej wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne przysługuje odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych, gdyż jest to sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zakres rozstrzygnięcia w takiej sprawie (czyli ustaleń i oceny prawnej) obejmuje jedynie to, czy na chwilę decyzji o odmowie wydania żądanego zaświadczenia wnioskodawca miał zaległości składkowe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II UK 52/09; podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2007 r., II UK 279/06).

W powyższym zakresie również zajął stanowisko Sąd Najwyższy podkreślając, iż tam gdzie jest spór co do prawa, tam nie powinno być w tym zakresie wydane zaświadczenie, gdyż ma ono jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych (art. 218 § 1 w związku z art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a.). Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek nie jest decyzją, natomiast odmowa wydania takiego zaświadczenia przez pozwanego nie może być postanowieniem lecz tylko decyzją (art. 83b ust. 1 u.s.u.s. w związku z art. 219 k.p.a.). Zaświadczenie jest więc przejawem wiedzy, nie zaś woli organu rentowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II UK 52/09).

Wskazać należy, że prawna formuła instytucji zaświadczenia oparta jest na rozwiązaniu, zgodnie z którym stanowi ono potwierdzenie (pochodną) istniejących faktów lub stanu prawnego. Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom. Zaświadczenie nie rozstrzyga bowiem żadnej kwestii (sprawy) co do jej istoty. Nie tworzy, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Postępowanie o wydanie zaświadczenia nie stanowi rozstrzygnięcia sprawy, nie poprzedza go żadne postępowanie, co najwyżej postępowanie wyjaśniające. Równolegle z nim może toczyć się postępowanie w sprawie sensu stricto. Innymi słowy to, że pozwany odmówił decyzją wydania skarżącemu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek oznacza tylko odmowę wydania takiego zaświadczenia ze względu na wiedzę wynikającą z posiadanych danych. W sprawie chodziło tylko o wydanie zaświadczenia jako swoistej fotografii stanu faktycznego lub prawnego na daną chwilę (decyzji), a nie o rozstrzyganie czy i jaki stan zaległości składkowych zachodził na chwilę orzekania w postępowaniu sądowych (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II UK 52/09).

W postępowaniu o wydanie zaświadczenia organ nie modyfikuje treści dostępnych dokumentów i nie jest uprawniony do wydawania zaświadczeń o treści z nimi sprzecznej. Treścią zaświadczenia musi być pozytywne załatwienie wniosku strony ubiegającej się o potwierdzenie faktu. Natomiast w sytuacji, gdy posiadane dokumenty nie pozwalają na uwzględnienie wniosku, organ ten może jedynie odmówić wydania zaświadczenia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 13 listopada 2013 r., II SA/Ke 857/13).

Zaświadczenie jest urzędowym poświadczeniem określonych faktów lub stanu prawnego, potwierdzającym istnienie uprawnienia lub obowiązku przyznanego lub potwierdzonego wcześniej w decyzji (konstytutywnej lub deklaratoryjnej) bądź w innym indywidualnym akcie prawnym. Jako dokument urzędowy zaświadczenie korzysta z domniemania dwojakiego rodzaju: domniemania prawdziwości oraz domniemania zgodności z prawdą oświadczenia organu, od którego dokument pochodzi. Wyróżnia się trzy przypadki odmowy wystawienia zaświadczenia: przy braku interesu prawnego osoby ubiegającej się o zaświadczenie; w przypadku niewłaściwości organu, do którego skierowano żądanie; gdy nie można spełnić żądania odnośnie do treści zaświadczenia czy to ze względu na treść posiadanych danych lub dokumentów, czy też ze względu na wyraźny zakaz ustanowiony w przepisach odrębnych (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2014 r., I OSK 700/13).

W świetle wynikających z zaprezentowanego powyżej orzecznictwa sądowego poglądów odnoszących się do art. 217 kpa, które Sąd podziela, zgłoszone przez (...) S.A. w G. żądanie wydania zaświadczenia o wygaśnięciu ich zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu odpowiedzialności za zaległości składkowe, było bezzasadne.

Przede wszystkim należy bowiem wskazać, że organ rentowy nie podziela stanowiska dłużnika o wygaśnięciu ich zobowiązań z tytułu nieopłaconych składek stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 973.650,67. W uzasadnieniu decyzji o odmowie wydania zaświadczeń organ powołuje się na treść art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując że należności zabezpieczone wpisem do hipoteki przymusowej w księdze wieczystej(...), nie wygasły tj. nie zostały spłacone, nie uległy przedawnieniu, ani nie zostały umorzone, dlatego też nie ma podstaw do wydania zaświadczenia umożliwiającego wykreślenie hipoteki.

Mając na uwadze argumentację organu podaną w zaskarżonej decyzji, nie sposób pominąć, że jest ono całkowicie nietrafna.

Zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. (Dz.U. 2017.1778 t.j.), dalej ustawa systemowa, nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Podkreślić należy, iż powyższy przepis (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r.), jest odpowiednikiem instytucji z art. 70 § 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, którą poprzedzał art. 70 § 6 ordynacji podatkowej, który z kolei, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r., został uznany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 08 października 2012 r. w sprawie SK 40/12 (OTK-A 2013, Nr 7, poz. 97, Lex nr 1385861) za niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP. Trybunał wyrokiem tym uznał, że z punktu widzenia Konstytucji RP, nie jest dozwolone ani uzależnianie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych od tego, w jaki sposób zostały one zabezpieczone, ani dopuszczenie do sytuacji, w której zobowiązania tak wyodrębnionej kategorii podatników nigdy się nie przedawniają.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż również wykładnia art. 24 ust. 5 ustawy systemowej, jedynego przepisu, na który powołuje się pozwany w zaskarżonej decyzji, musi być dokonana w kontekście zastrzeżeń konstytucyjnych zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 08 października 2012 r. w sprawie SK 40/12.

Z powyższych względów, również w ocenie Sądu rozpoznającego niniejszą sprawę, ustanowienie hipoteki przymusowej na nieruchomości nie wyklucza przedawnienia zobowiązania zabezpieczonego hipoteką, co oznacza, że termin przedawnienia należności składowych biegnie na zasadach ogólnych. Pogląd taki znajduje aprobatę zarówno w orzecznictwie sadów administracyjnych, jak i sądów powszechnych (vide: wyrok SA w Gdańsku z 30.03.2017 r. III AUa 1644/16, Lex 2284895, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach z dnia 22 stycznia 2015 r. I SA/Ke 671/14, LEX nr 1643379) wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 4 kwietnia 2014 r., I SA/Op 566/13, Lex nr 1457423; wyrok WSA w Łodzi z dnia 17 grudnia 2013 r., I SA/Łd 496/13, Lex nr 1406456; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 30 maja 2014 r., I SA/Wr 524/14, Lex nr 1481257; wyrok NSA z dnia 17 kwietnia 2014 r., (...), Lex nr 1481436).

W tym kontekście (niezależnie od braku możliwości rozpoznania podnoszonej przez wnioskodawcę kwestii przedawnienia należności składowych w niniejszym postępowaniu) za nieuzasadniony uznać należy zawarty w odwołaniu wniosek o zwrócenie się z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego co do oceny zgodności art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Wskazać przy tym należy, iż sąd powszechny może samodzielnie dokonywać oceny konstytucyjności przepisów mających zastosowanie w sprawie. W tym wypadku Sąd Okręgowy, w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 08 października 2012 r. w sprawie SK 40/12 i utrwalonego już orzecznictwa na tle możliwości stosowania art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nie ma wątpliwości co do niezgodności w/w przepisu z Konstytucją i brakiem możliwości jego stosowania przez organ rentowy.

Jednocześnie nie ma racji skarżący co do tego, że do należności stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej należy stosować przepisy ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych. Kwestię tą rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06 kwietnia 2011 r. II UK 313/10 (OSNP 2012/9-10/126, LEX nr 885010), w którym wskazał, że użyte w art. 109 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pojęcia "rozliczać i opłacać" odnoszą się tylko do tych czynności, które poprzedzają rozpoczęcie terminu przedawnienia, takich jak: ustalenie podstawy wymiaru składek, obliczanie wysokości składki, składanie deklaracji itp. i nie obejmują biegu terminu i innych cech przedawnienia należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne (podobny pogląd został wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 marca 2009 r., II GSK 835/08 - niepublikowany, w którym nadto przyjęto, że do nieprzedawnionych do dnia 31 grudnia 2002 r. należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stosuje się nie tylko nowy, wydłużony, termin przedawnienia ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg tego terminu, to jest jego przerwanie i zawieszenie, o ile wymienione w nowych przepisach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia powstały po tej dacie). Konsekwencją prawną tego poglądu jest konstatacja, że skoro w dniu 25 listopada 1998 r. (data wejścia w życie art. 24 ustawy systemowej) dochodzone od wnioskodawcy należności składkowe nie były przedawnione, zastosowanie znajdzie art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, według którego "należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia, o którym mowa w ust. 5, po upływie 10 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne", zaś "bieg przedawnienia przerywa odroczenie terminu opłacenia należności z tytułu składek, rozłożenie spłaty tych należności na raty i każda inna czynność zmierzająca do ściągnięcia tych należności, jeżeli o czynności tej został zawiadomiony dłużnik".

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż w przypadku należności stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej należało zastosować 10-letni termin przedawnienia, przy czym nie sposób pominąć bezspornego faktu, iż został on przerwany na skutek wszczęcia postępowania egzekucyjnego zakończonego postanowieniem Komornika Sądowego Rewiru I przy SR w Szczecinie z dnia 30 czerwca 2006 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec bezskuteczności egzekucji, a następnie wydaniem decyzji z dnia 22 kwietnia 2013 r. o stanie zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek za okresy od sierpnia 1997 r. do stycznia 1998 r oraz od marca 1998 r. do września 1998 r., od której płatnik nieskutecznie się odwołał, wskutek czego stała się ona prawomocna.

Nie przesądzając jednak kwestii przedawnienia, bądź nie, należności składkowych stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej wskazać należy, iż niewątpliwie między stronami istnieje co do tego spór, który nie może być jednak rozstrzygnięty w postępowaniu o wydanie zaświadczenia, w którym nie mogą być badane jakiekolwiek sporne kwestie merytoryczne.

W tym stanie rzeczy uznać stwierdzić, że pozwany dysponuje prawomocną decyzją z dnia 22 kwietnia 2013 r., którą stwierdzono istnienie zaległości składkowych za okres od sierpnia 1997 r. do września 1998 r., zatem podstawa wpisu do hipoteki przymusowej wbrew stanowisku odwołującego się jest nadal aktualna. Z tego też względu dlatego też decyzja o odmowie wydania zaświadczenia o wygaśnięciu należności składkowych stanowiących podstawę wpisu do hipoteki przymusowej zwykłej w kwocie 973.650,67 w księdze wieczystej(...)była prawidłowa.

Ze względów wskazanych powyżej, mając na uwadze specyfikę postępowania w sprawie o wydanie zaświadczenia, Sąd Ubezpieczeń Społecznych dysponując prawomocną decyzją z dnia 22 kwietnia 2013 r. nie jest w niniejszym postępowaniu władny rozstrzygać o ewentualnym wygaśnięciu należności składkowych z powodu przedawnienia.

Zdaniem Sądu podstawę do prowadzenia przed Sądem ewentualnego sporu w powyższym zakresie może ewentualnie stanowić skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem z dnia 22 marca 2016 r. w sprawie VII U 1043/14, bądź wydanie przez organ rentowy decyzji w indywidualnej sprawie w oparciu np. o art. 83a ustawy o systemie ubezpieczenia społecznego, od której strona może wnieść odwołanie zgodnie z ust. 2 art. 83, jeśli ta decyzja nie będzie zgodna z jej stanowiskiem.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie przytoczonych powyżej przepisów i art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., w punkcie 1 wyroku oddalił odwołanie, uznając je za niezasadne.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd Okręgowy, kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 w związku z § 15 ust. 1-3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2015 r. poz. 1804 w brzmieniu obowiązującym od dnia 27 października 2016 r.), zgodnie z wnioskami pozwanego, obciążył odwołującego się jako stronę przegrywającą kosztami zastępstwa procesowego pozwanego w kwocie 180 zł, zasądzając je w stawce minimalnej, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i dokonania jej rozstrzygnięcia.

SSO Bożenna Zalewska